Φωτογραφία: Unsplash
Η ημέρα μεγάλωσε, ο καιρός έφτιαξε, κάποια απόδραση όλο και πλησιάζει, αλλά, αυτό το αίσθημα θλίψης επιμένει. Τι είναι τα summer blues που βιώνουν αρκετοί άνθρωποι κατά την διάρκεια της θερινής περιόδου; Πού οφείλεται αυτή η κακή ψυχολογία και υπάρχει δυνατότητα να αντιμετωπιστεί; Προσπαθώντας να ανακαλύψουμε τα αίτια πίσω από το φαινόμενο της εποχής μας, θέσαμε μερικά ερωτήματα στην Μαρία Δήμου, ψυχολόγο Λακανικού προσανατολισμού, η οποία σημειώνει ότι τα summer blues είναι το πιο επίκαιρο hit της εποχής μας. VICE: Τι είναι λοιπόν τα summer blues;
Μαρία Δήμου: Τα summer blues ή αλλιώς η καλοκαιρινή κατάθλιψη είναι ένα είδος Εποχιακής Διαταραχής ή αλλιώς SAD (Seasonal Affective Disorder). Λέγεται εποχιακή διαταραχή, ακριβώς διότι εμφανίζεται όταν αλλάζουν οι εποχές. Παλαιότερα είχαμε τη φθινοπωρινή θλίψη και μελαγχολία, αλλά, σύγχρονες μελέτες πλέον φέρνουν τη καλοκαιρινή θλίψη στο επίκεντρο μαζί με μια σειρά κλινικών ψυχοπαθολογικών παρατηρήσεων πάνω στην ανθρώπινη διάθεση, κάνοντας τα summer blues στα πιο επίκαιρα hits της εποχής μας. Τι νιώθει ένα άτομο που βιώνει καλοκαιρινή θλίψη;
Παρόλο που η καλοκαιρινή θλίψη δεν είναι κλινική κατάθλιψη, εμφανίζει αρκετά από τα χαρακτηριστικά της. Μελαγχολία, στενοχώρια, δυσφορία, έντονο άγχος, ευερεθιστότητα, τάση κοινωνικής απόσυρσης, δυσκολίες στον ύπνο, διαταραχές στη λήψη τροφής μα το κύριο χαρακτηριστικό της είναι μια αίσθηση λυγμού που φράζει την ανάσα, μια υπερευαισθησία στο παραμικρό.Ποιοι είναι οι παράγοντες που κάνουν κάποιους ανθρώπους να βιώνουν κάτι τέτοιο;
Αυτό κλινικά δεν είναι ξεκάθαρο. Όμως μελέτες δείχνουν πως όσοι πάσχουν από SAD ήδη στο ιστορικό τους επιδείκνυαν μια δυσαρέσκεια για τους καλοκαιρινούς μήνες, τη ζέστη, τη δυσφορία κάτω από τον ήλιο. Είναι οι ίδιοι που δεν προτιμούν μια βουτιά στη θάλασσα αλλά σκιά και δροσιά σε ένα ανήλιο μέρος. Άρα πρωταρχικά είναι ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες και κατόπιν ενισχύονται με άλλους κοινωνικοπολιτικούς και γεωλογικούς.Υπάρχει σύνδεση της ψυχολογίας μας με τον καιρό; Πώς εξηγείται το ότι νιώθουμε είτε χαρούμενοι είτε πεσμένοι μόνο και μόνο από την εναλλαγή του καιρού;
