Ό,τι Πρέπει να Ξέρεις για τη Θεραπεία της Κυστικής Ακμής

Eίναι από τα πιο συνηθισμένα δεινά της νεαρής ηλικίας: Οκτώ στους δέκα ανθρώπους ηλικίας 11-30 έχουν ακμή κάποια στιγμή, σύμφωνα με το National Institutes of Health. Αλλά αρκεί μια γρήγορη έρευνα στο μάθημα γυμναστικής ενός μέσου σχολείου για να διαπιστώσεις ότι δεν έχουν όλοι τον ίδιο τύπο. Όταν φαντάζεσαι κόκκινα μπιμπίκια που πονάνε, έχεις στο μυαλό σου την κυστική ακμή – που αφήνει και ουλές. Ενώ οι αιτίες της ακόμα δεν είναι πλήρως κατανοητές και οι ερευνητές πάντα αναζητούν νέους και βελτιωμένους τρόπους θεραπείας, μπορείς να κάνεις πολλά για την περιορίσεις και να μη σου αφήσει σημάδια.

Η κυστική ακμή είναι ένας φλεγμονώδης τύπος ακμής που προκαλεί γρομπαλάκια βαθιά κάτω από το δέρμα, που συνήθως πονάνε και είναι κόκκινα. «Συχνά εμφανίζονται πολλά μαζί και είτε φουντώνουν, είτε υποχωρούν», λέει η Laura Ferris, δερματολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια δερματολογίας στο πανεπιστήμιο του Πίτσμπεργκ. Η κυστική ακμή εμφανίζεται κυρίως στο πρόσωπο, λέει η Ferris, αλλά και στην πλάτη, το στήθος, τα μπράτσα και τους ώμους. Διαφέρει από τους άλλους, πιο επιφανειακούς, τύπους ακμής όπως τα μαύρα και λευκά στίγματα, επειδή είναι πιο βαθιά στο δέρμα.

«Λόγω του βάθους και του βαθμού της φλεγμονής, η κυστική ακμή είναι ο τύπος που προκαλεί ουλές», λέει ο Bruce Robinson, δερματολόγος από τη Νέα Υόρκη και κλινικός εκπαιδευτής δερματολογίας στο Lenox Hill Hospital.

Στους πόρους σου υπάρχουν σμηγματογόνοι αδένες που διατηρούν την υγρασία του δέρματος. Εκεί φυτρώνουν οι τρίχες και εξαλείφονται τα κύτταρα νεκρού δέρματος. Όλα τα είδη ακμής εμφανίζονται όταν οι πόροι σου φράσσουν με σμήγμα και νεκρά κύτταρα. Στην κυστική ακμή, βακτήρια που έχουν παγιδευτεί βαθιά στους πόρους προκαλούν τη φλεγμονή – κοκκινίλα, πρήξιμο, πόνο.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για κυστική ακμή. «Για κάποιους είναι κληρονομικό, για άλλους ορμονικό και κάποιοι απλώς είναι επιρρεπείς», λέει η Nada Elbuluk, αναπληρώτρια καθηγήτρια στην ιατρική σχολή Keck του πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.

Επειδή η κυστική ακμή συνδέεται με την τεστοστερόνη, οι άντρες τείνουν να είναι ελαφρώς πιο επιρρεπείς. Στις γυναίκες χειροτερεύει κοντά στην περίοδο.

Πολλές μελέτες έχουν προσπαθήσει να εξετάσουν τη διατροφή και την ακμή, λέει η Ferris, αλλά ακόμα δεν υπάρχει απάντηση. Μια μελέτη συνέδεσε την ακμή με το αποβουτυρωμένο γάλα ενώ άλλες με τη ζάχαρη. Ο Robinson λέει ότι κάποιοι έχουν έξαρση όταν τρώνε γλουτένη ή γαλακτοκομικά, αν και δεν έχουν απαραίτητα δυσανεξία. Για τους περισσότερους η διατροφή πάντως δεν έχει καμία σημασία.

Στο μεταξύ πάντα είναι ασφαλές να περιορίσεις τη ζάχαρη και να έχεις μια προσεγμένη διατροφή χωρίς να το παρακάνεις. «Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι δίαιτες αποκλεισμού βελτιώνουν την ακμή», λέει η Ferris.

