Ο Αιγύπτιος Καλλιτέχνης που Παρουσιάζει την πιο Ατμοσφαιρική Έκθεση Αυτή τη Στιγμή στην Αθήνα

Ο Basim Magdy είναι ένας Αιγύπτιος καλλιτέχνης που παρουσιάζει αυτές τις μέρες την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα, δημιουργώντας την πιο ατμοσφαιρική έκθεση που μπορεί κανείς να δει αυτές τις μέρες, στην γκαλερί State of Concept. 

Για την συνέντευξη βρεθήκαμε στον χώρο της έκθεσης όπου σπάσαμε τον πάγο συζητώντας για το πόσο φθηνά μπορεί να φάει κανείς εδώ, και το γιατί μία πόλη με τέτοιο καιρό, καλό και φθηνό φαγητό και χαμηλά ενοίκια δεν έχει γίνει ακόμη το καλλιτεχνικό κέντρο της Ευρώπης. Η συζήτηση επεκτάθηκε στην παρούσα έκθεση στην Αθήνα, το πως είναι να μένει κανείς σε διαφορετικά μέρη του κόσμου την τελευταία δεκαετία, και τις δυσκολίες που συναντά ένας Αιγύπτιος καλλιτέχνης στην πορεία της διεθνούς του καριέρας. 

VICE: Γεια σου Μπασίμ, αυτές τις μέρες παρουσιάζεται στην γκαλερί State of Concept η πρώτη σου ατομική έκθεση στην Ελλάδα, με τίτλο Our Shadows Gasped at the Sight of their Own Multiplying Shadows. Μπορείς να μου πεις δυο λόγια για τον τίτλο του show;

Basim Magdy: Τα δυο κεντρικά έργα της έκθεσης εξετάζουν την συνεχή σχέση ανάμεσα στην αποτυχία και την ελπίδα και το πώς μερικά παράξενα γεγονότα τείνουν να εμφανίζονται συνεχώς στην συλλογική μνήμη. 

Η έννοια της συνεχούς επανάληψης της ιστορίας είναι κεντρική σε αυτή την έκθεση, και γι αυτό προσπάθησα να διαλέξω έναν τίτλο που να την υποδηλώνει. Οι σκιές είναι ένας τρόπος επανάληψης της ύπαρξης του ανθρώπου, τις οποίες σκέφτηκα να πολλαπλασιάζονται δημιουργώντας τις δικές τους σκιές. Ο τίτλος της έκθεσης προσπαθεί επίσης να φέρει κοντά στοιχεία των έργων τα οποία δεν έχουν προφανή σχέση μεταξύ τους. 

Στην έκθεση αυτή παρουσιάζεις τρία έργα: το βίντεο The Dent, ένα νέο φωτογραφικό έργο ανάθεση της State of Concept, και την σειρά 160 φωτογραφιών με την μορφή slides, με τίτλο Ανάλυση 240 δευτερολέπτων για την Αποτυχία και την Ελπίδα. Ποιος είναι ο εννοιολογικός σύνδεσμος αυτών των έργων;

Υπάρχουν διάφοροι σύνδεσμοι. Αρχικά, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζω ατομική έκθεση στην οποία όλα τα έργα είναι δουλειές που έχουν αποτυπωθεί σε φιλμ. Το βίντεο Τhe Dent, είναι τραβηγμένο σε φιλμ Super των 16mm, τα slides είναι προφανώς αποτυπωμένα σε φιλμ, και το τρίτο έργο είναι ένα light box, με μια εικόνα τραβηγμένη σε φιλμ μεσαίου φορμάτ. Και τα τρία έργα έχουν υποστεί μια ορισμένη επεξεργασία που είχε ως αποτέλεσμα μερική ή ολική τροποποίηση της εικόνας. Ονομάζω αυτή την ιδιότυπη επεξεργασία “φιλμ τουρσί” επειδή το φιλμ εισάγεται για ορισμένο χρόνο σε ένα δοχείο με χημικά οικιακής χρήσης (όπως χλωρίνη), έχοντας ως αποτέλεσμα την υπερίσχυση ενός συγκεκριμένου χρώματος σε κάθε ρολό φιλμ, και σε ένα βαθμό την απώλεια της λεπτομέρειας στην εικόνα. 

Οπότε αισθητικά, υπάρχει κάτι που ενώνει την ποιότητα των εικόνων που βλέπεις στην έκθεση. 

Από άποψη θεματικής, αρχικά το έργο με τα slides ονομάζεται Ανάλυση 240 δευτερολέπτων για την Αποτυχία και την Ελπίδα και μέσω της μεταφοράς της κατασκευής και κατεδάφισης ενός κτιρίου, “θολώνει” τα όρια ανάμεσα στην συλλογική και προσωπική ελπίδα και την αποτυχία που πολλές φορές έρχεται μετά από αυτήν. Με λίγα λόγια σχολιάζει το πως επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά τις προσπάθειες μας χωρίς να χάνουμε την ελπίδα, ενώ παράλληλα αποτυγχάνουμε παντελώς. 

