Τα Αγόρια της Gen Z που Συμμετέχουν στις Πορείες Κατά της Πατριαρχίας

Έχει γίνει σχεδόν καθημερινότητα το να ακούμε για περιστατικά έμφυλης βίας – σεξουαλική και σωματική κακοποίηση, βιασμούς, γυναικοκτονίες. Οι γυναίκες έδωσαν το παρών για τη Γαρυφαλλιά Ψαρράκου, βγήκαν στον δρόμο για την Καρολάιν Κράουτς και στάθηκαν στο πλευρό της 18χρονης κοπέλας από την Ηλιούπολη. Στις φεμινιστικές δράσεις και πορείες, οι γυναίκες υπερτερούν κατά πολύ αριθμητικά - και αυτό είναι λογικό. Υπάρχουν όμως κάποιοι άνδρες που κατεβαίνουν στον δρόμο για να διαμαρτυρηθούν ενάντια «στην καταπίεση που βιώνουν καθημερινά οι θηλυκότητες», όπως λένε οι ίδιοι.

Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Μιλάμε για νεαρά αγόρια που έχουν συνειδητοποιήσει από νωρίς τις επιπτώσεις της κουλτούρας της πατριαρχίας και στις δικές τους ζωές. Στέκονται στο πλευρό των γυναικών και πάνω απ΄ όλα προσπαθούν να κάνουν πράξη στις προσωπικές τους σχέσεις τα πιστεύω τους. «Πάντα προσπαθώ να μπω και στη δική της θέση σε μια ερωτική σχέση», λέει ο 21χρονος Νίκος στο VICE.

Τα αγόρια της Gen-Z, που δεν έχουν κλείσει ακόμα τα 25, μιλάνε για ενσυναίσθηση και προσπαθούν πραγματικά να κατανοήσουν τα βιώματα των γυναικών. Αυτό που θέλουν από τους άλλους άνδρες (ή αρρενωπότητες, μια λέξη που χρησιμοποιούν ορισμένοι σε μια  προσπάθεια συμπεριληπτικότητας) είναι να ανοίξουν τα αυτιά τους και να ακούσουν.

Συζητάμε μαζί τους για τον φεμινισμό, που νιώθουν ότι βελτιώνει και τη ζωή των ανδρών, τις δράσεις στον δρόμο, την αλληλεπίδρασή τους με το άλλο φύλο αλλά και τις πρόσφατες γυναικοκτονίες. Η κουβέντα με τα αγόρια αυτά δεν μπορεί να μη σε κάνει να αισιοδοξείς ότι το μέλλον θα είναι, λίγο ή πολύ, καλύτερο για όλους. Ας τους ακούσουμε.  

«Η συζήτηση για τις γυναικοκτονίες ξεσκεπάζει το τι γίνεται στην κοινωνία μας».

Πρέπει να αντιληφθούμε ότι το μοντέλο της πατριαρχίας, της αντίληψης της ανωτερότητας του ενός φύλου έναντι του άλλου, ή των άλλων, είναι σάπιο. Το βασικό είναι να αλλάξουμε λίγο τη νοοτροπία μας και να ξεβολευτούμε αν χρειαστεί από αυτά που μας έχουν μάθει τόσα χρόνια. Στις συζητήσεις αναπαράγονται στερεότυπα που υποβαθμίζουν τις γυναίκες. Αν ακούσω για παράδειγμα ένα αστείο για βιασμό, ακόμη και από άλλη παρέα, θεωρώ ότι είναι χρέος μου να επέμβω, αλλά δεν θα το κάνω με άσχημο τρόπο, για να καταλάβει ο άλλος ότι κάνει λάθος.

Επιτέλους, μιλάμε για γυναικοκτονίες. Είναι θετικό ότι έχει ανοίξει η συζήτηση για αυτά τα θέματα και δεν τα κρύβουμε κάτω από το χαλί. Θα βρεθούν και κάποιοι που θα πουν «γιατί τις λέτε γυναικοκτονίες;», όπως έλεγαν «γιατί “Black Lives Matter” και όχι “All lives Matter”»; Πάλι οι ίδιοι άνθρωποι είναι που τα λένε. Αν απαντήσουν στο ερώτημα «γιατί δεν ήταν ένας άνδρας σε αυτήν τη θέση;», θα καταλάβουν μόνοι τους γιατί τις λέμε γυναικοκτονίες.