Η κυστική ακμή συνδέεται με τις ορμόνες. Υπολογίζεται ότι το 85% των περιπτώσεων προκύπτουν στην εφηβεία, οπότε και υπάρχουν πολλές ορμόνες και συνεχίζει μέχρι περίπου τα 20. «Αλλά σίγουρα βλέπω και γυναίκες/άντρες στα 40 τους με κυστική ακμή», λέει η Ferris. Μάλιστα ο αριθμός γυναικών 30, 40 και 50 ετών που αποκτούν ακμή αυξάνεται σύμφωνα με την Aμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας.

Στις γυναίκες, οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσουν ακμή σε μεγαλύτερη ηλικία. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, μια ορμονική ανισορροπία κατά την οποία το σώμα φτιάχνει περισσότερες ορμόνες που μοιάζουν με την τεστοστερόνη, είναι άλλη μια πιθανή αιτία. Τα λιποκύτταρα μπορούν να μετατρέψουν τις γυναικείες ορμόνες σε αδύναμες ανδρικές ορμόνες, επισημαίνει ο Robinson, έτσι η παχυσαρκία που επίσης συνδέεται με τις πολυκυστικές ωοθήκες - αυξάνει τις πιθανότητες για κυστική ακμή. Μπορεί να συμβεί ακόμα και στην εμμηνόπαυση λόγω ορμονικών αλλαγών. «Είναι εποχή που μπορεί να το προκαλέσει σε κάποιες γυναίκες. Τότε συχνά βλέπεις άλλη μια έξαρση», λέει ο Robinson. Η ακμή λόγω ορμονών συνήθως εμφανίζεται στο σαγόνι και το στόμα, συμπληρώνει.

Αν εμφανίσεις ακμή πρώτη φορά στα 30 ή στα 40 σου, ο γιατρός σου συνήθως θα συνεργαστεί με τον γυναικολόγο ή ενδοκρινολόγο για να ελέγξει τυχόν ορμονικές διαταραχές και να τις θεραπεύσει. «Υπάρχουν και πιο σπάνια σύνδρομα που συνδέονται με την ακμή έτσι αν κάποιος εμφανίσει ακμή σε μεγαλύτερη ηλικία ψάχνουμε κι άλλα αίτια», λέει η Ferris.

Αν και αξίζει να δοκιμάσεις προϊόντα από φαρμακείο όπως υπεροξείδιο του βενζολίου ή σακυλικό οξύ, αν έχεις βαριά ακμή, καλύτερα να δεις έναν δερματολόγο για να ελαχιστοποιήσεις τις εξάρσεις και τις ουλές, λέει ο Robinson. Η θεραπεία που θα διαλέξει ο γιατρός εξαρτάται από την αιτία, τη σοβαρότητα, αν υπάρχου ουλές κι αν έχεις κάνει άλλες θεραπείες. Ενώ οι κρέμες και τα καθαριστικά μερικές φορές αρκούν για επιφανειακή ακμή όπως τα μαύρα στίγματα, τα λευκά στίγματα και τα μπιμπίκια, συνήθως θα πρέπει να πάρεις χάπια για την κυστική ακμή, λέει η Elbuluk. Ο γιατρός μπορεί να σε ξεκινήσει με από του στόματος αντιβιοτικά για τρεις με έξι μήνες, αν και αν υπάρχουν εξάρσεις κοντά στην περίοδο, λέει ο Robinson, μερικές φορές τα δίνει για σύντομα διαστήματα γύρω από την περίοδο.

Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα βακτήρια και ηρεμούν τη φλεγμονή που συμβάλει στην ακμή, λέει η Elbuluk. Το πρόβλημα ότι έχουν παρενέργειες: μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακό άλγος, διάρροια, ναυτία και κάποια κάνουν το δέρμα σου επιρρεπές στο έγκαυμα του ήλιου, λέει η Ferris. Αν τα παίρνεις πολύ καιρό μπορεί να επηρεάσεις την ισορροπία των καλών βακτηρίων στο έντερο και το δέρμα σου. Και δημιουργούν ανοχή, έτσι γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά στις σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις. Αυτό είναι πρόβλημα, λέει η Ferris, εφόσον κάποια από τα φάρμακα που δίνουν οι γιατροί για την ακμή χρησιμοποιούνται και για τη θεραπεία λύκου ή του σταφυλόκοκκου.