Σαφέστατα υπάρχει σύνδεση της ψυχολογίας με τον καιρό. Εξ ου και οι νότιοι λαοί που διαφέρουν ιδιοσυγκρασιακά από τους βόρειους. Μόνο που η SAD ανέτρεψε κάπως τα δεδομένα. Εκεί που βλέπαμε μελαγχολίες κι αυτοκτονικές τάσεις στους βόρειους λαούς κατοίκους χωρών με χειμωνιάτικο κλίμα, ενώ οι νότιοι παραδοσιακά εμφανίζονταν περισσότερο allegro, κεφάτοι και ηλιόλουστοι, η SAD σα μαύρο σύννεφο ήρθε να χαλάσει αυτό το στερεότυπο.Ο δυτικός τρόπος ζωής, εξαπλωμένος περισσότερο από ποτέ παγκοσμίως αρχίζει και φέρνει μια ομοιογένεια στη θλίψη ανεξαρτήτως καιρού. Έχει ήλιο, ζέστη κι αντί να είσαι αραχτός σε ένα από τα πολλά νησιά του νότου, στη παραλία με ένα κοκτέιλ στο χέρι, βιώνεις τον εγκλωβισμό στα αστικά κέντρα διότι πρέπει η δουλειά να βγει, οπότε και η παραγωγή χρήματος. Αυτό επιφέρει το γνωστό αποτέλεσμα της αίσθησης εγκλωβισμού σε χώρες που το κλίμα και η νοοτροπία σε ωθούν να βγεις έξω. Επιπροσθέτως, υπάρχουν ως αποτέλεσμα και οργανικά αίτια δεδομένου ότι όταν δεν εκτίθεσαι στον ήλιο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κλεισμένος σε ένα χώρο με κλιματισμό όλη μέρα, η παραγωγή της ορμόνης της μελατονίνης που καθορίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης μειώνεται δραστικά. Αυτή η μείωση επηρεάζει και τα επίπεδα σεροτονίνης, μια ορμόνη που είναι υπεύθυνη για τη καλή διάθεση. Με τη μείωσή της ξεκινά και η αίσθηση μια μελαγχολικής διάθεσης.Εδώ πρέπει οπωσδήποτε να προσθέσουμε ένα ακόμη παγκόσμιο σχεδόν φαινόμενο της έλλειψης της βιταμίνης D3 λόγω του εκτενούς δυτικού τρόπου ζωής αλλά και λόγω μιας ολέθριας κλιματικής αλλαγής που δε μας αφήνει να πάρουμε απευθείας από την έκθεση στον ήλιο αυτή τη ποσότητα μιας και χωρίς φίλτρα και προφυλάξεις πλέον καθίσταται καταστροφικός. Η έλλειψη βιταμίνης D επηρεάζει το ανοσοποιητικό μας. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως δεν είναι απλά το δίπολο ψυχολογία-καιρός αλλά μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων του οργανισμού ελλείψει υγιούς έκθεσης στον ήλιο, που οδηγούν τη SAD να διαμορφώνει ένα διαρκές νεφέλωμα στο σώμα και τη διάθεσή μας.
Το να μην βρίσκει κάποιος παρέα ή σύντροφο για διακοπές είναι κάτι που έχετε παρατηρήσει εσείς να οδηγεί σε τέτοια συναισθήματα;
Ναι ισχύει. Αλλά και το αντίθετο. Η αναγκαστική έκθεση μας στον «ήλιο» με μια κακή παρέα αρκεί να μην είμαστε μόνοι, φέρει εξίσου ένα πρόσφορο έδαφος για την εγκατάσταση της SAD στον ψυχισμό μας. Η προσδοκία το καλοκαίρι να περνάς καλά έρχεται σε σύγκρουση με το γεγονός ότι μια όχι και τόσο καλή παρέα πλάι σου, σε κάνει να μελαγχολείς περισσότερο από το καμία παρέα. Σε κάθε περίπτωση είναι δύο άκρα που βοηθούν στην οργάνωση της διαταραχής SAD.