Η συζήτηση αυτή ξεσκεπάζει το τι γίνεται στην κοινωνία μας. Πρέπει να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον, να ευαισθητοποιηθούμε και να χτίσουμε ένα τείχος αλληλεγγύης, έτσι ώστε να μπει ένα τέλος και να σταματήσουμε να ακούμε συνεχώς για γυναικοκτονίες. Πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες δομές υποστήριξης για να βοηθήσουν τις γυναίκες πριν φτάσουμε εκεί.

Αυτά που είπε ο δολοφόνος της Γαρυφαλλιάς, τα «χάλασε η φάση» και «είπα να τη ρίξω στα βράχια», είναι αποκαλυπτικά για το πόσο σάπια δομημένη είναι μια κοινωνία. Πρέπει να έρθουν τα πάνω-κάτω. Ήταν σοκαριστική και η αντίδραση πολύ κόσμου στα social media - «εντάξει, αυτός καλό παιδί φαίνεται». Όπως και με την Καρολάιν - «Πιλότος, καλό παιδί». Τι πάει να πει αυτό; Είναι γυναικοκτόνος. Τελεία και παύλα. Σε βγάζουν από τα ρούχα σου αυτά που ακούγονται, π.χ. «δεν θα έκανε κάτι τέτοιο, μάλλον κάτι του έκανε αυτή».

Έχω μία δίδυμη αδερφή, οπότε μου είχαν περάσει το «μην την αφήσεις να γυρίσει μόνη το βράδυ». Της έλεγαν «πρόσεχε τι θα φορέσεις» κι αυτό μου ξίνιζε. Γιατί να προσέχει τι θα φορέσει; Σε μένα δεν έλεγαν κάτι. Αυτό ήταν από τα πρώτα ερεθίσματα και λέω ότι δεν πάει άλλο. Τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια ασχολούμαι με το φεμινιστικό κομμάτι, αλλά τον τελευταίο χρόνο κατεβαίνω σταθερά σε πορείες και δράσεις. Προσπαθώ να είμαι πάντα εκεί, ακόμη κι αν είμαστε πέντε άτομα. Δεν έχει σημασία. Το πρώτο και το πιο βασικό είναι ότι χτίζεις μια κοινότητα – είστε πέντε άτομα που είστε εκεί για έναν σκοπό.

Είναι ένα ασφαλές περιβάλλον για όποιον θέλει να συμμετέχει. Ξέρει η μία για την άλλη, ο ένας για τον άλλο ότι είμαστε μαζί. Κάτι άλλο πολύ σημαντικό είναι ότι στέλνεις ένα μήνυμα. Θυμάμαι στις πρώτες-πρώτες διαδηλώσεις για τη συνεπιμέλεια -όταν ακόμα ο κόσμος δεν ήξερε τι πάει να πει συνεπιμέλεια- ήμασταν 20 άτομα έξω από τη Βουλή. Ήμασταν όμως εκεί. Υπάρχει ένας συμβολισμός.

Αυτοπροσδιορίζομαι ως ετεροφυλόφιλος άνδρας φεμινιστής. Δυστυχώς, ή και ευτυχώς, στις φεμινιστικές πορείες κατεβαίνουν σε συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες. Ευτυχώς, επειδή έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν τι σημαίνει αλληλεγγύη και συμμετέχουν όλο και περισσότερες. Από την άλλη, όμως, επιβάλλεται να αρχίσουν να κατεβαίνουν και περισσότεροι άνδρες. Δυστυχώς, αυτήν τη στιγμή δεν το βλέπω. Είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό οι άνδρες στις πορείες.

Είναι θλιβερό το γεγονός ότι δεν μπαίνουν στον κόπο να κατέβουν. Στους περισσότερους δεν φτάνει το μήνυμα ότι κάτι συμβαίνει και πρέπει να δράσουμε, δεν τους αγγίζει. Είναι τόσο καλά θωρακισμένο το σύστημα για τους άνδρες που δεν φτάνει ποτέ το πρόβλημα στ’ αυτιά τους. Μπορεί και να νιώθουν ότι δεν χρειάζεται να κατέβουν, επειδή αφορά το άλλο φύλο. Αν ένας άνδρας έρθει στις πορείες και ακούσει από τις γυναίκες τις ιστορίες τους –η δική τους ιστορία μετράει– μετά ο ίδιος θα φέρει κι άλλους.

