Θυμόμαστε τη Διασημότερη Φωτογραφία της 11ης Σεπτεμβρίου 2001

Ο Richard Drew, ένας φωτορεπόρτερ που του είχε ανατεθεί από το Associated Press να φωτογραφίσει μια επίδειξη μόδας εκείνο το πρωί, αλλά πήρε εντολή από τον αρχισυντάκτη του να μετακινηθεί εσπευσμένα στους Δίδυμους Πύργους, κατόρθωσε να συλλάβει με τον φακό του μια ακολουθία από 12 καρέ που δείχνουν τη φιγούρα σε ελεύθερη πτώση. Όπως εκατοντάδες άλλοι που αναγκάστηκαν να πηδήξουν από τους ψηλότερους ορόφους των Δίδυμων Πύργων εκείνο το πρωί εξαιτίας της αφόρητης ζέστης, του καπνού και της αδυναμίας να διαφύγουν από τις σκάλες ή την ταράτσα, ο άνδρας εμφανίζεται στο βιβλίο του Drew να περιστρέφεται ανεξέλεγκτα στον αέρα, με τον άνεμο και την ιλιγγιώδη ταχύτητα να του σχίζουν το λευκό πουκάμισο, λίγες στιγμές πριν από τον βέβαιο θάνατο.

Αλλά από την ντουζίνα των καρέ της χαοτικής και οδυνηρής σειράς του Drew, ένα ξεχωρίζει: Είναι μια ήσυχη, οικεία εικόνα, με εκπληκτική σύνθεση και δομή: Ο άνθρωπος που έχει πηδήξει είναι ανάποδα, εντελώς κάθετα, διασχίζοντας το άνω ενα τρίτο του καρέ και χωρίζει τον Βόρειο από τον Νότιο Πύργο. Ο «The Falling Man» («Ο Άνδρας που Πέφτει», όπως ονομάστηκε) φαίνεται χαλαρός. Έχει τον έλεγχο. Μοιάζει ικανοποιημένος. Σε δημοσίευμα του

Esquire

το 2003, ο Tom Junod

γράφει

ότι αν αυτός ο άνδρας δεν έπεφτε, «θα μπορούσε κάλλιστα να πετούσε».

Η εικόνα του Drew φιλοξενήθηκε το πρωί της 12ης Σεπτεμβρίου στην έβδομη σελίδα των New York Times, καθώς και σε αμέτρητες εφημερίδες σε ολόκληρη τη χώρα και τον κόσμο. Επιβλητική και δυσνόητη, αποτύπωνε μια απόφαση που δεν τη χωράει ο νους, η βαρύτητα της οποίας σε πονούσε, όσες φορές και αν την κοίταζες. Ο «Falling Man» ήταν άγνωστος, ωστόσο αποτέλεσε την ενσάρκωση της φρίκη εκείνης της ημέρας και παρόλο που δεν είχε όνομα, την εξατομίκευσε.

Οι αναγνώστες εξοργίστηκαν. Μα δεν είχαν καμία τσίπα πια οι εφημερίδες; Κακόγουστη, χοντροκομμένη, ηδονοβλεπτική. Από τους Times μέχρι την Commercial Appeal του Μέμφις, οι εφημερίδες απέσυραν την εικόνα και ακολούθησαν άμεσα αμυντική τακτική, εξαφανίζοντας τη φωτογραφία από τα ηλεκτρονικά τους αρχεία. Ο Don Delillo δεν χρησιμοποίησε την εικόνα στο εξώφυλλο του μυθιστορήματος Falling Man του 2006, αν και το 2007, οι Times τη χρησιμοποίησαν στο εξώφυλλο του Book Review. Αλλά, κατά βάση, η εικόνα δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε έντυπη μορφή από το 2001. O Drew την έχει χαρακτηρίσει ως την «πιο διάσημη φωτογραφία που δεν έχει δει κανείς».

