Άντρες που Παλεύουν με Διατροφικές Διαταραχές

Οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να επηρεάσουν άτομα όλων των ηλικιών, φύλων και μεγεθών. Αλλά όταν σκεφτόμαστε τον όρο, φέρνουμε στο μυαλό μας εικόνες νεαρών, πολύ αδύνατων κοριτσιών με ανορεξία. Οι άνδρες δεν εντάσσονται σχεδόν ποτέ σε αυτές τις συζητήσεις, ειδικά αν είναι ενήλικες.

Αυτά τα στερεότυπα αντικατοπτρίζονται και στην ιατρική έρευνα – οι περισσότερες μελέτες για διατροφικές διαταραχές επικεντρώνονται σε γυναίκες με ανορεξία. Μόνο το 1% των άρθρων που έχουν αξιολογηθεί, εξετάζουν άντρες με διατροφική διαταραχή. Η επιστημονική μας γνώση είναι επίσης περιορισμένη για παρόμοιες διαταραχές όπως η βουλιμία, η διαταραχή υπερφαγίας και η διαταραχή περιορισμένης πρόσληψης τροφής.

Είναι δύσκολο να υπολογίσουμε πόσο διαδεδομένες είναι οι διατροφικές διαταραχές στους άντρες. Η πιο πρόσφατη αξιολόγηση μελετών τοποθετεί αυτόν τον αριθμό στο 12,8%, αλλά το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι μικρότερο από το πραγματικό, σύμφωνα με την Isabelle Plasmeijer, ιδρύτρια του ολλανδικού κέντρου θεραπείας διατροφικών διαταραχών ISA Power. Οι άντρες είναι λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια, εξηγεί. Μια κοινότητα που επηρεάζεται ιδιαίτερα από το ζήτημα είναι οι queer άνδρες, οι οποίοι είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν διατροφική διαταραχή από τους στρέιτ αντίστοιχα.

Ο Mike Megens, 26 ετών, είχε στο παρελθόν EDNOS, που σημαίνει «διαταραχή πρόσληψης τροφής μη προσδιοριζόμενη διαφορετικά». Περιλαμβάνει συμπτώματα ανορεξίας, βουλιμίας ή υπερφαγίας, αλλά δεν πληρούν ακριβώς συγκεκριμένα κριτήρια, πράγμα που σημαίνει ότι η διατροφική διαταραχή δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ξεκάθαρα.

Η εικόνα του Megens για τον εαυτό του άλλαξε από το δημοτικό. «Ήμουν λίγο πιο μεγαλόσωμος από τους συμμαθητές μου, οπότε άκουγα συχνά σχόλια για το βάρος μου», θυμάται. Έτσι προσπάθησε να χάσει μερικά κιλά και μετά ακόμα περισσότερα πήγε γυμνάσιο, το οποίο είδε ως μια νέα αρχή. Εκ των υστέρων, συνειδητοποίησε ότι η απώλεια βάρους του είχε να κάνει και με την ταυτότητά του, επειδή από νωρίς κατάλαβε ότι ελκυόταν από αγόρια. «Ευτυχώς οι γονείς μου και η αδερφή μου με στήριζαν, αλλά κάποιοι άλλοι συγγενείς έκαναν πλάκα, παρόλο που δεν ήμουν ακόμα out», λέει.

Η απώλεια βάρους ήταν ένας τρόπος να προστατευτεί: «Αν είχα καλούς βαθμούς, ήμουν καλός και όμορφος και είχα ωραίο σώμα, ο σεξουαλικός μου προσανατολισμός θα ήταν η μόνη ατέλεια στα μάτια των άλλων».

Ο Megens κατάφερε να κρατήσει κρυφή τη διατροφική του διαταραχή για πολύ καιρό. Έτρωγε το βράδυ, για να μην το προσέξει η οικογένειά του. Είχε όμως κάποια συγκεκριμένα αιτήματα. «Δεν ήθελα σάλτσα στο φαγητό μου και τα μαγειρευτά με άγχωναν», θυμάται. Αργότερα, ζητούσε από τους γονείς του να του σερβίρουν μόνο λαχανικά και πατάτες, ώστε να ξέρει ακριβώς πόσο έτρωγε. «Τους είπα ότι δεν μου άρεσε κάτι άλλο και δεν έκαναν ερωτήσεις». 