Στις ερωτικές σχέσεις πρέπει να σκέφτεσαι πριν κάνεις οτιδήποτε. Να σκέφτεσαι εσένα και να σκέφτεσαι κι εκείνη. Είσαι μαζί της για κάποιο λόγο, αισθάνεσαι κάποια πράγματα. Η ορμή που σου έρχεται εκείνη τη στιγμή, μήπως εν τέλει την πληγώσει; Πρέπει πάντα να προσπαθείς να μπεις και στη δική της θέση – υποτίθεται ότι θέλεις να είναι εκείνη χαρούμενη. Όταν κατανοήσεις πραγματικά τι σημαίνει ισότητα και σεβασμός, σου βγαίνουν τα πράγματα αυθόρμητα και δύσκολα κάνεις λάθη.

«Το “κλειδί” είναι να ακούσουμε τις γυναίκες και να αναπτύξουμε την ενσυναίσθησή μας».

Είμαι φεμινιστής. Δραστηριοποιούμαι σε αυτό το κίνημα και οι ιδεολογίες μου βασίζονται σε αυτό, σε έναν σημαντικό βαθμό. Το «κλειδί» είναι να ακούσουμε τις γυναίκες και να αναπτύξουμε την ενσυναίσθησή μας. Είναι πάρα πολύ σεβαστό κάποιος, ο οποίος έχει διαφορετικά βιώματα, να μην μπορεί να αντιληφθεί πλήρως τη σοβαρότητα μιας κατάστασης. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να ακούσουμε και να αναγνωρίσουμε τα ζητήματα που μας εκφράζουν άλλα άτομα, διαφορετικά από εμάς.

Αυτό θέλω από τη γενιά μου, να μπορέσουμε να ακούσουμε. Κι εγώ και ο κάθε άνδρας φεμινιστής δεν μπορούμε να κατανοήσουμε 100% τα ζητήματα που πραγματεύεται αυτό που πιστεύουμε και το τι βιώνουν οι θηλυκότητες. Όσο και αν συζητήσω με γυναίκες και όσο και αν μελετήσω, δεν θα πάψω να μιλάω από μια προνομιούχα θέση.

Το γεγονός ότι οι πρόσφατες γυναικοκτονίες έχουν έρθει στο προσκήνιο είναι θετικό. Πιστεύω ότι τα άτομα που έχουν βιώσει περιστατικά κακοποίησης ή φοβούνται ότι μπορεί να είναι τα επόμενα θύματα αρχίζουν και νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Δεν πέφτω καθόλου από τα σύννεφα με τον τρόπο που καλύπτουν τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης τις γυναικοκτονίες. Μπορούμε να σκεφτούμε δεκάδες ατοπήματά τους, μόνο το τελευταίο εξάμηνο. Είναι τραγικό και δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Σίγουρα πρέπει να βγαίνουμε και να κρίνουμε τα Μέσα, με ό,τι βήμα έχει ο καθένας, διότι το καθήκον τους είναι να καλύπτουν αυτά τα περιστατικά όπως είναι, πράγμα που δεν γίνεται.

Στην προσπάθειά τους να φροντίσουν για τα συμφέροντά τους και ενδεχομένως να ικανοποιήσουν και τον μέσο τηλεθεατή, βγαίνει μια εικόνα ελαφρώς απάνθρωπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα μέσα έχουν αυτό το ιδεολογικό πρόσημο, αλλά η εικόνα πολλών μέσων πρέπει να διορθωθεί.

