Popnummers zijn tegenwoordig echt korter dan ooit

Als het voelt alsof nummers tegenwoordig korter worden, dan is dat omdat ze dat ook zijn. Dit is natuurlijk geen nieuwe trend. Liedjes zijn al jaren korter aan het worden, maar het is de afgelopen tijd alleen maar harder gegaan – kijk maar naar een paar recente grote hits: “As It Was” van Harry Styles is 2 minuten en 48 seconden. “Old Town Road” is slechts 1:53. Na het succes van liedjes als Armani White’s 99 seconden durende hitnummer “BILLIE EILISH” en Ice Spice’s viral nummer “Munch (Feelin’ U)” van 1:45 voelt “Poland” als een onderdeel van een trend. 

Waarom gebeurt dit, hoor ik je je afvragen? Je hoeft niet verder te kijken dan TikTok en streaming. Het culturele overwicht van muziek streamen en TikTok heeft een dramatische en diepgaande impact gehad. Ik overdrijf niet als ik zeg dat die twee machten hebben veranderd hoe hits worden gemaakt, hoe muziek wordt gepromoot en hoe de wereld die muziek ontdekt. 

“TikTok heeft een aanzienlijke invloed gehad op de manier waarop muzikanten nummers schrijven. Het platform is een van de grootste plekken om zowel oude als nieuwe muziek te ontdekken en te versterken,” legt Charlie Harding uit, een van de hosts van de podcast Switched On Pop, die popnummers analyseert om uit te vogelen hoe een hit in elkaar zit. 

Niet iedereen staat te trappelen voor deze veranderingen. Mark Ronson klonk in 2019 niet bepaald verrukt toen hij zei: “Al je nummers moeten korter dan 3:15 zijn, want als mensen ze niet volledig af luisteren vallen ze in de verhouding van ‘niet helemaal gehoord’, wat slecht is voor je Spotify-rating.” Tove Styrke klaagde in 2022 bij de BBC dat ze “er klaar mee is dat alles precies dezelfde formule volgt” omdat “alles 2:30 is”. Anderen hebben beweerd dat “de invloed van TikTok de lengte van popnummers de komende tien jaar letterlijk zou kunnen halveren”.

Kortstondigheid is natuurlijk niks nieuws: radio edits hebben nummers altijd al een beetje bijgeknipt, en Adam Faith’s nummer 1-hit "What Do You Want?” uit 1959 blijft met een lengte van 1:35 de kortste chart topper in de geschiedenis van de UK Singles Chart. Maar streaming-afspeellijsten en sociale platforms lijken ons toch steeds meer en meer naar verdere kortstondigheid te duwen. Tien jaar geleden was de gemiddelde lengte van een nummer 1-single in het VK 3 minuten en 42 seconden – tegenwoordig is dat 3:16. UCLA heeft de verlaging van nummerlengte nog langer bijgehouden, tot aan 1990, toen een nummer gemiddeld 4 minuten en 19 seconden duurde. In 2020 was dat 3:17 geworden. 

Dit valt makkelijk te verklaren: streamingdiensten zetten aan om een nummer in zijn geheel te luisteren, omdat ze zo kunnen bepalen wie er betaald wordt. Als je het hele nummer luistert wordt de kans groter dat het op een afspeellijst belandt, en daar gaan je nummers ontdekt worden. Spotify, Apple Music en Tidal betalen artiesten per afgespeeld nummer, ongeacht hoe lang een nummer duurt. Door een nummer korter te maken verwachten artiesten dat mensen het meer dan één keer zullen afspelen. In vijf minuten kun je één keer naar een lang nummer luisteren, of twee keer naar een kort nummer. Ik ben geen wiskundige, maar dat zijn twee keer zo veel streams. Het verklaart ook waarom, naast dat nummers korter worden, het van artiesten verwacht lijkt te worden dat ze steeds langere albums met een groter aantal nummers maken, en dat ze deze albums steeds sneller achter elkaar uitbrengen. Zelfs de grootste artiesten doen hier aan mee – kijk maar naar de release van Taylor Swifts Midnights; de extra 3AM Edition-nummers werden bijna meteen erna ook uitgebracht.