Ο Ilias (ζήτησε να χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο για να μπορεί να μοιραστεί την ιστορία του πιο ελεύθερα), 24 ετών, είχε διατροφική διαταραχή για χρόνια πριν καν το καταλάβει. Επειδή εκείνη την εποχή αντιμετώπιζε άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας, όταν ήταν περίπου 16 ετών, δεν πίστευε ότι είχε διατροφική διαταραχή. Έπαιρνε Ritalin για τη ΔΕΠΥ του, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται επίσης συχνά από άτομα με διατροφικές διαταραχές για να αισθάνονται λιγότερη πείνα. Επιπλέον, αργότερα άρχισε να παίρνει όλο και περισσότερα ναρκωτικά σε πάρτι, όπως MDMA, επειδή δεν ήταν καλά. «Έβγαινα σχεδόν κάθε εβδομάδα και μερικές φορές δύο φορές την εβδομάδα», λέει. «Και μετά δεν πεινούσα τη μισή εβδομάδα». Τελικά, έχασε πολύ βάρος.

Η τότε κοπέλα του τον έκανε να καταλάβει ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. «Μου είπε ότι δεν πρόσεχα τον εαυτό μου», λέει. «Όχι για να με επικρίνει, αλλά από ανησυχία. Έμεινα έκπληκτος γιατί νόμιζα ότι ήμουν πολύ χοντρός, αλλά το σχόλιό της με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι δεν είχε να κάνει με αυτό».

Ο Maurice Kaasjager, 16 ετών, είχε επίσης αμφιβολίες σχετικά με την εικόνα του εαυτού του σε νεαρή ηλικία. «Τα αδέρφια μου έκαναν συχνά αστεία για το βάρος μου», λέει. «Δεν το έκαναν για να με πληγώσουν, αλλά μου έμεινε». Η αδερφή του έχει καρδιοπάθεια και ο άλλος αδερφός του έχει αυτισμό, επομένως ήταν πάντα το παιδί που υποτίθεται ότι ήταν καλά. «Δεν μιλούσαμε πολύ για τα συναισθήματά μας στο σπίτι, γιατί ήμασταν πάντα σε mode επιβίωσης», εξηγεί.

Συχνά συνέκρινε το σώμα του με άλλων και αποφάσισε να γυμναστεί για να τους μοιάσει περισσότερο. «Στην αρχή, έκανα αθώα πράγματα, έπινα νερό αντί για αναψυκτικά, γυμναζόμουν περισσότερο. Αλλά μετά κατέληξα να μην τρώω απολύτως τίποτα κάποιες μέρες».

Οι γονείς του Kaasjager παρατήρησαν ότι οι διατροφικές του συνήθειες άλλαζαν και τον πήγαν σε έναν διαιτολόγο. «Δεν ακολούθησα το διατροφικό πλάνο που πήρα, γιατί μου άρεσε να παραλείπω γεύματα», λέει. «Ακούγεται περίεργο, αλλά ήταν ωραίο να έχεις έναν στόχο -να μην τρως- και να τον πετυχαίνεις. Στην πραγματικότητα, με έκανε δυστυχή, αλλά δεν το είχα συνειδητοποιήσει εκείνη τη στιγμή». Έβλεπε το φαγητό ως εχθρό του και κάποιες μέρες δεν έτρωγε απολύτως τίποτα.

Ο Ilias ξέρει κι εκείνος από αρνητικά σχόλια και «αστεία». Έχει συγγενείς στην Τουρκία, οπότε τους επισκεπτόταν κάθε καλοκαίρι. Και κάθε χρόνο αντιμετώπιζε τα ίδια σχόλια για το βάρος του, είτε πάχαινε είτε αδυνάτιζε. «Μου φαινόταν άσχημο που ο έδιναν τόση σημασία στο βάρος μου», λέει. «Και όσο αδύνατο κι αν ήμουν, τα σχόλιά τους με έκαναν να θεωρώ τον εαυτό μου χοντρό».

