Κυρίες και Κύριοι, Αυτές Ήταν οι Μεγαλύτερες Επιστημονικές Ανακαλύψεις του 2017

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο VICE Australia.

H Royal Society, η Βρετανική Βασιλική Εταιρεία, ιδρύθηκε το 1660 και αυτοπροσδιόριζεται ως «αόρατο πανεπιστήμιο» φυσικών, φιλοσόφων και γιατρών. Μέσα στη σχεδόν 400 ετών ιστορία της, είχε πάνω από 8.000 μέλη - ονόματα όπως ο Ισαάκ Νεύτων, ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Albert Einstein, ο Stephen Hawking και η αστροφυσικός Jocelyn Bell Burnell, που βοηθούν τη Royal Society στη λειτουργία της και βελτιώνουν τη γνώση μας για τη Γη και το σύμπαν. Είναι πολύ απίθανο εγώ ή εσύ να έχουμε «ουσιαστική συνεισφορά για τη βελτίωση της φυσικής γνώσης», που είναι το απαιτούμενο για τα μέλη της Royal Society. Γι’ αυτό, όταν μου ανατέθηκε να κάνω μια ανασκόπηση των μεγαλύτερων επιστημονικών ανακαλύψεων του 2017, δεν έψαξα στα έγκατα της δικής μου γνώσης, αλλά μίλησα στο τηλέφωνο με δυο από τα κορυφαία μυαλά της Royal Society.

Ο σερ John Skehel είναι ένας μοριακός βιολόγος, ο οποίος χάρη στο πρωτοποριακό έργο για τη γρίπη χρίστηκε ιππότης το 1996, ενώ ο Alex Halliday είναι καθηγητής γεωχημείας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, με το πρόσφατο έργο του να εστιάζει στην πρώιμη ανάπτυξη του ηλιακού μας συστήματος. Οι συνεντεύξεις έχουν τροποποιηθεί για λόγους έκτασης και διαύγειας.

VICE: John, ποια θα έλεγες ότι είναι η μεγαλύτερη επιστημονική εξέλιξη της περασμένης χρονιάς;
John Skehel: Η γονιδιωματική τροποποίηση. Έχει μπει στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, επειδή έχει καταστεί δυνατόν να χειριστούμε τα γονιδιώματα -τον χάρτη του DNA του σώματος- στα κύτταρα πολύ πιο απλά. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της δουλειάς σε ένα συγκεκριμένο σύστημα που λέγεται CRISPR/Cas9. Τι επιτρέπει στους επιστήμονες να κάνουν;
Σε αδρές γραμμές, το CAS9 είναι ένα ένζυμο που όταν σχετίζεται με αυτό που αποκαλούμε οδηγό RNA, μας επιτρέπει να βάλουμε μια νέα αλυσίδα DNA στο γονιδίωμα. Αυτό επιτρέπει να εξουδετερώσεις ένα συγκεκριμένο γονίδιο σε ένα κύτταρο ή να εισάγεις ένα συγκεκριμένο γονίδιο. Ή να διορθώσεις ένα συγκεκριμένο μεταλλαγμένο γονίδιο, που θέλεις να λειτουργήσει καλύτερα. Άρα, θα μπορούσατε να «κόψετε» το DNA που ενοχοποιείται για συγκεκριμένες κληρονομικές ασθένειες στους ανθρώπους; Ή να σχεδιάζετε έμβρυα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά DNA;
Δυνητικά.

Αυτό εγείρει πολλά ηθικά ζητήματα.
Ασφαλώς. Βιολόγοι παγκοσμίως προσπαθούν να καταλήξουν σε μια συμφωνία για το πότε αυτές οι τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την τροποποίηση ζώων, ανθρώπων και οποιασδήποτε μορφής ζωή. Πρέπει να υπάρχουν κανόνες ηθικής και ρυθμίσεις ως προς το πότε μπορούν να χρησιμοποιούνται, πώς θα έπρεπε να αναφέρονται και αν θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται. Είναι ένας αντίκτυπος της βιολογικής επιστήμης που έχει τεράστιες δυνητικά συνέπειες. Πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε ζώα;
Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, για την τροποποίηση του DNA των κουνουπιών. Αυτό μπορεί να είναι ελκυστικό για την παρεμπόδιση ορισμένων ασθενειών, όπως η ελονοσία. Εναλλακτικά, υποθετικά θα μπορούσες να κατασκευάσεις ζώα με συγκεκριμένους φαινότυπους, δηλαδή σωματικά χαρακτηριστικά. Αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ ενδιαφέρον για τη βιομηχανία κρέατος - ερευνητές στην Αμερική έχουν ήδη ξεκινήσει να εκτρέφουν αγελάδες χωρίς κέρατα. Αλλά και οι δύο περιπτώσεις αναγείρουν σωρεία ηθικών ζητημάτων. Πόσος καιρός πιστεύεις ότι θα χρειαστεί για να υπάρξει συμφωνία, ως προς την ηθική πλευρά του ζητήματος;
Υπάρχει καλή διάθεση για συμφωνία στην επιστημονική κοινότητα και υποψιάζομαι ότι μέσα σε πέντε χρόνια θα έχουν φτιαχτεί κανονισμοί και θα έχουν συμφωνηθεί διεθνώς.

