Ο Πατέρας μου Πέθανε σε Γενοκτονία και Πρώτη Φορά τον Είδα στο YouTube

Ο Dženan Halilović, 28 ετών, γεννήθηκε σε ένα χωριό στη Σεμπρένιτσα στην ανατολική Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το 1992, τη χρονιά που γεννήθηκε, η Βοσνία διακήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Γιουγκοσλαβία, μετά από μια δεκαετία εντάσεων έπειτα τον θάνατο του Tito το 1980. Στο τέλος ξέσπασε εμφύλιος και η οικογένεια του Dženan αναγκάστηκε να αφήσει τα πάντα. Ακόμη και τον πατέρα του, τον Mirza.

«Δεν θυμάμαι τον μπαμπά μου», είπε ο Dženan. «Ήμουν μωρό όταν πέθανε».

Η Βοσνία έχει ποικίλο πληθυσμό που αποτελείται από τρεις εθνοτικές ομάδες – τους Κροάτες, που είναι καθολικοί, και τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και τους Σέρβους, που είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Όταν η χώρα διακήρυξε την ανεξαρτησία της, οι Σέρβοι που ζούσαν στη Βοσνία πήραν τα όπλα και διακήρυξαν δικό τους κράτος, τη Δημοκρατία της Σερβίας. Με τη βοήθεια σερβικών στρατευμάτων, οι αντάρτες ήθελαν να εκδιώξουν όλες τις άλλες εθνοτικές ομάδες από την περιοχή τους. Στο μεταξύ, οι Βόσνιοι Κροάτες και η Κροατία προσπάθησαν να καταλάβουν την περιοχή στα νότια της χώρας. Τα τρία χρόνια του πολέμου, το Σεράγεβο, η πρωτεύουσα, πολιορκούνταν και δεκάδες χιλιάδες εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό.

Τον Ιούλιο του 1995, πριν από 25 χρόνια, η πόλη της Σεμπρέντισα και ο δήμος γύρω της έγινε η σκηνή αυτού που θεωρείται η χειρότερη σφαγή της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η περιοχή είχε οριστεί ασφαλής ζώνη από τα Ηνωμένα Έθνη, έτσι οι πολίτες διέφυγαν εκεί για να γλιτώσουν την επίθεση του Σερβικού Στρατού.

Ένα τάγμα ολλανδικών ειρηνευτικών δυνάμεων ήταν τοποθετημένο στη Σεμπρένιτσα, αλλά δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσουν τα όπλα τους. Μέσα σε λίγες μέρες, οι Σέρβοι στρατιώτες κατέλαβαν την πόλη και ζήτησαν από τους Βόσνιους μουσουλμάνους να παραδοθούν με αντάλλαγμα την ασφάλειά τους.

Τότε οι στρατιώτες μάζεψαν όλους τους άνδρες, 12 ως 77 ετών. Μέσα σε πέντε μέρες, πάνω από 8.000 άντρες σκοτώθηκαν και 23.000 γυναίκες και παιδιά απελάθηκαν διά της βίας, με εκτεταμένες αναφορές για βασανιστήρια και βιασμούς. Παρόλο που η Σερβία απορρίπτει τον όρο, τα Ηνωμένα Έθνη περιγράφουν τα γεγονότα ως γενοκτονία.

Καθώς ο πόλεμος πλησίαζε, η οικογένεια του Dženan άρχισε να κρύβεται στο υπόγειο ενός γείτονα. Έναν μήνα αργότερα, ο πόλεμος έφτασε στο χωριό τους. Ο πατέρας του Dženan ήταν διοικητής στη στρατιωτική αστυνομία στη Σεμπρένιτσα. Έμαθε για τις βαναυσότητες που συνέβαιναν και αποφάσισε να στείλει τη γυναίκα του και τον νεογέννητο γιο του με ένα λεωφορείο του Ερυθρού Σταυρού στη Σλοβενία. Εκείνος έμεινε πίσω για να προστατέψει την κοινότητα και επειδή του είχαν πει ότι εκτελούσαν Βόσνιους μουσουλμάνους άνδρες στα σημεία ελέγχου Βοσνίας-Σερβίας.

Τελικά η οικογένεια του Dženan πήγε στην Ολλανδία για να ζητήσει άσυλο. «Δεν μπορέσαμε να πάρουμε πολλά μαζί μας, έτσι δεν έχουμε πολλά πράγματα του μπαμπά μου», είπε ο  Dženan. Τα μόνα που πήραν ήταν η ζώνη και το ρολόι τσέπης του Mirza και ο Dženan τα έχει στο δωμάτιό του. Πάντα αναρωτιόταν πώς ήταν ο μπαμπάς του έτσι όταν ήταν μικρός τον γκούγκλαρε για να βρει φωτογραφίες ή βιντεάκια του.