Dit is allemaal wel vrij duidelijk, maar wat betekent de inkrimping van nummers voor de kunst van het schrijven van liedjes? Onderzoek toont aan dat 25 procent van de luisteraars al in de eerste vijf seconden van een nummer de skip-knop aantikt. Voor songwriting-teams die hun streams en aanwezigheid op afspeellijsten proberen te maximaliseren betekent dat dat ze de “saaie” stukjes van nummers moeten weghalen en “topliners” (oftewel de mensen die de stemmelodieën, harmonieën en teksten over een beat maken) inhuren om messcherpe hooks te schrijven. Zeg maar dag tegen de fade-outs en intro’s; hooks komen nu meteen aan het begin van een nummer (“Poland” is iets van 70 procent hook) en refreinen verschijnen ook steeds eerder.

Harding en zijn co-host Nate Sloan geven hier een analyse van in dit New York Times-artikel nu de traditionele formule van couplet, voorrefrein en refrein onder het mes gaat. “Het komt steeds vaker voor dat nummers in medias res beginnen,” schrijven ze, “met een hook, gevolgd door een hook, en aan het einde een andere hook.” Bad Bunny is hier een goed voorbeeld van, zeker met zijn nummer “Si Veo a Tu Mamá”. De vrijlating en spanning van klassieke pop wordt in feite afgewezen; alles is geconcentreerd.

Er is zelfs een streaming-geluid – iets dat muziekcriticus Jon Caramanica heeft afgeschreven als “Spotifycore” – een homogeen mid-tempo ergens tussen rap, pop en EDM (in haar artikel “Streambait Pop” beschrijft Liz Pelly het als een “chill-pop-droevige vibe”, en noemt ze songwriters zoals Charlotte Lawrence, Sasha Sloan en Nina Nesbitt – die samen hebben gewerkt op het nummer “Psychopath” – evenals andere artiesten zoals EXES en Ella Vos) dat je kansen vergroot om aantrekkelijk over te komen voor het almachtige algoritme van Spotify. Het idee is dat alle nummers in een afspeellijst naadloos op elkaar aansluiten zodat je nooit de neiging hebt om een nummer over te slaan. 

Maar de impact van TikTok brengt nog ingrijpendere veranderingen teweeg. Harding vertelt me dat de druk die door streaming is ontstaan “door TikTok is versterkt, omdat iemands aandacht meteen gevangen moet worden.” Dat betekent nog kortere nummers met nog kortere intro’s. 

“Er zijn ten minste vier grote veranderingen uit TikTok voorgekomen: kortere nummers, rechtstreekse hooks, grijpbare vibes en lo-fi esthetiek,” legt Harding uit. “Nummers die door middel van interpolaties en samples de ‘vibe vangen’ van oudere nummers zullen waarschijnlijk ook sneller de aandacht vangen omdat luisteraars al bekend zijn met het materiaal.”

Het kaart ook het bredere argument aan dat TikTok ook de manier verandert waarop we muziek consumeren en ermee omgaan; het platform heeft zijn succes grotendeels te danken aan diens middelen om te creëren en te recreëren, en het geeft artiesten de kans om direct in contact te komen met de content van fans, door video’s te stitchen of te duetten.

Er is veel discussie geweest over wat dit voor muziek betekent, en veel mensen betreuren de steeds kleiner wordende aandachtsspanne. Maar laten we eerlijk zijn, zijn nummers en songwriting niet altijd aangestuurd en op veel manieren gevormd door de nieuwste technologie? Een snelle geschiedenisles: vroege fonografen konden maar twee tot drie minuten aan muziek bevatten, dus van de jaren twintig tot de jaren vijftig was dat de gangbare lengte van een nummer. Toen lanceerde RCA Victor in 1949 de zeven-inch 45 RPM single-plaat uit, waardoor nummers zo’n 5 minuten konden duren. De introductie van de lp, cassetteband en vervolgens cd’s maakten het mogelijk om steeds langere nummers te hebben en betekende dat artiesten het limiet van 44 minuten van vinyl konden verbreken – met gevarieerde, en soms verschrikkelijke, resultaten (daarmee bedoel ik het volledige prog-genre en de 5 minuten 55 seconden durende monstruositeit genaamd “Bohemian Rhapsody”). 

