Το Μηχάνημα του «Δρ. Θάνατος»που Βοηθάει τους Ανθρώπους να Πεθάνουν

Στην Ολλανδία, η ευθανασία περιλήφθηκε στη νομοθεσία το 2001. Ο νόμος ξεκίνησε να ισχύει το 2002, κάτι που καθιστά τη χώρα μια από τις πιο προοδευτικές, όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα. Ωστόσο, ήταν το 1996 που ο Philip Nitschke έγινε ο πρώτος γιατρός που έκανε νόμιμα θανατηφόρα ένεση σε ασθενή του. Στη διεθνή διαμάχη για το θέμα της ευθανασίας, είναι από τους πιο γνωστούς και αμφιλεγόμενους υποστηρικτές της.

Δεν θα ήταν υπερβολή να αποκαλέσουμε τον Nitcschke, ο οποίος έχει το παρατσούκλι «Δρ Θάνατος», γκουρού της ευθανασίας. Είναι ο ιδρυτής του Exit International, ενός οργανισμού που προωθεί την οικειοθελή ευθανασία. Επίσης, έγραψε το εγχειρίδιο αυτοκτονίας The Peaceful Pill (Το Ειρηνικό Χάπι). Αρχικά, έκανε λόγο για ευθανασία μόνο για όσους είχαν κάποια ανίατη ασθένεια, αλλά από τότε άλλαξε γνώμη. Πλέον πιστεύει ότι η ευθανασία δεν θα έπρεπε να περιορίζεται από όρους και κριτήρια, αλλά να είναι κάτι που ο καθένας μπορεί να διαλέξει. Τα τελευταία χρόνια, έχει περάσει πολύ καιρό σχεδιάζοντας το Sarco, ένα εκτυπώσιμο σε 3D μηχάνημα αυτοκτονίας που σύμφωνα με τον ίδιο θα επιτρέπει στους ανθρώπους να πεθαίνουν ήρεμα. Χάρη σε αυτήν την εφεύρεση, τόσο ο Nitschke όσο και οι ιδέες του έχουν λάβει ξανά πολύ προσοχή. Μιλήσαμε στον Philip για την ευθανασία ως ανθρώπινο δικαίωμα, τον δικό του θάνατο και την τελευταία του εφεύρεση, το Sarco.

Tonic: Ας μπούμε στο ψητό. Πώς νιώθετε για το παρατσούκλι Δρ Θάνατος;
Philip Nitschke: Το συνηθίζεις. Φυσικά, θα προτιμούσα κάτι ποιο ωραίο, αλλά μάλλον τότε θα έπρεπε να ασχοληθώ με κάποιο πιο ευχάριστο θέμα.

Ναι, είστε αρκετά αμφιλεγόμενο πρόσωπο. Πώς ενδιαφερθήκατε τόσο πολύ για το συγκεκριμένο θέμα;
Είναι πολιτικό θέμα. Όταν εργαζόμουν για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας στην Αυστραλία, γνώριζα ολοένα περισσότερους ανθρώπους που ήθελαν να πεθάνουν, αν και δεν είχαν ιατρικό λόγο. Μία απ’ αυτούς ήταν μια Γαλλίδα, ακαδημαϊκός, που σχεδίαζε να πεθάνει στα 80 - όχι επειδή ήταν άρρωστη, αλλά επειδή πίστευε ότι ήταν μια όμορφη ηλικία, για να πεθάνει. Όταν αντέδρασα αρχικά με δισταγμό, εκείνη μου απάντησε –και είχε δίκιο– ότι δεν ήμουν σε θέση να την κρίνω. Είπε ότι ήταν δική της απόφαση, που δεν περιοριζόταν από τους κανόνες που ακολουθούσα εγώ, ως γιατρός. Εν μέρει εξαιτίας της άλλαξα γνώμη. Πείστηκα ότι ο θάνατος θα έπρεπε να είναι δικαίωμα οποιουδήποτε λογικού ανθρώπου.

