Dit was 2023 door de ogen van onze favoriete fotografen

Een jaar kan zo omvliegen, maar gelukkig zijn er fotografen die momenten in de tijd kunnen vastleggen. Wij vroegen onze favoriete fotografen naar hun bijzonderste foto van 2023, en waarom juist die zo speciaal voor ze is. Het leverde een prachtige verzameling beelden op – van een nieuwsgierige koe op een strand tot aan een vastgegroeid bonsaiboompje, en van een naaktportret van een geliefde tot een ode aan het schijnbaar eindeloze nachtleven van Rotterdam. 

Bekijk alle foto’s en verhalen hieronder:

Deze foto is helemaal aan het begin van het jaar gemaakt, toen ik bezig was met afstuderen aan de kunstacademie. Samen met stylist Nikki Duijst en hair & make-up artist Iris Zuidema hadden we een advertorial gemaakt voor een high-class escortbedrijf in Rotterdam, en we wilden die styling hergebruiken voor een meer speelse fotoserie – waarbij we ook de gezichten van de modellen konden laten zien. Iris kwam met het idee voor een throwback naar het Paris Hilton-tijdperk. We hebben een roze limo geboekt en Nelly Dansen en Julie Hoogenberk als modellen gevraagd. Nelly studeerde ook aan de academie, maar ik kende haar nog niet zo goed. In de pauzes zag ik haar wel vaak als een soort fashionicoon voorbij lopen. Tijdens de shoot hoorde ik van haar voor het eerst over de term ‘hyper femininity’ (het uitvergroten van traditionele vrouwelijke stereotypen, red.), iets wat zichtbaar onderdeel is van haar identiteit. Deze foto gaat over hoe die hypervrouwelijkheid de traditionele vrouwelijke norm uitdaagt. De ontmoeting met Nelly is ook het startpunt geweest voor mijn eigen afstudeerproject No Grey Cars, over vrouwen die cosmetische chirurgie gebruiken voor het aanzetten van hun vrouwelijkheid. 

Vette shout-out naar Nelly, en als kijktip: haar bimbo-afstudeerfilm Head Over Heels.

- @sachahoebergen

Het afgelopen jaar heb ik veel gereisd en me gericht op mijn autonome fotografie. Ik fotografeer meestal op straat, maar ook veel op het strand. Mijn focus ligt op de alledaagse dingen en handelingen van mensen die voor henzelf normaal zijn, maar voor de toeschouwer vaak verrassend. 

In januari 2023 liep ik langs het strand in Zuid-Portugal en stuitte ik op een groep koeien die van het strand de heuvel op trokken. Nieuwsgierig besloot ik ze te volgen en ik klom de heuvel op.

Boven aangekomen, zag ik één koe die uitkeek over de zee. Het leek alsof ze gefixeerd was op iets. Toen ik beter keek, ontdekte ik dat haar aandacht uitging naar een man die wat verderop aan het yogaën was. De koe staarde naar hem alsof ze geïntrigeerd was geraakt door zijn bewegingen. Het was een grappig en onverwacht moment, een soort connectie tussen de koe en de yoga-man te midden van het prachtige landschap van Zuid-Portugal.

- @roospiersonfotografie

Ik heb te veel foto's gemaakt dit jaar, letterlijk tienduizenden, en als ik begin na te denken en te zoeken, raak ik verdwaald en uiteindelijk afgeleid. Dit is een foto die ik net gescand heb. Behalve dat ik tevreden ben over het moment en de compositie van de foto, vertelt het een verhaal over dit jaar. Over wat belangrijk is, en vooral over wie belangrijk zijn.
Het is de tweede keer dat Disco Arabesquo neerstrijkt in Paradiso (een club in Amsterdam, red.) en de eerste keer was het al meteen uitverkocht. De Egyptisch-Nederlandse dj Moataz Rageb is de drijvende kracht achter deze feesten en hij was zelf super verbaasd dat het de eerste keer al zo’n succes was, terwijl er bijna geen reclame voor is gemaakt. Heel Paradiso zat vol, tot de balkons aan toe. Een stomende massa met allerlei verschillende mensen en ik zag ook veel Arabische queers – een groep die normaal helemaal nergens een plek heeft, of in ieder geval geen zichtbare plek.
Ik zou een heel essay over die zaterdagnacht in december kunnen schrijven maar ik hoop dat het beeld sprekend genoeg is.

