«Έχω Τέσσερα Αυτόφωρα και Τρέχω Μόνος μου» - Ο Τελευταίος Αντάρτης Αγρότης της Καβάλας

Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Καβάλας, ήταν προγραμματισμένη μία δίκη που αποσύρθηκε λόγω κορονοϊού. Ήταν η δίκη για τις κινητοποιήσεις που έγιναν στους Φιλίππους, εναντίον της διέλευσης του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡ από τη συγκεκριμένη περιοχή. Στο εδώλιο του κατηγορουμένου επρόκειτο να καθίσει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Καβάλας, Θέμης Καλπακίδης. Ο μοναδικός αντάρτης, όπως είπαν, απέναντι στο μεγάλο έργο του αγωγού. «Έχω ακόμα τέσσερα αυτόφωρα και τρέχω μόνος μου», λέει σήμερα ο 56χρονος αγρότης.

Στο αναψυκτήριο δίπλα στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων, το 2018, η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι. Τώρα, λίγα μέτρα μακριά, γύρω στα 500, τα χωράφια με τα ηλιόσπορα, τα καλαμπόκια και τη σόγια, έχουν καλύψει τον αγωγό που βρίσκεται θαμμένος. Μόνον κάτι κίτρινες πινακίδες της εταιρίας παραπέμπουν στην ύπαρξή του. Ο Θέμης Καλπακίδης τώρα κάθεται ήρεμος και τον καλούμε να μετρήσει τις απώλειες, αλλά και τα κέρδη εκείνης της κινητοποίησης - της μοναδικής στην Ελλάδα εναντίον του ενεργειακού έργου. Κάτι σαν τους Γαλάτες του Αστερίξ στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. «Το να επιμένω τώρα να αλλάξει η χάραξη θα θεωρηθεί γραφικό. Αν όμως είχα τη δυνατότητα να αλλάξει, θα το διεκδικούσα πάλι», λέει στο VICE.

Ο πρόεδρος του αγροτικού συλλόγου ήταν το πρόσωπο των ημερών εκείνο το καλοκαίρι του 2018. Πρωταγωνίστησε σε όλες τις κινητοποιήσεις εναντίον του αγωγού, που έπαιρναν διαστάσεις μόνο (;) στα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Έκανε απεργία πείνας για 21 ημέρες, συνελήφθη οκτώ φορές, αθωώθηκε σε δύο αυτόφωρα και στην αρχή οι θέσεις του είχαν βρει απήχηση σε όλο τον καβαλιώτικο λαό. «Νομίζω ότι ο ΤΑΡ πρέπει να το ξανασκεφτεί. Έχει μια ευκαιρία να αλλάξει την όδευση. Είναι όλος ο καβαλιώτικος λαός μαζί. Καλώ την κυβέρνηση να στηρίξει τους αγρότες που παλεύουν για την ύπαρξή τους», δήλωνε τον Ιούνιο του 2018 η τότε Δήμαρχος Καβάλας, Δήμητρα Τσανάκα, εισπράττοντας ικανοποίηση από τους αγωνιζόμενους αγρότες. Η περιοχή στα Τενάγη Φιλίππων ήταν στο επίκεντρο των κινητοποιήσεων και όλα έδειχναν ότι οι αγώνες θα δικαιωθούν. Οι εικόνες με τον Καλπακίδη να σύρεται από αστυνομικούς της ΟΠΚΕ για να οδηγηθεί στο περιπολικό και να γίνεται δεκτός με χειροκροτήματα και επευφημίες στην αίθουσα του αυτοφώρου είχαν διαμορφώσει μία εικόνα νίκης. Δεν ήταν, όμως, έτσι.

«Όπως και σε πολλά άλλα πράγματα που συμβαίνουν στη χώρα μας, εκείνοι οι αγώνες δεν δικαιώθηκαν», απαντά στο VICE ο πρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου στην ανατολική Μακεδονία, Ζαφείρης Μυστακίδης. Είναι ο επιστημονικός φορέας που εξακολουθεί να διατυπώνει σοβαρές ενστάσεις για τη διέλευση του αγωγού από το συγκεκριμένο σημείο. Αποδέχεται ότι υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι και ότι ο στόχος των κινητοποιήσεων ήταν να αλλάξει η χάραξη. «Θέλουμε να γίνονται μεγάλα έργα, αλλά με ασφάλεια. Προτείναμε την ορεινή χάραξη που δεν έγινε αποδεκτή», ανέφερε. Εξήγησε ότι η επικινδυνότητα στο σημείο που περνάει ο αγωγός έγκειται στο γεγονός ότι το έδαφος αποτελείται από τύρφη και παρατηρείται το φαινόμενο της οξείδωσης με μεγάλες καθιζήσεις. «Είναι το φαινόμενο της συνίζησης. Όταν πέφτει ο εδαφικός ορίζοντας μέχρι και πέντε-έξι μέτρα, ο αγωγός μπορεί να βγει στην επιφάνεια».

