Κοψίματα, Εγκαύματα, Ξυραφάκια: Ο Δημήτρης Ξεκίνησε να Αυτοτραυματίζεται στα 15 του

Ένας 15χρονος αγοράζει καινούρια ξυραφάκια, πάντα Astor, μόνο λεπίδες, χωρίς τη μηχανή. Περιμένει να φύγουν οι δικοί του από το σπίτι για να ξεκινήσει τη προκαθορισμένη ρουτίνα που έχει αναπτύξει.

«Ακολουθούσα ενός είδους τελετουργία. Τα χρόνια που αυτοτραυματιζόμουν είχα μια στάνταρ μοναχική ρουτίνα – ήταν κάτι που έκανα αυστηρά μόνος μου, όταν έλειπαν οι γονείς μου. Άκουγα μουσική, έπινα κάποια ποτά και ήξερα ότι όλο αυτό θα έληγε με τον αυτοτραυματισμό μου. Μάλιστα, τηρούσα όλες τις συνθήκες υγιεινής. Αγόραζα καινούριο ξυραφάκι Astor, έπαιρνα οινόπνευμα, καθάριζα την περιοχή και έκανα τη διαδικασία. Τίποτα δεν ήταν αυθόρμητο», λέει ο στο VICE ο 38χρονος Δημήτρης, ο οποίος ξεκίνησε να αυτοτραυματίζεται στην ηλικία των 15 ετών.

«Ήταν μια ανάγκη αντιπερισπασμού από τη δυσφορία που ένιωθα, ένας τρόπος δηλαδή να φύγει το μυαλό μου από κάποια πολύ αόριστα και πολύ δύσκολα θέματα που δεν μπορούσα να αντιμετωπίσω», θυμάται ο Δημήτρης. Μετέθετα εκείνη την ώρα αλλού το ενδιαφέρον μου. Σωματοποιούσα τη δυσφορία μου, με τραυμάτιζα και ασχολούμουν με την πληγή που έφτιαξα, με αποτέλεσμα να φεύγει το μυαλό μου τελείως από αυτά που με βασάνιζαν», θυμάται ο Δημήτρης, που σήμερα εργάζεται ως δημιουργός περιεχομένου σε διαφημιστική εταιρεία, προσπαθώντας να περιγράψει τους λόγους που τον οδηγούσαν στον αυτοτραυματισμό.

Ως έφηβος, ο 38χρονος σήμερα Δημήτρης έλεγε συνεχώς ότι θέλει να κάνει ένα τατουάζ, αλλά δεν το αποφάσιζε. Έπειτα, σκέφτηκε ότι μπορούσε να χαράξει αυτό που ήθελε πάνω στο σώμα του. «Έτσι ξεκίνησαν όλα. Έγραψα πάνω στο σώμα μου τη λέξη ‘’DIE’’  με ξυραφάκι. Αυτό έγινε όταν ήμουν 15 χρονών. Είχα μια δύσκολη εφηβεία γενικά. Δεν είχα τα εργαλεία και τη δυνατότητα να επικοινωνήσω τη δυσφορία μου, είτε με την οικογένειά μου, είτε με τους φίλους μου. Δεν μπορούσα να πω πώς ένιωθα, να ζητήσω υποστήριξη. Αισθανόμουν μόνος και ότι μόνος μου έπρεπε να το παλέψω». 

Συμβουλευτήκαμε την ψυχολόγο και συγγραφέα Χριστίνα Πανταζή, για να μας δώσει τον ορισμό του αυτοτραυματισμού:  

«Ο αυτοτραυματισμός είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία ένα άτομο προξενεί σκόπιμα και ηθελημένα τραυματισμούς στον εαυτό του, χωρίς να επιδιώκει να πεθάνει. Οι συμπεριφορές αυτοτραυματισμού είναι ενδεικτικές της ύπαρξης μιας πολύ έντονης ψυχικής δυσφορίας για το άτομο, την οποία δυσκολεύεται ίσως να εκφράσει με λέξεις ή ακόμη και να τη συνειδητοποιήσει. Δεν αποτελεί από μόνο του μία ψυχική διαταραχή, αν και μπορεί να συνδέεται με ψυχικές διαταραχές. Οι αυτοτραυματισμοί έχουν σκοπό την αυτοτιμωρία, τον έλεγχο, την εκτόνωση, την αποφόρτιση ή τον συνδυασμό όλων των παραπάνω».

