Archeologen hebben misschien de eerste Romeinse dildo gevonden

Archeologen in het VK zijn erachter gekomen dat een gereedschap, waarvan aanvankelijk werd gedacht dat het voor kledingreparatie werd gebruikt, de eerste Romeinse dildo ooit ontdekt zou kunnen zijn. 

Het essenhouten object werd oorspronkelijk ontdekt in 1992 en destijds gecategoriseerd als een gereedschap om kleding mee te stoppen. Onlangs werd het opnieuw onderzocht en kreeg het een nieuw stempel: archeologen denken dat het object een pik voorstelt. 

Rob Sands, professor Archeologie aan het University College Dublin, merkte de penisachtige vorm op terwijl hij houten objecten aan het taxeren was die in Vindolanda zijn gevonden, in de buurt van Newcastle in het noordoosten van Engeland.

Vindolanda was een Romeins fort anderhalve kilometer ten zuiden van de Hadriaanse muur, en was ongeveer tussen 85 en 370 na Christus bemand. 

“Hij kwam dit object tegen en zei, ‘aha, dit is een pik,’” vertelt mede-onderzoeker Rob Collins, senior docent Archeologie bij Newcastle University in een videogesprek aan VICE World News. 

Collins, die opvattingen over seksualiteit in de Romeinse grensgebieden bestudeert, en Sands hebben de echte doeleinden van de fallus nog niet kunnen vaststellen, maar hun gedeelde hout-expertise heeft geleid tot drie fascinerende mogelijkheden voor het object, dat uit de tweede eeuw na Christus komt. 

Hun ondervindingen werden gepubliceerd in een paper genaamd Touch wood: luck, protection, power or pleasure? A wooden phallus from Vindolanda Roman fort. 

De fallus is zo’n 16,5 cm lang, en werd met één gereedschap zoals een mes of kleine dolk gesneden. 

Het lijkt goed mogelijk te zijn dat het als een seksueel instrument werd gebruikt – wat zou kunnen betekenen dat het een dildo was, maar ook bijvoorbeeld een gereedschap dat tussen meester en slaven werd gebruikt, of in niet-consensuele scenario’s. Vooral Collins, die gelooft dat een betere analyse wordt tegengewerkt door een gebrek aan onderzoek naar seksualiteit in het algemeen, houdt rekening met dat scenario.

“Bij archeologie doen we soms slijtage-analyse, en die is vooralsnog niet op dildo’s uitgevoerd,” legt hij uit. “Vanwege de slijtage op dit object vermoed ik dat het, als het als dildo werd gebruikt, meer gebogen zou zijn ten behoeve van clitorale stimulatie in plaats van penetratie. De meeste slijtage zit bijvoorbeeld aan het uiteinde, en meer aan één kant, wat weinig herhaaldelijk gebruik of gewrijf suggereert.”

De beste vergelijking die Collins kon verzinnen is een ivoren dildo die in de achttiende eeuw buiten een Frans vrouwenklooster is gevonden.

Het grootste obstakel voor de bevestiging dat dit een seksspeeltje was, is dat er überhaupt nooit een vastgestelde dildo-ontdekking uit de Grieks-Romeinse periode is geweest (al is er uit die tijd wel een hele hoop poëzie die daarover gaat) – het team had dus niets fysieks om ermee te vergelijken. 

Maar dit kan waarschijnlijk verklaard worden door het feit dat ze van hout gemaakt zouden zijn, wat vaak alleen goed bewaard blijft in drassige of woestijnachtige omstandigheden. Vindolanda is toevallig een van de zeldzame, vochtige plekken waar dit kan gebeuren. 

“Essenhout is het soort hout dat je zou gebruiken om handvatten van gereedschappen mee te maken. Het zou algemeen verkrijgbaar zijn, en zou in deze fallusvorm prima hebben volstaan,” zegt Collins. “Ik zou mezelf geen expert op dit gebied willen noemen, maar ik denk wel dat de huidige consument een beetje verwend is met alle mogelijke materialen waaruit gekozen kan worden. In de oudheid had je er niet zoveel.”