Στο σπίτι, οι γονείς του έλεγαν συχνά τη γνώμη τους για την εμφάνισή του. «Μερικές φορές αφορούσε το σώμα μου, το οποίο πίστευαν ότι έπρεπε να δουλέψω, άλλες φορές δεν τους άρεσαν τα μαλλιά ή τα ρούχα μου», λέει. Μάλιστα και άγνωστοι έτυχε να κάνουν σχόλια για το σώμα του. «Μια άγνωστη γυναίκα με πλησίασε σε ένα μπαρ, έπιασε τα μπράτσα μου και είπε, «Θα έπρεπε να πηγαίνεις στο γυμναστήριο πιο συχνά και να πάρεις λίγο βάρος».

H σχέση μεταξύ αθλητισμού και διατροφικών διαταραχών είναι περίπλοκη για τους άντρες και με πολύ διαφορετικούς τρόπους από ό,τι για τις γυναίκες. Καθώς το ανδρικό πρότυπο ομορφιάς γίνεται όλο και πιο μυώδες και σμιλεμένο, πολλοί άντρες αισθάνονται την πίεση να γίνουν φέτες. «Η τάση που θέλει τους άντρες αυστηρούς με το σώμα και την άθληση με ανησυχεί», λέει η Plasmeijer. Ο Kaasjager το επιβεβαιώνει: «Θέλουμε να έχουμε όγκο και είμαστε πρόθυμοι να γυμναστούμε για να το πετύχουμε αυτό». Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δεν μπορούσε να παίζει ποδόσφαιρο και αυτό επηρέασε την ψυχική κατάσταση του, αλλά αυτό είχε επίσης να κάνει με την ξαφνική απουσία κοινωνικής επαφής και ρουτίνας.

Αυτή η απώλεια μιας ρουτίνας στην καθημερινή ζωή μπορεί επίσης να τροφοδοτήσει μια διατροφική διαταραχή. Σύμφωνα με την Plasmeijer, η κρίση του COVID είναι ένα καλό παράδειγμα. «Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρχε πολλή σιωπή, κενό και μοναξιά. Έτσι παλιά τραύματα μπορούν να επανεμφανιστούν και οι άνθρωποι τα αντιμετωπίζουν με διαφορετικούς τρόπους. Κάποιοι αρχίζουν να γυμνάζονται ή να κάνουν περισσότερη δίαιτα, άλλοι τρώνε πολύ ή πολύ λίγο. Μια διατροφική διαταραχή μπορεί να καλύψει το κενό σε τέτοιες στιγμές».

Ο Megens βίωσε μια παρόμοια δύσκολη περίοδο το 2015, όταν μετακόμισε από τη γενέτειρά του στα νότια της Ολλανδίας στο Άμστερνταμ για σπουδές. «Στο Λίμπουργκ νόμιζα ότι είχα τον έλεγχο της ζωής μου, εν μέρει λόγω μιας συγκεκριμένης ρουτίνας, αλλά και επειδή γυμναζόμουν πολύ και  πρόσεχα τι έτρωγα», εξηγεί. «Ακούγεται τρελό, αλλά η διατροφική διαταραχή μου έφερε μια ηρεμία».

Στο Άμστερνταμ, η ζωή του δεν είχε τόση δομή: δεν είχε σχολή κάθε μέρα, πήγαινα σε περισσότερα πάρτι και γυμναζόταν λιγότερο. Παρόλο που του άρεσε, τα πράγματα στράβωσαν: «Έκανε τη διατροφική μου διαταραχή χειρότερη, γιατί προσπαθούσα να ανακτήσω τον έλεγχο».

Ανεξάρτητα από τα ερεθίσματα και τα τρία άτομα με τα οποία μιλήσαμε συνέδεσαν τη διατροφική τους διαταραχή με τον ορισμό της κοινωνίας για τον ανδρισμό. «Οι άνθρωποι συχνά αντιμετωπίζουν τις διατροφικές διαταραχές είναι γυναικείες ασθένειες, ενώ νομίζω ότι πολλοί άντρες έχουν τέτοια πρόβλημα», λέει ο Kaasjager. «Λίγοι άντρες μοιράζονται τις ιστορίες τους επειδή ντρέπονται. Θέλουμε να είμαστε πιο σκληροί, λιγότερο ευάλωτοι».

