Οι «Σκοτεινές Βιβλιοθήκες» στην Ελλάδα: Τίποτα Δεν Χάνεται από το Διαδίκτυο

Είναι η αρχειοθέτηση ένα είδος τέχνης; Μπορεί το Διαδίκτυο να σε κάνει αρωγό και διανομέα της; Αυτά είναι δύο πολύ βασικά ερωτήματα στα οποία πολλοί άνθρωποι του εικαστικού χώρου απαντούν θετικά. Μάλιστα, αρκετοί από αυτούς αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στην προώθηση αυτής της ιδέας, παράγοντας το αντίστοιχο έργο. Ένας από τους πρωτοπόρους της εν λόγω άποψης είναι και ο Kenneth Goldsmith, δημιουργός του θρυλικού στον χώρο της τέχνης, UbuWeb. Ενός site που μετράει πάνω από δύο δεκαετίες στο Διαδίκτυο φιλοξενώντας ένα τεράστιο αρχειακό υλικό που περιλαμβάνει από ποίηση και λογοτεχνία, μέχρι μουσική, χορό και ομιλίες τεράστιων καλλιτεχνών από όλον τον κόσμο. Από την Παρασκευή 16, μέχρι και την Κυριακή 18 Μαρτίου, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση -καθώς και κάποιοι ακόμα χώροι- θα φέρουν το UbuWeb στην Αθήνα μέσω της έκθεσης «Shadow Libraries».

Σε αυτή, θα συμμετάσχουν τεράστια ονόματα του χώρου των «σκοτεινών βιβλιοθηκών» με σκοπό να παρουσιάσουν τις ιδέες και τον τρόπο σκέψης τους, που, αν δομηθεί σωστά, μπορεί να αποτελέσει σύντομα μια σημαντική ανάσα για τον χώρο της τέχνης και του σύγχρονου πολιτισμού. Επικοινωνήσαμε με τον curator της έκθεσης, Ilan Manouach -με τον οποίο είχαμε μιλήσει και παλιότερα για το βιβλίο «kakorizikh»- για να μάθουμε περισσότερα γι' αυτήν την προσπάθεια που, πραγματικά αξίζει της προσοχής σας.

VICE: Πώς θα περιέγραφες το Shadow Libraries σε κάποιον που δεν έχει ιδέα περί τίνος πρόκειται;

Ilan Manouach: Ο αρχικός σκοπός του event είναι να φέρουμε σε επαφή δύο ιδιότητες ανθρώπων, οι οποίες, λόγω της ευρείας χρήσης του Διαδικτύου και της εύκολης πρόσβασης που έχουμε σε διαφορετικές συλλογές media και εργαλεία διαχείρισης και διανομής υλικού, έχουν έρθει πολύ κοντά. Μιλάω για την ιδιότητα του καλλιτέχνη και του βιβλιοθηκονόμου. Οι καλλιτέχνες κατευθύνονται όλο και πιο μαζικά στην υιοθέτηση αρχειακών πρακτικών. Οργανώνουν, δηλαδή, το δικό τους αρχείο ή εμπνέονται από το ήδη υπάρχον για να παράξουν νέο υλικό.

Πες μου λίγα λόγια για το UbuWeb.

