Οι Μύθοι Σχετικά με τη ΔΕΠΥ, Σύμφωνα με Ανθρώπους που Ζουν με Αυτή

Πόσες φορές έχετε ακούσει κάποιον που δεν σας προσέχει όταν μιλάτε να σας λέει ότι έχει ΔΕΠΥ (Διάσπαση Ελλειματικής Προσοχής & Υπερκινητικότητας); Τα τελευταία 20 χρόνια, οι άνθρωποι έχουν μάθει περισσότερα γι’ αυτή τη νευροαναπτυξιακή διαταραχή και έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τον όρο χωρίς να γνωρίζουν τι πραγματικά σημαίνει.

Η ΔΕΠΥ είναι μια από τις πιο κοινές διαταραχές της ψυχικής υγείας και επηρεάζει τη συμπεριφορά και τον τρόπο σκέψης των παιδιών και των εφήβων. Συνήθως διαγιγνώσκεται σε ηλικία κάτω των 12 ετών και βελτιώνεται με τα χρόνια, ωστόσο δεν είναι λίγοι οι ενήλικες που ζουν με αυτή.

Τα πιο κοινά σημάδια της ΔΕΠΥ είναι η δυσκολία συγκέντρωσης, η αεικινησία και η παρορμητικότητα. Στους ενήλικες, ωστόσο, η εν λόγω πάθηση μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές που συχνά μπορεί να διαγνωστούν εσφαλμένα ως κατάθλιψη ή διπολική διαταραχή, καθώς μοιράζεται πολλά κοινά συμπτώματα με αυτές.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου το 5% των παιδιών και των εφήβων πάσχουν από ΔΕΠΥ. Ωστόσο δεν διαγιγνώσκονται όλοι οι ενήλικες με ΔΕΠΥ στην παιδική τους ηλικία. Μια μετα-ανάλυση προηγούμενων μελετών του 2021 έδειξε ότι το 6,76% του ενήλικου πληθυσμού παρουσιάζει συμπτώματα ΔΕΠΥ, αλλά μόνο το 2,58% εξ αυτών ήταν σίγουροι ότι παρουσίαζαν αυτά τα συμπτώματα κατά την παιδική τους ηλικία.

Τα ακριβή αίτια της ΔΕΠΥ είναι ακόμα άγνωστα, αλλά γνωρίζουμε ότι έχει να κάνει με μια ανεπάρκεια δύο νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο: της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης. Τα άτομα με ΔΕΠΥ τείνουν να εστιάζουν σε εργασίες που τους διεγείρουν, όπως ένα αγαπημένο παιχνίδι ή ένα θέμα που τους ενδιαφέρει. Η φαρμακευτική αγωγή στα άτομα με ΔΕΠΥ μπορεί να βοηθήσει διεγείροντας την παραγωγή αυτών των νευροδιαβιβαστών.

Η ΔΕΠΥ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη ζωή κάποιου, τόσο στο σχολείο όσο στην εργασία και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Εγώ μίλησα με πέντε νεαρούς ενήλικες με ΔΕΠΥ σχετικά με όλα όσα θέλουν να μάθει ο κόσμος για την πάθησή τους.

«Τα άτομα με ΔΕΠΥ δεν μπορούν να δουν πέρα ​​από το σήμερα, το πολύ μέχρι το αύριο»

Εργάζομαι στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχω κάνει πολλές δουλειές, από ντελιβεράς μέχρι μάνατζερ ακινήτων. Επίσης έχω ένα κανάλι στο YouTube όπου μιλάω για τη ΔΕΠΥ. Επισκέφθηκα έναν γιατρό όταν ένας πολύ καλός μου φίλος, που είχε ήδη διαγνωστεί με αυτή, παρατήρησε κάποια συμπτώματα σε εμένα που είχε και ο ίδιος: χαοτικό τρόπο ζωής, πολλά έργα που δεν μπόρεσα ποτέ να ολοκληρώσω, κατάθλιψη, άγχος και αδυναμία επιλογής επαγγελματικού κλάδου.

Τα άτομα με ΔΕΠΥ δεν μπορούν να δουν πέρα ​​από το σήμερα, το πολύ μέχρι το αύριο. Αν και κάνουμε σχέδια, σχεδόν κάθε ερέθισμα που εμφανίζεται στο παρόν μπορεί να τα επισκιάσει. Αυτό δημιουργεί επίσης πολύ χαμηλή ανοχή στις αλλαγές, καθώς και υψηλό επίπεδο απογοήτευσης όταν τις αντιμετωπίζουμε. Αναβάλλουμε και τελειώνουμε τις εργασίες μας την τελευταία στιγμή, μόνο αφού βρεθούμε αντιμέτωποι με τον φόβο των συνεπειών [για την αδράνειά μας] και μπούμε σε μια λειτουργία μάχης ή φυγής. Εάν δεν λάβουμε την κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να υποφέρουμε από εξουθένωση.

