Η Αφροδίτη και η Μητέρα της Φέτος θα Πάνε Μαζί στο Pride

Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Η LGBTQ κοινότητα έχει ενδυναμωθεί, μια σειρά από δικαιώματα έχουν κατοχυρωθεί, η σύγχρονη ακαδημαϊκή σκέψη έχει αποπαθολογικοποιήσει την ομοφυλοφιλία, την αμφιφυλοφιλία και τις εναλλακτικές ταυτότητες φύλου. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, το πιο δύσκολο coming out που πρέπει να κάνει ένα LGBTQ άτομο είναι στην ίδια του την οικογένεια. Πολλοί γονείς εξακολουθούν να ντρέπονται για τα παιδιά τους, να τα πιέζουν, να τα τρέχουν σε κάθε λογής ψυχιάτρους, να τα διώχνουν από το σπίτι ή ακόμη και να τα κακοποιούν. Τίποτα απ’ αυτά δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό της Άννας. Το μοναδικό της άγχος για την κόρη της, την Αφροδίτη, είναι αν τρώει καλά.

Η Αφροδίτη είναι 22 χρονών, αυτοπροσδιορίζεται ως ένα bisexual άτομο και σπουδάζει Βιολογία. Η Άννα είναι 52 χρονών και έχει φροντιστήριο ξένων γλωσσών. Τις συνάντησα ένα απόγευμα στους Αμπελόκηπους. Δεν είχαν να μου διηγηθούν κάποια πολύ μελοδραματική ιστορία με εντάσεις και δράματα. Η σχέση τους ήταν πάντα ήρεμη και στοργική και αυτό δεν άλλαξε, όταν η Αφροδίτη αποκάλυψε στη μητέρα της τον σεξουαλικό της προσδιορισμό. Αυτή εδώ είναι μια ιστορία αγάπης, αποδοχής και στήριξης. Απλή και ταυτόχρονα σπάνια. Μπορεί να μη βγάζει εντυπωσιοθηρικούς τίτλους, δημιουργεί, όμως, την παρηγορητική πίστη ότι κάτι αλλάζει σ’ αυτήν την κοινωνία.

«Από τα 16 μου το είχα καταλάβει, ήθελα λίγο να το επεξεργαστώ και όταν ήμουν σίγουρη, αποφάσισα να της μιλήσω. Μας προέτρεπε συχνά -εμένα και την αδερφή μου- να φέρουμε τα αγόρια μας στο σπίτι. Ένα βράδυ, λοιπόν, πήγα στο κρεβάτι που καθόταν και της είπα πως όταν θα έχω ένα αγόρι ή ένα κορίτσι –επειδή μου αρέσουν και τα δύο–, θα το φέρω σπίτι. Μου απάντησε, «Α, εντάξει» και συνέχισε να βάζει την ενυδατική της. Η σεξουαλικότητά μου διαπερνά ένα μεγάλο κομμάτι του συναισθηματικού μου κόσμου και των σκέψεών μου. Ήθελα, λοιπόν, να το μοιραστώ μαζί της. Ένιωθα ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι στη συμπεριφορά της. Με τον μπαμπά ήταν λίγο πιο δύσκολο στην αρχή, επειδή υπήρχε αμηχανία, αλλά έτσι είναι ο πατέρας μου, κάπως πιο εσωστρεφής. Τώρα με ρωτάει κανονικά τι κάνει η κοπέλα μου. Νιώθω αποδεκτή και χαίρομαι πολύ γι’ αυτό», λέει η Αφροδίτη, περιγράφοντας τη στιγμή που έκανε coming out στους γονείς της.

«Το περίμενα. Μέσα μου το ήξερα και δεν ένιωθα καμιά έκπληξη, δεν έβρισκα κάτι περίεργο σ’ αυτήν την επιλογή. Το ζήτημα ήταν να εκφραστεί με λέξεις. Ήθελα να κάνει μόνη της αυτό το βήμα και όταν το έκανε, σκέφτηκα ότι τα είχα πάει καλά ως μάνα, αφού το παιδί μου αισθάνεται άνετα να εκφράζεται για τέτοια ζητήματα. Εννοείται πως δεν διανοήθηκα ποτέ να την πείσω ότι πρέπει να το σκεφτεί ξανά ή να αλλάξει. Είχα μόνο ένα μικρό άγχος στην αρχή μήπως επηρεαστεί η σταδιοδρομία της. Είναι από μικρή αρκετά συνεπής και στοχοπροσηλωμένη και δεν ήθελα να βρεθεί κανείς που θα την προσέβαλε ή θα της μπλόκαρε τον δρόμο. Αυτό, τίποτα άλλο. Κατά τα λοιπά, με τίμησε που μου το είπε και πλέον το μόνο που με απασχολεί είναι να τρώει και να κοιμάται καλά, επειδή το κουσούρι της Ελληνίδας μάνας δεν φεύγει», συμπληρώνει η Άννα.

