Η Ιαπωνία είναι διάσημη για τον πολιτικό και κοινωνικό της συντηρητισμό. Η οικογένεια –με την πατροπαράδοτη έννοια– έρχεται πρώτη, ενώ ακόμη και το κυβερνών κόμμα της χώρας, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, δεν είναι και τόσο φιλελεύθερο, μιας και αντιτίθεται σθεναρά στους γάμους ομοφυλοφίλων. Αυτού του είδους οι προκαταλήψεις σημαίνουν πως το να είσαι LGBTQ στην Ιαπωνία είναι μια απόφαση με τις δικές της ξεκάθαρες δυσκολίες. Μπορεί αυτό να μη μεταφράζεται σε ξεκάθαρη ομοφοβία, όπως σε άλλα μέρη του κόσμου, αλλά υπάρχει έντονα στα γκέι και τρανς άτομα η αίσθηση πως είναι κάποιοι «άλλοι», αυτό που οι Ιάπωνες αποκαλούν «το καρφί που εξέχει».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σε ένα νέο φωτογραφικό βιβλίο, με τίτλο Edges of the Rainbow : LGBTQ Japan (εκδ. New Press), o Γαλλοαμερικάνος φωτογράφος Michel Delsol και η Αμερικανογιαπωνέζα συγγραφέας –και γυναίκα του– Haruku Shinozaki, εξερευνούν την LGBTQ εμπειρία στην Ιαπωνία. Ακολουθώντας τη ζωή εννέα ανθρώπων –ανάμεσα στους οποίους συναντάμε έναν γκέι ιερέα της Επισκοπικής Εκκλησίας, ένα γκέι ανδρικό pop συγκρότημα, τους Apotheke, και το τρανς φαινόμενο που ακούει στο όνομα Ai Haruna– το ζεύγος των δημιουργών φανερώνει πως η LGBTQ κουλτούρα βγαίνει από τις σκιές.
Παρακάτω, ο Michel και η Haruku μοιράζονται μαζί μας αυτά που έμαθαν για το νέο πρόσωπο της LGBTQ κουλτούρας στην Ιαπωνία, καθώς ερευνούσαν για τη δημιουργία του βιβλίου. VICE: Ας ξεκινήσουμε, Michel, με το τι ακριβώς σε τράβηξε σε αυτό το project.
Michel: Ήταν δύο από τα ενδιαφέροντά μου και το πάντρεμά τους, μιας και με ενδιαφέρουν πολύ τα πορτραίτα και ταυτόχρονα τα κοινωνικά δικαιώματα. Επιπλέον, με ενδιαφέρει πολύ η Ιαπωνία. Έχω πάει τουλάχιστον 15 φορές, φωτογραφίζοντας pop σταρ και ηθοποιούς, καθώς και παραστάσεις θεάτρου Καμπούκι. Όταν λοιπόν μας πλησίασαν για αυτό το project, μου φάνηκε ιδανική περίπτωση.
Michel: Ήταν δύο από τα ενδιαφέροντά μου και το πάντρεμά τους, μιας και με ενδιαφέρουν πολύ τα πορτραίτα και ταυτόχρονα τα κοινωνικά δικαιώματα. Επιπλέον, με ενδιαφέρει πολύ η Ιαπωνία. Έχω πάει τουλάχιστον 15 φορές, φωτογραφίζοντας pop σταρ και ηθοποιούς, καθώς και παραστάσεις θεάτρου Καμπούκι. Όταν λοιπόν μας πλησίασαν για αυτό το project, μου φάνηκε ιδανική περίπτωση.
Ο γάμος ομοφυλοφίλων δεν είναι ακόμη νόμιμος στην Ιαπωνία. Πόσο έχουν διαδοθεί τα σύμφωνα συμβίωσης;
Haruku: Δεν ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Επιτρέπονται σε κάποιες περιοχές. Για παράδειγμα, το Τόκιο, η Σιμπούγια και η Σετάγκια, ήταν από τις πρώτες πόλεις που επέτρεψαν τα σύμφωνα το 2015. Από την επόμενη χρονιά, το ίδιο θα ισχύει και στην πόλη του Χοκάιντο. Η Ιαπωνία είναι πολύ συντηρητική χώρα, οπότε δεν υπάρχει πολύς κόσμος που να προσπαθεί να γίνει ο γάμος πραγματικότητα. Αν βρίσκεσαι σε μια ομόφυλη σχέση, είναι αδύνατον να παντρευτείς και πολύ δύσκολο να αποκτήσεις παιδιά. Νιώθω ότι νομικά η χώρα βρίσκεται αρκετά ακόμη πολλά βήματα μακριά από αυτό. Αν όμως ο/η σύντροφος είναι τρανς, τότε νομικά μπορείς να παντρευτείς, ακόμη και αν το εν λόγω άτομο ήταν το ίδιο φύλο με σένα αρχικά.