Όλα αυτά είναι συμπτώματα που μοιάζουν με εκείνα της κατάθλιψης, γι' αυτό και η ΔΕΠΥ συχνά διαγιγνώσκεται λάθος από τους γιατρούς. Για να αντισταθμίσουμε αυτή την έλλειψη ικανοποίησης, νιώθουμε συνεχώς την ανάγκη για νέα ερεθίσματα και έτσι κάνουμε παρορμητικά πράγματα.

Εγώ είμαι από τους τυχερούς. Η φαρμακευτική αγωγή λειτουργεί σε εμένα και δεν έχει σχεδόν καμία παρενέργεια, αλλά προσπαθώ να ασκούμαι και να ακολουθώ μια ισορροπημένη διατροφή – αυτό βοηθάει. Πολλά από τα συμπτώματά μου έχουν βελτιωθεί πλέον, όμως όχι όλα: ξεχνάω συνέχεια πράγματα, αλλάζω συχνά δουλειές επειδή χάνω γρήγορα το ενδιαφέρον μου και οι καθημερινές, επαναλαμβανόμενες εργασίες είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί μου.

Η ΔΕΠΥ σε κάνει επίσης να νιώθεις πολύ έντονα συναισθήματα, είτε θετικά είτε αρνητικά. Σε προσωπικό επίπεδο, νιώθεις πάντα παρεξηγημένος όταν έχεις ΔΕΠΥ. Αλλά μπορείς να δημιουργήσεις όμορφες φιλίες με άλλα άτομα στο φάσμα της νευροποικιλομορφίας, επειδή μπορούν να κατανοήσουν πιο εύκολα ορισμένες συμπεριφορές και δυσκολίες στις σχέσεις.

Όταν λέω στους γύρω μου ότι έχω ΔΕΠΥ, ακούω συχνά τα ακόλουθα σχόλια (ειδικά από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας): «Πώς γίνεται; Ήσουν τόσο καλό και έξυπνο παιδί», «Ω Θεέ μου, ανακαλύπτουν μια νέα ασθένεια κάθε χρόνο», «Δεν υπήρχε ΔΕΠΥ στην εποχή μου» ή «Αυτά είναι δικαιολογίες». Αυτές οι συμπεριφορές δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να πάρουν στα σοβαρά την πάθησή τους, να επισκεφθούν έναν ειδικό για μια ενδελεχή αξιολόγηση και να αποκτήσουν πρόσβαση σε μια θεραπεία που θα βελτιώσει την ποιότητα της ζωής τους.
– Cătălin Băraru, 36.

«Χρειαζόμαστε ενσυναίσθηση και κατανόηση από τους γύρω μας – ξέρουμε ότι τα συμπτώματά μας τους επηρεάζουν»

Διαγνώστηκα με ΔΕΠΥ στα 24 μου, αν και υποψιαζόμουν χρόνια ότι το είχα. Συνειδητοποίησα ότι δεν μπορούσα να λειτουργήσω σωστά ως ενήλικας και το πρόβλημα με τη συγκέντρωση μου ήταν μεγάλο εμπόδιο στην καριέρα μου. Τα συμπτώματά μου περιλαμβάνουν έλλειψη συγκέντρωσης, κακή αντίληψη του χρόνου, δυσκολία στη οργάνωση, ακόμα και όταν έχω κάποιο κίνητρο, χαμηλή ανοχή στις επαναλαμβανόμενες ρουτίνες, δυσκολία στην κατανόηση διαφόρων πραγμάτων, έντονα και ανεξέλεγκτα συναισθήματα, καθώς και κατάθλιψη και άγχος.

Για πολύ καιρό, πίστευα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με εμένα – αν πίεζα τον εαυτό μου, μπορούσα να λειτουργήσω όπως οι άλλοι άνθρωποι γύρω μου. Όταν όμως διαγνώστηκα με ΔΕΠΥ, βρήκα τον δικό μου τρόπο για να δουλεύω.

Στη χώρα μου, τη Ρουμανία, οι ψυχολόγοι δεν σε παίρνουν στα σοβαρά. Πολλοί μου είπαν ότι δεν έχω ΔΕΠΥ επειδή μιλάω σωστά και ολοκλήρωσα τις σπουδές μου – παρότι πάντα έπρεπε να προσπαθώ πολύ περισσότερο από τους άλλους γύρω μου και τα αποτελέσματα ήταν μέτρια. Οι επαγγελματίες στον χώρο της υγείας δεν είναι αρκετά ενημερωμένοι σχετικά με τη διαταραχή, γνωρίζουν απλώς για εκείνα τα  υπερκινητικά αγόρια που είναι ενοχλητικά και παίρνουν κακούς βαθμούς στο σχολείο.

