Αλήθειες Μόνο: Μπορεί να Πεθάνεις από την Πολλή Βαρεμάρα;

Το VICE με τη στήλη ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΟΝΟ απευθύνεται σε expert απ' όλους τους τομείς και ρωτάει όσα πάντα ήθελες να μάθεις - κι άλλα τόσα που δεν είχες σκεφτεί ποτέ να ρωτήσεις. Το ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΟΝΟ έρχεται για να απαντήσει σε ερωτήματα, να καταρρίψει μύθους και να σε βάλει σε σκέψεις που ενδεχομένως ποτέ δεν είχες.

Δεν θα μπορούσα να μην αναρωτηθώ (Kάρι Μπράτσο ακούς;) αν η φράση «πεθαίνω από βαρεμάρα» που έχουμε πει όλοι κατά καιρούς, έχει κάποια δόση αλήθειας. Πόσο κακό μάς κάνει αυτό το αίσθημα όταν γίνεται χρόνιο και με ποιους τρόπους δυνητικά βλάπτει την υγεία μας;

Τι μπορεί να συμβεί όταν δεν βρίσκουμε τίποτα ενδιαφέρον στη ζωή μας και τέλος, ποια είναι η διαφορά της βαρεμάρας από το αίσθημα του κενού; Τα ερωτήματα είναι πολλά, γι’ αυτό απευθυνθήκαμε στη στρατιωτική γιατρό-ειδική καρδιολόγο και επιμελήτρια του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας, Αρετή Κουμέλλη, για να μας απαντήσει.

«Και βέβαια υπάρχει χρόνια βαρεμάρα που δυστυχώς σκοτώνει ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, τουλάχιστον αν δεν σκοτώνει, δεν προάγει την καλή υγεία. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, οι “ασθενείς” με χρόνια βαρεμάρα κινδυνεύουν σχεδόν τρεις φορές περισσότερο από καρδιαγγειακό θανατηφόρο συμβάν σε σχέση με όσους δεν βαριούνται καθόλου.

»Επίσης, η βαρεμάρα σχετίζεται με κακές συνήθειες και ανθυγιεινό τρόπο ζωής. Οι άνθρωποι που βαριούνται ή δεν βρίσκουν τίποτα ενδιαφέρον στη ζωή τους συχνά καπνίζουν, κάνουν κατάχρηση αλκοόλ, είναι χρήστες παράνομων εθιστικών ουσιών ή εμφανίζουν κακές διατροφικές συνήθειες όπως είναι το binge eating.

»Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να παρουσιάζουν προβλήματα υγείας όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης, που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά συμβάματα, όπως για παράδειγμα το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο».

«Πρέπει να πούμε, επίσης, ότι η βαρεμάρα με κάποια επέκταση του όρου, όπως τουλάχιστον χρησιμοποιείται πιο συχνά, μπερδεύεται με το αίσθημα κενού. Το να ξεχωρίσουμε τη βαρεμάρα από το αίσθημα κενού είναι δύσκολο. Στην πραγματικότητα, είναι πολύπλοκος ο ορισμός τους αν και η λέξη «βαρεμάρα» βρίσκεται πολύ συχνά στο καθημερινό μας λεξιλόγιο.

»Η βαρεμάρα ορίζεται ως μια δυσάρεστη, παροδική συναισθηματική κατάσταση στην οποία το άτομο αισθάνεται μια διάχυτη έλλειψη ενδιαφέροντος και έχει δυσκολία συγκέντρωσης στην τρέχουσα δραστηριότητα (ο ορισμός είναι της καθηγήτριας ψυχολογίας, Cynthia D. Fisher).

»Από την άλλη, το αίσθημα κενού ορίζεται ως το αίσθημα του να περνάς τη ζωή σου μηχανικά, άσκοπα και μουδιασμένα, βιώνοντας ψυχολογικό και σωματικό εσωτερικό κενό. Συχνά, συνυπάρχει και το αίσθημα αποσύνδεσης.

»Συνήθως, η χρόνια βαρεμάρα εμφανίζεται σε ανθρώπους που πάσχουν από  κατάθλιψη, άνοια, διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) ή ιστορικό εγκεφαλικής κάκωσης. Παθήσεις μερικές από τις οποίες όπως π.χ η κατάθλιψη σχετίζεται με μειωμένο προσδόκιμο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

»Το αίσθημα κενού είναι πολύ συχνό αίτιο που οδηγεί τους ψυχοθεραπεύομενους στο θεραπευτή τους. Επιπλέον είναι συχνό σύμπτωμα σε ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη καθώς και σε  διαταραχές προσωπικότητας όπως είναι η ναρκισιστική και η οριακή προσωπικότητα που σχετίζονται με αυξημένα ποσοστά αυτοτραυματισμού και απόπειρας αυτοκτονίας».

«Επιπλέον, σύμφωνα με το βιβλίο ‘’Out of My Skull”, των James Dancker και John D. Eastwood, η εμφάνιση της βαρεμάρας φαίνεται πως σχετίζεται και με την ηλικία, καθώς πιο βαριεστημένοι για ζωή φαίνεται να είναι οι έφηβοι και έπειτα η μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, μετά τη συνταξιοδότηση.

