Έχεις Κατάθλιψη, Άρα Βλέπεις τον Κόσμο πιο Ρεαλιστικά

Έχεις τις μαύρες σου; Παραδόξως, μπορεί να σημαίνει ότι μπορείς να κρίνεις καλύτερα την απόδοσή σου – και την πραγματικότητα γενικά. Λέγεται καταθλιπτικός ρεαλισμός, που σημαίνει ότι στη φυσική μας κατάσταση τείνουμε να λειτουργούμε υπό χαρούμενες ψευδαισθήσεις, που φεύγουν όταν έχουμε κατάθλιψη. Η ιδέα αυτή διαλύει τη θεωρία ότι οι άνθρωποι με κατάθλιψη βλέπουν αρνητικά τον κόσμο: ίσως να τον βλέπουν όπως είναι.

Σύμφωνα με το National Institute of Mental Health, η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο κοινές ψυχικές νόσους στις ΗΠΑ, επηρεάζοντας πάνω από 16 εκατομμύρια ανθρώπους (ή περίπου 6,7% του πληθυσμού) το 2015. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι πάνω από 90% του πληθυσμού βλέπουν τον κόσμο ωραιοποιημένο, μέσα από ροζ γυαλιά.

Αυτό υποστηρίζουν κάποιες έρευνες. Η ιδέα για τον καταθλιπτικό ρεαλισμό εμφανίστηκε μέσω μιας μελέτης του 1979, από τους L.B. Alloy και L.Y. Abramson. Οι ερευνητές έδωσαν στους συμμετέχοντες, καταθλιπτικούς και μη, ένα κουμπί και ένα πράσινο φως. Τους ζήτησαν να σκεφτούν σε τι βαθμό οι αντιδράσεις τους (αν πάτησαν το κουμπί) έλεγχαν το φως. Οι συμμετέχοντες με κατάθλιψη μπορούσαν να κρίνουν πολύ καλύτερα τον βαθμό ελέγχου τους, ενώ οι υπόλοιποι υπέθεταν ότι είχαν περισσότερο έλεγχο στο φως, ενώ δεν είχαν.

«Ο καταθλιπτικός ρεαλισμός ακόμα θεωρείται μια γόνιμη υπόθεση από πολλούς ψυχολόγους αλλά όχι απ’ όλους», λέει ο Colin Feltham, ομότιμος καθηγητής σπουδών κριτικής συμβουλευτικές στο Sheffield Hallam University και συγγραφέας του βιβλίου Depressive Realism. Κάποιες μελέτες έχουν ερευνήσει τη θεωρία με ανάμικτα αποτελέσματα, λέει.

Μπορεί να συνδέεται με κάποιες άλλες ψυχολογικές θεωρίες, όπως τη θεωρία διαχείρισης τρόμου, λέει ο Feltham. Αυτή η θεωρία λέει ότι η ανθρώπινη φύση είναι προγραμματισμένη για την αυταπάτη. Για να αποφύγουμε τρομερές έννοιες, όπως ο θάνατος, οι περισσότεροι ζούμε σε μια κατάσταση αυταπάτης. Και ίσως όταν έχουμε κατάθλιψη, να είναι λιγότερο πιθανό να έχουμε αυταπάτες.

VICE Video: Ένα Αστείο Κορίτσι

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

«Κάποιοι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι ένα στοιχείο αυταπάτης είναι απαραίτητο για να είμαστε καλά», λέει ο Feltham. Οι καταθλιπτικοί μπορεί να μην έχουν αυτήν τη σημαντική αισιοδοξία που μας βοηθάει να περάσουμε μια ζωή με στεναχώριες, έλλειψη νοήματος και θανάτου. Έτσι, ενώ αυτοί βλέπουν τα πράγματα πιο ρεαλιστικά, όλοι ξέρουμε ότι η πραγματικότητα μερικές φορές πονάει. Ποιοι είναι πιο πιθανό να βιώνουν καταθλιπτικό ρεαλισμό; Εσωστρεφείς άνθρωποι, άνδρες και άνθρωποι με υψηλό ΙQ, λέει ο Feltham, και συμπληρώνει ότι είναι πιο πιθανό να συμβεί σε ανθρώπους με μέτριας μορφής κατάθλιψη – όσοι πάσχουν από βαριάς μορφή είναι πιο πιθανό να έχουν μεγαλύτερες στρεβλώσεις στη σκέψη τους.