-@raymondvanmil

Dit voorjaar werd het huis waar ik ben opgegroeid in Amstelveen verkocht. In de achtertuin groeit een wilde bonsai die al jaren zorgvuldig gesnoeid wordt. Het verpotten van een boom die op stenen groeit, wordt in het Japans Yamadori genoemd. Helaas is het een risicovolle operatie, vandaar dat we hem maar laten staan.

- @siemsalaboem

De foto die dit jaar speciale betekenis voor ons heeft, is die van Mikel in Sona's artikel De mensen die worden geraakt door de winst van radicaal-rechts in Nederland. Het was sowieso een bijzonder artikel om te maken. We voelden van alles na de winst van de PVV: woede, verbijstering, ongerustheid, teleurstelling. Het was fijn om iets te kunnen maken wat vorm gaf aan deze gevoelens. Ook werd het community-gevoel daardoor versterkt, samen tegen discriminatie en uitsluiting.  

Mikel is de vriend van Christopher en het was erg bijzonder hem te fotograferen en te horen hoe hij werd geïnterviewd. Mikel staat heel dicht bij ons, waardoor het intiem en precair was om hem te portretteren. Als we iemand fotograferen, zijn we altijd op zoek naar een bepaalde authentieke kern. Maar omdat we Mikel zo goed kennen, was het wat lastiger om objectief naar hem te kijken. Het was ook spannender dan normaal. Uiteindelijk bleek het heel erg vanzelf te gaan en zijn we heel trots op Mikel. Hij heeft zich heel mooi kwetsbaar opgesteld, zowel in het interview als voor het portret. <3 Mikel.

- @chrisenmarjan

In mijn werk ben ik op zoek naar hoe een ‘Queer Utopie’ eruit zou kunnen zien. Ik merkte dat mijn studio een te comfortabele plek was geworden en dat ik vrijwel niet meer buiten fotografeerde. Met Zacquel ben ik na een lange tijd weer buiten gaan shooten, in dit mooie zonnebloemenveld in de Ooijpolder in Nijmegen. Het past supergoed bij de zachte sfeer die ik normaliter in mijn studio probeer te creëren. Al het werk van die dag is voor mij het bewijs dat je af en toe best wel even uit je comfortzone mag stappen om te kijken wat voor moois daar allemaal kan ontstaan. 

- @jessenijmegen
Model: Zacquel @zacq_uel

In de zomer van 2023 ging ik met mijn partner naar Corfu. Deze foto is genomen in het Canal d’Amour, wat “kanaal van de liefde” betekent. Het verhaal gaat dat als je met je partner door het liefdeskanaal zwemt, je voor eeuwig bij elkaar blijft. Wij waren een van de vele koppels die de gok waagden en erin sprongen. We lieten ons meevoeren met de harde stroming, zo onder de grote rotsen door. Het was een mooie, maar wilde achtbaan. 

En nu kan ik je vertellen: dat verhaal bleek voor ons meer een sprookje dan werkelijkheid.  

- @jonnahbron

Deze foto komt uit mijn naaktserie gemaakt in Thailand, waar ik op vakantie was met mijn partner. Het is 1 van 13 foto’s die in april 2024 zullen worden gepubliceerd in een naaktkalender. Dit is dus een primeur. 

De beeldreeks gaat in de kern over emancipatie en verbinding. Dat zijn voor mij persoonlijk, maar ook daarbuiten, actuele thema's. 

De serie heeft als werktitel Homo en gaat over de kwetsbaarheid van de man. Op de foto’s is mijn partner te zien, feminien en naakt, en ondergeschikt gemaakt aan mijn vrouwelijke blik. Door een kwetsbare kant van hem te tonen, probeer ik in deze serie voorbij te gaan aan typisch mannelijke karaktereigenschappen die ons opgelegd worden in de maatschappij. Onze kwetsbaarheid maakt ons menselijk, ongeacht sekse. Met dit werk bevraag ik de mannelijke norm en onderzoek ik wat ons verbindt. 

In eerder werk was ik, vanwege mijn verlatingsangst, op zoek naar verbinding met mezelf. Ik richtte de camera op mijzelf, en op mijzelf in contact met verschillende mannen. Ik probeerde steeds in contact te blijven met mijn eigen kwetsbaarheid en vond daardoor liefde: mijn grootste angst. Toen ik in 2023 voor het eerst in mijn leven op reis ging met een romantische partner, voelde ik de noodzaak om te onderzoeken wat man-zijn betekent, met ons gedeelde vakantie-landschap als canvas. Ik regisseerde hem, zodat hij in de achtergrond opging. Of had hij de regie? 