Αλλά η αυτολογοκρισία ήταν αδύνατο να αφανίσει τον «Falling Man» από τη συλλογική μας μνήμη. Ο Peter Cheney, δημοσιογράφος στην The Globe and Mail, ανέλαβε σύντομα την αποστολή να μάθει ποιος ήταν ο Falling Man. Ο Junod συνέχισε από εκεί που είχε σταματήσει ο Cheney, μέχρι που τελικά κατέληξε στον Jonathan Briley, έναν ηχολήπτη στο Windows on the World, το εστιατόριο που καταλάμβανε τους τελευταίους ορόφους -106o και 107o- του Βόρειου Πύργου, ως τον πιθανότερο πρωταγωνιστή του καρέ του Drew που τόσο δίχασε την κοινή γνώμη.

Τελικά, η ταυτότητα του άνδρα παραμένει άγνωστη και ίσως είναι καλύτερα να παραμείνει έτσι. «Η εικόνα είναι το κενοτάφιό του», καταλήγει ο Junod στο άρθρο του Esquire (το οποίο ακολουθήθηκε από ένα ντοκιμαντέρ και έναν επικήδειο). «Όπως τα μνημεία που είναι αφιερωμένα στη μνήμη άγνωστων στρατιωτών, μας ζητά να την κοιτάξουμε και να αναγνωρίσουμε κάτι πολύ απλό. Ότι γνωρίζαμε εξ αρχής ποιος είναι ο Άνθρωπος που Πέφτει».

Στο Falling Man, ένα ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε το 2006, ο Jack Gentul είπε, αναφερόμενος στη σύζυγό του, Elaine, η οποία έπεσε από τον τελευταίο όροφο του Νότιου Πύργου: «Πρέπει να αισθάνθηκε σαν να πετάει».

Η 11η Σεπτεμβρίου ήταν το πιο φωτογραφημένο γεγονός της Ιστορίας, παρόλο που συνέβη πριν από την ευρεία διάδοση των κινητών τηλεφώνων με κάμερα. Απείχαμε ακόμη πολλά χρόνια από την επανάσταση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η οποία επιτρέπει την ανταλλαγή προσωπικών πληροφοριών και το crowdsourcing (συλλογή πληροφοριών για ένα έργο με τη συμμετοχή μεγάλου κοινού, μέσω Ίντερνετ) σε πρωτοφανή βαθμό. Μιλάμε για μια εποχή που ο κόσμος χρησιμοποιούσε ακόμη μόντεμ, για να συνδεθεί στο Ίντερνετ – και σε αυτήν την εποχή η Ιστορία άλλαξε για πάντα.

Δεδομένου ότι οι επιθέσεις σημειώθηκαν σε αυτήν την γκρίζα εποχή της online Αμερικής, είναι λογικό ότι ακόμη και μετά από το εκτενέστατο ερευνητικό ρεπορτάζ που κατέληξε σε μια θεωρία, ο «Falling Man» παραμένει ένα αίνιγμα. Αλλά τώρα, μια δεκαετία αργότερα, σε έναν κόσμο όπου τόσο πολλοί από εμάς -είτε μας αρέσει, είτε όχι- ζούμε σε αυτό το μεγάλο Πανοπτικό που ονομάζεται Ίντερνετ, δεν μπορώ παρά να σκέφτομαι κατά πόσο θα είχαμε καταλήξει σε ένα όνομα για αυτόν τον άγνωστο στρατιώτη, αν είχε πάρει τη μοίρα στα χέρια του σε άλλο χρόνο και τόπο. Αν η 9/11 συνέβαινε σήμερα, θα υπήρχε άραγε αυτό το μυστήριο πίσω από τον «Falling Man»;

Περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς ενήλικες χρησιμοποιούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με το Pew Internet & American Life Project. Η τηλεφωνική έρευνα του Pew έδειξε ότι από τα 2.277 άτομα που συμμετείχαν, το 65% των χρηστών του Διαδικτύου δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επιπλέον, πάνω από το ένα τέταρτο των Αμερικανών ενηλίκων κάνει check-in σε κοινωνικές υπηρεσίες γεωσήμανσης, όπως το Foursquare και το Gowalla.