Σε μια εποχή κατά την οποία οι δημόσιες βιβλιοθήκες είναι ένας απειλούμενος θεσμός, οι συλλογές νέων μέσων από ερασιτέχνες αρχειοφύλακες αναδύονται ως νέες, ζωτικής σημασίας τοπογραφίες διαμοιρασμού. Το UbuWeb, ένα εκπαιδευτικό αρχείο βασισμένο στο Web, το οποίο ίδρυσε ο Kenneth Goldsmith το 1996, προτείνει ένα διαφορετικό είδος ιστορίας της τέχνης. Παρέχει δωρεάν και απεριόριστη πρόσβαση σε μια αξιοσημείωτη, ιδιοσυγκρασιακή συλλογή ταινιών και βίντεο τέχνης, κριτικών κειμένων και δοκιμίων, ηχητικής ποίησης και ηχογραφήσεων τέχνης, μεταξύ πολλών άλλων αταξινόμητων κλάδων της αβανγκάρντ. Το UbuWeb είναι από τα μεγαλύτερα αρχεία media στον κόσμο, κάτι σαν μουσείο και είναι η πρώτη φορά που θα γίνουν συζητήσεις επικεντρωμένες σε αυτό. Πρόκειται για μια αρχειακή συλλογή ενός καλλιτέχνη, του Kenneth Goldsmith, που ήθελε αρχικά να οργανώσει το δικό του υλικό -από VHS, μέχρι δίσκους, bootleg ηχογραφήσεις, περιορισμένες εκδόσεις και πολλά ακόμη-, να το ψηφιοποιήσει και να το κάνει διαθέσιμο στον κόσμο. Το αντικείμενο της εκδήλωσης είναι τα shadow libraries, ή αλλιώς, «σκοτεινές βιβλιοθήκες». Πιστεύουμε ότι οι σκοτεινές βιβλιοθήκες, δηλαδή οι οργανωμένες πρακτικές και πλατφόρμες χρηστών, να δώσουν πρόσβαση σε συλλεγμένο υλικό, και ιδίως το UbuWeb έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα του σήμερα, καθώς αναδεικνύει, μέσα από τις λιτές, χαμηλών προδιαγραφών και κόστους συνθήκες διανομής του, σημαντικά ζητήματα σχετικά με την έννοια της περιφέρειας σε έναν διασυνδεδεμένο, παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Μέσα από εκθέσεις, συζητήσεις, προβολές, performances και εργαστήρια, «Το UbuWeb στην Αθήνα» μας προτείνει να εξερευνήσουμε τις χρήσεις του αρχείου αναφορικά με την καλλιτεχνική παραγωγή, και να εξετάσουμε το UbuWeb και άλλες ανεπίσημες βιβλιοθήκες μέσα από το βλέμμα των χρηστών και των δημιουργών τους. Είναι μάλλον η πρώτη φορά παγκοσμίως που διοργανώνεται μια τέτοια έκθεση σε ένα θεσμικό πλαίσιο σαν την Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

VICE Video: Οι Μυστηριώδεις Τύπισσες Πίσω από τη Viral Σελίδα «Να του Πάρουμε μια Πάστα»

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Οπότε, ο Kenneth Goldsmith επεκτάθηκε και στην αρχειοθέτηση έργων από άλλους καλλιτέχνες;
Ναι, σύμφωνα με τη λογική του, το να αρχειοθετείς, να οργανώνεις, και να διανέμεις συλλογές έργων είναι ένα είδος τέχνης, το οποίο έχει τις απαρχές του σε πολλά και διάφορα κινήματα σύγχρονης τέχνης του εικοστού αιώνα. Ο ίδιος ο Kenneth, μέσα από τα εννοιολογικά του έργα και μέσα από την uncreative προσέγγιση στο κείμενο, ενσαρκώνει το πορώδες αυτών των διαφορετικών λειτουργιών. Για παράδειγμα το βιβλίο του «Day», είναι μια επαναδακτυλογράφηση «from cover to cover» ενός φύλλου των «New York Times», όπου όλες οι κειμενικές πληροφορίες, από τα άρθρα και τις λεζάντες, μέχρι το χρηματιστήριο βρέθηκαν στον ίδιο χώρο της σελίδας σε εννιάρα «Bookman Old Style» γραμματοσειρά, ή το «Soliloquy», ένα βιβλίο στο οποίο κατέγραψε όλες τις λέξεις που είπε -μόνο ο ίδιος, χωρίς τις απαντήσεις των ανθρώπων γύρω του- από τις 15 μέχρι τις 21 Απριλίου του 1996.

Θεωρείς πως είναι τέχνη αυτό;

Ναι, βεβαίως. Κάθε μετάφραση είναι παρέμβαση. Και κάθε παρέμβαση είναι αξιολογήσιμη ως τέτοια.

Θα είναι λοιπόν ο βασικός ομιλητής/performer στην έκθεση;

Στην εκδήλωση θα έχουμε 12 καλεσμένους. Ο Kenneth, πέρα από συνεπιμελητής, την Παρασκευή στις 8 το βράδυ θα παρουσιάσει στον χώρο της Στέγης το performance: «Η ιδεατή διάλεξη (στη μνήμη του David Antin)» που κρατάει περίπου μία ώρα. Προσοχή. Ο κόσμος θα πρέπει να έρθει νωρίτερα για να προλάβει δελτία εισόδου, καθώς προβλέπεται να υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση.