Η ακρίβεια και η οικονομική κρίση επιδεινώνουν τέτοια αισθήματα όταν δεν έχουμε τη δυνατότητα για παράδειγμα το καλοκαίρι να κάνουμε τις διακοπές που επιθυμούμε;
Φυσικά. Οπωσδήποτε. Πλήττονται τα ιδανικά μας. Ταξίδι, νησί, κοκτέιλ, παραλία, clubbing είναι λίγα από αυτά που χωρίς λεφτά δε πλησιάζονται. Υπάρχει βέβαια και η υπέροχη άποψη του Χρίστου Λάσκαρη, “ένα κρεβάτι και να είναι Αύγουστος και ξέρω εγώ να ξαναζήσω”, στίχοι που δείχνουν αρκετά ιδεατοί σε μια δυτική κοινωνία που τους απαντά, βεβαίως… έχετε κάνει κράτηση;
Ανεξαρτήτως οικονομικών δυσκολιών μπορεί να εμφανιστεί και σε ανθρώπους που μπορούν εκ των πραγμάτων να επιχορηγήσουν τις διακοπές που ονειρεύονται;
Τα summer blues της ψυχής, δεν έχουν αφέντες. Στα καλύτερα να πας, μέσα σε κότερο, ελικόπτερο, σε οικόπεδα με γούστα ακριβά, όπως λέει στους στίχους ο Mad Clip, τα summer blues είναι εκεί, διότι τα ψυχικά μορφώματα δεν εξαγοράζονται. Εξαγοράζεται ο χρόνος, η καθυστέρηση, αλλά, θα σου συμβεί, αν το κενό μέσα σου γίνει αισθητό, ανάμεσα σε δύο ποτήρια ακριβής σαμπάνιας. Αν ήταν έτσι οι πλούσιοι θα εξαιρούνταν από κάθε ψυχική ασθένεια κι ενόχληση, κάτι που η εμπειρία και η κλινική διαψεύδουν. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις η SAD είναι πιο έντονα εκδηλωμένη στα “μεγάλα σαλόνια” ειδικά το καλοκαίρι όπου ενώ έχεις την ευκαιρία μιας ονειρικής απόδρασης ο εσωτερικός λυγμός δε σε αφήνει να “αγιάσεις” μέσα από τη κατανάλωση της “θείας καταναλωτικής κοινωνίας”.Τα καλοκαιρινά ποστ στα σοσιαλ μίντια είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία μας;
Ναι και πολύ μάλιστα. Αιχμάλωτοι μιας παγιωμένης χαρούμενης σχεδόν μανιακά πρόσχαρης εικόνας, νιώθουμε “λίγοι” όταν δεν μπορούμε να τη φτάσουμε. “Τι δεν έχω εγώ που έχουν οι άλλοι και περνούν τόσο τέλεια, τα καλοκαίρια τους;”. Θα τους απαντούσα, έχεις δουλειά, έχεις κοινωνική ταυτότητα, έχεις συνείδηση του κόπου που χρειάζεται ώστε να επιβιώσεις, έχεις μοναξιές, έχεις επίγνωση ότι μια καλή σχέση δεν αιχμαλωτίζεται σε μια παγωμένη χαμογελαστή φωτό, έχεις ωριμάσει και συνειδητοποιείς πως για να μείνεις μέσα στο παιχνίδι της επιβίωσης βρίσκεσαι έξω από το παιχνίδι των εντυπώσεων στα social media. Μα το πιο προφανές ερώτημα που θα έκανα θα ήταν, “αλήθεια τώρα, πιστεύεις πως η ψυχή επιδέχεται ρετουσάρισμα;”Τα summer blues της ψυχής είναι blues γιατί έχουν μέσα τους τη μελαγχολία της συνειδητοποίησης, τη νοσταλγία της ανεμελιάς των παιδικών κι εφηβικών χρόνων, υπάρχει η διαμαρτυρία του “θέλω τα καλοκαίρια μου πίσω”. Δε μας τα χρωστά κανείς όμως, μόνοι θα τα ξανακερδίσουμε. Τα post στα social media είναι μια όμορφη σκηνοθεσία κι εμείς