Maar hoewel David Mogendorff, hoofd van TikToks muziekoperaties in het VK, het ermee eens is dat technologie altijd het voortouw heeft genomen bij de meest vooruitstrevende innovaties in muziek, is TikTok volgens hem anders “in dat het in plaats van een passieve luister- of kijkervaring een nieuwe vorm van engagement is; fans gebruiken hun favoriete geluiden en nummers om te creëren – ze steken hun tijd en creatieve energie in het maken van iets nieuws”.

“TikTok heeft het voor fans mogelijk gemaakt om zich op een nieuwe manier uit te drukken en te communiceren; mensen kunnen muziek op een creatieve manier gebruiken om hun eigen content te inspireren,” voegt hij toe. Muzikanten spelen daar ook op in: de norm is nu om een aantal verschillende versies van nummers op TikTok te uploaden, zoals een “versnelde” versie en een “vertraagde” versie (hoewel Matt Healey ooit zei “als ik ‘slowed down + reverb’ muziek wilde luisteren zou ik gewoon wat keta nemen”). Op het moment dat ik dit schrijf staat “Miss You” van South Star op #80 en #174 in de Spotify-charts – de officiële versnelde versie van het nummer is als antwoord op de TikTok-consumptie van het originele nummer gemaakt. 

Het valt niet te ontkennen dat deze geluid-naar-streaming hit-pipeline van TikTok veel nummers enorm populair heeft gemaakt, maar het heeft ook een discussie ontketend over de aandachtsspanne van muziekfans. Dit werd aan het licht gebracht toen Steve Lacy “Bad Habit” live speelde – een nummer dat in meer dan 470.000 video’s op TikTok is gebruikt. Een virale video liet zien dat veel fans de tekst van de hook wel kenden maar meteen daarna stilvielen. Zoals iemand op Twitter het stelde: “Steve Lacy treedt elke avond op om duizend witte jongeren slechts 0.73 procent van zijn setlist mee te horen zingen”.

Dergelijk anekdotisch bewijs vertelt natuurlijk niet het hele verhaal. Taylor Swift had natuurlijk een nummer 1-hit met het 10 minuten durende “All Too Well (Taylor’s Version)”. Mogendorff zegt dat het te makkelijk is om te zeggen dat korter beter is: “Er is geen magische formule of bepaalde lengte/snelheid waarmee nummers succes kunnen behalen; daarom is er ook zo’n divers aanbod van opkomend talent dat constant doorbreekt op TikTok.” Hij noemt de recente nummer 1-hit van Eliza Rose, “B.O.T.A”, die ondanks diens lengte van zes minuten een viraal succes werd op TikTok, als voorbeeld dat TikTok het succes van nummers van “variërende lengtes, formats en structuren" aandrijft. 

Er zullen natuurlijk altijd artiesten zijn die een daverend succes behalen zonder deze spelletjes te spelen, en el zal altijd ruimte zijn voor experimentatie – maar het is duidelijk dat jongere generaties nu andere dingen van nummers verwachten, en de veranderende dynamiek van muziekconsumptie is daar een weerspiegeling van. 

De grote vraag is: maakt dit uit? Waarschijnlijk niet. Popmuziek zal altijd op de laatste technologie en trends reageren, en artiesten zullen altijd manieren vinden om binnen deze beperkingen te innoveren. Het is hoe dan ook al lang vastgesteld dat drie minuten de perfecte nummerlengte is – de Beastie Boys schreven er in 1989 een nummer over. Dat lied is ironisch genoeg 3 minuten en 39 seconden lang.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.