Στην Πλατεία Θεάτρου θα Βρεις Πορνεία, Ναρκωτικά και Κλεμμένα Κινητά

Είναι μεσημέρι και βρίσκομαι στην υπερυψωμένη πλατεία μεταξύ των οδών Αθηνάς και Σωκράτους. Από τα στενά Αρμοδίου και Αριστογείτονος έρχονται οι βραχνιασμένες φωνές των πωλητών και η μυρωδιά από τα αλλαντικά, τα τυριά και τις αλμυρές ελιές της αγοράς. Αφήνω πίσω μου τη Βαρβάκειο και βλέπω μπροστά μου το φως του ήλιου να γλυκαίνει, πέφτοντας πίσω από τη Διπλάρειο Σχολή, το κτίριο της οποίας δεσπόζει στην Πλατεία Θεάτρου. Η αρχιτεκτονική του προδίδει ότι κουβαλά μία μακρά ιστορία: Εγκαινιάστηκε το 1932 χάρη στο κληροδότημα του επιχειρηματία Αριστείδη Διπλάρη και μετέτρεψε ένα φτωχό οικοδομικό τετράγωνο -όπου μέχρι τότε έμεναν σε συνθήκες εξαθλίωσης πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής- σε μία από τις πιο ιστορικές πλατείες της παλιάς πόλης της Αθήνας.

Έναν αιώνα αργότερα, οι συνθήκες εξαθλίωσης εξακολουθούν να κάνουν συντροφιά στην περιοχή. Κατηφορίζω το μικρό στενό της οδού Θεάτρου που με οδηγεί στην ομώνυμη πλατεία. Η ζεστή ημέρα κάνει αφόρητη τη μυρωδιά από το κάτουρο, τα σκουπίδια και τους βρώμικους δρόμους. Πριν από πέντε λεπτά, περνούσα πλάι από τουρίστες που απολάμβαναν το αγαπημένο τους brunch στο εναλλακτικό, ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Τώρα, δεν βλέπω ούτε τουρίστες, ούτε brunch, ούτε εναλλακτικότητα. Βλέπω μόνο μία πλατεία εγκαταλελειμμένη στην τύχη της.

Στην Πλατεία Θεάτρου παίζονται ταυτόχρονα πολλά δράματα, με πολλούς δραματικούς χαρακτήρες. Ένας από αυτούς είναι ο Νίκος, που σκυμμένος σε έναν κίτρινο τηλεφωνικό θάλαμο του ΟΤΕ, ετοιμάζεται να πάρει τη δόση του. Δεν έχει πρόβλημα να φωτογραφηθεί, το μόνο που θέλει είναι να μην τον ενοχλούμε την ώρα που «σπάει» τη σκόνη και παίρνει τη δόση του. «Εγώ παίρνω κόκα καλής ποιότητας, δεν είμαι κανένας μαλάκας», μου λέει. Λίγα μέτρα πιο πέρα, η Ελένη περπατάει πάνω-κάτω στο πεζοδρόμιο, προσπαθώντας να βρει πελάτες, για να εξασφαλίσει τη δόση της. Η τιμή είναι δέκα ευρώ τη φορά, πέντε ευρώ το στοματικό σεξ. Στη μέση του δρόμου, ένας τοξικοεξαρτημένος ψάχνει φλέβα, για να βαρέσει ένεση. Παρακάτω, ένας γυμνασμένος τύπος που έχει βγάλει βόλτα έναν σκύλο μοιράζει ουσίες με αντάλλαγμα τα βρώμικα χαρτονομίσματα των χρηστών. Λίγο αργότερα, θα τον πετύχω ξανά σε ένα στενό. Θα με ρωτήσει αν θέλω «χασίς ή τίποτα άλλο».