Χρειαζόμαστε ενσυναίσθηση και κατανόηση από τους γύρω μας, ξέρουμε ότι τα συμπτώματά μας τους επηρεάζουν. Είχα πολλές δυσάρεστες εμπειρίες εξαιτίας αυτού – δεχόμουν ακόμη και bullying στη δουλειά επειδή κάποιοι νόμιζαν ότι ήμουν ανίκανος ή αδιάφορος. Αυτό συνέβαινε και στο σχολείο αλλά και στις σχέσεις μου, οπότε πάλεψα πολύ για να πείσω τους ανθρώπους ότι μπορούν να βασιστούν σε μένα.

Τώρα που ακολουθώ τη σωστή θεραπεία, νιώθω ότι έχω περισσότερες ευκαιρίες στην καριέρα μου. Η ΔΕΠΥ με βοηθάει να κατεβάζω καλές ιδέες στον δημιουργικό τομέα, στον οποίο και εργάζομαι.
– Ioana, 25. (Το όνομα δεν είναι πραγματικό για λόγους απορρήτου. Το ίδιο ισχύει και για άλλους σε αυτό το άρθρο).

«Το πιο δύσκολο πράγμα για μένα είναι η ένταση των συναισθημάτων μου και το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν με καταλαβαίνουν»

Όταν ήμουν 31 ετών, ο ψυχίατρος που με παρακολουθούσε για το άγχος μου συνειδητοποίησε ότι μπορεί να είχα ΔΕΠΥ και με έστειλε για αξιολόγηση. Από τότε παίρνω φαρμακευτική αγωγή και αυτό μου άλλαξε τη ζωή προς το καλύτερο. Η διαταραχή επηρεάζει πολύ την ικανότητά μου να εστιάζω σε κάτι – αν δεν ήμουν εντελώς παθιασμένη με κάτι, ξεχνούσα πολλές λεπτομέρειες, ακόμα και ραντεβού.

Το πιο δύσκολο πράγμα για μένα είναι η ένταση των συναισθημάτων μου και το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν με καταλαβαίνουν. Με πληγώνουν απαντήσεις όπως: «Αυτά είναι προβλήματα που τα αντιμετωπίζουμε όλοι». Είναι άλλο να έχεις πρόβλημα μια φορά τον μήνα και άλλο δέκα φορές την ημέρα. Ειλικρινά προσπαθούμε, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι ανάλογα των προσπαθειών μας.

Υπάρχουν πολλές προκαταλήψεις σχετικά με αυτή τη διαταραχή και θα έπρεπε να υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή στα μέσα ενημέρωσης – νομίζω ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να ζεις με ΔΕΠΥ αν δεν παίρνεις την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
– Oana, 32.

«Τώρα παίρνω φάρμακα και είμαι άλλος άνθρωπος»

Διαγνώστηκα μέσω μιας σειράς εντύπων σχετικά με τη ΔΕΠΥ που συμπλήρωσα στο διαδίκτυο πέρυσι, με τη βοήθεια της συζύγου και των γονιών μου. Εμένα, αυτή η κατάσταση μου προκαλούσε κυρίως ένα τρομερό χάος στη σωματική και ψυχική μου ζωή – είχα μια ακατάστατη ντουλάπα και έναν ακατάστατο εγκέφαλο. Πάντα χρονοτριβούσα μέχρι την τελευταία στιγμή, στο γυμνάσιο, στο πανεπιστήμιο, στο μεταπτυχιακό και στη δουλειά μου.

Είμαι έξυπνος και πάντα είχα μια καλή δουλειά – είμαι περήφανος που τα πάω τόσο καλά, παρότι έχω έντονο άγχος. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι περισσότερο μια παρηγοριά, γιατί δεν μπορώ να το ελέγξω. Τώρα παίρνω φάρμακα και είμαι άλλος άνθρωπος – μπορώ να συγκεντρωθώ και δεν τα αφήνω όλα για την τελευταία στιγμή. Είμαι πολύ τυχερός που η γυναίκα μου με καταλαβαίνει. Μου στέλνει μηνύματα για να μην ξεχνάω πράγματα και να μην θυμώνω με τον εαυτό μου όταν το κάνω.
– Claudiu, 39.

Περισσότερα από το VICE

«Έμεινα Χωρίς Οξυγόνο στη Ζώνη του Θανάτου» - Ο Μάριος Μιλά για την Ανάβασή του στο Έβερεστ

Ματωμένα MacBook και Μετρητά: Μέσα στους Βίαιους Server του Discord Όπου Νέοι Φλεξάρουν τα Εγκλήματά

Ο Γεράσιμος και Άλλοι 16 Κρατούμενοι Έγιναν Δωρητές Οργάνων Μέσα από τη Φυλακή

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.