Ο Δημήτρης θυμάται σιγά-σιγά να παίρνει σχήμα ένα λεπτομερές τελετουργικό:
«Άμα το κάνεις πολλές φορές, ξέρεις ακριβώς το βάθος που πρέπει να πάει το ξυραφάκι, ξέρεις και το σημάδι που θα αφήσει. Μαθαίνεις ότι δεν είναι καλό να το πιέσεις πολύ το προς τα μέσα, γιατί θα διαχωριστεί η σάρκα από το δέρμα, η πληγή θα κλείσει πολύ δύσκολα και θα αφήσει μεγάλο σημάδι. Ένας από τους κινδύνους είναι αυτός, μήπως παρασυρθείς και πας το ξυραφάκι πιο βαθιά απ’ όσο πρέπει», περιγράφει ο 38χρονος, ο οποίος πάντα έκρυβε τα σημάδια του αυτοτραυματισμού του από όλους.

«Στη δική μου περίπτωση, δεν νομίζω ότι ήταν μια κραυγή για προσοχή, γιατί το έκανα πάντα σε σημείο που δεν μπορούσαν να το δουν άλλοι. Τραυματιζόμουν ψηλά στο μπράτσο, πάνω από τη γραμμή του κοντομάνικου, ακριβώς για αυτόν τον λόγο». Η απάντηση που έδινε σε όποιον τον ρωτούσε για τις χαρακιές στα χέρια του, όταν αναγκαζόταν να αποχωριστεί τα ρούχα του, στα θάλασσα για παράδειγμα, ήταν συγκεκριμένη:

«Έπεσα με το μηχανάκι, σύρθηκα στο έδαφος και έγιναν αυτές οι γρατζουνιές», αυτή είναι μια φράση που ο Δημήτρης έχει πει εκατοντάδες φορές. «Ήταν δύσκολο να εξηγήσω γιατί υπήρχαν αυτές οι χαρακιές και από τις δύο πλευρές. Έλεγα ότι μέσα στα χρόνια έχω πέσει αρκετές φορές. Όπως και να έχει, ποτέ δεν είπα ότι αυτοτραυματιζόμουν, ήταν κάτι εντελώς δικό μου», τονίζει ο 38χρονος σήμερα Δημήτρης.

«Ποτέ δεν είχα σκοπό να βλάψω τον εαυτό μου ανεπανόρθωτα. Το έκανα πολύ συνειδητά και ψυχρά, παρακολουθούσα ακριβώς πώς χαράσσεται το δέρμα. Ήταν ‘’καλλιτεχνικό’’ χάραγμα. Για δύο-τρία χρόνια ήταν πάρα πολύ συστηματικό. Στην εφηβεία γινόταν πολύ συχνά, συνήθως κάθε Παρασκευή ή Σάββατο που οι δικοί μου έλειπαν από το σπίτι.

»Μετά έγινε πολύ πιο αραιό, όταν πια άλλαξαν οι συνθήκες της ζωής μου και δεν το χρειαζόμουνα. Δεν ένιωθα πια εκείνη τη δυσφορία», μου λέει ο Δημήτρης και θυμάται μια φορά γύρω στα 30 του που ένιωσε ξανά την ανάγκη να αυτοτραυματιστεί, αρκετά χρόνια αφότου είχε σταματήσει να το κάνει. Θυμάμαι εκείνη τη φορά που είπα να το ξανακάνω και ακολούθησα όλο το τελετουργικό. Πήγα να αγοράσω για άλλη μια φορά ξυραφάκια Astor, όπως έκανα πάντα, αλλά με το που πήγα να ξεκινήσω, κατάλαβα ότι ήταν κάτι που πια δεν το χρειαζόμουν.