Αυτή είναι τελικά αμφιλεγόμενη άποψη. Ποιο είναι το μεγαλύτερο αντεπιχείρημα που συναντήσατε;
Το πιο συνηθισμένο είναι ότι δεν υπάρχει λογική αυτοκτονία και ότι η επιθυμία θανάτου είναι εξ ορισμού αποτέλεσμα ψυχικής ασθένειας. Απορρίπτω αυτή την ιδέα. Η επιθυμία κάποιου να πεθάνει δεν είναι κάτι που πρέπει να θεραπευτεί per se. Άλλη μια αντίρρηση που ακούω είναι ότι η ζωή είναι ένα δώρο για το οποίο πρέπει να είσαι ευγνώμων. Το αντεπιχείρημά μου είναι, αν η ζωή είναι όντως ένα δώρο, τότε δικαιούσαι να το δώσεις πίσω. Αλλιώς είναι βάρος, αντί για δώρο, σωστά;

Δεν ευθύνεστε σε ένα βαθμό, επειδή διευκολύνετε την αυτοκτονία;
Δεν το θεωρώ δίκαιο αυτό. Ακούστε, πιστεύω ότι η επιλογή του θανάτου είναι δικαίωμα. Αν μου λέγατε τώρα ότι θα πάτε να αυτοκτονήσετε, θα έπρεπε να σας σταματήσω; Δεν νομίζω. Πιστεύω ότι ως αυτόνομη οντότητα είστε ελεύθερη να πάρετε αυτήν την απόφασή μόνη σας. Δεν με χαροποιεί, αλλά είναι δική σας απόφαση. Σε αυτή την περίπτωση, εγώ προσφέρω μόνο την επιλογή για έναν ήρεμο θάνατο.

Δεν θεωρείτε, όμως, ότι διευκολύνετε ανθρώπους που διαφορετικά μπορεί να διάλεγαν άλλον δρόμο, όπως την ψυχοθεραπεία, για παράδειγμα;
Δεν το ξέρετε αυτό. Σε αυτήν την περίπτωση, οι άνθρωποι που θέλουν να πεθάνουν δεν θα έπεφταν πιο συχνά στις γραμμές του τρένου; Ή δεν θα κρεμιούνταν; Όσοι θέλουν να πεθάνουν είναι πιθανόν να διαλέξουν έναν βίαιο θάνατο. Στη Βρετανία, ο απαγχονισμός είναι η πιο κοινή μέθοδος αυτοκτονίας. Οι άνθρωποι δεν ξέρουν τις εναλλακτικές τους, ξέρουν ότι δουλεύει αυτή η μέθοδος και όλοι έχουν ένα σχοινί – αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι είναι ένας φρικτός τρόπος να πεθάνει κανείς. Απλώς λέω ότι θα έπρεπε να μπορείς να πεθάνεις ήρεμα, είτε με φάρμακα είτε με το Sarco. Μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που θα κάνουν κακή χρήση του Sarco ή των συγκεκριμένων φαρμάκων, αλλά υπάρχουν και πολλοί που θα επωφεληθούν. Για παράδειγμα, είναι ενός είδους δίχτυ ασφαλείας για τους ηλικιωμένους, όταν αρρωσταίνουν πολύ. Το ότι ξέρουν ότι θα πεθάνουν ήρεμα αυξάνει το αίσθημα ευτυχίας τους. Ξέρουν ότι δεν θα χρειαστεί να κάνουν κάτι απελπισμένο, όπως το να πέσουν στις γραμμές του τρένου ή να πέσουν με το αναπηρικό καροτσάκι τους από μια αποβάθρα, στη θάλασσα.