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Επίσης, μόλις τα σταματήσεις, η ακμή επιστρέφει. «Η ακμή δεν είναι βραχυπρόθεσμο πρόβλημα», λέει η Ferris. Γι’ αυτό οι γιατροί συνήθως δοκιμάζουν μια αντιβιοτική κρέμα ή άλλη επιφανειακή θεραπεία όπως ρετινόλη, μια κρέμα με βιταμίνη Α που αυξάνει τον ρυθμό που το σώμα σου αποβάλει τα κύτταρα νεκρού δέρματος για να εμποδίσει το φράξιμο, λέει η Elbuluk. «Συχνά κάνω συνδυασμούς, ανάλογα με την ευαισθησία του ασθενή και τον τύπο της ακμής».

Αν είσαι γυναίκα και η ακμή σου μάλλον έχει σχέση με ορμόνες, ο δερματολόγος μπορεί να σε παραπέμπψει σε γυναικολόγο για μια συνταγή αντισυλληπτικών για να ρυθμιστούν οι ορμόνες, και λίγα από αυτά είναι εγκεκριμένα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων ως θεραπεία της ακμής. Ο γυναικολόγος ή ο δερματολόγος σου επίσης μπορεί να προτείνει σπιρονολακτόνη ένα άλλο είδος ορμονικής θεραπείας για γυναίκες που μόνο που μειώνει τα επίπεδα τεστοστερόνης για τη μείωση της παραγωγής σμήγματος και τη μείωση της ακμής, λέει η Ferris.

Οι γιατροί όμως συμφωνούν ότι η καλύτερη θεραπεία για την κυστική ακμή είναι η ισοτρετινοίνη, μια στοματική μορφή βιταμίνης Α που στοχεύει όλες τις πηγές της κυστικής ακμής σκοτώνοντας βακτήρια που προκαλούν ακμή, ανοίγουν τους πόρους και περιορίζουν το υπερβολικό σμήγμα και τη φλεγμονή. Είναι το μόνο φάρμακα που σταματάει μόνιμα την κυστική ακμή και δεν την αντιμετωπίζει μόνο όσο κρατάει η θεραπεία, λέει ο Robinson. «Μειώνει μόνιμα τους σμηγματογόνους αδένες έτσι το δέρμα σου δεν θα είναι τόσο λιπαρό όσο ήταν. Επίσης αλλάζει τον τρόπο που ωριμάζουν τα κύτταρα του δέρματος , έτσι οι πόροι σου δεν φράσσουν. Επίσης μπορεί να βελτιώσει τις ουλές, λέει. Θα πρέπει να κάνεις μια θεραπεία που κρατάει τέσσερις με έξι μήνες, και καθαρίζει την ακμή για το 85% των ανθρώπων, λέει ο η Εlbuluk.

Ενώ η ισοτρετινοίνη είναι ασφαλής –η πιο συνηθισμένη παρενέργεια είναι η ξηροδερμία και τα σκασμένα χείλια– μπορεί να προκαλέσει σοβαρά εκ γενετής ελαττώματα έτσι ο γιατρός σου θα σου τη γράψει μόνο αν παίρνεις αντισυλληπτικά και χρησιμοποιείς και μια δεύτερη μορφή προστασίας για να αποφύγεις την εγκυμοσύνη. Τα καλά νέα είναι ότι αν θέλεις να κάνεις παιδί στο μέλλον είναι απολύτως ασφαλές να μείνεις έγκυος έναν μήνα αφότου σταματήσεις τη θεραπεία, λέει η Ferris.

Αν όλα τα άλλα αποτύχουν –ή αν απλώς είσαι ενάντια στα αντιβιοτικά ή την ισοτρετινοίνη– ο δερματολόγος σου μπορεί να δοκιμάσει μια φωτοδυναμική θεραπεία την πιο αποτελεσματική θεραπεία λέιζερ, λέει η ELBULUK. Μετά από ειδικά συνταγογραφούμενα φάρμακα που θα τοποθετηθούν στο δέρμα σου και θα μείνουν για τρεις ώρες θα ρίξει ένα ειδικό φως που ενεργοποιεί και σκοτώνει τα βακτήρια που προκαλούν ακμή. Ενώ δεν υπάρχει τρόπος να εμποδίσεις την κυστική ακμή, η άμεση θεραπεία είναι σημαντική για την αποφυγή ουλών. «Είναι ένας από τους λόγους που οι περισσότεροι θα πιέσουμε για να περάσουμε σε ισοτρετινοίνη και τοπικές κρέμες όπως ρετινόλη», λέει η Ferris.