Η πλατεία Θεάτρου αποτελεί -ξανά μετά από χρόνια- τη νέα πιάτσα ναρκωτικών του κέντρου της Αθήνας, όπως έχουν υπάρξει η Πλατεία Κάνιγγος, το Πανεπιστήμιο, το Πεδίον του Άρεως, η Πλατεία Εξαρχείων, το Πολυτεχνείο, η Πλατεία Βάθης. «Μέχρι πρόσφατα, η πλατεία Θεάτρου δεν είχε τέτοια φαινόμενα και ήταν καθαρή», λέει στο VICE ο Μιχάλης Μυλωνάς, υπεύθυνος του προγράμματος ΚΕΘΕΑ-ΕΞΕΛΙΞΙΣ. «Η σημερινή κατάσταση οφείλεται στο ότι ο πληθυσμός των άστεγων χρηστών έχει αυξηθεί σημαντικά την περίοδο της κρίσης. Ως εκ τούτου, οι υπάρχουσες δομές φιλοξενίας, αν και εξυπηρετούν ένα σημαντικό μέρος των χρηστών, δεν επαρκούν για να καλύψουν το σύνολό τους. Για παράδειγμα, εμείς διαθέτουμε δύο χώρους υποδοχής, όπου πάνω από 150 άτομα μπορούν κάθε μέρα να κάνουν μπάνιο, να πάρουν ρούχα και να λάβουν ιατρική περίθαλψη. Όμως, για να καλυφθούν οι ανάγκες όλων των χρηστών, θα έπρεπε να έχουμε 15 τέτοιες δομές. Από την άλλη, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και αστεγίας, ο κοινωνικός αποκλεισμός και οι δυσκολίες στην πρόσβαση σε δομές υγείας κάνουν τους κοινωνικά περιθωριοποιημένους χρήστες να χάνουν το κίνητρό τους, για να βγουν από τον φαύλο κύκλο της τοξικοεξάρτησης. Πρόκειται για ανθρώπους ψυχικά και σωματικά επιβαρυμένους, που δεν έχουν τη στήριξη του κοινωνικού και οικογενειακού πλαισίου. Τα πολλά προβλήματα και η λιγοστή στήριξη σε κάνουν να μην θες να αλλάξεις τη ζωή σου».

Τι πρέπει να γίνει; Ο κ. Μυλωνάς απαντά: «Πρέπει να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι όλοι οι φορείς, ώστε να καταστρωθεί ένα εθνικό σχέδιο δράσης και να δημιουργηθούν νέες δομές απεξάρτησης, ξενώνες φιλοξενίας και παροχής ιατρικής περίθαλψης. Μέχρι σήμερα, αυτό δεν γίνεται σε ικανοποιητικό βαθμό, ίσως επειδή γνωρίζουμε ότι λείπουν τα κονδύλια για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου. Σε μία χώρα όπου καταρρέουν τα νοσοκομεία και τα σχολεία, οι άνθρωποι που βρίσκονται στον δρόμο περνούν σε δεύτερη μοίρα».

Ο Πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, Ευάγγελος Καφετζόπουλος, λέει στο VICE ότι πλέον γίνεται προσπάθεια συνεργασίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος. «Από τον ερχόμενο μήνα, ο ΟΚΑΝΑ, το ΚΕΘΕΑ, ο Δήμος Αθηναίων και η Περιφέρεια Αττικής θα ξεκινήσουν μία προσπάθεια εντατικοποίησης του street work, ώστε περισσότεροι ειδικοί να βγουν στον δρόμο, να καταγράψουν τις ανάγκες των χρηστών και να τους βοηθήσουν. Παράλληλα, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, έχει προγραμματιστεί να δημιουργηθεί ένα κέντρο ημέρας -όπου οι χρήστες θα λαμβάνουν ιατρικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες- και δύο υπνωτήρια, το ένα κοντά στο Πεδίον του Άρεως, ώστε οι άστεγοι χρήστες να μην κοιμούνται έξω. Παράλληλα, ο ΟΚΑΝΑ πιέζει, ώστε να επιτραπεί η ελεγχόμενη χρήση υπό ιατρική επιτήρηση σε ειδικό χώρο και όχι σε δημόσια θέα. Όλα αυτά θα βοηθήσουν αφενός στην υγεία και την ασφάλεια των χρηστών, αφετέρου στην αποσυμφόρηση του κέντρου της Αθήνας και στη βελτίωση της εικόνας του».