VICE Video: Τρία Χρόνια Μάτι

Με την εξαίρεση μία μικρής παράκαμψης στον Ζυγό, η χάραξη διατηρήθηκε. Πολλοί διαδηλωτές είχαν ήδη αλλάξει θέση. Όπως και η πλειοψηφία των τοπικών παραγόντων. Τελικά ο ΤΑΡ δεν το σκέφτηκε όπως καλούσε η τότε δήμαρχος, η οποία δεν επέμεινε στις σκληρές θέσεις της τους επόμενους μήνες. Αλλά μιλούσε για κονδύλια έξι εκατομμυρίων ευρώ που θα δίνονταν στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Συμπλήρωνε ότι τα χρήματα αυτά «δεν είναι καθρεφτάκια», όπως την κατηγόρησαν. Καταγγελίες των έκτακτων αρχαιολόγων ότι έχουν βάλει μηχανήματα JCB σε αρχαιολογικό χώρο και πως καταστρέφονται αρχαία, μάλλον αγνοήθηκαν. Ο Καλπακίδης έβλεπε τον έναν μετά τον άλλον τους αγωνιστές που κρατούσαν το πανό «Τα χωράφια μας είναι για να παράγουν τροφή όχι για να φιλοξενούν αγωγούς», να εξαφανίζονται. «Αυτοί που δεν είχαν χωράφια, είχαν περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Υπαναχώρησαν όμως, αφού έβλεπαν ότι εκείνοι που στήριζαν έπαιρναν λεφτά και έφευγαν», υποστηρίζει.

Εξηγεί ότι η θέση ήταν να γίνει χάραξη από άλλο σημείο, από τον ορεινό όγκο, καθώς τα εδάφη στους Φιλίππους έχουν τύρφη και αυτό είναι επικίνδυνο, καθώς το υλικό καίγεται, είναι αντίστοιχο του λιγνίτη. «Εμείς για εκείνες τις απόψεις μας επιβεβαιωθήκαμε. Ο άλλος αγωγός από εκεί, θα περάσει από το βουνό. Η χάραξη για τον ΤΑΡ έγινε στο πόδι», ανέφερε. «Σκεφτείτε να στέλνετε το παιδί σας δίπλα σε έναν αγωγό που έχει πίεση 90 ατμόσφαιρες».

Μπορεί οι αγώνες του να μην άλλαξαν τελικά τη χάραξη του αγωγού με το αζέρικο αέριο, όμως ο ίδιος αισθάνεται δικαιωμένος βλέποντας την πορεία του αγώνα. «Είχα μια σταθερή πορεία, δεν πουλήθηκα», λέει στο VICE ο αντάρτης των Φιλίππων. «Είμαι ακέραιος», συμπληρώνει με νόημα και σκέφτεται ότι έχασε πολλά σε αυτή την πορεία, ακόμη και συγγενείς που απομακρύνθηκαν. Κέρδισε όμως αξιοπρέπεια. Θυμάται τις ημέρες της απεργίας πείνας, όταν Ιταλοί ακτιβιστές, αυτοί που στη συνέχεια διαμαρτυρήθηκαν στην Απουλία, ήρθαν να του συμπαρασταθούν. Όταν έπινε αριάνι και βιταμίνες για να σταθεί όρθιος. Όταν υποβασταζόμενος από άλλους αγρότες έμπαινε στην αίθουσα του αυτοφώρου και στη συνέχεια έπεφτε λιπόθυμος από την εξάντληση. Ακόμα και όταν δεχόταν περίεργα τηλεφωνήματα. «Μου έλεγαν “να προσέχεις την υγεία σου, να χαίρεσαι τα παιδιά σου, μη σε βρουν σε  κανένα χαντάκι” και εγώ ενημέρωνα την αστυνομία. Αν θέλουν ας με σκοτώσουν», μεταφέρει ψύχραιμα.

Ο Θέμης Καλπακίδης μάς ξεναγεί στα χωράφια απ’ όπου περνάει ο ΤΑΡ, πολύ κοντά στους Φιλίππους. Δείχνει μία έκταση με καλαμπόκια, όπου σε ένα σημείο η ανάπτυξη των φυτών υπολείπεται από τα υπόλοιπα. Θεωρεί ότι προέρχεται από τον αγωγό. Στο ίδιο σημείο όπου έμπαινε μπροστά στις μπουλντόζες, εμποδίζοντας τις εργασίες, μέχρι να απομακρυνθεί από την αστυνομία. Φαίνεται ότι σκέφτεται ξανά εκείνους τους αγώνες που έχουν σημαδέψει τη ζωή του. Και το μυαλό του πηγαίνει σε εκείνους που εγκατέλειψαν γρήγορα. «Θέμη, δυστυχώς οι λαγοί δεν γίνονται κοπάδι και δυστυχώς έχουμε γίνει λαγοί, συμπεριλαμβανομένου και εμού», του έγραψε κάποιος με έντονη δόση αυτοκριτικής στο Facebook απαντώντας σε μία ανάρτηση τον Οκτώβριο του 2018.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Καβάλας, ύστερα από τέσσερα χρόνια κινητοποιήσεων, θα θυμηθεί τους αγώνες πάλι στα δικαστήρια. «Γνώρισα κάποιους ανθρώπους που δεν μπορώ να τους χαρακτηρίσω ούτε ότι είναι κοπριές. Η κοπριά έχει κάποια χρήση», λέει και γίνεται σκληρός.

Το Ταξίδι της Κόκας Από τη Λατινική Αμερική στην Ελλάδα

Χώμα, Λάδια και Ιδρώτας: Το Ράλι Κορίνθου Ήταν η Πρόβα Τζενεράλε για το Ακρόπολις

Την Αστρολογία μου Μέσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.