Τα LGBTQ άτομα βιώνουν πολλαπλές διακρίσεις και εκτίθενται καθημερινά στη διάχυτη ομοφοβία και τρανσφοβία που τραυματίζει τις προσωπικότητές τους. Η στάση της οικογένειας σ’ αυτήν την υπόθεση παίζει καθοριστικό ρόλο στο πώς θα ανταπεξέλθουν στις πιέσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Τα διεθνή στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι τα LGBTQ παιδιά που δεν απολαμβάνουν την αποδοχή και την εμπιστοσύνη της οικογένειάς τους γίνονται πολύ πιο ευάλωτα. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο έδειξε ότι αν -για παράδειγμα- αποκλείσεις ένα γκέι παιδί από τις δραστηριότητες της οικογένειας εξαιτίας της σεξουαλικότητάς του, έχει εννέα φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να προχωρήσει σε απόπειρα αυτοκτονίας. Άλλη έρευνα, του Υπουργείο Παιδείας της Βόρειας Ιρλανδίας, κατέγραψε ότι τα LGBTQ παιδιά, εξαιτίας της απόρριψης που δέχονται στο σχολείο και την οικογένεια, έχουν πέντε φορές υψηλότερες πιθανότητες να χρειαστούν φαρμακευτική υποστήριξη για την κατάθλιψη, δυόμιση φορές υψηλότερες πιθανότητες να προχωρήσουν σε αυτοτραυματισμούς και τουλάχιστον τρεις φορές υψηλότερες πιθανότητες να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας. Σε όλες τις επιστημονικές μελέτες εντοπίζεται μια σαφής συσχέτιση ανάμεσα στη συμπεριφορά της οικογένειας και την ψυχική υγεία των LGBTQ ατόμων.

Η Αφροδίτη, ευτυχώς, δεν το έχει βιώσει, αλλά κατανοεί τι σημαίνει να βρίσκεις τοίχο στο σπίτι σου: «Αν σε αποθαρρύνει η οικογένειά σου, χάνεις το βασικό σου στήριγμα, τους ανθρώπους που πίστευες ότι θα ήταν πάντα κοντά σου. Προφανώς αυτό λειτουργεί διαβρωτικά στην ψυχή σου. Ξέρω τέτοιες περιπτώσεις που φεύγουν από το σπίτι, που έχουν ψυχρανθεί οι σχέσεις με τους γονείς τους κτλ. Επίσης, αν δεν νιώθεις ασφαλής, μάλλον δεν θα κάνεις αποκαλύψεις και αυτό σε καταπλακώνει. Ζεις στη μυστικότητα και αυτοενοχοποιείσαι. Δεν γίνεται να μην εκπληρώνεις τη σεξουαλικότητά σου, όπως θες. Είναι κουραστικό. Δεν αντέχεται».

Η Άννα τη συμπληρώνει ιδανικά - όπως σε όλη αυτήν τη συζήτηση, σαν να είναι φίλη της και σαν να έχουν συμπιέσει τα 30 χρόνια που τις χωρίζουν σ’ έναν αχρονικό άξονα ενσυναίσθησης: «Νομίζω ότι οι γονείς που απορρίπτουν να παιδιά τους δεν ξέρουν και δεν έχουν μπει στον κόπο να ψάξουν πώς νιώθει το παιδί τους. Φοβούνται να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους εφιάλτες. Αν ψάξεις, τα πράγματα είναι απλά. Αρκεί να θέλεις. Είναι το παιδί που γέννησες, δεν είναι λάθος. Το αγαπάς έτσι όπως είναι. Οι θρησκόληπτες οικογένειες είναι οι πιο προβληματικές. Η καθημερινότητά τους εδράζεται στην πεποίθηση ότι καθετί διαφορετικό είναι ανωμαλία. Τα παιδιά πολλές φορές δεν τολμούν καν να ομολογήσουν τις επιθυμίες τους και όταν το κάνουν, εισπράττουν άρνηση. Οι γονείς , λοιπόν, είναι το πρόβλημα, τα παιδιά είναι πάντα πιο ανοιχτόμυαλα και εύπλαστα. Προχθές, γυρνούσα με τους μαθητές μου από τις εξετάσεις και τους άκουσα που κορόιδευαν ο ένας τον άλλον ότι είναι γκέι. Τους είπα πολύ γλυκά ότι δεν έγινε κάτι αν κάποιος είναι γκέι και το άκουσαν».