Haruku: Δεν ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Επιτρέπονται σε κάποιες περιοχές. Για παράδειγμα, το Τόκιο, η Σιμπούγια και η Σετάγκια, ήταν από τις πρώτες πόλεις που επέτρεψαν τα σύμφωνα το 2015. Από την επόμενη χρονιά, το ίδιο θα ισχύει και στην πόλη του Χοκάιντο. Η Ιαπωνία είναι πολύ συντηρητική χώρα, οπότε δεν υπάρχει πολύς κόσμος που να προσπαθεί να γίνει ο γάμος πραγματικότητα. Αν βρίσκεσαι σε μια ομόφυλη σχέση, είναι αδύνατον να παντρευτείς και πολύ δύσκολο να αποκτήσεις παιδιά. Νιώθω ότι νομικά η χώρα βρίσκεται αρκετά ακόμη πολλά βήματα μακριά από αυτό. Αν όμως ο/η σύντροφος είναι τρανς, τότε νομικά μπορείς να παντρευτείς, ακόμη και αν το εν λόγω άτομο ήταν το ίδιο φύλο με σένα αρχικά.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οπότε, αν είσαι τρανς, μπορεί να αλλάξεις το φύλο σου νομικά;
Haruku: Ναι, στο ιαπωνικό σύστημα, όταν γεννιέσαι, καταγράφεσαι, έχεις μια προσωπική ιστορία. Πλέον είναι νόμιμο για τις κυβερνήσεις να δέχονται αλλαγές σε αυτήν τη φόρμα ταυτότητας για τρανς άτομα, αν κάνεις τη σχετική εγχείρηση.Φαίνεται πως τα τρανς άτομα είναι αρκετά αποδεκτά στην ιαπωνική κοινωνία, κάτι που φαίνεται και από το ότι φωτογράφισες μια τρανς celebrity, την Ai Haruna.
Michel: Ναι, προς τα εκεί πηγαίνει. Η προσωπική της ζωή είναι άγνωστη και αποτελεί το θέμα ενός 90λεπτου ντοκιμαντέρ που έχει προβληθεί στην τηλεόραση. Την ημέρα που πήγαμε για ψώνια με την Ai Haruna στη Χαρατζούκου, έναν δρόμο πολύ δημοφιλή στους έφηβους του Τόκιο, μέσα σε πέντε λεπτά ήταν περικυκλωμένη από fans της, κυρίως εφηβικής ηλικίας. Νομίζω πως οι εμφανίσεις της στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο έχουν διδάξει πολλά στον κόσμο.
Η Ημέρα που η Ελλάδα Αναγνώρισε το Σύμφωνο Συμβίωσης για Ομόφυλα Ζευγάρια
Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, η μητέρα ενός εκ των παιδιών που φωτογραφήθηκαν για το βιβλίο, μπόρεσε να καταλάβει περισσότερα για τη σεξουαλική κατεύθυνση της κόρης της έχοντας παρακολουθήσει την εκπομπή της Ai Haruna και έχοντας ακούσει γονείς άλλων γκέι παιδιών. Μας είπε ότι την έκανε να αισθάνεται λιγότερο απομονωμένη. Επιπλέον, ο Fuyumi και ο Makoto (που επίσης περιλαμβάνονται στο βιβλίο, με τον Fuyumi να ορίζει τον εαυτό του ως queer και τoν Makoto να οριοθετείται ως τρανς, από γυναίκα σε άνδρα), είχαν δώσει συνέντευξη στην κυριακάτικη εκπομπή της και την επόμενη μέρα ο Makoto –που δεν είχε αποκαλύψει την αλλαγή του στη δουλειά του– ρωτήθηκε από τους συναδέλφους του αν ήταν όντως αυτός στην τηλεόραση την προηγούμενη ημέρα. Τους απάντησε θετικά και η αντιμετώπισή του από τους συναδέλφους του δεν άλλαξε καθόλου.
Haruku: Ναι, στο ιαπωνικό σύστημα, όταν γεννιέσαι, καταγράφεσαι, έχεις μια προσωπική ιστορία. Πλέον είναι νόμιμο για τις κυβερνήσεις να δέχονται αλλαγές σε αυτήν τη φόρμα ταυτότητας για τρανς άτομα, αν κάνεις τη σχετική εγχείρηση.Φαίνεται πως τα τρανς άτομα είναι αρκετά αποδεκτά στην ιαπωνική κοινωνία, κάτι που φαίνεται και από το ότι φωτογράφισες μια τρανς celebrity, την Ai Haruna.