Τι άλλο περιλαμβάνει το πρόγραμμα του τριημέρου;

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει σε δύο συμπόσια, τέσσερα εργαστήρια, μια έκθεση, ένα 24ωρο βίντεο πρόγραμμα και μια προβολή- world premiere στην Ταινιοθήκη. Το πρώτο συμπόσιο είναι το «Shadow Libraries» και διερευνά την εννοιολογική συνοχή και τα ηθικά ζητήματα της ψηφιακής διαφύλαξης και διανομής, ξεδιπλώνοντας την υλικότητα αυτών των ευαίσθητων γνωσιακών υποδομών. Καλεσμένοι είναι οι Πρόδρομος Τσιαβός, Dušan Barok (Monoskop), Marcell Mars (The Public Library), PEOPLE LIKE US (Vicki Bennett), Cornelia Sollfrank και Peter Sunde (The Pirate Bay). Το δεύτερο συμπόσιο ονομάζεται «Συγγράφοντας στην Ψηφιακή Εποχή» και θα διερευνήσουμε πώς βιώνουν οι σύγχρονοι καλλιτέχνες τη διαρκή προσδοκία αμφισβήτησης των συμβατικών εννοιών της δημιουργικότητας και της αυθεντικότητας; Το συμπόσιο εξετάζει κριτικά τις πολιτικές και τις αντιφάσεις του σύγχρονου καλλιτεχνικού ήθους που αξιώνει από τον κλάδο των ανθρωπιστικών επιστημών να είναι διαδικαστικός, απρόοπτος, αδέσμευτος και ανολοκλήρωτος. Οι προσκεκλημένοι είναι οι David Desrimais, Craig Dworkin, Dina Kelberman, Tom McCarthy και Emily Segal. Ένα εικοσιτετράωρο βίντεο το οποίο έχουμε επιμεληθεί με τον Ηρακλή Παπαθεωδόρου, ο οποίος έχει προγραμματίσει έναν αλγόριθμο που επέλεξε τα βίντεο που παίζουν σε αυτό με βάση τα λεπτά που διαρκούν ώστε να συμπληρωθούν ακριβώς 24 ώρες, θα κρατήσει τη Στεγή ανοιχτή όλο το βράδυ της Παρασκευής προς το Σάββατο. Τέλος, θα έχουμε και μία έκθεση που λέγεται «Top Tens», που θα διαρκέσει τρεις μέρες και περιλαμβάνει τα δέκα αγαπημένα βίντεο από το UbuWeb, όπως τα διάλεξαν δέκα διαφορετικοί άνθρωποι του χώρου που προσέγγισα, συμμέτοχες που επιμελήθηκε η Ελπίδα Καραμπά.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το UbuWeb είναι ο «μπαμπάς» του YouΤube;
Η μόνη διαφορά είναι πως στο Ubu έχεις ένα curated περιεχόμενο, ενώ στο Youtube τα πάντα. Σκέψου το καλύτερα σαν ένα εκλεκτικό YouΤube που τρέχει από έναν curator.

Αλήθεια, σε ποιους απευθύνεται αυτή η έκθεση;
Θα έλεγα πως απευθύνεται σε όποιον έχει Ιnternet και θέλει να κάνει περισσότερα από το να παίζει παιχνίδια και να τσεκάρει τα mail του.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισες σαν curator της έκθεσης;
Να επιλέξω τους κατάλληλους ανάμεσα στους πάρα πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους που θα μπορούσαν να μιλήσουν σε αυτήν. Θα ήθελα να ευχαριστήσω κιόλας τα άτομα με τα οποία συνεργάστηκα, όπως η Ελπίδα Καραμπά, που βοήθησε στο στήσιμο της έκθεσης «Τop Tens», ο Ηρακλής Παπαθεωδόρου που έστησε τον αλγόριθμο για το 24ωρο βίντεο, ο Πρόδρομος Τσιάβος για τη συνδρομή του στα συμπόσια και ο Πασκουά Βόργια που συντόνισε την παραγωγή.

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα της έκθεσης εδώ.

Περισσότερα από το VICE

Ένα Περίστροφο, Ένα Γκολ κι Ένα Πρωτάθλημα

Αυτός ο Μετρ του Κρέατος Πληρώνεται Χιλιάδες Ευρώ για να Κόβει Αλλαντικά, από τον Obama Μέχρι τον De Niro

Κανείς Δεν Μπορεί να Βρει Σπίτι στο Κέντρο της Αθήνας και τα Πράγματα θα Γίνουν Χειρότερα