«Κάποιοι που ήξεραν τον μπαμπά μου, πάντα έλεγαν ότι ήμουν φτυστός εκείνος», είπε ο Dženan. «Συγκινούνται». Αλλά ήταν δύσκολο να βρει πληροφορίες – υπήρχαν αντιφατικές αφηγήσεις του τι συνέβη. Στο τέλος βρήκε επιζήσαντες που είχαν δει τον μπαμπά του να σκοτώνεται. Με τις πληροφορίες που του έδωσαν, διαμόρφωσε την έρευνά του και βρήκε τον μπαμπά του σε ένα βίντεο στο YouTube.

«Όταν είδα το βίντεο διαπίστωσα πόσο του έμοιαζα». Στο βίντεο, ο Mirza δίνει συνέντευξη σε έναν δημοσιογράφο για το τι κάνει. Τον δείχνει να περπατάει μαζί με μερικούς στρατιώτες. Παρόλο που δεν ήταν μεγάλο, παρηγόρησε τον  Dženan. «Τράβηξα screenshot και το έκανα πίνακα», είπε. «Όταν μπαίνω στο καθιστικό, το πρώτο πράγμα που βλέπω είναι το πορτρέτο του».

Με τα χρόνια γνώρισε πολλούς που ήξεραν τον μπαμπά του και μοιράστηκαν ιστορίες για εκείνον. «Μερικές φορές κάποιος με κάνει add και με ρωτάει αν είμαι ο γιος του Mirza», είπε ο Dženan. Δυστυχώς, άλλοι συγγενείς και φίλοι της οικογένειας επίσης πέθαναν κατά τη διάρκεια του πολέμου, ανάμεσά τους ο θείος του, ο ανιψιός του και οι γείτονές του. Αυτές οι απώλειες είχαν τεράστια επίδραση στην οικογένειά του. «Βλέπεις ανθρώπους γύρω σου θλιμμένους από μικρούς. Και το μόνο που συζητάνε είναι ο πόλεμος».

Υδροθεραπεία για Σκύλους

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Κάθε χρόνο ο Dženan τιμά τη σφαγή της Σεμπρένιτσα πηγαίνοντας σε μια μέρα μνήμης στη Χάγη και συμμετέχοντας σε μια ειρηνική πορεία 11 χιλιομέτρων. «Όταν ήμουν δέκα χρονών άρχισα να γράφω ραπ στίχους για την παιδική μου ηλικία», είπε. Έχει ηχογραφήσει single και EP με το ψευδώνυμο Mastah D, που περιλαμβάνουν τραγούδια για τη Σεμπρένιτσα και τον μπαμπά του. Συχνά ταξιδεύει στη Σεμπρένιτσα να επισκεφτεί τον τάφο του πατέρα του, εξηγώντας ότι οι οδυνηρές αναμνήσεις του πολέμου είναι ακόμα ορατές στη Βοσνία σήμερα. «Βλέπεις κάποια προκλητικά πράγματα», είπε εξηγώντας ότι αν κάποιος κρεμάσει μια σημαία της Βοσνίας κάποιος μπορεί να απαντήσει κρεμώντας μια σερβική. Κάποιοι έχουν τεράστια θρησκευτικά τατουάζ στην πλάτη και φοράνε σταυρούς ή ημισέληνους.

Στον Dženan αρέσουν πολύ οι ιστορίες της γιαγιάς του πριν από τον πόλεμο - πώς οι άνθρωποι συνυπήρχαν χωρίς να νοιάζονται για τη θρησκεία. Σκέφτεται ότι τα παιδιά θα έπρεπε να μάθουν την αλήθεια του πολέμου αλλά επίσης ότι πριν από τον πόλεμο υπήρχε ειρήνη και αρμονία.

«Η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή γενοκτονία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέβη στη Σεμπρένιτσα», είπε ο Dženan. «Αλλά οι νέοι στην Ολλανδία δεν έχουν ιδέα τι είναι η Σεμπρένιτσα, παρόλο που δεν είναι και τόσο μακριά από εδώ».

Περισσότερα από το VICE

To Αλεποχώρι «Πνίγεται» Aπό τα Σκουπίδια και τη Δυσοσμία

Η Αστυνομία Συνέλαβε Άνδρα που Έκανε Επέμβαση Όσχεου σε Hostel στην Αυστραλία

Μια Μελέτη 11.000 Ζευγαριών Ανακάλυψε τι Κάνει μια Σχέση να Λειτουργεί