Οι γιατροί συστήνουν ένα απαλό καθαριστικό και χλιαρό νερό πρωί βράδυ. Αν έχεις πιο λιπαρό δέρμα, ο γιατρός μπορεί να συστήσει ένα σαπούνι που ξηραίνει περισσότερο, λέει ο Robinson. Κάθε πρωί να χρησιμοποιείς μια ενυδατική με δείκτη προστασίας και να μη χρησιμοποιείς δυνατά απολεπιστικά, στυπτικά και τονωτικές λοσιόν, που προκαλούν μεγαλύτερη ξηρότητα, κοκκινίλα και φλεγμονή.

Μάλλον θα έχεις ακούσει πολλά για το μικροβίωμά σου, το μίγμα βακτηρίων στο σώμα σου που επηρεάζει τον μεταβολισμό σου, το ανοσοποιητικό σου και την υγεία του εντέρου. Τελικά οι διάφορες παραλλαγές επηρεάζουν και την πιθανότητα για κυστική ακμή.

Σε περσινή έρευνα, διαπιστώθηκε ότι άνθρωποι που πάσχουν από ακμή έχουν μια από τις δύο εκδοχές ενός τύπου βακτηρίων, το propionibacterium acnes (P. Acnes), στο δέρμα που είναι πιθανό να προκαλεί εξάρσεις. Παρόλο που η έρευνα είναι σε αρχικό στάδιο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε θεραπείες όπως βακτηριοφάγους και προβιοτικά που στοχεύουν μόνο το συγκεκριμένο στέλεχος που προκαλεί την ακμή ή να ενισχύσουν τα στελέχη που κάνουν καλό στο δέρμα.

«Η μελέτη έδειξε ότι το P acnes στους ασθενείς με ακμή είναι διαφορετικό από εκείνο στους ασθενείς χωρίς ακμή», λέει η Ferris. «Η θεραπεία που θα μπορούσε να στοχεύει το παθογόνο στέλεχος θα μπορούσε να είναι μια νέα προσέγγιση στη θεραπεία της ακμής».

Ο Robinson συμπληρώνει, «Καθώς η ιατρική προοδεύει, θέλουμε να στοχεύσουμε καλύτερα παράγοντες όπως το P. acnes και να μην διαταράσσουμε τη φυσιολογική χλωρίδα του δέρματος και του εντέρου».

Αν αποκτήσεις ουλές, πολλές θεραπείες βοηθάνε στον περιορισμό ή στην εξάλειψή τους, όπως χημικά πίλινγκ, laser και μεσοθεραπεία με μικροβελόνες, λέει η Elbuluk. Οι περισσότεροι χρειάζονται περίπου τέσσερις θεραπείες laser ή τέσσερα με έξι πίλινγκ για να καθαρίσουν τις ουλές, ανάλογα με τη βαρύτητα. Ο Robinson λέει ότι αυτές οι θεραπείες προκαλούν λιγότερους τραυματισμούς στο δέρμα από παλιότερες επιλογές όπως μικροδερμοαπόξεση και βοηθάνε πολύ τη θεραπεία των ουλών της κυστικής ακμής μέσε σε δύο εβδομάδες θεραπείας μέχρι και δέκα χρόνια μετά.

Για πιο βαριές και βαθιές ουλές, υπάρχει και μια πιο επεμβατική διαδικασία, η ανόρθωση ουλών, κατά την οποία μια βελόνα τις χαλαρώνει και επιτρέπει στο δέρμα να ξεπροβάλει καλύτερα, λέει ο Robinson. Ένας γιατρός μπορεί να αφαιρέσει χειρουργικά τον ουλώδη ιστό και να ράψει το δέρμα, συμπληρώνει. Απλώς να έχεις υπόψη ότι όλες αυτές οι θεραπείες μπορεί να είναι ακριβές, εφόσον συνήθως δεν καλύπτονται από την ασφάλιση, λέει η Ferris.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

7th Heaven: H Αμερικανική Χριστιανική Σειρά που Αγάπησε η Ελλάδα

Ο Κορονοϊός Επιτίθεται στους Πνεύμονες: Τι Σημαίνει Αυτό για Όσους Καπνίζουν ή Ατμίζουν

Μια Λιγότερο Συνηθισμένη Δερματική Πάθηση που Μοιάζει με Ακμή