Οι Λευκές Σελίδες που Άφησε η Ζωή Κωνσταντοπούλου στο Βιβλίο του Μανώλη Γλέζου

Ο Μανώλης Γλέζος γεννήθηκε τον Σεπτέμβρη του '22 σε ένα μικρό χωριό της Νάξου. Στα 17 του χρόνια δημιούργησε μια μικρή αντιφασιστική ομάδα, η οποία εναντιώθηκε στην ιταλική κατοχή της Δωδεκανήσου και τη δικτατορία του Μεταξά. Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έσπευσε να υπηρετήσει στο αλβανικό μέτωπο – επειδή ήταν μικρότερος από την ηλικία στράτευσης το αίτημά του απορρίφθηκε. Στη διάρκεια της κατοχής συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση, γεγονός που τον οδήγησε σε πλήθος διώξεων και φυλακίσεων. Το βράδυ της 30ής προς 31η Μαΐου του 1941, μαζί τον Απόστολο Σάντα κατέβασε την πολεμική σημαία του τρίτου Ράιχ που κυμάτιζε στην Ακρόπολη, εγχείρημα το οποίο έλαβε διεθνή αναγνώριση και καθιέρωσε τον Γλέζο ως σύμβολο αντίστασης ενάντια στον κατακτητή. Για αυτήν του την πράξη θα καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο, όπως και ο Σάντας, από γερμανικό στρατοδικείο.

Στις 24 Μαρτίου του '42 θα συλληφθεί από κλιμάκιο των Γερμανών και θα κρατηθεί στις φυλακές Αβέρωφ. Στα χρόνια της κατοχής ο Γλέζος θα συλληφθεί άλλες δυο φορές για αντιστασιακή δράση – μία τον Απρίλη του '43 από τους Ιταλούς και μία τον Φλεβάρη του '44 από Έλληνες συνεργάτες των χιτλερικών δυνάμεων. Κατά τη διάρκεια των φυλακίσεων θα υποστεί φρικτά βασανιστήρια για να προδώσει τους συντρόφους του, αλλά δεν θα καταφέρουν να πάρουν λέξη από το στόμα του. Η σκληρή ζωή στη φυλακή και η καθημερινή βιαιότητα θα κλονίσουν σοβαρά την υγεία του, «κληροδοτώντας» του μια βαριάς μορφής φυματίωσης, που εκείνα τα χρόνια σήμαινε σίγουρο θάνατο. Παρόλα αυτά, τον Σεπτέμβρη του '44, έναν μήνα πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας, θα καταφέρει να αποδράσει με κινηματογραφικό τρόπο από το κελί του. Τον Μάρτη του 1948 θα συλληφθεί ξανά, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και θα καταδικαστεί δις εις θάνατο. Εντούτοις η ποινή δεν θα εκτελεστεί, καθώς είχε προηγηθεί η κατακραυγή της διεθνούς κοινότητας. Στο πλευρό του Γλέζου στέκονται από τον στρατηγό Ντε Γκωλ και τον Ζαν Πωλ Σαρτρ μέχρι τον Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος ζωγραφίζει ένα σκίτσο προς τιμήν του. Την ίδια εποχή πρώην κρατούμενοι του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν στέλνουν κείμενο διαμαρτυρίας προς την ελληνική κυβέρνηση. Οι θανατικές ποινές θα μετατραπούν σε ισόβια το 1950, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Ιούλη του '54, θα αποφυλακιστεί επί κυβερνήσεως Παπάγου.

Το 1958, ο Μανώλης Γλέζος θα συλληφθεί εκ νέου, αυτήν τη φορά με την κατηγορία της κατασκοπείας για λογαριασμό της Σοβιετικής Ένωσης. Θα περάσει τέσσερα χρόνια στη φυλακή, μέχρι τον Δεκέμβρη του '62 όταν και θα αφεθεί ελεύθερος έπειτα από εγχώριες πιέσεις, αλλά και αντιδράσεις της διεθνούς κοινής γνώμης που παρακολουθεί την υπόθεσή του. Ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ γράφει σε επιστολή του, το '59, προς τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή: «Πέρα από κάθε κομματικό πνεύμα, θα ήθελα να σας εκφράσω τα συναισθήματα με τα οποία οι ελεύθεροι Γάλλοι διανοούμενοι παρακολουθούν την υπόθεση Γλέζου. Η φιλία και το χρέος της προσωπικής ευγνωμοσύνης που αισθανόμαστε για τη χώρα σας μας οδηγούν να πάρουμε θέση στην υπόθεση αυτή. Απευθύνοντας έκκληση στα πιστεύω σας περί δικαιοσύνης, θα ήμασταν ευγνώμονες εάν θελήσετε να δείξετε ευμένεια ως προς τον διανοούμενο Γλέζο, του οποίου δεν ασπάζομαι τις πεποιθήσεις μεν, αλλά θεωρώ ότι η γενναιότητα του είναι άξια, αν μη τι άλλο, εκτίμησης».