Δεν υπάρχει κανένα σημείο στο άρθρο του Junod που να αναφέρει ότι ο Briley τηλεφώνησε ή μίλησε σε φίλους και συγγενείς κατά τη διάρκεια των τελευταίων λεπτών του. Παρόλο που με στενοχωρεί πολύ και με κάνει να νιώθω απίστευτα αμήχανα και απαίσια, η αλήθεια είναι ότι αν οι επιθέσεις γίνονταν σήμερα, θα ήταν πολύ πιθανό ο «Falling Man» να χρησιμοποιούσε Facebook ή Twitter ή οτιδήποτε άλλο και μάλιστα ίσως να έκανε update ακόμη και στο status του, κατά τη διάρκεια της αρχικής σύγχυσης και του πανικού. Δεν θα ήταν ο μόνος, φυσικά, που θα σήμανε τον συναγερμό με αυτόν τον τρόπο - και η απογοητευτική πραγματικότητα είναι ότι θα ήμασταν ανόητοι, αν σκεφτόμασταν ότι με το να βιώνουμε μια φρίκη ψηφιακά σε πραγματικό χρόνο, θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε με κάποιον τρόπο όλους εκείνους τους ανθρώπους που παγιδεύτηκαν πάνω και γύρω από το σημείο που προσέκρουσαν τα επιβατικά αεροπλάνα.

VICE Video: Πολιτικοί στο Κυνήγι των Likes

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ωστόσο, αυτές οι ενδείξεις θα ήταν ζωτικής σημασίας. Αργότερα, θα μπορούσαν ενδεχομένως να συνδυαστούν με τις χρονικές σημάνσεις στις χαοτικές, οδυνηρά θανατηφόρες πτώσεις του ίδιου και των υπολοίπων. Μπορούμε, μάλιστα, να κοιτάξουμε ακόμη και τις πρόσφατες αναταραχές στο Λονδίνο και το Βανκούβερ, δύο περιπτώσεις που εξακολουθούν να δείχνουν την απίστευτη δύναμη του crowdsourcing: και στις δύο περιπτώσεις, προγραμματιστές, χάκερ και φορείς επιβολής του νόμου ανέπτυξαν από κοινού εργαλεία και έστησαν πίνακες μηνυμάτων, για να ταυτοποιηθούν οι πλιατσικολόγοι και οι ταραξίες που καταγράφηκαν στην κάμερα. Αυτό έγινε στο όνομα της δικαιοσύνης, αν όχι της δημόσιας διαπόμπευσης. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενδέχεται να έχουν διευκολύνει πολύ περισσότερο τη διάδοση μιας φωτογραφίας εκτός Τύπου. Άραγε, όμως, θα προσπαθούσαν εξίσου σκληρά οι μάζες του Διαδικτύου να αναγνωρίσουν τον άνδρα που πήδηξε;

Δεν γνωρίζω αν θα θέλαμε να το κάνουμε. Ίσως αυτό να προσωποποιούσε ακόμη περισσότερο τη φρίκη. Ίσως να ήταν κακόγουστο, χυδαίο ή ηδονοβλεπτικό και να έθιγε την αξιοπρέπειά αυτού του ανθρώπου. Όπως και να έχει, ο «Falling Man» του Drew –η άγνωστη σιλουέτα που αναγκάστηκε να πηδήξει εκείνη την ημέρα- ήταν πιθανόν ο τελευταίος του είδους του.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Motherboard.

Περισσότερα από το VICE

Σεξ στις Ελληνικές Φυλακές: Εκεί που το Φύλο Είναι Απλώς μια Κοινωνική Κατασκευή

Αποκάλυψη: Η CIA Ταυτοποιεί τους Yπεύθυνους του Προγράμματος Βασανιστηρίων Μετά την 11η Σεπτεμβρίου

Έτσι Είναι Σήμερα οι Περιοχές Όπου Γυρίστηκε το Πρώτο Trainspotting - Πόσο Έχουν Αναβαθμιστεί;