Αντίθετα, αν οι οικογένειες απαλλαχτούν από τον κατάλογο των «αμαρτιών» και από το άγχος της κοινωνικής λογοδοσίας, ανοίγουν μια δυνατότητα να εγκαθιδρύσουν πιο ειλικρινείς σχέσεις στο εσωτερικό τους. Ξεγλιστρούν από την καταπίεση και την υποκρισία, γνωρίζονται καλύτερα μεταξύ τους και όλο αυτό είναι λυτρωτικό. «Εμάς, αυτό μας ξεκλείδωσε», παραδέχεται η Αφροδίτη. «Πλέον, πηγαίνω σπίτι με τη φίλη μου, τρώμε όλοι μαζί, έχουμε πάει διακοπές μαζί. Τις προάλλες βγήκαν χωρίς εμένα και ήταν ωραία». Παρότι οι δυο τους δεν έχουν κανένα πρόβλημα και θα μπορούσαν να είχαν μείνει στο επίπεδο της διαπροσωπικής ισορροπίας, αντιλαμβάνονται ότι τα διακυβεύματα της ορατότητας και της ισότητας είναι πολύ ευρύτερα και γι’ αυτό εντάσσουν τους εαυτούς τους στο πολύχρωμο και δημοκρατικό ρεύμα ανθρώπων που αγωνίζεται να σπάσει τις προκαταλήψεις και να θεμελιώσει ένα δικαιότερο μέλλον. Η Αφροδίτη ασχολείται ενεργά με τον ακτιβισμό της LGBTQ κοινότητας και συμμετέχει σε αντίστοιχες δράσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ολλανδία. Η Άννα, που δεν είχε προβληματιστεί ξανά στο παρελθόν με τέτοια ερωτήματα, αξιοποίησε τη δική της εμπειρία, για να εμβαθύνει τη σκέψη της και να στηρίξει με τη σειρά της άλλες οικογένειες. Είναι μέλος της σχετικά φρέσκιας πρωτοβουλίας «Υπερήφανοι Γονείς»: Πρόκειται για μια συλλογικότητα που χτίστηκε πριν από δύο χρόνια, με τον συντονισμό και την επιστημονική συνδρομή της ψυχολόγου Εύας Σπίνου. Αποτελείται από γονείς LGBTQ ατόμων που δεν είναι διατεθειμένοι να μετατρέψουν το σπίτι τους σε μια θυσιαστική σκηνή του παιδιού τους στο όνομα του «τι θα πει ο κόσμος». Αγκαλιάζουν την ετερότητα, υφαίνοντας γύρω της ένα πέπλο φροντίδας.

VICE Video: VICE Meets… Μιχάλης Λώλης

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

«Αφού μου μίλησε η Αφροδίτη, με ενδιέφερε να μάθω πράγματα, να διαβάσω. Κάπως έτσι βρήκα στον δρόμο μου την Εύα Σπίνου και μπήκα στην ομάδα. Ήθελα να γνωρίσω και άλλους ανθρώπους, όχι για να μοιραστώ τον καημό μου –δεν έχω κανέναν καημό–, αλλά για να κάνουμε κάτι για τα παιδιά. Τελικά, βοήθησα πρώτα απ’ όλα τον εαυτό μου. Άνοιξε το μυαλό μου. Βρίσκομαι σ’ ένα περιβάλλον σεβασμού και αλληλεγγύης. Κάνουμε δράσεις, υπερασπιζόμαστε ανοιχτά τα παιδιά μας, παρεμβαίνουμε στον δημόσιο λόγο, για να βελτιωθεί η κατάσταση. Είναι σημαντικό. Εμένα προσωπικά, όλη αυτή η διαδικασία με έμαθε να πλησιάζω τον άλλον άνθρωπο ως άνθρωπο, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, τη φυλή, τη θρησκεία, το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό», υποστηρίζει η Άννα.