Ο Δημήτρης έχει κάνει ψυχανάλυση για πάνω από δέκα χρόνια. Ο αυτοτραυματισμός ήταν μόνο ένα από τα θέματα που αντιμετώπιζε και έχρηζαν ανάλυσης, όπως λέει ο ίδιος. «Υπήρχε σίγουρα δυσφορία, δεν μου άρεσε η ζωή μου έτσι όπως ήταν. Είχα περισσότερες ανάγκες που δεν καλύπτονταν. Ίσως, το μυαλό μου χανόταν, γιατί ήθελα πάρα πολλά πράγματα που δεν είχα και χρειαζόμουν να σταματήσω να επικεντρώνομαι σ’ όλα αυτά.

»Πιστεύω είναι μια λειτουργία που ακολουθούν πολλοί άνθρωποι: πρέπει να πιάσουν πάτο, για να σηκωθούν. Αυτό συνέβη και με μένα. Η πληγή την επόμενη μέρα το πρωί, ήταν κάτι που με απασχολούσε πολύ, από το να μην τρέξει αίμα, μέχρι να μην καταλάβει κανείς τίποτα. Τότε, ζούσα ακόμα με τους γονείς μου, όπως σου είπα, κι έπρεπε να παίρνω κρυφά το βαμβάκι, τον επίδεσμο, για να μην με καταλάβουν. Οπότε, το ενδιαφέρον μου επικεντρωνόταν σ’ αυτό. Τώρα πια έχω βρει πράγματα, παρέες, φίλους, εργασιακή απασχόληση που γέμιζαν και γεμίζουν αυτό το αίσθημα που τότε ένιωθα», σημειώνει ο 38χρονος.

«Το άτομο, πράγματι, μπορεί να αυτοτραυματίζεται για να ανακουφιστεί ή να αποφορτιστεί από την έντονη ψυχοσυναισθηματική πίεση και οδύνη που αντιμετωπίζει στην ζωή του, πρακτική που μπορεί να καταλήξει σε συνήθεια και εξάρτηση», υπογραμμίζει η ψυχολόγος Χριστίνα Πανταζή. «Ένα άτομο μπορεί να αυτοτραυματίζεται για ποικίλους λόγους», προσθέτει, με τους πιο συνηθισμένους, εκτός από την προσπάθεια αποφόρτισης, να είναι οι παρακάτω:

• Το άτομο προσπαθεί να νιώσει «ζωντανό», όταν βιώνει ένα γενικό συναισθηματικό «μούδιασμα».
• Προσπαθεί να επικοινωνήσει και να «μιλήσει» στους άλλους για την οδύνη του, ώστε να του δείξουν προσοχή και να του παρέχουν βοήθεια και υποστήριξη.
• Επιδιώκει να ανακτήσει μια αίσθηση ελέγχου, όταν οι συνθήκες ζωής του τού προκαλούν αισθήματα ανημποριάς, απώλειας ελέγχου, απόγνωσης και χαμηλής αυτοεκτίμησης.
• Τιμωρεί τον εαυτό του για γεγονότα και βιώματα, για τα οποία νιώθει μια βαθιά αίσθηση ντροπής, ενοχές, θυμό».

Ο Δημήτρης ξεκαθαρίζει ότι ο αυτοτραυματισμός του δεν είχε καμία σχέση με απόπειρα αυτοκτονίας. «Ποτέ δεν ήθελα να αυτοκτονήσω, ήθελα μόνο να αποσπάσω την προσοχή μου από κάποιες πολύ περιοριστικές σκέψεις, που με έκαναν να νιώθω πάρα πολύ άσχημα. Ήταν μια μεταφορά του ψυχικού πόνου, τον οποίο σωματοποιούσα και στη συνέχεια αντιμετώπιζα ως σωματική πληγή. Είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπίσεις μια χαρακιά, από την ψυχική σου δυσφορία. Εννοείται ότι είναι κάτι που δεν είδα ποτέ ως μαγκιά. Ο αυτοτραυματισμός ήταν ο τρόπος μου να αντιμετωπίσω ένα βαθύτερο πρόβλημα, το οποίο σίγουρα δεν λυνόταν έτσι, χρειαζόμουν βοήθεια», καταλήγει ο 38χρονος.

