«Φοβόμαστε να Γίνουμε Σκλάβες» - Οι Ουκρανές που Παίρνουν τα Όπλα Ενάντια στη Ρωσία

Γνώριζε πλήρως τον κίνδυνο. Από το 2014 η Ουκρανία είναι στόχος επιθέσεων στην ανατολική περιοχή Ντονμπάς.

«Ο κίνδυνος του θανάτου υπάρχει πάντα. Δεν φοβόμαστε τον θάνατο. Φοβόμαστε να γίνουμε σκλάβοι/ες», λέει στο VICE World News η Kristina, που δεν αποκαλύπτει το επώνυμό της για λόγους ασφαλείας. «Θα μείνω στη γη μου μέχρι τέλους».

Η απόφαση Ουκρανών γυναικών, όπως η Kristina να πάρουν τα όπλα για να υπερασπιστούν τη χώρα τους από τις ρωσικές απειλές, βοήθησε στη δημιουργία ενός στρατού με υψηλότερο ποσοστό γυναικών από τις περισσότερες ένοπλες δυνάμεις στον κόσμο.

Στις αρχές του 2021 υπήρχαν περίπου 57.000 γυναίκες στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, αποτελώντας το 22,8% του συνόλου, σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας. Ο αριθμός είναι υψηλότερος απ’ ό,τι στη γειτονική Πολωνία (7,5%)  και τη Ρωσία (4%)μ αλλά και στις ΗΠΑ (16%) και τη Γερμανία (12%). Λίγες χώρες που στρατολογούν άνδρες και γυναίκες επί ίσοις όροις, όπως η Νορβηγία και η Σουηδία, έχουν συγκρίσιμο ή υψηλότερο βαθμό γυναικείας εκπροσώπησης στον στρατό τους. 

Καθώς η Ρωσία συνεχίζει τις επιθέσεις απέναντι στην Ουκρανία, η ευθύνη  της υπεράσπισης της χώρας έχει πέσει εν μέρει στις γυναίκες μαχήτριες. Ανάμεσά τους έχει βρεθεί και μια 79χρονη που πρόσφατα έμαθε να χρησιμοποιεί όπλο, μια πρώην βασίλισσα ομορφιάς, η Anastasiia Lenna, που εκπροσώπησε την Ουκρανία στα διεθνή καλλιστεία Miss Grand 2015. Και φυσικά η Kristina, η πρώην τραγουδίστρια γάμων.

Παρόλο που είναι η μόνη γυναίκα στην ορεινή μονάδα της, η Kristina λέει ότι κάνει τα πάντα ισότιμα με τους άνδρες.

«Με αντιμετωπίζουν πρωτίστως ως στρατιώτη, ως φίλη, ως αδελφή», είπε.

Απ’ όταν ο Vladimir Putin εισέβαλε στη γείτονα χώρα στις 24 Φεβρουαρίου οι γυναίκες μάχονται τις ρωσικές δυνάμεις είτε φτιάχνοντας κοκτέιλ μολότοφ, είτε  πειράζοντας πινακίδες.

Ο ρόλος τους στην ουκρανική αντίσταση μπορεί να αναχθεί στην εποχή της πλατείας Μαϊντάν το 2013, όπου ένα κύμα μαζικών διαδηλώσεων οδήγησε στο να εκδιωχθεί ο φιλορώσος πρόεδρος Viktor Yanukovych.

Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, στις οποίες αντιτέθηκε έντονα η ρωσική κυβέρνηση, οι γυναίκες βοήθησαν σε αυτοσχέδια νοσοκομεία και μπήκαν σε μονάδες αυτοάμυνας. Εκείνη τη χρονιά, ο στρατός άρχισε να βλέπει μεγάλη άνοδο στον αριθμό των γυναικών που συμμετείχαν – αριθμός που υπερδιπλασιάστηκε στα έξι χρόνια ως το 2020.

«Αυτές οι γυναίκες αποκάλυψαν ότι η ουκρανική κοινωνία θα κάνει τα πάντα για να προασπίσει την ελευθερία της και την κυριαρχία της», είπε η Olesya Khromeychuk, διευθύντρια του Ουκρανικού Ινστιτούτου Λονδίνου, φιλανθρωπικού λογαριασμού και κέντρου των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την Ουκρανία.

Όταν η Μόσχα προσάρτησε την Κριμαία και υποστήριξε τους σεπαρατιστές στην ανατολική περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας, το 2014, πολλές γυναίκες απλώς ξαναπήραν τον ρόλο που είχαν στις διαδηλώσεις – αλλά αυτήν τη φορά στις ένοπλες δυνάμεις, λέει η Khromeychuk.

Αρχικά, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να πάρουν θέσεις μάχης, αν και κάποιες έβρισκαν τρόπους να παρακάμψουν τους νομικούς περιορισμούς. Μες στα χρόνια έχουν προκύψει έμφυλες διακρίσεις και ισχυρισμοί για σεξουαλική παρενόχληση στον στρατό.