Πιστεύετε ότι ο θάνατος είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Τότε γιατί υπάρχει μίνιμουμ ηλικιακό όριο 50 ετών στο Peaceful Pill;
Το ηλικιακό όριο έχει συζητηθεί πολύ. Η γνώμη μου είναι ότι κάποιος πρέπει να είναι ενήλικος και να ’χει σώας τα φρένας, για να μπορεί να πάρει αυτήν την απόφαση. Στις ΗΠΑ, όμως, υπήρχαν πολλές επικρίσεις το 2011. Με κατηγόρησαν ότι χαίρομαι, όταν αυτοκτονούν νέοι άνθρωποι. ΓΙ’ αυτό έχω βάλει τον όρο μιας εύλογης εμπειρίας ζωής και το αρκετά τυχαίο ηλικιακό όριο των 50 ετών. Ήταν ο μόνος τρόπος να αποδείξω ότι δεν συμβάλουμε στις αυτοκτονίες των νέων, αλλά δεν αλλάζει τη φιλοσοφία μου.

Το Sarco εξαλείφει τα προκαταρκτικά στάδια της ευθανασίας, στα οποία υπάρχει ένας γιατρός για ασφάλεια. Δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξή του, για να διασφαλιστεί μια συγκεκριμένη ακρίβεια; Είναι σαν να μπαίνω εγώ σε ένα φαρμακείο και να μπορώ να πάρω ό,τι φάρμακα θέλω, χωρίς συνταγή.
Άρα πάλι βρίσκεσαι στον ιατρικό τομέα. Κατά τη γνώμη μου –και όσον αφορά το Sarco– ο γιατρός δεν είναι απαραίτητος. Υπάρχουν ακόμη κάποιες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι άνθρωποι, προτού τους λάβουμε υπόψη, όπως το να έχουν σώας τα φρένας. Αυτό καθορίζεται με ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο. Στο μέλλον, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορεί να το καθορίζει πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ακρίβεια από έναν γιατρό.

Είστε υπέρ της άποψης που υποστηρίζει να χρησιμοποιούν το Sarco και οι άνθρωποι με κατάθλιψη. Μπορούν να πάρουν μια τέτοια απόφαση;
Οι άνθρωποι με κατάθλιψη θα περάσουν και αυτοί από το τεστ που καθορίζει την ψυχική ικανότητα. Πολλά άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη έχουν την ικανότητα να καταλάβουν ότι ο θάνατος είναι μόνιμος. Η κατάθλιψη δεν είναι ένας παράγοντας που αποκλείει κάποιον από το Sarco. Αλλά αν έχεις κατάθλιψη ή είσαι σωματικά άρρωστος σε σημείο που να μην ξέρεις τι κάνεις, δεν θα περάσεις το τεστ και το Sarco δεν θα αποτελεί επιλογή. Μπορεί να είναι μια γκρίζα ζώνη, αλλά δεν είναι λιγότερο γκρίζα από τα τεστ που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι αυτήν τη στιγμή.

Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς δουλεύει το Sarco;
Το φέρετρο μπορεί να εκτυπωθεί με έναν εκτυπωτή 3D και χρησιμοποιεί υγρό άζωτο, το οποίο μπορεί να αγοραστεί νόμιμα. Αφού καθίσεις μέσα στο μηχάνημα, το άζωτο ξεκινάει να κυλάει. Μετά από ενάμιση λεπτό νιώθεις σιγά-σιγά να αποπροσανατολίζεσαι, ένα συναίσθημα που μοιάζει με το να έχεις πιει κάμποσο και λίγα λεπτά αργότερα χάνεις τις αισθήσεις σου. Σε πέντε λεπτά, περίπου, έχεις φύγει. Ο μόνος τρόπος να ελέγξεις το φέρετρο είναι από μέσα, έτσι δεν είναι πιθανό να σκοτώσεις κάποιον μ’ αυτό. Μπορείς επίσης να διαλέξεις τη σκοτεινή ή διάφανη θέαση, ώστε να πάρεις το μηχάνημα κάπου, αν προτιμάς μια συγκεκριμένη θέα.