[VICE Video] Μπήκαμε με την Κάμερα του VICE στην Πιάτσα Όπου Διακινείται η πιο Επικίνδυνη Ηρωίνη στην Αθήνα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Κατεβαίνω τα σκαλιά της στοάς που οδηγεί από την Πλατεία Θεάτρου στη Σοφοκλέους. Εκεί συναντώ τον Λάζαρο. Κάθεται σε μία άσπρη πλαστική καρέκλα, έξω από την είσοδο της πολυκατοικίας στην οποία μένει και εκτελεί χρέη θυρωρού. Φορά ένα μπλε πουκάμισο, τουλάχιστον δύο νούμερα πάνω από το κανονικό του, με το κουμπί του γιακά σφιχτά κουμπωμένο. Τα 60 χρόνια του τού έχουν αφήσει βαθιές ρυτίδες στο σκληρό πρόσωπό του, όμως δεν του έχουν στερήσει τη σβελτάδα και την οξύνοια. Μιλά με περηφάνια και αγάπη για τη δουλειά του -όλοι όσοι περνούν από τη στοά τον ξέρουν και τον χαιρετούν-, το ρετιρέ που μοιράζεται με τη γυναίκα του και τον λεγόμενο «πύργο» της Πλατείας Θεάτρου, την παλιά κλασική αθηναϊκή πολυκατοικία που βρίσκεται ακριβώς πάνω από τη στοά.

«Σου αρέσει εδώ; Κάποτε ήταν πιο ωραία, πιο καθαρά, πιο ανθρώπινα», μου λέει. Τα ελληνικά του έχουν μία βαριά προφορά. Ήρθε από την Αλβανία το 1993. «Δούλεψα σκληρά για να ζήσω», λέει και μου δείχνει τα χέρια του, που είναι γεμάτα κάλους και δαχτυλίδια. «Όταν ήρθα στην Αθήνα, μου έλεγαν στον δρόμο, "Αλβανέ, φύγε από 'δω πέρα και τράβα πίσω στη χώρα σου". Σήμερα, πάλι μου λένε να αφήσω την Πλατεία Θεάτρου, επειδή έχει καταντήσει μία περιοχή με ναρκωτικά, κλοπές και μαχαιρώματα. Όμως η καρδιά μου είναι εδώ, σε αυτήν την πλατεία. Δεν θα την αφήσω ποτέ, ο κόσμος να χαλάσει. Σε αυτήν την πλατεία είναι η ιστορία μου, η αμαρτία μου» λέει, παίζοντας με τους στίχους της Ρίτας Σακελλαρίου, την οποία, όπως φαίνεται, αγαπά ιδιαίτερα.

O Λάζαρος έχει πάντα δίπλα του για συντροφιά ένα μικρό ξύλινο τραπεζάκι. Εκεί φυλάει τις καθημερινές απολαύσεις του: ένα ποτήρι φραπέ -σκέτο, χωρίς γάλα-, ένα πακέτο Marlboro, ένα τασάκι και έναν αναπτήρα. Αφού βγάλει και ανάψει ένα από τα τελευταία τσιγάρα του πακέτου, μου λέει πώς είναι να ζεις στην πλατεία. «Εδώ δεν υπάρχει νόμος. Μπορεί να σε κλέψουν μέρα-μεσημέρι. Πριν από λίγες ημέρες, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων πέρασε το απόγευμα από τη στοά. Δύο τύποι βγήκαν από μπροστά τους, δύο από πίσω. Τράβηξαν τον σταυρό από το λαιμό της γυναίκας, τους έριξαν κάτω και τους πήραν ό,τι είχαν πάνω τους».

Λέω στον Λάζαρο πως πριν από δύο μήνες έγινε διάρρηξη στο σπίτι μου και μέσω μίας εφαρμογής εντόπισα τον υπολογιστή και το tablet μου σε ένα από τα στενά που οδηγούν στην Πλατεία Θεάτρου. Όταν το άκουσε, έβαλε τα γέλια. «Όταν σε κλέβουν, δεν πας στην Αστυνομία, έρχεσαι εδώ και κάνεις τον πελάτη στα μαγαζιά, για να βρεις ό,τι σου έχουν κλέψει. Άνθρωποι έρχονται κάθε μέρα εδώ προσπαθώντας να βρουν κάποιο κινητό ή υπολογιστή που τους πήραν. Καμιά φορά, το βρίσκουν».

Αποχαιρετώ τον Λάζαρο και συνεχίζω. Τα στενά γύρω από την πλατεία είναι γεμάτα αντιφάσεις. Από τη μία, η περιοχή προσφέρει ένα μοναδικά γοητευτικό σύμπαν: Άνθρωποι από τις όλες τις φυλές του κόσμου πασχίζουν να βγάλουν το μεροκάματό τους, πωλούν την πραμάτεια τους στον δρόμο και συμβιώνουν σε ένα πολυπολιτισμικό μωσαϊκό. Οι γεύσεις από τα ανατολίτικα μπαχαρικά, οι ποικίλες οσμές των ανθρώπων, οι φορεσιές διαφορετικών πολιτισμών και οι ατελείωτες γλώσσες που ακούγονται στις κουβέντες που ανταλλάσσουν οι άνθρωποι στο πεζοδρόμιο σε κάνουν να ξεχνάς ότι είσαι στην Ελλάδα. Σε μεταφέρουν σε ένα σκηνικό που θυμίζει πολυσύχναστη αγορά της Άπω Ανατολής, όπου κόσμος και οχήματα κινούνται ακανόνιστα μέσα στους δρόμους.