Αλλά το 2018 πέρασε ένας στρατιωτικός νόμος ισότητας φύλων που έδωσε στις γυναίκες ίσα δικαιώματα με τους άνδρες, προκαλώντας μια βαθιά κοινωνική μεταστροφή, σημειώνει η Khromeychuk.

«Στρατιωτίνες που μπήκαν στον πόλεμο αμφισβήτησαν τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τους έμφυλους ρόλους στην Ουκρανία», λέει η Khromeychuk. «Άρχισαν να γίνονται αντιληπτές όχι ως γυναίκες πρωτίστως, αλλά ως επαγγελματίες που επέλεξαν να καταταγούν».

Αυτός ο αριθμός μπορεί να ανέβει κι άλλο στον απόηχο της εισβολής. Από τον περασμένο Δεκέμβρη, μια ανανέωση των κανονισμών του Υπουργείου Άμυνας απαιτούσε από τις γυναίκες 18-60 ετών που κρίνονταν κατάλληλες για στρατιωτική θητεία να εγγραφούν στις ένοπλες δυνάμεις για να μπορούν να κινητοποιηθούν στον πόλεμο.

«Αν λάβουμε υπόψη ότι 122.000 Ρώσοι στρατιώτες είναι στα σύνορα, η απόφαση φαίνεται λογική και επίκαιρη» δήλωσε σε δημοσιογράφους η Oleksandra Ustinova, μέλος του ουκρανικού κοινοβουλίου.

Τον Φεβρουάριο, οι ουκρανικές Αρχές ανακοίνωσαν ότι ήθελαν να στρατολογήσουν πάνω από 1,5 εκατομμύριο πολίτες στην Territorial Defence Force, έναν εφεδρικό στρατό που αποτελείται από έφεδρους πολίτες. Πέρσι, η Yevheniia Chekh αποφάσισε ότι ήταν καθήκον της να μπει στη μονάδα.

Τον προηγούμενο χρόνο ήταν αισθητικός και ζούσε στην Πολτάβα, στην κεντρική Ουκρανία. Τώρα είναι, συν τοις άλλοις, μέλος της τοπικής μονάδας εφέδρων. Εθελοντές όπως η Chekh είναι γνωστοί ως μαχητές του σαββατοκύριακου, άτομα που έχουν κανονικές δουλειές αλλά συμμετέχουν σε στρατιωτικές ασκήσεις και μπορούν να κληθούν για να στηρίξουν τις ένοπλες δυνάμεις στην αντίσταση στους εισβολείς.

Πριν από την εισβολή, η Chekh τα Σάββατα έκανε στρατιωτική εκπαίδευση και χωρίς πρότερο αθλητικό ιστορικό, η εμπειρία της ήταν κοπιώδης. Η 46χρονη λέει στο VICE World News ότι δεν είχε φόβους και δισταγμούς για να πολεμήσει.

«Τώρα όλη η Ουκρανία και οι Ουκρανοί είναι σε πόλεμο με τον ρωσικό στρατό. Είμαι αποφασισμένη και σίγουρη, χωρίς φόβο και οίκτο για τον εχθρό».

«Έχω οικογένεια. Ανησυχώ όχι μόνο για εκείνους, αλλά και για όλους τους πολίτες».

Γεγονός παραμένει ότι στρατιώτες όπως η Chekh, που δεν έχουν στρατιωτική εμπειρία, δεν είναι η τέλεια λύση για την τρέχουσα κρίση. Σε ένα  βίντεο που έγινε viral, ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Petro Poroshenko μιλάει σε ζωντανή συνέντευξη και πίσω του στέκεται ένας στρατιώτης που του πέφτει η καραμπίνα απ’ τα χέρια. Το λάθος αδεξιότητας του στρατιώτη έγινε αμέσως meme, προκαλώντας αρχικά γέλια και μετά συμπόνοια.

Ενώ δεν είναι γνωστό αν ήταν επαγγελματίας στρατιώτης ή αν είχε στρατολογηθεί από τους πολίτες, οι σχολιαστές θεώρησαν ότι είναι ένας από τους πολλούς πολίτες, ανάμεσά τους και γυναίκες, που ανέλαβαν στρατιωτικά καθήκοντα μέσα στο χάος της ρωσικής εισβολής.

«Το ότι πολίτες νιώθουν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή απ’ το να πάρουν τα όπλα είναι απόδειξη της αποτυχίας της διεθνούς κοινότητας να προστατεύσει επαρκώς την Ουκρανία από την επίθεση της Ρωσίας», λέει η Khromeychuk.

Το Ψυχικό Τραύμα του Πολέμου Μέσα από τα Μάτια Ενός Έλληνα Φωτορεπόρτερ

Το «Στην Υγειά μας, ρε Παιδιά» Δεν Ήταν μια Εύκολη Δουλειά για τον Σπύρο Παπαδόπουλο

Η Ιστορία της Φράσης «Ιδού η Ρόδος, Ιδού και το Πήδημα»

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.