»Σημειώνουμε ότι η μείωση στην  πλήξη στα τέλη της εφηβείας και στις αρχές της δεκαετίας των 20 είναι παράλληλη με τα τελικά στάδια ανάπτυξης του εγκεφάλου. Καθώς ένα τμήμα του εγκεφάλου, ο μετωπιαίος λοβός συγκεκριμένα, ωριμάζει, η τάση για βαρεμάρα μειώνεται. Η ανεπαίσθητη αύξηση του αισθήματος αυτού στους ηλικιωμένους μπορεί να εξηγείται λόγω της εκφύλισης του φλοιού του εγκεφάλου, που συνοδεύει τη μεγαλύτερη ηλικία.

»Επίσης, ακριβώς τη στιγμή που ο μετωπιαίος λοβός φθάνει στην πλήρη ωρίμανση, τα πιο πολλά κράτη παρέχουν στους πολίτες τους μια σειρά δικαιωμάτων, ευθυνών και ελευθεριών. Επομένως, υπάρχουν περισσότερα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε την πλήξη. Με την επαγγελματική ανέλιξη, τη δημιουργία οικογένειας και με τις οικονομικές και κοινωνικές υποχρεώσεις υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες να αισθανόμαστε βαρεμάρα.

»Η συνταξιοδότηση φέρνει μαζί της την απαλλαγή από πολλές από αυτές τις ευθύνες. Αν το περιβάλλον ή τα δικά μας σωματικά και πνευματικά όρια δεν επιτρέπουν την πλήρη αξιοποίηση των ικανοτήτων μας, κινδυνεύουμε να αφεθούμε και να αποσυρθούμε από τη ζωή, με την πλήξη να εμφανίζεται ξανά.

»Από την άλλη πλευρά, η βαρεμάρα στους μαθητές μπορεί να σχετίζεται με τη “βαρετή” διδασκαλία των εκπαιδευτικών που κάποιες φορές οδηγεί στην ελλιπή προσοχή ή στην έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά των μαθητών. Μάλιστα έρευνες δείχνουν πως η σχολική βία και ο εκφοβισμός σχετίζονται με τη βαρεμάρα που νιώθουν οι νεαροί θύτες.

»Παρεμβάσεις που ενδεχομένως θα βοηθούσαν θα ήταν η καθοδήγηση των νέων με σκοπό οι γνώσεις που λαμβάνουν να αποδεικνύονται χρήσιμες στην καθημερινή τους ζωή και στην επίτευξη των στόχων τους, για τη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους».

«Σύμφωνα με έρευνα του Τμήματος Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας του University College του Λονδίνου (UCL) οι άνθρωποι που αναφέρουν πως βαριούνται πολύ είναι νεότερης ηλικίας, γυναίκες, με προβλήματα υγείας, μειώμενη επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και με χαμηλά εισοδήματα. Όπως είπα και πριν, οι άνθρωποι που βαριούνται για πάρα πολύ μεγάλα διαστήματα, κινδυνεύουν σχεδόν τρεις φορές περισσότερο από καρδιαγγειακό θανατηφόρο συμβάν σε σχέση με όσους δεν βαριούνται καθόλου.

»Ένας τρόπος για να καταπολεμήσουμε τη θανατηφόρα βαρεμάρα είναι να ακολουθήσουμε μια καθημερινή ρουτίνα. Ωστόσο, ακόμα και με μια ρουτίνα, με καθορισμένες ώρες για εργασία, ξεκούραση, δραστηριότητες ή κοινωνικοποίηση είναι πιθανό να νιώθουμε πλήξη. Εάν βαριόμαστε μπορούμε να δοκιμάσουμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό ή να προσπαθήσουμε να κοιμηθούμε ποιοτικά ώστε να έχουμε ενέργεια για την επόμενη μέρα.

»Ένα νέο χόμπι ή η συμμετοχή σε εθελοντικά προγράμματα που θα μας κάνουν να νιώσουμε χρήσιμοι μπορούν επίσης να διώξουν τη βαρεμάρα. Τέλος, η συνάντηση με ένα αγαπημένο μας πρόσωπο ή η επικοινωνία μέσω τηλεφώνου ή βιντεοκλήσης είναι πάντα μια καλή ιδέα».

• Ακολουθήστε την Ντιάννα Βασιλείου στο Instagram.

Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.

Περισσότερα από το VICE

Ο Κωνσταντίνος Ρήγος Δεν Είπε Ποτέ στον Εαυτό του «Είμαι Καλός, Ηρέμησε»

Οι Άνθρωποι που Χαράσσουν τα Μονοπάτια στα Τζουμέρκα Είναι Case Study

«Δεν την Απατούσε, Πήγαινε στο Σουβλατζίδικο» - Μία Ιδιωτική Ντετέκτιβ Θυμάται Παρακολουθήσεις

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.