Πέντε χρόνια αργότερα, την 21η Απριλίου του '67, ο Μανώλης Γλέζος θα οδηγηθεί ξανά πίσω από τα κάγκελα, αυτήν τη φορά από τους χουντικούς πραξικοπηματίες. Θα κρατηθεί τέσσερα ολόκληρα χρόνια, μέχρι την αποφυλάκισή του το '71 στο πλαίσιο της γενικής αμνηστίας. Γουδί, Πικέρμι, Γενική Ασφάλεια, Γυάρος, Λέρος, Ωρωπός θα είναι διαδοχικά οι τόποι του μαρτυρίου. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Μανώλης Γλέζος καταδικάστηκε 28 φορές για την πολιτική και την αντιστασιακή του δράση. Κατηγορήθηκε από κατάσκοπος και προδότης μέχρι εγκληματίας. Τα 15 από τα 95 χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε φυλακές και εξορίες, ενώ εννιά φορές προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν.

The Real Greek Survivors: Ο Εξαρχειώτης Μελισσοκόμος του Ταΰγετου

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Πέρα από τα άρθρα του σε ελληνικό και διεθνή Τύπο, έχει δημοσιεύσει 14 βιβλία. Τα «Ακρωνύμια» είναι η πιο πρόσφατη συγγραφική του προσπάθεια, στην οποία ζήτησε από πρώην (Ευάγγελος Μεϊμαράκης), τέως (Ζωή Κωνσταντοπούλου) και νυν (Νίκος Βούτσης) προέδρους της ελληνικής Βουλής να την προλογίσουν. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου αρνήθηκε, με αποτέλεσμα ο Μανώλης Γλέζος να αφήσει κενές τις σελίδες κάτω από το όνομά της στον πρόλογο του βιβλίου. «Εξήγησα στον Μανώλη ότι δεν προλογίζω βιβλία μαζί με μνημονιακούς και καθεστωτικούς», είπε αργότερα η επικεφαλής της «Πλεύσης Ελευθερίας», ξεκαθαρίζοντας πως είχε αποκαλύψει τις προθέσεις της αρκετούς μήνες νωρίτερα. Είχε προηγηθεί το επεισόδιο στο Δίστομο, όπου η Ζωή Κωνσταντοπούλου επιχείρησε να εμποδίσει τον Γερμανό πρέσβη να καταθέσει ένα στεφάνι για τους εκατοντάδες Έλληνες που δολοφονήθηκαν το 1944 από το ναζιστικό καθεστώς. Ο Μανώλης Γλέζος που βρισκόταν ανάμεσα στους επισήμους, σηκώθηκε από τη θέση του και οδήγησε τον πρέσβη στο μνημείο των εκτελεσθέντων, παρακάμπτοντας την τέως Πρόεδρο της Βουλής. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, είπε: «Το παιδί του εγκληματία, όσα εγκλήματα κι αν έχει κάνει ο πατέρας και η μάνα του δεν ευθύνεται για αυτά». Η Ζωή Κωνσταντοπούλου τόνισε προ ημερών πως η άρνησή της να συμμετάσχει στον πρόλογο του βιβλίου δεν έχει καμία σχέση με το περιστατικό στο Δίστομο. Πιθανώς να είναι έτσι, πιθανώς όχι – μικρή σημασία έχει.

Το σίγουρο είναι πως οι λευκές σελίδες στο βιβλίο του Μανώλη Γλέζου δεν αποτελούν κάποια πράξη αντίστασης, έστω και αν η ίδια ισχυρίζεται πως στόχος δεν είναι ο γηραιός αγωνιστής, αλλά οι μνημονιακοί πρόεδροι. Η κίνησή της φανερώνει περισσότερο έναν ευκαιριακό αντικομφορμισμό και άσβεστα απωθημένα, παραβλέποντας πως η πλεύση προς την ελευθερία προϋποθέτει μια ηθική στάση, τουλάχιστον, απέναντι σε ανθρώπους που βίωσαν στο πετσί τους τη φρίκη του ναζισμού και αρνούνται σήμερα να σχετικοποιήσουν τις κτηνωδίες του. Οι κορδωμένοι λυγμοί για την κατάφωρη αδικία στο θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων και ο ακτιβισμός των εντυπώσεων μπορεί να φέρνουν κανά like στο αλωνάκι των social media, κατ' ουσίαν όμως το μόνο που πετυχαίνουν είναι να εγκλωβίσουν το ακροατήριο στη φθηνή δημαγωγία –η επικεφαλής της «Πλεύσης Ελευθερίας» θα έπρεπε να γνωρίζει πως στο τέλος της ημέρας είμαστε το σύνολο των πράξεών μας, οι διαμαρτυρίες μας έπονται. Ενίοτε ακυρώνονται κιόλας όταν δεν συνάδουν ούτε στο ελάχιστο με τις πράξεις.

Περισσότερα από το VICE

Κάποτε Ζύγιζα 29 Κιλά

Οι Θεσσαλονικείς Ξύπνησαν και Είδαν τον Θερμαϊκό Κατακίτρινο

Η Μέρα που ο Μιχάλης Ζαμπίδης Γκρέμισε το ΣΕΦ στον Τελευταίο του Αγώνα