Από την άλλη, πλάι σε αυτό το πολυπολιτισμικό σύμπαν, υπάρχει ένα σύμπαν εγκληματικότητας. Αρκεί να περπατήσει κανείς στην Πλατεία Θεάτρου και στα πέριξ της περιοχής, για να του προσφερθούν σκληρές ναρκωτικές ουσίες, κλεμμένες ηλεκτρονικές συσκευές και αγοραίος έρωτας από ανθρώπους που εκπορνεύονται και γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης, για να εξασφαλίσουν τη δόση τους. Η εικόνα εγκατάλειψης μίας από τις ιστορικότερες συνοικίες της Αθήνας συμπληρώνεται από το γεγονός ότι πρόκειται για μία από τις πιο βρώμικες περιοχές της Αθήνας, όπου πολλοί τοξικομανείς αφήνονται σε κάποια γωνία της. Όλα αυτά έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το πεντακάθαρο δημαρχείο, που απέχει λιγότερο από 400 μέτρα και φυλάσσεται αρκετά καλά από την Αστυνομία.

Το VICE επικοινώνησε με τον Δήμο Αθηναίων, ζητώντας την άποψη της δημοτικής Αρχής γύρω από τους λόγους που στην Πλατεία Θεάτρου εντοπίζονται κρούσματα εγκληματικότητας -εμπόριο ναρκωτικών, εμπόριο κλεμμένων αντικειμένων, πορνεία- και αντικρίζεται ένα από τα πιο βρώμικα σημεία της πρωτεύουσας. Ακόμη, ρωτήσαμε τη δημοτική Αρχή ποια μέτρα έχει λάβει από την ανάληψη της δημαρχίας, ώστε να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω προβλήματα. Δυστυχώς, ο Δήμος Αθηναίων δεν ήταν διαθέσιμος για να απαντήσει στις σχετικές ερωτήσεις.

Έχει πλέον βραδιάσει και κάνω τις τελευταίες μου βόλτες στην Πλατεία Θεάτρου. Τα μαγαζιά έχουν κλείσει και η κίνηση είναι ελάχιστη. Αν εξαιρέσεις τα λαϊκά τραγούδια που ακούγονται από μία παρακείμενη ταβέρνα, το μόνο που ακούς είναι τη βαριά ανάσα και το ροχαλητό των χρηστών που έχουν βρει καταφύγιο στα πεζοδρόμια κάτω από τις πολυκατοικίες. Κάποιες στιγμές, βλέπεις χρήστες να περπατούν στο πουθενά ή ιερόδουλες να περιμένουν για έναν πελάτη που θα τους εξασφαλίσει τα προς το ζην της επόμενης ημέρας. «Η κατάσταση μπορεί να είναι αποκρουστική για τον γενικό πληθυσμό», μου είπε κάποια στιγμή στην κουβέντα μας ο Μιχάλης Μυλωνάς. «Όμως θέλει αγώνα, επειδή δεν είναι λύση αυτό που συχνά ακούμε, "να φύγουν από τη γειτονιά μου και δεν με νοιάζει τι θα γίνουν". Για κανέναν άνθρωπο -τον αδερφό μας, τη φίλη μας, τον γείτονά μας- δεν είναι λύση ο Καιάδας».

Δες περισσότερες φωτογραφίες από την Πλατεία Θεάτρου και τους πέριξ δρόμους παρακάτω:

Ακολουθήστε τον Θοδωρή Χονδρόγιαννο στο Facebook, στο Twitter και στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Ο Δενδροπόταμος Είναι η Γειτονιά των Ρομά Όπου η Θεσσαλονίκη Κρύβει τα Άπλυτά της

Μια 24χρονη που Μεγάλωσε με την Ελίτ των Νεοναζί Εξηγεί πώς Αναθεώρησε Διαβάζοντας Ιστορία

Δέκα Ερωτήσεις που Πάντα Ήθελες να Κάνεις σε Έναν Ψυχοθεραπευτή