Michel: Ναι, προς τα εκεί πηγαίνει. Η προσωπική της ζωή είναι άγνωστη και αποτελεί το θέμα ενός 90λεπτου ντοκιμαντέρ που έχει προβληθεί στην τηλεόραση. Την ημέρα που πήγαμε για ψώνια με την Ai Haruna στη Χαρατζούκου, έναν δρόμο πολύ δημοφιλή στους έφηβους του Τόκιο, μέσα σε πέντε λεπτά ήταν περικυκλωμένη από fans της, κυρίως εφηβικής ηλικίας. Νομίζω πως οι εμφανίσεις της στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο έχουν διδάξει πολλά στον κόσμο.
Η Ημέρα που η Ελλάδα Αναγνώρισε το Σύμφωνο Συμβίωσης για Ομόφυλα Ζευγάρια
Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, η μητέρα ενός εκ των παιδιών που φωτογραφήθηκαν για το βιβλίο, μπόρεσε να καταλάβει περισσότερα για τη σεξουαλική κατεύθυνση της κόρης της έχοντας παρακολουθήσει την εκπομπή της Ai Haruna και έχοντας ακούσει γονείς άλλων γκέι παιδιών. Μας είπε ότι την έκανε να αισθάνεται λιγότερο απομονωμένη. Επιπλέον, ο Fuyumi και ο Makoto (που επίσης περιλαμβάνονται στο βιβλίο, με τον Fuyumi να ορίζει τον εαυτό του ως queer και τoν Makoto να οριοθετείται ως τρανς, από γυναίκα σε άνδρα), είχαν δώσει συνέντευξη στην κυριακάτικη εκπομπή της και την επόμενη μέρα ο Makoto –που δεν είχε αποκαλύψει την αλλαγή του στη δουλειά του– ρωτήθηκε από τους συναδέλφους του αν ήταν όντως αυτός στην τηλεόραση την προηγούμενη ημέρα. Τους απάντησε θετικά και η αντιμετώπισή του από τους συναδέλφους του δεν άλλαξε καθόλου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ποιοι είναι εκείνοι που αντιτίθενται στα LGBTQ δικαιώματα στην Ιαπωνία;
Michel: Παραδοσιακά, υπήρχαν ομόφυλες σχέσεις τόσο σε θρησκευτικές οργανώσεις όσο και στους σαμουράι κατά το παρελθόν, οπότε μιλάμε για κάτι που βρίσκεται στην κουλτούρα της χώρας για πολύ καιρό. Σήμερα, αντιτίθεται σε αυτό ένας γενικότερος συντηρητισμός. Δεν είναι κάτι αντίστοιχο με την κουλτούρα της χριστιανικής ηθικής στη Δύση, είναι κάτι περισσότερο κοινωνικό. Το μεγαλύτερο θέμα η παραβίαση της «κανονικότητας».
Michel: Παραδοσιακά, υπήρχαν ομόφυλες σχέσεις τόσο σε θρησκευτικές οργανώσεις όσο και στους σαμουράι κατά το παρελθόν, οπότε μιλάμε για κάτι που βρίσκεται στην κουλτούρα της χώρας για πολύ καιρό. Σήμερα, αντιτίθεται σε αυτό ένας γενικότερος συντηρητισμός. Δεν είναι κάτι αντίστοιχο με την κουλτούρα της χριστιανικής ηθικής στη Δύση, είναι κάτι περισσότερο κοινωνικό. Το μεγαλύτερο θέμα η παραβίαση της «κανονικότητας».
Υπάρχουν όμως και ασφαλή μέρη. Φωτογράφισες μια περιοχή, τη Σιντζούκου. Αυτή είναι η γκέι περιοχή;
Haruku: Ναι, η LGBTQ νυχτερινή ζωή συγκεντρώνεται στην περιοχή Νι-Κόμε της συνοικίας Σιντζούκου. Λέγεται μάλιστα ότι εδώ βρίσκει κανείς τη μεγαλύτερη συγκέντρωση γκέι νυχτερινής ζωής στον κόσμο. Υπάρχουν βέβαια και μερικά μπαρ σε άλλες περιοχές –όπως στη Σιμπούγια, για παράδειγμα– αλλά δεν υπάρχει κάποια άλλη ανάλογη περιοχή. Εκεί, το 90% των μπαρ είναι γκέι, ενώ υπάρχουν και κάποια λεσβιακά μπαρ. Η γυναίκα που φωτογραφήσαμε, η Chiga, ήταν η πρώτη που άνοιξε λεσβιακό μπαρ στην περιοχή και όλοι σοκαρίστηκαν. Από πληθυσμιακής άποψης, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι γκέι άνδρες.
