Alles wat je moet weten over de gemeenteraadsverkiezingen, van belangrijk tot nutteloos

Zondag 14/10 vroegen Belgen elkaar weer een hele dag of ze ‘op de goeien’ hadden gestemd. Dat hangt natuurlijk af van je voorkeur. Wij geven je een overzicht van alles wat je moet weten: de belangrijkste veranderingen in de grote steden en daarbuiten en onvermijdelijke rariteiten die elke stemgang kent.

In Brussel-Stad werd de Parti Socialiste niet afgestraft voor het degoutante zakken vullen door ex-burgemeester Yvan Mayeur bij daklozenorganisatie Samusocial. De Brusselse socialisten scoorden bijna even goed als bij de vorige verkiezingen.

In de historische rode burcht Molenbeek haalde PS het burgemeesterschap weer binnen door duidelijk beter te scoren dan het liberale MR van burgemeester Françoise Schepmans. Cathérine Moureaux treedt zo in de voetsporen van papa Philippe die negentien jaar burgemeester van Sint-Jans-Molenbeek was. De extreemlinkse PTB gaat er misschien mee regeren.

Verder won in de Brusselse gemeenten het groene kartel Ecolo-Groen fors. In Elsene halen ze 33%, in Watermael-Bosvoorde ruim 34% en ook in Oudergem, Ukkel, Jette, Etterbeek, Ganshoren, Vorst, Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek gaan de groenen erop vooruit.

In Ganshoren won Pierre Kompany, de vader van Rode Duivel Vincent Kompany, met ProGanshoren. Hij wordt zo de eerste zwarte burgemeester van België. En daar was Vinnie terecht trots op:

In de in Vlaanderen alles dominerende strijd om Antwerpen was de opvallendste score die van Groen, die meer dan 10% steeg tot 18%. N-VA haalde echter evenveel zetels als zes jaar geleden en kan de coalitie met CD&V en Open VLD nipt verderzetten onder leiding van burgemeester Bart De Wever. Liberaal kopstuk Philippe De Backer noemde De Wever deze zomer nog emotioneel ongeschikt om de stad te leiden, maar nadat de resultaten binnen waren, leek hij dat geen bezwaar meer te vinden.

Bart De Wever stelde zich na zijn overwinningstoespraak op als een formateur die alle opties - ook een coalitie met Groen - openhoudt en zich niet verlaagt tot polariserende uitspraken. Voor zijn speech noemde hij zijn Antwerpse ploeg echter nog grappend “mijn schild en mijn vrienden”, een verwijzing naar de radicaal-rechtse en racistische beweging Schild & Vrienden.

In Gent werd het linkse kartel van SP.A en Groen afgestraft voor het onpopulaire circulatieplan, de beschimmelde sociale woningen en de schandaalsfeer rond Optima en PubliPart. Links blijft wel de grootste speler met 33%, maar omdat liberaal Mathias De Clerq bijna 8% won en de meeste voorkeurstemmen haalde, claimt hij de burgemeesterssjerp. Zo wil hij het trauma uitwissen van zijn grootvader Willy De Clerq, die door politieke spelletjes nooit Gents burgemeester kon worden.

Een rechtste coalitie met Open VLD, N-VA en CD&V haalt 25 van de 53 zetels en is dus geen optie.

Wonderboy Paul Magnette (PS) gaf zijn carrière in de nationale politiek op om Charleroi weer op de kaart te zetten. Daar hebben de Carolo’s hem met 6% verlies niet echt voor beloond, maar de PS behoudt wel een absolute meerderheid in aantal zetels. Magnette blijft dus burgemeester.

De grootste stijger was de PTB die op meer dan 15% uitkomen en zo de tweede partij van Charleroi worden. De kans is echter groot dat zij niet bovenaan Mangettes lijstje met coalitiepartners staan.

Ook in de Vurige Stede zat er vooral veel vuur bij de PTB van Raoul Hedebouw die bijna 10% is gegroeid. De telling liep in Luik in de soep, waardoor de resultaten pas maandag bekend waren. De grootste partijen PS en MR zouden allebei verliezen, maar waarschijnlijk kan socialist Willy Demeyer (aan de macht sinds 1999) zijn regeerperiode als burgemeester toch verder zetten. De enige vraag is met wie hij een coalitie zal vormen.