Στο βίντεο, η έννοια της απώλειας της ελπίδας παρουσιάζεται με έναν πιο λεπτομερή και ταυτόχρονα ποιητικό τρόπο. 

Τέλος, η φωτογραφία στο light box επιχειρεί να παρατηρήσει την κοινωνία, σαν ένα νησί φωτογραφημένο από ψηλά. Το νησί είναι άγνωστο, όπως τα περισσότερα μέρη που εμπεριέχονται στη δουλειά μου. Νιώθω πολύ μεγαλύτερη ελευθερία όταν δουλεύω με ανώνυμα μέρη ή κοινωνίες, γιατί έτσι μου επιτρέπεται να δημιουργώ μια ελεύθερη ταύτιση με το έργο χωρίς να θέτω περιορισμούς.

Γιατί επέλεξες συγκεκριμένα αυτά τα έργα για την έκθεση σου στην Αθήνα;****

Την πρώτη φορά που η Ηλιάνα Φωκιανάκη, ιδρύτρια και director της γκαλερί State of Concept, μου έδειξε φωτογραφίες του χώρου, αυτόματα σκέφτηκα πως θα ταίριαζε πολύ να δείξω εκεί το φιλμ The Dent, το οποίο μάλιστα είχε μόλις ολοκληρωθεί και δεν είχε εκτεθεί όσο άλλα φιλμ που έχω γυρίσει στο παρελθόν. Έπειτα σκέφτηκα πως δίπλα στο φιλμ θα ταίριαζε πολύ ένα έργο σε slides, επειδή είναι και αυτό ένα έργο αποτυπωμένο σε φιλμ και επεξεργασμένο με την ίδια διαδικασία, αλλά στην ουσία πρόκειται για διαφορετικό μέσο. Το ένα έργο αποτελείται από μια αλληλουχία εικόνων, το άλλο είναι κινούμενη εικόνα, και έτσι δημιούργησα τη φωτογραφία στο light box ως τρίτο έργο ώστε να δημιουργήσω ένα θεματικό και ταυτόχρονα εννοιολογικό σύνδεσμο ανάμεσα στα έργα. Επίσης δεν ήθελα να έχω πάρα πολλά έργα στην έκθεση, και προτίμησα να αφήσω το σκοτάδι να κυριαρχήσει στον χώρο με τα τρία αυτά έργα να αποτελούν τη μοναδική πηγή φωτός. 

Στο φιλμ The Dent, περιγράφεις την σχέση ήττας και ελπίδας που βιώνουν οι κάτοικοι μιας ανώνυμης πόλης, κατευθυνόμενοι από τον πόθο τους για διεθνή δόξα. Μιλώντας για την ήττα, πως αντιλαμβάνεσαι προσωπικά αυτή την έννοια;

Η ζωή συνεχίζεται!

Στο παρελθόν έχεις κάνει μια σειρά από residencies σε διάφορα μέρη του κόσμου, όπως η Βασιλεία, το Cape Town, η Istanbul, η Πράγα και το Quebec. Με ποιον τρόπο το να είσαι αυτό που θα έλεγε κανείς “Πολίτης του Κόσμου” έχει διαμορφώσει τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι το έργο σου;

Δε θα ονόμαζα ποτέ τον εαυτό μου πολίτη του κόσμου, για την ακρίβεια δεν ξέρω καν τι σημαίνει αυτό. Θα έλεγα όμως, πως τα ταξίδια αποτέλεσαν ένα είδος εκπαίδευσης, και με έχουν ωφελήσει τρομερά σαν άνθρωπο και σαν καλλιτέχνη, δίνοντας μου την δυνατότητα να επισκέπτομαι διαφορετικές πόλεις, να συνδιαλέγομαι με άλλους καλλιτέχνες, και να εκθέτω τον εαυτό μου σε καινούργια ερεθίσματα. Ταξιδεύω και ζω σε διαφορετικά μέρη τα τελευταία δεκατρία χρόνια, και κάθε φορά εμπνέομαι από τα διαφορετικά στοιχεία που συναντώ. Επίσης, από όταν άρχισα να ταξιδεύω κουβαλώ μαζί μου τον εξοπλισμό μου, και έτσι τα μέρη που επισκέπτομαι εμφανίζονται στα φιλμ μου. Τραβάω υλικό όπου και αν βρίσκομαι, ακόμα και αν πρέπει να το κρατήσω στο ράφι για χρόνια μέχρι να το χρησιμοποιήσω, τελικά, σε κάποιο έργο. 