Andere mogelijke keuzes voor dildo-materialen zouden steen of keramiek zijn – die zouden minder flexibel hoeven zijn, maar ook moeilijker om te maken – maar deze zijn nooit ontdekt. 

Fern RIddell, een cultureel historicus met een specialisatie in seks, vertelt VICE World News: “We hebben een lange weg moeten afleggen om de bredere academische gemeenschap de geschiedenis van seks en seksualiteit als een belangrijk onderzoeksveld te laten beschouwen, dus ik ben dolblij met de erkenning dat dit als een erotisch object is ontworpen – het is het meest waarschijnlijke gebruik ervan.”

Ze gaat verder: “Maar één van de belangrijkste aspecten van het betere begrip van de seksuele geschiedenis van onze voorouders is dat er niet meteen moet worden aangenomen dat het alleen voor genot gemaakt was. We hebben het niet vaak over verkrachting en seksueel misbruik als een wapen dat in het verleden zowel tegen mannen als vrouwen werd gebruikt, en het is belangrijk om te erkennen dat dat ook gebeurde.” 

Maar aangezien er nog twijfels zijn over de doeleinden, en gezien het Oude Rome een algemene penis-obsessie leek te hebben, zou deze mysterieuzeh fallus ook iets anders kunnen zijn. 

Collins en Sands suggereren ook dat het een onderdeel van een standbeeld zou kunnen zijn, of zelfs als stamper werd gebruikt om ingrediënten mee te vermalen. 

“Ik zeg altijd tegen mijn studenten: als je geen pikken ziet, zie de Romeinen ook niet echt,” zegt Collins. “Het gaat niet alleen over seks, het is ook een beschermsymbool om ongeluk of het boze oog af te weren.” 

Goden die werden geassocieerd met vruchtbaarheid en handel werden vaak afgebeeld met opgezwollen erecties, net zoals grenspalen. Afneembare lichaamsdelen werden op standbeelden gebruikt, hoewel die meestal van steen waren gemaakt. De auteurs schrijven in hun paper: “het gebrek aan oppervlakteslijtage suggereert echter dat, als hij op zo’n manier werd gebruikt, de fallus binnenshuis of in een overdekte locatie werd bewaard, of tenminste niet voor lange tijd in een blootgestelde positie werd geplaatst.”

Als hij als stamper werd gebruikt zou de fallusvorm op symbolische wijze “werkzaamheid bieden, of bescherming voor datgene wat in de vijzel werd voorbereid.”

Collins gelooft dat er in de toekomst nog meer fallusen de kop op zouden kunnen steken, ofwel bij toekomstige opgravingen bij Vindolanda of verder weg. De omgeving zou erg vochtig of droog moeten zijn om het hout bewaard te laten blijven, bevroren in de tijd, wat vrij zeldzaam is. 

Sands waarschuwde ook dat “klimaatverandering en veranderende waterspiegels betekenen dat het behoud van dit soort objecten steeds meer gevaar loopt.”

Collins hoop dat hun werk nieuw onderzoek op gang zal zetten, en ook dat het conservatoren in musea ertoe zal aanzetten om hun archieven door te spillen voor het geval dat er andere fallusen verkeerd zijn gecategoriseerd. 

Een van de redenen dat het object verkeerd werd geïdentificeerd is waarschijnlijk dat-ie in 1992 snel naar het lab is gebracht om te worden gereinigd en geconserveerd, voordat er een adequate analyse van kon worden gedaan. Maar er zouden ook andere redenen kunnen zijn dat de pik onopgemerkt bleef. 

Riddell voegt toe: “We weten dat archeologen en historici in het verleden hebben verhuld, of überhaupt niet hebben doorgehad, dat het object dat ze aan het catalogiseren waren een seksueel gebruik had.”

“Daarom is het zo belangrijk dat we constant teruggaan om de dingen die we hebben gevonden opnieuw te bestuderen, zodat we mogelijke fouten kunnen herstellen en de waarheid aan het licht kunnen brengen. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE World News.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.