Η Χριστίνα Πανταζή επιβεβαιώνει ότι «στον αυτοτραυματισμό, ο αρχικός  σκοπός του ατόμου δεν είναι η αυτοκτονία. Είναι μια στρατηγική επιβίωσης σε έντονο στρες ή προσπάθεια διαχείρισης ενός έντονου ψυχοπιεστικού γεγονότος όπως είπαμε, ενώ λιγότερες είναι οι περιπτώσεις, όπου τα άτομα θα προχωρήσουν σε αυτοκτονικό ιδεασμό ή πράξη».

Ο Δημήτρης μού αναφέρει ένα καταπληκτικό βιβλίο όπως λέει, τα «Αιχμηρά Αντικείμενα», ψυχολογικό θρίλερ της Τζίλιαν Φλιν, στο οποίο η πρωταγωνίστρια χαρακώνεται σε όλα τα σημεία του σώματός της που καλύπτονται από τα ρούχα. Ο Δημήτρης θυμάται τη μέρα που το πήρε στα χέρια του:

«Όταν το διάβασα, ήταν η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι αυτό το έκανε κι άλλος άνθρωπος εκτός από μένα», εξομολογείται.  

Ο Δημήτρης χρησιμοποιούσε πάντα συγκεκριμένες λεπίδες ξυραφιού, όμως υπάρχουν κι άλλοι τρόποι, με τους οποίους τα άτομα αυτοτραυματίζονται, σύμφωνα με την κα. Πανταζή:

• Κόβονται με αιχμηρά αντικείμενα κάθε λογής
• Χτυπούν ή καίνε μέρη του σώματός τους
• Παρεμβαίνουν στην επούλωση πληγών
• Δηλητηριάζονται με υπερβολικές δόσεις φαρμάκων ή μικρή δόση δηλητηρίου

Η ψυχολόγος τονίζει την ανάγκη «το άτομο να ζητήσει βοήθεια, σε πρώτη φάση, από άτομα τους περιβάλλοντός του που εμπιστεύεται ή από γιατρούς που μπορεί να το παρακολουθούν. Έπειτα, είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθεί σε εξιδεικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, με στόχο αρχικά την αντιμετώπιση των πράξεων αυτοτραυματισμού και στη συνέχεια την εύρεση ενός πλαισίου φροντίδας και υποστήριξης», καταλήγει η Χριστίνα Πανταζή.

Χρόνια αφότου ο αυτοτραυματισμός έχει σταματήσει να είναι μια πρακτική που ακολουθεί, ο Δημήτρης έχει ακόμα σημάδια στα χέρια του, αυτά τα «ενθύμια» που πάντα θα του θυμίζουν εκείνη την περίοδο της ζωής του. Τώρα πια δεν κατηγορεί τον εαυτό του κι έχει, μετά από χρόνια ψυχανάλυσης, συμφιλιωθεί και με αυτό το «κεφάλαιο» της βιογραφίας του.

«Πάντα δικαιολογώ των εαυτό μου και λέω ότι εκείνη τη στιγμή, αυτό είχες ανάγκη να κάνεις, το έκανες και αργότερα το σταμάτησες. Είμαι πλέον σε μια ηλικία που μπορώ να δέχομαι τον εαυτό μου, χωρίς να τον κατακρίνω. Έπειτα από εκείνη τη φορά που αγόρασα τις λεπίδες για να αυτοτραυματιστώ και τελικά σταμάτησα, δεν μπήκα στον πειρασμό να το ξανακάνω. Όλα αυτά τα χρόνια έχω βρει άλλους τρόπους να αποφορτίζομαι. Για τα σημάδια μου πάντα, ακόμα και σήμερα, συνηθίζω να λέω την ιστορία με το μηχανάκι».

 Ακολουθήστε την Ντιάννα Βασιλείου στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Μια Μέρα στον «Παράδεισο» των Τετράποδων Φίλων μας στη Θεσσαλονίκη

Αποκαλύπτουμε τους Κρυφούς Δεσμούς των «Σπαρτιατών» με τον Καταδικασμένο Ηλία Κασιδιάρη

Ο Γεράσιμος και Άλλοι 16 Κρατούμενοι Έγιναν Δωρητές Οργάνων Μέσα από τη Φυλακή

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.