Η πατριαρχία επηρεάζει όλα τα άτομα σε μια κοινωνία. Και τα αγόρια πρέπει να παλέψουμε με χίλια δυο στερεότυπα που μας έχουν περάσει. Όλο αυτό πηγάζει από την ανασφάλεια που έχει προκαλέσει η ίδια η κοινωνία στους άνδρες. Όλα τα άτομα είμαστε tabula rasa. Η πατριαρχία έχει συμβάλει στο να δημιουργηθεί αυτό το κύμα ανδρών που γίνονται γυναικοκτόνοι ή παραβιαστικοί. Η πατριαρχία έχει περιορίσει την έκφραση των ανδρών σε κάθε επίπεδο, συναισθηματικά, τις κινήσεις, το ντύσιμο, τον τρόπο που εκφράζονται. Αυτό επιβεβαιώνεται από το αυξημένο ποσοστό ανδρών που έχει κατάθλιψη. Πολύ δύσκολα θα εκφραστεί ένας μέσος άνδρας. Δεν θα μιλήσει, δεν θα δει τις αδυναμίες του.

Μας αποξενώνει και σε ένα άλλο επίπεδο, επειδή ακόμα κι αν εσύ προσπαθήσεις να ξεφύγεις από το «καλούπι», απομακρύνεσαι από τους άλλους άνδρες. Το βλέπω στη ζωή μου. Όσο πιο μακριά φεύγω από κατάλοιπα που μας έχουν περάσει, τόσο μεγαλύτερη κριτική αντιμετωπίζω. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που νιώθω τόσο άνετα στις φεμινιστικές πορείες. Συζητάω μέρες μετά πόσο πιο ωραίο είναι το κλίμα εκεί.

Στο παρελθόν, στα παιδικά μου χρόνια μπορώ να αναγνωρίσω συμπεριφορές και σχόλια από άλλα αγόρια που προσπαθούσαν να υποβιβάσουν την προσωπικότητά μου, επειδή δεν ήμουν ο πιο μάτσο και αθλητικός τύπος. Όντας ένας straight άνδρας με βαμμένα νύχια, έχω δεχτεί προσβλητικά σχόλια και κοιτάγματα που μόνο φιλικά δεν ήταν. Βλέπω ακόμη και άνδρες που είναι κινηματικοί και κατεβαίνουν σε πορείες να σκέφτονται με στερεότυπα. Τα επιθετικά σχόλια, ειδικά στην εφηβική ηλικία, μπορεί να είναι πολύ τραυματικά. Εννοείται ότι είναι βία – δεν ξέρεις πώς μπορεί να επηρεάσουν ένα άτομο.

Aν κάτσουμε να το αναλύσουμε πηγάζει από την πατριαρχία. Στην προσπάθειά τους αυτοί οι άνδρες να επιβληθούν και να καλύψουν τις ανασφάλειες που έχουν - γιατί τους έχουν βάλει έναν τεράστιο πήχη στο πώς θα εκφράσουν την αρρενωπότητά τους – έχουν αυτές τις συμπεριφορές. Μπορεί να είναι από ένα πολύ μικρό σχόλιο σε έναν πιο θηλυπρεπή άνδρα, έως αυτά που βλέπουμε να συμβαίνουν με τις γυναικοκτονίες.

Σίγουρα, με τον καιρό, είμαι πιο προσεκτικός στις σχέσεις μου με το άλλο φύλο ως straight άνδρας. Κι έτσι θα έπρεπε να είναι. Όσο πιο πολύ ασχολείσαι με τον φεμινιστικό χώρο και όσο πιο πολλά βιώματα ακούς, τόσο πιο πολύ ευαισθητοποιείσαι για αυτά τα ζητήματα. Στο παρελθόν κάποιες συμπεριφορές μου μπορεί να μην ήταν όσο προσεκτικές θα ήταν τώρα, αλλά αυτό νομίζω είναι και το νόημα, να κάνω τη συμπεριφορά μου όλο και πιο εναρμονισμένη. Δεν το κάνω μόνο για την άλλη πλευρά, το κάνω και για μένα. Θέλω να έχω σχέσεις οι οποίες πηγάζουν από αγάπη και προσπαθώ η κοπέλα να νιώθει όσο πιο ασφαλής γίνεται μαζί μου.