Ελπίζω τα σχέδια να είναι διαθέσιμα στο ίντερνετ στις αρχές του 2018. Το πρώτο Sarco πιθανόν θα φτιαχτεί στην Ελβετία, επειδή κάποιος εκεί έχει ενδιαφερθεί για το μηχάνημα. Ολλανδοί δικηγόροι μας είπαν ότι δεν είναι παράνομο να χρησιμοποιηθεί το μηχάνημα, επειδή στην Ολλανδία δεν είναι έγκλημα να δώσεις τέλος στη ζωή σου. Στο ίντερνετ παρέχω τα σχέδια και τις οδηγίες, αλλά δεν δίνω προσωπικές οδηγίες, ενώ δεν χρειάζεται βοήθεια από κάποιον άλλον για τον χειρισμό του μηχανήματος. Ο χρήστης έχει τον απόλυτο έλεγχο.

Επανέρχομαι στη θέα που αναφέρατε, εσείς τι θέα θα διαλέγατε;
Θα γύριζα στα βόρεια της Αυστραλίας και θα έβαζα το Sarco μου στην έρημο. Ηλιοβασίλεμα. Ωραία ακούγεται. Αν και τώρα που το σκέφτομαι, θα ήταν δύσκολο να μεταφέρω το άζωτο λόγω της απόστασης και του γεγονότος ότι το άζωτο δεν διατηρείται πολύ καλά.

Αν είσαι στο Sarco και αλλάξεις γνώμη, υπάρχει κουμπί πανικού;
Ναι, υπάρχει ένα παράθυρο έκτακτης ανάγκης που ανοίγει αμέσως όταν το πατήσεις και επιτρέπει να μπει αμέσως οξυγόνο. Επιπλέον, μπορείς να πατήσεις το «στοπ», μέχρι τη στιγμή που θα χάσεις τις αισθήσεις σου.

Η οικογένειά σας τι γνώμη έχει για τις πεποιθήσεις σας;
Η μητέρα μου ήταν μεγάλη υποστηρίκτρια των ιδεών μου. Πέρασε σε γηροκομείο τα τελευταία χρόνια της ζωής της, επειδή δεν μπορούσε να ζει στο σπίτι πλέον. Δεν της άρεσε καθόλου εκεί και ήθελε να πεθάνει. Αλλά δεν ήταν άρρωστη, έτσι δεν πληρούσε τις προδιαγραφές για τίποτα. Δεν μπορούσα να της δώσω και εγώ τίποτα, επειδή όλοι θα καταλάβαιναν ότι εγώ κρυβόμουν από πίσω. Το να ήξερε ότι είχε επιλογή θα αποτελούσε τεράστια παρηγοριά για εκείνη.

Έχετε λάβει απειλές κατά της ζωής σας από εχθρούς;
Λίγες, ευτυχώς, τα τελευταία είκοσι χρόνια. Πρόσφατα έλαβα την πρώτη απειλή κατά της ζωής μου. Δεν ξέρω αν είναι από κάποιον φονταμενταλιστή ή από κάποιον που πουλάει παράνομα φάρμακα για ευθανασία. Στο βιβλίο μου αναφέρω αρκετά ψεύτικα site που πουλάνε χάπια με 700 ευρώ το κομμάτι. Θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι κάποιος απατεώνας. Όσο για τα δημόσια event, πάντα φροντίζουμε να λαμβάνουμε αυστηρά μέτρα ασφαλείας.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic.

Περισσότερα από το VICE

Η Μεγάλη και Αιματηρή Ιστορία των Ελλήνων Σατανιστών της Παλλήνης

Ρωτήσαμε το Μετρό τι θα Συμβεί αν Πηδήξουμε τις Μπάρες Χωρίς να Πληρώσουμε Εισιτήριο

Πώς Έχασαν την Παρθενιά τους στα Ναρκωτικά οι Γενιές απο τα 60s Μέχρι Σήμερα