Haruku: Ναι, η LGBTQ νυχτερινή ζωή συγκεντρώνεται στην περιοχή Νι-Κόμε της συνοικίας Σιντζούκου. Λέγεται μάλιστα ότι εδώ βρίσκει κανείς τη μεγαλύτερη συγκέντρωση γκέι νυχτερινής ζωής στον κόσμο. Υπάρχουν βέβαια και μερικά μπαρ σε άλλες περιοχές –όπως στη Σιμπούγια, για παράδειγμα– αλλά δεν υπάρχει κάποια άλλη ανάλογη περιοχή. Εκεί, το 90% των μπαρ είναι γκέι, ενώ υπάρχουν και κάποια λεσβιακά μπαρ. Η γυναίκα που φωτογραφήσαμε, η Chiga, ήταν η πρώτη που άνοιξε λεσβιακό μπαρ στην περιοχή και όλοι σοκαρίστηκαν. Από πληθυσμιακής άποψης, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι γκέι άνδρες.
Ποια είναι τα πιο σημαντικά πράγματα που διεκδικούν οι ακτιβιστές;
Haruku: Ο Maika Mori, μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Tokyo Rainbow Pride, πιστεύει πως η προτεραιότητα της κοινότητας είναι η δόμηση δικτύων πληροφόρησης μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και η νομιμοποίηση του γάμου ομοφυλοφίλων. Η ΜΚΟ οργάνωση Akta, οργανώνει μια εκπαιδευτική καμπάνια σε σχολεία σχετικά με τον HIV/AIDS, μέσω μιας σειράς θεατρικών και μουσικών παραστάσεων.
Michel: Ο Nori, o μάνατζερ και παραγωγός της γκέι μπάντας Apotheke, δεν ενδιαφέρεται για τον γάμο και όλες αυτές τις συμβάσεις. Τα τραγούδια των Apotheke είναι, όπως τα χαρακτηρίζει ο ίδιος, ένας δούρειος ίππος μέσα στην κοινωνία, μέσω του οποίου ορίζονται ερωτήματα για το φύλο και τη σεξουαλικότητα, καθώς και για την παρούσα πολιτική δομή. Τα άτομα με τα οποία ασχοληθήκαμε αγγίζουν διαφορετικούς τρόπους ζωής, από πιο παραδοσιακές ανάγκες γάμου και κοινωνικής αναρρίχησης μέχρι πιο ριζοσπαστικά ανατρεπτικές προσπάθειες. Όμως όλα τα άτομα έχουν την άποψη και την πίστη πως η σεξουαλικότητα και η ικανότητα να ορίζεις το φύλο σου, είναι πολιτικά θέματα που συνδέονται με ζητήματα κοινωνικής τάξης, ιστορίας, οικολογίας, ειρήνης και πολέμου. Ο καθένας είναι διαφορετικός με βάση την ηλικία, τον χαρακτήρα και τις ιδιαιτερότητες της δικής του ζωής.
Haruku: Ο Maika Mori, μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Tokyo Rainbow Pride, πιστεύει πως η προτεραιότητα της κοινότητας είναι η δόμηση δικτύων πληροφόρησης μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και η νομιμοποίηση του γάμου ομοφυλοφίλων. Η ΜΚΟ οργάνωση Akta, οργανώνει μια εκπαιδευτική καμπάνια σε σχολεία σχετικά με τον HIV/AIDS, μέσω μιας σειράς θεατρικών και μουσικών παραστάσεων.
Michel: Ο Nori, o μάνατζερ και παραγωγός της γκέι μπάντας Apotheke, δεν ενδιαφέρεται για τον γάμο και όλες αυτές τις συμβάσεις. Τα τραγούδια των Apotheke είναι, όπως τα χαρακτηρίζει ο ίδιος, ένας δούρειος ίππος μέσα στην κοινωνία, μέσω του οποίου ορίζονται ερωτήματα για το φύλο και τη σεξουαλικότητα, καθώς και για την παρούσα πολιτική δομή. Τα άτομα με τα οποία ασχοληθήκαμε αγγίζουν διαφορετικούς τρόπους ζωής, από πιο παραδοσιακές ανάγκες γάμου και κοινωνικής αναρρίχησης μέχρι πιο ριζοσπαστικά ανατρεπτικές προσπάθειες. Όμως όλα τα άτομα έχουν την άποψη και την πίστη πως η σεξουαλικότητα και η ικανότητα να ορίζεις το φύλο σου, είναι πολιτικά θέματα που συνδέονται με ζητήματα κοινωνικής τάξης, ιστορίας, οικολογίας, ειρήνης και πολέμου. Ο καθένας είναι διαφορετικός με βάση την ηλικία, τον χαρακτήρα και τις ιδιαιτερότητες της δικής του ζωής.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.Περισσότερα από το VICEΆνθρωποι που Έχασαν Δεκάδες Κιλά Λένε πώς τα ΚατάφερανΙστορίες από τις Χειρότερες Εμπειρίες που Έχουν Συμβεί Ποτέ στο ΣεξΌσα Έζησα στο Ματωμένο Πανθεσσαλικό Στάδιο: Απόπειρες Δολοφονίας και Λίγο Ποδόσφαιρο