Ο Ilias επίσης ένιωθε ότι  δεν μπορούσε να μιλήσει για το πρόβλημά του με την οικογένεια και τους φίλους του. «Δυστυχώς, δεν υπάρχει αρκετός χώρος για να μιλήσουμε για αυτό», λέει. «Στα μάτια πολλών ανθρώπων, ένας άντρας πρέπει να είναι δυνατός, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά».« Ως άντρας», συμπληρώνει ο Megens, «νιώθεις ότι δεν μπορείς να παραδεχτείς ότι είσαι ευάλωτος», «ή ότι νοιάζεσαι για την εμφάνισή σου».

Μια μέρα το 2026, ενώ είχε πάει να δει τους γονείς του, διάβασε ένα άρθρο για ένα άτομο με διατροφική διαταραχή. «Αν και η ιστορία αφορούσε μια γυναίκα, αναγνώρισα όλα όσα περιέγραφε», λέει. «Κοίταξα τη μαμά μου και είπα: “Μαμά, αυτό ακριβώς έχω”. Οι γονείς του προσπάθησαν να κατανοήσουν και να υποστηρίξουν τον γιο τους, αλλά ήταν δύσκολο να καταλάβουν. «Στα μάτια τους, ήμουν όμορφος και κοινωνικός, έπαιρνα καλούς βαθμούς και είχα μια ωραία ζωή στο Άμστερνταμ», λέει ο Megens.

Οι φίλοι του έμειναν έκπληκτοι όταν τελικά τους ανοίχτηκε. «Μου είπαν “Αν μια γυναίκα είχε την ίδια συμπεριφορά, σίγουρα θα το είχαμε προσέξει”». Κάποιοι φίλοι αισθάνθηκαν ένοχοι, αλλά δεν κατηγορώ κανέναν. Για πολύ καιρό, δεν το έβλεπα ούτε εγώ ο ίδιος».

Ο Megens κατέληξε σε ψυχοθεραπεία περίπου τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα, όπου τελικά ένιωσε ότι τον καταλάβαιναν. «Θυμάμαι ότι ο ψυχοθεραπευτής μου με ρώτησε: “Υπάρχουν πολλά πράγματα που σου αρέσουν αλλά δεν τα κάνεις πια λόγω της διατροφικής σου διαταραχής. Τι θα ήθελες να ξανακάνεις;”, είπε. «Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν το κολύμπι. Ξέσπασα σε κλάματα, γιατί ήταν κάτι που πάντα αγαπούσα».

Ο Ilias, από την άλλη, έφυγε από το σπίτι των γονιών του πριν από περίπου τέσσερα χρόνια επειδή «δεν χρειαζόταν αυτόν τον αρνητισμό», όπως το έθεσε. Εξακολουθούν να μιλούν, και είναι καλά τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά ποτέ δεν ζήτησε βοήθεια για τη διατροφική του διαταραχή. «Έχω δει έναν ψυχοθεραπευτή, αλλά διαπίστωσα ότι οι πολιτισμικές διαφορές συχνά με έκαναν να νιώθω ότι δεν με καταλάβαινε».

Ο Megens ζήτησε βοήθεια από τους αγαπημένους του και δεν κάνει πια ψυχοθεραπεία, αλλά έχει πολλή κατανόηση για τους ανθρώπους που δεν κατάφεραν να κάνουν αυτό το βήμα. «Θα ήθελα να πω σε αυτούς τους άντρες: “Σας παρακαλώ κάντε το. Όσο περισσότερο περιμένετε, τόσο πιο δύσκολα θα το ξεπεράσετε”».

Περισσότερα από το VICE

Ο Buzz Κοιτάζει το Game Κατάματα και Κάνει Ραπ για τον Δρόμο

Ματωμένα MacBook και Μετρητά: Μέσα στους Βίαιους Server του Discord Όπου Νέοι Φλεξάρουν τα Εγκλήματά

Περιπέτεια ή Poverty Porn; Εταιρεία Χρεώνει 4.000 Δολάρια για Πεζοπορία σε Μεταναστευτική Διαδρομή

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.