- @Mariekedebra

Deze foto komt uit de serie zie mij, waarvoor ik jongeren uit mijn straat heb gefotografeerd voor mijn voordeur in Amsterdam. Het zijn mensen die ik dagelijks tegenkom. Ik sprak met hen over thema’s die hen bezighouden, zoals identiteit, erkenning en seksualiteit. Deze foto van Mei Mei (19) heb ik uitgekozen omdat haar portret zowel kracht als kwetsbaarheid uitstraalt, en dat voel je ook in haar woorden. “Stop me niet in een hokje,” zegt Mei Mei.  “Ik begrijp dat het sommige mensen helpt: labels toevoegen. Het maakt dat je de wereld kunt indelen, structureren en versimpelen. Labels zijn niet per definitie fout. Ik weet dat het anderen ook kan helpen. Een vriend van me is trans man en is juist heel blij dat hij een label heeft waarbij hij zich thuis voelt. Maar anderen hoeven voor mij niet te bepalen wie ik ben en hoe ik me zou moeten gedragen. Het lukt me zelf niet eens. Ook rondom leeftijd categoriseren we graag. Een oudere vrouw wordt al snel als minder aantrekkelijk gezien. Alsof je beperkt houdbaar bent. Waarom? Als ik naar mijn moeder kijk, en haar grijze haren tel, vind ik het schitterend. Het heeft iets krachtigs. Als bewijs dat ze al een tijd heeft doorstaan. Zelf denk ik dat ik mooi oud word. Dat heeft alles te maken met de blik waarmee je kijkt. Laten we met zijn allen wat milder zijn.”

- @saskiavdboom

Samen met twee andere meiden vormen wij het fotografie-collectief Roffa Archive. We maken analoge foto’s van het nachtleven van Rotterdam.  Dit beeld was een van de eerste foto's die we dit jaar hebben gemaakt, tijdens het oud-en-nieuwfeest van Weelde.  Weelde was in Rotterdam een begrip in het nachtleven. Zo organiseerden ze talloze all-nighters (die soms drie dagen duurden) en ze hadden een gigantisch terrein net buiten het centrum met een skatebaan, een zandbak, een partybus en verschillende zalen waar je kon feesten. Helaas moesten ze een aantal maanden geleden hun deuren sluiten. Hierbij onze ode aan Weelde en aan het nachtleven van Rotterdam.

- @roffa_archive

Dit was net een paar dagen na de eerste aanvallen op Gaza en ik had het ontzettend zwaar. Rondlopen tijdens deze protestmars brak me nog verder. De emoties van iedereen kwamen als donderslagen bij me binnen. Met trillende handen en tranende ogen moest ik verder proberen te fotograferen. Ik dacht dat ik het niet zou kunnen, maar ben toch enigszins trots op mezelf dat het me gelukt is. Het doet me nog steeds veel pijn om de gezichten op de foto’s van die dag terug te zien, wetende dat de pijn er nog generaties lang zal zijn en we als mensheid gefaald hebben. 

- @luciano_enchanted

De camera is voor mij een medium voor zelfontwikkeling, en dat heeft zo z’n ups en downs. Dit beeld, dat ik in november heb gemaakt, is belangrijk voor me omdat het eigenlijk één van de weinige zelfportretten is die ik afgelopen jaar heb genomen – hoewel dat altijd een groot deel uitmaakt van mijn persoonlijke werk.  Geïnspireerd op de serie Mirror Mirror van Ryan McGinley heb ik alle spiegels in mijn huis verzameld en naast elkaar gezet. Na een lange creative block en wat leek als een eindeloze sleur van escapisme, had ik de energie bij elkaar verzameld om m’n camera te pakken en mezelf weer aan te kijken. Wat er uit is gekomen is een momentopname waar ik mezelf juist in terugzie. In de linkerspiegel lijk ik een mannelijk lichaam te hebben, en in de rechterspiegel juist een wat vrouwelijker lichaam, maar uiteindelijk kijk ik terug in de middelste reflectie: ergens daar tussenin zwevend, comfortabel met de balans ervan, in de lens kijkend met het soort zelfvertrouwen dat alleen fotografie, en daardoor ook zelfliefde, mij kan geven. 

- @fjezla