[VICE Video] Το Μεγαλύτερο Εργαστήριο Πειραμάτων για Πιθήκους

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

VICE: Alex, ποιες ήταν οι μεγαλύτερες εξελίξεις στον τομέα σου φέτος;
Alex Halliday: Στην αστροφυσική, η μεγαλύτερη εξέλιξη ήταν η καταγραφή των βαρυτικών κυμάτων που δημιουργούνται από τη σύγκρουση δυο αστέρων νετρονίων. Οι ερευνητές μπόρεσαν να δουν τα ορατά αποτελέσματα αυτής της σύγκρουσης, και το ασυνήθιστα φωτεινό αντικείμενο που σχηματίστηκε. Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια;
Δεν είναι μόνο μια εκπληκτική παρατήρηση των βαρυτικών κυμάτων, αλλά ενώνει πολλά σημαντικά στοιχεία της αστροφυσικής ή ακόμη και της γεωχημείας: πώς φτιάχνονται τα στοιχεία, από πού προέρχεται ο χρυσός. Είναι συγκλονιστικά σημαντικός τρόπος να εξετάσουμε τις διαδικασίες του σύμπαντος. Θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι τον σχηματισμό του σύμπαντος;
Ένας από τους περιορισμούς στην προσπάθεια να παρατηρήσουμε τον σχηματισμό του σύμπαντος είναι ότι οι αρχικές θερμοκρασίες ήταν τόσο απίστευτα υψηλές που το πρώιμο σύμπαν ήταν πλάσμα. Σε εκείνο το περιβάλλον, δεν μπορούσε να διαφύγει φως. Έτσι, έπρεπε να κρυώσει - και αυτό πήρε περίπου 380.000 χρόνια. Τα βαρυτικά κύματα, όμως, δεν επηρεάζονται από την ύπαρξη του πλάσματος. Με άλλα λόγια, τα βαρυτικά κύματα από το Big Bang και τις πιο πρώιμες διαδικασίες σχηματισμού του σύμπαντος μπορούσαν να διαφύγουν. Θα μπορούσαμε να τα μελετήσουμε και θα μπορούσαν να μας παρέχουν μια κατανόηση του τι συνέβη εκείνα τα πρώτα χρόνια του σύμπαντος.

Συναρπαστικό. Τίποτε άλλο;
Είναι διαφορετικός τομέας, αλλά έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά δεδομένα ότι η λεγόμενη παύση της κλιματικής αλλαγής -μια περίοδος ανάμεσα στο 1998 και το 2012, κατά την οποία πιστευόταν ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες δεν ανέβαιναν τόσο απότομα όσο προηγουμένως- δεν συνέβη. Δεδομένα που δημοσιοποιήθηκαν το καλοκαίρι δείχνουν ότι με εξαίρεση κάποια τοπική επιβράδυνση, οι θερμοκρασίες συνέχισαν να ανεβαίνουν όσο προηγουμένως. Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα για την παύση;
Μεγάλο μέρος αυτής της θεωρίας βασίστηκε σε ένα φαινόμενο στον Κεντρικό Ειρηνικό (σ.σ. ταχύτητες ανέμου υψηλότερες του μέσου όρου πάνω από τον Ειρηνικό έκαναν τη θερμότητα να παγιδευτεί κάτω από την επιφάνεια του νερού όπου έγιναν οι μετρήσεις, οδηγώντας στην καταγραφή χαμηλότερης θερμοκρασίας). Επίσης, είναι πολύ δύσκολο να φτιαχτούν σταθμοί ελέγχουν στην Αρκτική και στην Ανταρτική – που ξέρουμε ότι θερμαίνονται πολύ γρήγορα. Το κάνουμε τώρα και αυτό θα μας δώσει καλύτερα στοιχεία, που μπορούν να διορθώσουν τις προηγούμενες προβλέψεις. Πάντα θα υπάρχουν τοπικές παραλλαγές, πάντως.

Άρα αυτό είναι το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των αρνητών της κλιματικής αλλαγής;
Δεν νομίζω ότι οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής βασίζονται σε κάποιον επιστημονικό τρόπο σκέψης, αλλά είναι σημαντικό βήμα. Πάντα υπάρχει ένα ζήτημα γύρω από τον κλιματικό σκεπτικισμό, επειδή άνθρωποι με κεκτημένα συμφέροντα δεν θέλουν να περιορίζονται σ’ αυτό που κάνουν. Έτσι, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και ειλικρινείς σε αυτό που κάνουμε, αλλά ήταν σημαντικό να μπορούμε να δείξουμε ότι παύση δεν υφίσταται.

Πόσο εκνευριστικό είναι να αντιμετωπίζεις τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής;
Υπάρχει τουλάχιστον 80% πιθανότητα η κλιματική αλλαγή να είναι πραγματική – μάλλον 90%. Υπάρχει ένας κίνδυνος, επειδή οι επιστήμονες τείνουν να είναι προσεκτικοί, ώστε να μην κατηγορηθούν ότι κινδυνολογούνε. Αλλά οι οικονομικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής μπορεί να είναι πολύ χειρότερες απ’ ό,τι προβλέπει ο κόσμος. Νομίζω ότι απλώς πρέπει να αγνοήσουμε περισσότερο τους αρνητές. Δεν είναι επιστημονική συζήτηση πλέον.

Περισσότερα από το VICE

Δέκα Ερωτήσεις που Πάντα Ήθελες να Κάνεις σε Έναν Επαγγελματία Άγιο Βασίλη

Έτσι (Αφόρητη) Είναι Αναλυτικά η Ζωή με τον Κατώτατο Μισθό στην Ελλάδα

Κάνουμε Unboxing τον Στέφανο, τον YouTuber, τον Παλαίμαχο, τον Mac Pappas, τον Άνθρωπο