Η σχέση της Αφροδίτης με την Άννα είναι σημαντική, επειδή μπορεί να λειτουργήσει σαν υπόδειγμα που σου φτιάχνει τη μέρα. Σκορπάει αισιοδοξία. Μπορεί να ειδωθεί σαν μικροσκοπική αποτύπωση μιας κοινωνίας που παρά την ακροδεξιά κακοφωνία και τον σκοταδισμό, θέλει να φύγει μπροστά και να σχεδιάσει ξανά το είδωλό της, απαγκιστρωμένο από το ναρκισσισμό και την αστυνόμευση της υποκειμενικότητας. Τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος στα LGBTQ δικαιώματα, παρότι ο ορίζοντας της ελευθερίας είναι άπιαστος ακόμη. Η μετατόπιση της γονεϊκής σχέσης από την απόρριψη, το κουκούλωμα ή -στην καλύτερη περίπτωση- την απλή ανοχή, σε μια ενεργή στήριξη, μπορεί να γίνει μια ανοιχτή ρωγμή απ’ όπου θα μπαίνει φως. Ένας και κάτι αιώνας ψυχανάλυσης ήταν αρκετός, για να μας μάθει ότι οι γονείς μας, οι πρώτοι άνθρωποι που συναντάμε στο φευγαλέο πέρασμά μας από τη ζωή, το πρώτο μας άγγιγμα και ο πρώτος μας ήχος, δεν φεύγουν ποτέ από δίπλα μας. Μας ακολουθούν πάντα – με την παρουσία ή την απουσία τους. Είναι η πελώρια αγκαλιά που μας προστατεύει ή η τρομακτική απειλή που μας πληγώνει. Είναι ένα κομμάτι δικό μας. Αν είναι σπασμένο, αιμορραγεί και πονάει. Αν μείνει καθάριο και ανέγγιχτο από την ασχήμια, γίνεται ο πολυτιμότερος κρίκος μιας αλληλουχίας.

Η Αφροδίτη και η Άννα πέρσι πήγαν για πρώτη φορά παρέα στο Athens Pride. Η Αφροδίτη γνώρισε στους φίλους της τη μητέρα της και συγκινήθηκαν όλοι μαζί. Η Άννα, μάλιστα, ανέβηκε στη εξέδρα και διηγήθηκε την παρακάτω ιστορία για την κόρη της: «Ένα βράδυ –ξημερώματα ήταν, για την ακρίβεια– η Αφροδίτη μπήκε στο σπίτι τύφλα στο μεθύσι, μαζί με την κοπέλα της. Εγώ ξύπνησα και παρατηρούσα τη φίλη της που τη βοηθούσε να συνέλθει, να βγάλει τα παπούτσια της, να την πάει στο κρεβάτι, να την πάρει αγκαλιά. Μ’ άρεσε πολύ αυτή η εικόνα. Είπα, “Tο παιδί μου είναι σε καλά χέρια, δεν έχω να κάνω τίποτα, ας πάω να κοιμηθώ”. Τι άλλο, δηλαδή, θέλει κανείς στη ζωή του; Έναν άνθρωπο να τον αγαπάει και να τον φροντίζει και σκασίλα μας τι χρώμα ή τι φύλο έχει».

Φέτος, θα είναι πάλι μαζί το Σάββατο στην Πλατεία Συντάγματος. Θα ενωθούν με το μαζικό κάλεσμα διεκδίκησης και συμπερίληψης της πόλης. Κάποια άλλα παιδιά, που τρέμουν στην ιδέα του coming out, ενδεχομένως να δουν στην κοινή τους παρουσία ένα ελπιδοφόρο στιγμιότυπο από το δικό τους αύριο.

Περισσότερα από το VICE

Πανωλεθρία Vol.2: Αυτός ο Μαθητής Είναι το Πρόσωπο των Φετινών Πανελληνίων

Η Cult Εποχή που Ζητάδες και Ανήλικοι Μηχανόβιοι Έστηναν Κόντρες στους Δρόμους της Αθήνας

Η Μέρα που ο Stephen Saunders Έπεσε Νεκρός στη Λεωφόρο Κηφισίας