Jana Romanova maakt foto’s van slapende zwangere vrouwen

De Russische fotograaf Jana Romanova sloop de slaapkamers in van zwangere mensen om foto's te maken voor haar serie Waiting. Het toffe aan haar foto's is dat ze ontroerend en herkenbaar zijn, zodat je haar niet echt een weirdo kunt noemen. Ondanks het feit dat ze mensen in hun slaap bespiedt. Ik belde Jana even op om te kletsen.

VICE: Je was 25 toen je aan dit project begon te werken. Wel wat jong om al aan baby's te denken, niet? Was je biologische klok aan het tikken?
Jana Romanova: Nee, integendeel. Veel van mijn vriendinnen raakten in verwachting, en alles veranderde. De lol en het zuipen waren voorbij en dat vond ik heel moeilijk. Ik voelde me alleen. Ahhh… Was dit project een manier om er meer betrokken bij te raken?
Soort van. Ik bleef manieren verzinnen om ermee om te gaan, om eraan te wennen. Ik bleef bij een zwangere vriendin logeren, en toen ik 's nachts wakker werd, zag ik dat het stel op de grond lag. Er was een ladder, dus ik klom erop en maakte een foto van ze. Die foto zei wat over hun relatie: de manier waarop ze samen sliepen gaf aan dat ze een team zijn, maar tegelijkertijd leken ze ook onthecht.

Ik las op je blog dat het project bestaat uit veertig foto's die de veertig weken van de zwangerschap weergeven?
Klopt, ik heb ook veertig stellen gefotografeerd. Er zit niet echt een diepe gedachte achter; ik wilde gewoon een limiet, en de veertig weken van zwangerschap leek me wel een passend concept. Ik hoop ook dat de foto's in het boek een reis door de zwangerschap symboliseren. In de eerste foto ligt het stel nogal uit elkaar, maar bij elke volgende foto liggen de stellen dichter en dichter tegen elkaar aan. Maar dat is vooral hoe ik de foto's heb geordend, en niet zozeer de realiteit.

Heb je ook geprobeerd om vrouwen te vinden die zich allemaal in een andere fase van hun zwangerschap bevonden?
Ja, maar dat bleek erg lastig. In Rusland wordt er uit bijgeloof tot de derde maand erg geheimzinnig gedaan over de zwangerschap, uit angst om de baby te verliezen. Veel mensen willen tot aan dat moment dus niet gefotografeerd worden. Maar door de volgorde te veranderen kon ik impliceren dat bepaalde vrouwen in een vroegere fase zaten. De eerste foto is van een grote gast en een heel klein meisje. Ze lijkt nauwelijks zwanger, maar ze was het al drie maanden.

Goede genen dus. Vertel eens over het proces? Hoe lang ben je hiermee bezig geweest en hoeveel tijd bracht je met ieder stel door?
Het hele project duurde drie jaar om te voltooien. Ik heb driehonderd stellen gemaild om er uiteindelijk veertig zo ver te krijgen om gefotografeerd te worden. Ik wilde ook de nacht met hen doorbrengen, dus dat maakte het nog lastiger. Op het moment dat een stel toezegde, ging ik naar hun huis en plaatste ik een ladder naast hun bed. Ik zette mijn alarm om zes uur 's ochtends en klom dan zachtjes met mijn camera naar boven om een foto van ze te maken. Dat duurde ongeveer twee uur.

Twee uur? Dan worden ze toch wakker terwijl je bezig bent?
Soms wel ja. Vooral tegen het einde. Daarom zijn de meeste foto's die ik heb gebruikt de eerste die ik heb geschoten.

Je zei dat het standpunt vrij willekeurig was, maar het ziet er redelijk gepland uit—de kijker wordt onderdeel van de kamer.
Ik denk dat iedereen dat van tijd tot tijd voelt: de behoefte om deel uit te maken van de kamer. Niet zichtbaar, maar als observeerder. Ik denk dat mensen daarom reality-tv ook zo leuk vinden.

Zou kunnen. Waarom slapen alle stellen in eenpersoonsbedden of op de bank? Zijn ze arm?
Dat wordt vaak gevraagd. Het komt eerder door een gebrek aan ruimte dan door een gebrek aan geld. Ik slaap ook op de bank. Ik denk ook dat veel stellen nog jong zijn en dus net samenwonen.

Heb je zelf een favoriete foto?
Er is één koppel waar ik erg gehecht aan ben, maar het is een verdrietig verhaal. Het gaat om de foto van de grote harige vent met zijn hand op de buik van zijn vrouw. Die man is vorig jaar bij een auto-ongeluk in Thailand om het leven gekomen. Zijn vrouw is nu alleen. Het waren goede vrienden van me, dus ik word nog steeds emotioneel van die foto. Op de dag dat ik hoorde dat hij was overleden, werd die foto toevallig ook uitgekozen voor de poster van een festival waar ik aan meedeed. Toen ik dat zag wilde ik dood. Maar nu zie ik de foto als een nagedachtenis aan hem.

Wat vervelend om te horen. Ga je dit project nog voortzetten?
Ik denk eraan om over tien jaar van alle stellen een familieportret te maken. De hedendaagse Russische maatschappij verandert elke seconde, en Waiting gaat daar op een bepaalde manier ook over. De kinderen die nu worden geboren lezen alleen in geschiedenisboeken over de Sovjet-Unie, terwijl hun ouders werden geboren toen het in elkaar stortte. Ik denk dat het interessant is om te zien wat er over tien jaar van hen is gekomen.

Klik hier om alle foto's te bekijken.