Archeologen hebben de oude goden van een verloren beschaving ontdekt

Archeologen hebben de eerste bekende beeldhouwwerken van menselijke figuren onthuld die door het volk van Tartessos zijn gemaakt, een verloren beschaving die zo’n 3000 jaar geleden in Zuid-Spanje floreerde en in verband is gebracht met de mythe van Atlantis. Volgens onderzoekers zijn de beelden waarschijnlijk afbeeldingen van goden en krijgers. 

Door deze ontdekking van vijf reliëfs van menselijke gezichten bij de oude Tartessiaanse opgravingsplek Casas del Turuñuelo zijn er onverwachte details over deze gemeenschap uit de Bronstijd, die zo’n 2500 jaar geleden op mysterieuze wijze is verdwenen, boven water gekomen. Hoewel dit volk een flinke reeks aan prachtige artefacten heeft geproduceerd zijn deze reliëfs de eerste menselijke afbeeldingen die zijn opgegraven, waardoor we op verrassende wijze ineens veel meer kennis hebben over deze bruisende cultuur.

“Het ongebruikelijke aspect aan de nieuwe vondst is dat de afbeeldingen met menselijke gezichten corresponderen,” aldus Erika López, woordvoerster voor de Spaanse Nationale Onderzoeksraad (CSIC), in een statement. 

“Deze buitengewone ontdekking betekent een behoorlijke verandering in onze beschouwing van het Tartessos-volk, dat over het algemeen als een non-iconische cultuur wordt gezien, omdat ze goddelijkheid door middel van dieren- of plantenmotieven vertegenwoordigden, of door middel van betilos (heilige stenen),” merkt López op. 

De menselijke gezichten dateren uit de vijfde eeuw voor Christus, tegen het einde van deze eeuwenlange beschaving die zowel oude als moderne deskundigen heeft betoverd. Twee van de best bewaard gebleven reliëfs lijken vrouwen af te beelden die mogelijk godinnen in het Tartessiaanse pantheoon waren, aldus een team geleid door Esther Rodríguez González en Sebastián Celestino Pérez van het Instituut van Archeologie van het CSIC. 

Een derde, met een helm gedecoreerde figuur zou volgens de onderzoekers een Tartessiaanse krijger kunnen zijn. De resterende twee reliëfs zijn minder goed bewaard gebleven, maar die zouden tevens godheden kunnen zijn die in een groter gebeeldhouwd tafereel over de krijger waakten. 

De menselijke reliëfs werden in een oude adobe-tempel gevonden die is gevuld met de botten van dieren die tijdens een massa-offer zijn gedood, opgegeten en in een kuil zijn gelegd. Om de een of andere reden is de plek daarna als onderdeel van een ritueel opzettelijk afgesloten en afgebrand; dit lijkt een gebruikelijke actie te zijn voor de Tartessiërs, aangezien de nabijgelegen Tartessiaanse locaties Cancho Roano en La Mata op een soortgelijke manier zijn afgebrand. 

Artefacten die in het puin van deze tempels zijn begraven tonen ons een blik op deze vervlogen cultuur, die bekend is om diens unieke geschreven taal en prachtige metalen kunstwerken. De Tartessiërs stamden waarschijnlijk af van zowel Paleo-Hispanische als Fenicische bevolkingsgroepen in de westelijke Middellandse Zee en werden bekend om de fijnmazige artefacten die werden gemaakt van goud, zilver, brons, koper, tin, en andere metalen die in de regio werden gedolven. 

Hoewel de Tartessiërs meerdere eeuwen in het zuiden van Iberië hebben geleefd, lijkt het erop dat deze rijke cultuur niet lang na de afbranding van de Casas del Turuñuelo van de aardbodem is verdwenen. Sommige experts denken dat een instorting van de mijn- en metaalbewerkingsindustrie een economische doodsteek voor Tartessos betekende. 

Andere deskundigen hebben geopperd dat aardbevingen en tsunami’s grootschalige overstromingen en schade aan de Tartessiaanse nederzettingen hebben aangericht, waar de beschaving nooit van is hersteld. Deze hypothese verklaart ook waarom sommige onderzoekers suggereren dat Tartessos wel eens de oorsprong van de legende van Atlantis zou kunnen zijn, hoewel anderen in de academische gemeenschap deze beweringen “fantasievol” en “compleet gestoord” hebben genoemd. 

Aangezien de Casas del Turuñuelo pas erg recent (in 2015) zijn ontdekt, hebben archeologen nog maar het topje van de ijsberg ontdekt van wat er op deze fascinerende locatie te vinden is. Het CSIC-team hoopt dat er met toekomstige opgravingen van de oude tempel nieuwe inzichten over de Tartessiërs, hun cultuur en hun vreemde verdwijning boven water zullen komen. 

“Deze vondsten geven nog meer blijk van het belang van deze plek en het belang van de Tartessiaanse cultuur in de Guadiana-vallei tijdens diens laatste momenten.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Motherboard.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.