Σε ό,τι αφορά το μέλλον του φεμινιστικού κινήματος, νιώθω μεγάλη εμπιστοσύνη στον ευρύτερο περίγυρο που βλέπω ότι προσπαθεί κι ότι παλεύει. Έχω δει και πάρα πολύ κόσμο που έχει μεγαλώσει σε συντηρητικές οικογένειες και έχει κάνει πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια να ανοίξει το κεφάλι του. Η μικρή πρόοδος που μπορεί να κάνει κάποιος είναι σημαντική.

 «Ο φεμινισμός για μένα είναι μια προσπάθεια να μην υπάρχουν ανισότητες και βία».

Από παιδί είχα μια ιδιαιτερότητα, ήμουν πιο θηλυπρεπές μπορώ να πω και με είχαν ενοχλήσει πολύ οι πατριαρχικές απαιτήσεις της κοινωνίας όσο μεγάλωνα. Οποιαδήποτε απόκλιση είχα από το κοινωνικό πρότυπο που υπήρχε για τα αγόρια, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο οδηγούσε στην κακοποίησή μου. Ένιωθα ότι εγώ κάνω κάτι περίεργο. Δεχόμουν bullying  στο σχολείο. Έκανα πολύ καιρό να αποδεχτώ οποιοδήποτε κομμάτι της προσωπικότητάς μου δεν ήταν μάτσο. Ήμουν ένα πολύ εσωστρεφές άτομο, λόγω του τραύματος και του bullying που είχα δεχτεί στο σχολείο. Τα απομεινάρια αυτών των συμπεριφορών υπάρχουν ακόμα στις ζωή μου.

Ο φεμινισμός για μένα είναι στην πραγματικότητα μια προσπάθεια να μην υπάρχουν ανισότητες και βία. Έχω βιώσει κι εγώ τις επιπτώσεις της πατριαρχίας. Προσωπικά, κάνω μια αναζήτηση για το φύλο μου, το ψάχνω αλλά έλκομαι κυρίως από θηλυκότητες. Πρέπει τα άτομα που είναι στην ηλικία μου και καταλαβαίνουν καλύτερα να πείσουν παραπάνω άτομα να ασχοληθούν και να το ψάξουν, για να γίνουν σύμμαχοί μας, έτσι ώστε να μην έχουμε τρελαμένους στα κοινωνικά δίκτυα που να γράφουν «γιατί δεν τις λέτε δολοφονίες;» (σ.σ. τις γυναικοκτονίες).

Πρέπει να καταλάβουν όσο περισσότερα άτομα γίνεται ότι υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα στην κοινωνία μας, το οποίο πρέπει να λύσουμε για να προστατεύσουμε τα πιο ευάλωτα άτομα. Αντί να μένουμε στα σχόλια στο Facebook, ας οργανωθούμε και ας κατεβούμε στον δρόμο. Πρέπει να υπάρξει παραπάνω κινητοποίηση, να ενδιαφερθούμε – ίσως αυτή είναι η καλύτερη λέξη. Μπορούμε να κάνουμε όλοι αυτό που έκανε η σερβιτόρα στην Ηλιούπολη.

Πιστεύω ότι είναι θετικό το ότι μιλάμε για γυναικοκτονίες, γιατί πρέπει να δοθεί μια έμφαση στο έμφυλο ζήτημα. Είναι κάτι αναγκαίο. Δεν μπορώ να περιγράψω αυτό που νιώθω για αυτά τα εγκλήματα. Αν δεν αναγνωρίσουμε την έμφυλη διάσταση του προβλήματος, αν δεν αναγνωρίσουμε τις συμπεριφορές αυτές απέναντι στις θηλυκότητες και την καταπίεση που βιώνουν καθημερινά με αποκορύφωμα τη γυναικοκτονία, θα συνεχίσει να υπάρχει βία απέναντί τους, αλλά και απέναντι στις αρρενωπότητες, σε πολύ μικρότερο βαθμό φυσικά.

 Περισσότερα από το VICE

Η Κυρία Βάσω Αφηγείται πώς Είναι να Είσαι Μητέρα Ενός Τρανς Κοριτσιού στην Ελλάδα

Αυτός ο Οπαδός Έγινε Meme ως το Πρόσωπο της Απογοήτευσης

Οι «Ανατριχίλες» Είναι η Horror Σειρά Βιβλίων που Μεγάλωσε Εκατομμύρια Millennials

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.