Όμως, δεν έχουν πειστεί όλοι για τις επιπτώσεις του καταθλιπτικού ρεαλισμού, όπως παρουσιάζονται στις έρευνες. Ο ψυχολόγος Michael T. Moore, καθηγητής στο Adelphi University, ήταν επικεφαλής μιας επιθεώρησης 75 μελετών πάνω στον καταθλιπτικό ρεαλισμό με περισσότερους από 7.000 συμμετέχοντες. Το συμπέρασμά του; «Υπάρχουν στοιχεία αλλά τα στοιχεία αυτά προκύπτουν σε ένα πολύ στενό πλαίσιο συνθηκών ερεθίσματος», λέει. «Ένα χαλασμένο ρολόι λέει την ώρα σωστά δυο φορές τη μέρα».

Κατά τον Moore, δεν είναι ότι οι καταθλιπτικοί βλέπουν την πραγματικότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια. Το ελεγχόμενο περιβάλλον της δοκιμής πολλών μελετών μπορεί να έχει οδηγήσει τεχνητά σε τέτοια αποτελέσματα.

«Αν φτιάξεις συνθήκες όπου δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στο κουμπί και το φως, οι καταθλιπτικοί μπορεί να το καταλάβουν καλύτερα, επειδή αυτές οι συνθήκες προσαρμόζονται στην κατά μία έννοια προκατειλημμένη εικόνα τους για τον κόσμο, ότι άσχημα πράγματα συμβαίνουν χωρίς λόγο», εξηγεί ο Moore. «Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι πιο ακριβείς γενικότερα, αλλά σε αυτό το στενό πλαίσιο, έτσι μοιάζουν». Δεν ξέρουμε, λέει ο Moore, αν οι καταθλιπτικοί, σε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων εμπειριών, αντιλαμβάνονται τον κόσμο με μεγαλύτερη ακρίβεια. Η έρευνά μας παραείναι ομοιογενής αυτήν τη στιγμή. Έτσι, το ερώτημα παραμένει ανοιχτό. Αλλά είναι σημαντικό, επειδή θα μπορούσε να επηρεάσει πολύ το πώς προλαμβάνουμε και θεραπεύουμε την κατάθλιψη.

Η κύρια θεραπεία αυτήν τη στιγμή είναι η γνωστική ψυχοθεραπεία, που βασίζεται στην υπόθεση ότι ο ασθενής βιώνει θλίψη επειδή αντιλαμβάνεται λανθασμένα το περιβάλλον του, λέει ο Moore. Ο ασθενής θυμάται μόνο αρνητικά πράγματα και αδυνατεί να αντιληφθεί τα θετικά. Η γνωστική ψυχοθεραπεία βοηθάει υποτίθεται τους ασθενείς να γίνουν πιο ακριβείς και ρεαλιστές – ώστε να συνέλθουν.

Αλλά αν η θεωρία του καταθλιπτικού ρεαλισμού ισχύει, εγείρει το ερώτημα: η γνωστική ψυχοθεραπεία πραγματικά βοηθάει τους ασθενείς να δουν την πραγματικότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια; Ή απλώς τους προσφέρει ροζ γυαλιά, ώστε να τη βλέπουν ωραιοποιημένη;

Μέχρι στιγμής, τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι άτομα με μέτριας μορφής κατάθλιψη αντιλαμβάνονται καλύτερα ορισμένες όψεις της πραγματικότητας. Απομένει να δούμε αν αυτό ισχύει για ευρύτερες συνθήκες. Στο μεταξύ, απολαύστε τα ροζ γυαλιά σας – μπορεί να είναι απλώς ένδειξη ψυχικής υγείας.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic.

Περισσότερα από το VICE

Η Ζωή μου Εκτός Κορυδαλλού με το Βραχιολάκι

«Το Μέτρο των Εποπτευόμενων Χώρων Χρήσης Είναι Υποκριτικό», Κατερίνα Μάτσα

Η Αναστασία Τσουκαλά Έγραψε Βιβλίο για την Ένοπλη Πάλη