Ποια είναι εκείνη η πόλη που σε επηρέασε περισσότερο ή άλλαξε τον τρόπο που εκλαμβάνεσαι τη δουλειά σου και την τέχνη εν γένει;

Είναι δύσκολο να σου απαντήσω, υπάρχουν κάποιες πόλεις που δε με επηρέασαν καθόλου και πόλεις με τις οποίες δε συνδέθηκα σε κανένα βαθμό άλλα τράβηξα υλικό το οποίο αποδείχτηκε ιδιαίτερα σημαντικό για φιλμ που έκανα στην πορεία. Από την άλλη, υπάρχουν πόλεις στις οποίες αισθάνομαι τρομερά οικεία και χαλαρά, χωρίς όμως να άσκησαν ποτέ επιρροή στη δουλειά μου. Βρίσκω σε όλα τα μέρη ενδιαφέροντα στοιχεία, δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο συγκεκριμένο. 

Τι πιστεύεις για την κρίση που μαστίζει την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια;

Νομίζω πως είναι κάτι που θα περάσει, όπως συμβαίνει με το οτιδήποτε. Δεν είμαι πολιτικός, αλλά κατανοώ ότι τα πάντα συνδέονται μεταξύ τους. 

Όλοι οι άνθρωποι μαθαίνουν από τα λάθη τους και αυτό είναι κάτι που πρέπει να συμβεί. Ωστόσο όταν μιλάμε για μάζες ανθρώπων δεν μπορούμε να τους βάλουμε όλους στο ίδιο τσουβάλι και να πούμε ότι πήραν την σωστή ή τη λάθος απόφαση. Οι άνθρωποι αποφασίζουν ο καθένας ξεχωριστά και είναι ο καθένας υπεύθυνος για τις αποφάσεις του, απλά στο τέλος είναι πιο εύκολο να ομαδοποιήσουμε αυτές τις ατομικές αποφάσεις και να τις εξετάσουμε συλλογικά. 

Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως τίποτα δεν μένει ίδιο και τίποτα δεν ζει για πάντα, ακόμα και οι ιδέες και οι πεποιθήσεις κρατάνε λιγότερο από όσο νομίζουμε, απλά μερικές φορές μας παίρνει λίγο καιρό να το παραδεχτούμε. 

Διάβασα το κείμενο που έγραψες με τίτλο Walk Like an Egyptian στο οποίο περιγράφεις την δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι Αιγύπτιοι καλλιτέχνες στο να αντιμετωπιστούν από τους επιμελητές με γνώμονα το έργο τους, και όχι αποκλειστικά από το γεγονός ότι προέρχονται από την Αίγυπτο. Θα ήθελα να σε ρωτήσω λοιπόν, αν εσύ ως καλλιτέχνης αντιμετώπισες δυσκολίες στην προσπάθεια σου να συνδεθείς με αυτό που κανείς θα ονόμαζε “Δυτικό Κόσμο”; 

Κάνω τις δικές μου επιλογές, αν μου ζητηθεί να συμμετέχω σε μία έκθεση η οποία θεωρώ ότι δε θα κάνει καλό σε εμένα ή την δουλειά μου, πολύ απλά αρνούμαι, χωρίς να έχει σημασία αν αυτή η έκθεση θα παρουσιαστεί στον δυτικό κόσμο ή όχι, από τη στιγμή που νιώθω πως απλά είμαι καλεσμένος να δείξω λόγω του τόπου καταγωγής μου. 

Αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στη Δύση, και σχετίζεται άμεσα με τα χρήματα και το funding. Είναιευκολότερο να πάρει κανείς επιδότηση για μια έκθεση που αφορά ένα μέρος, παρά μια ιδέα, και αυτό προέρχεται από τους πολιτικούς και τον τρόπο με τον οποίο εκλαμβάνουν την Τέχνη σαν εργαλείο πολιτισμικής ανταλλαγής. 

Αυτό δεν είναι κάτι που επηρεάζει την σχέση μου με τη Δύση, γιατί δεν αντιλαμβάνομαι τον κόσμο μονάχα μέσα από το πρίσμα της τέχνης. 

Ποια είναι η γνώμη σου για την Αθήνα; Έχεις κανένα ιδιαίτερο δέσιμο με αυτή την πόλη; 

Ένας από τους λόγους που ενθουσιάστηκα που θα έρθω στην Αθήνα, είναι το γεγονός πως -πέρα από την Αίγυπτο- είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι μια πόλη με τόσο μεγάλη ιστορία. Από τη στιγμή που έφτασα, αυτό που με εντυπωσίασε είναι πως μερικοί δρόμοι και μερικές καταστάσεις μου θυμίζουν πολύ το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια. Η Αθήνα μου θυμίζει την Αίγυπτο περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή πόλη. Αυτό είναι βέβαια κάτι πολύ θετικό, καθότι με κάνει να συνδέομαι πολύ με αυτόν τον τόπο. Επιπλέον, η εμπειρία μου μέχρι τώρα εδώ είναι πολύ ευχάριστη και απολαυστική. Νομίζω πως ήδη έχω κάνει μερικούς φίλους εδώ και θα ήθελα πολύ να επιστρέψω στο μέλλον.

H φωτογράφηση έγινε στην γκαλερί State of Concept.

_Η έκθεση _Our Shadows Gasped at the Sight of their Own Multiplying Shadows_ παρουσιάζεται ως τις 6 Σεπτεμβρίου. _

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.