In het Venetië van het Noorden (sorry Kopenhagen, Stockholm en Amsterdam) was de nieuwe coalitie het snelst gevormd van alle grote steden. Dirk De Fauw van CD&V won duidelijk en vervangt zo Renaat Landuyt van SP.A als burgervader. Of Brugge voor de socialisten de eerste van vele steden is die ze verliezen, hangt af van de onderhandelingen in Oostende en Gent, waar Groen kingmaker is.

Opvallendste verliezer in Brugge was #metoo-dader avant la lettre Pol Van den Driessche van N-VA, die zelf vond dat hij misschien te vriendelijk was gebleven in de campagne omdat dat nu eenmaal zijn karakter is.

Aan het kruispunt van de Samber en de Maas redde cdH hun gezicht door slechts 2,5% te verliezen. De PS verloor nog veel harder, waardoor de christendemocraten hun enige grote stad in Wallonië behouden. Maxime Prévor scoorde ook dubbel zo veel voorkeursstemmen als zijn socialistische uitdager en kan dus aan het roer blijven. Samen met Bastogne moet Namen een etalage zijn voor het stedelijk beleid van cdH.

In Leuven was het uitkijken naar wie na 23 jaar socialistisch burgemeester Louis Tobback zou opvolgen. De sossen verloren ten opzichte van vorige verkiezingen, maar omdat Groen sterk steeg kan de coalitie met ook nog CD&V aanblijven. Mohamed Ridouani volgt na twaalf jaar als schepen in de schaduw van Tobback dus zijn mentor op. Hij wordt zo de eerste burgemeester met buitenlandse roots van een Vlaamse centrumstad.

Ook fijn: er komen in Leuven meer vrouwen dan mannen in de gemeenteraad. Zo verkondigen de drie mannen die voor de camera stonden.

In de stad van PS-voorzitter Elio Di Rupo verliezen de socialisten 10% waardoor ze niet langer meer dan de helft van de stemmen halen. In zetels blijft de absolute meerderheid wel behouden, al zou er toch gesproken worden met Ecolo om een coalitie te vormen. Niet oud-premier Di Rupo haalde het meeste voorkeurstemmen in Bergen, wel zijn jonge partijgenoot Nicolas Martin. Martin wordt daardoor burgemeester en Di Rupo kan zich volop concentreren op de regionale, federale en Europese verkiezingen van mei 2019.

Bart Somers, niet voor niets de beste burgemeester ter wereld, mag in Mechelen de komende zes jaar alleen regeren met zijn kartel VLD-Groen-M+ . Hij hengelde een absolute meerderheid van de zetels binnen en kegelt daarom N-VA uit de coalitie. Het positieve en verbindende verhaal van Somers blijft dus aanslaan, waardoor Groen-kopstuk Kristof Calvo Mechelen uitriep tot de hoofdstad van de hoop. Eerlijk gezegd was de manier waarop de groene Calvo de blauwe Somers aankondigde best vertederend.

In het hele land is de tendens dat CD&V en PS groot blijven en dat de groene partijen een grote sprong maken. In Vlaanderen is vooral de terugkeer van het extreemrechtse Vlaams Belang opvallend. Waarschijnlijk is dat een gevolg van de nationale politiek die vaak over asiel en migratie gaat. Door de monsterscore van Guy D'haeseleer in het Oost-Vlaamse Ninove is de kans zelfs groot dat er voor het eerst een Vlaams Belanger burgemeester wordt. In de gemeentes rond Antwerpen valt de dominantie van N-VA op, met als opvallendste uitslag de 51,4% in Edegem. Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken merkte op dat zijn partij samen met N-VA in bijna twintig gemeentes een meerderheid haalt en dus in theorie een coalitie kan vormen. De vraag is maar of N-VA bereid is het cordon sanitaire op te heffen.

In Wallonië verloren de drie traditionele grote partijen enkele procenten. De grote afstraffing van het door schandalen geteisterde PS kwam er echter niet. Het extreem-linkse PTB was de sterkste klimmer, samen met de groenen van Ecolo. Hierdoor is de links-rechts kloof tussen Vlaanderen en Franstalig België weer wat groter geworden. Dat belooft voor de regeringsvorming in mei volgend jaar.

De ankers van VRT en VTM hadden exact hetzelfde aan. De trend van de blazer en het gestreepte T-shirt sloeg ook aan bij Kristof Calvo. Akwaaaaaard

Bemoit Lutgen won in Bastogne van zijn broer

De Gentse Pokémonpartij heeft bijna 7.000 stemmen (0,7 procent) gekregen op zijn provinciale lijst in Oost-Vlaanderen

Inderdaad, het waren ook provinciale verkiezingen maar die kunnen niemand wat schelen