πρόσχαροι ηθοποιοί και είναι οκ αυτό αν βοηθά. Σε αντίθετη περίπτωση όμως καλό είναι αν νιώθουμε εξόριστοι αυτής της μαζικής υστερίας καλοκαιρινής χαράς, να θυμόμαστε, πως ποτέ κανείς δεν μπόρεσε να αιχμαλωτίσει σε στιγμιότυπο στιγμές απόλυτης ελευθερίας, ευτυχίας κι ανεμελιάς. Διότι αυτές διαφεύγουν μόνιμα από το χρόνο, είναι φευγαλέες βόμβες ευτυχίας που η επίπτωση τους δίνει στις αποθήκες της ψυχής μεγάλο υλικό κι απόθεμα για τις δύσκολες μέρες κάθε εποχής. Η ψυχή δε κρατά logistics ούτε αλγόριθμους. Όταν νιώθει ότι της τελειώνουν τα αποθέματα νιώθει SAD και τραγουδά summer blues. Δε χρειάζεται να τρομάζουμε τόσο από μια καλοκαιρινή μελαγχολία κόντρα στην μανιακή χαρά των social media. Και να θυμόμαστε πως αν η ζωή είναι ωραία, είναι επειδή μας χαρίστηκε μέσα στην εξαίρεση. Είμαστε μια ευκαιρία ανάμεσα σε εκατομμύρια που χάθηκαν, είμαστε το δυνατό σπερματοζωάριο που γονιμοποίησε, ήδη η ύπαρξη μας σημαδεύτηκε με μια νίκη. Τα summer blues είναι απλά η κούραση ενός μάχιμου όντος που αν και νικητής θα ήθελε να βγει από το πεδίο μάχης για μια δροσερή βουτιά με όμορφη παρέα. Και η ζωή έχει αποδείξει ότι είναι μέσα στις ανατροπές κι εκπλήξεις. Κι αυτές δε καταγράφονται προς θέαση και τέρψη στα media. Θέλει ομολογουμένως λίγη υπομονή..
Είναι κάτι που αντιμετωπίζεται; Κι αν ναι με ποιον τρόπο;
Θα απαντήσω με τους στίχους του τραγουδοποιού Eddie Cochran:“Well, I’m a gonna raise a fuss, I’m gonna raise a holler
About workin’ all summer just to try an’ earn a dollar
Sometimes I wonder what I’m gonna do
‘Cause there ain’t no cure for the summertime blues…”
Το σύνδρομο της Εποχιακής Συναισθηματικής Διαταραχής SAD, λέγεται σύνδρομο κι όχι νόσος διότι δεν έχει σαφή αναγνωρίσιμα διαγνωστικά χαρακτηριστικά κι έτσι δεν υπάρχει σαφής εξέλιξη του συνδρόμου και της απόκρισής του σε συγκεκριμένη θεραπεία. Θέλει πίστη και υπομονή ότι δε θα είναι μόνιμο. Είναι μια διαταραχή της διάθεσης που όσο και να τη πολεμάμε θα κρατήσει όσο θέλει να κρατήσει. Θα μπορούσαμε να δώσουμε κάποιες γενικές οδηγίες, όπως ενίσχυση του ανοσοποιητικού, γυμναστική, πρόγραμμα στη διατροφή και ξεκούραση, αλλά, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, είναι ουτοπικές οδηγίες, διότι όταν μελαγχολείς απλά δεν έχεις διάθεση για τίποτα κι αυτό ακριβώς είναι το κύριο σύμπτωμα του συνδρόμου. Το μόνο που θα πρότεινα είναι τουλάχιστον να ανοίξουμε τη πόρτα και να βγούμε έξω για μια βόλτα, ένα περίπατο κι ας μην έχουμε τη διάθεση να πάμε κάπου συγκεκριμένα. Η κίνηση ξεκουνά την έκκριση σεροτονίνης κι αυτή βοηθά να αισθανθούμε καλύτερα. Δεν είναι αναγκαίο ντε και καλά να βρούμε παρέα για να το κάνουμε αυτό, πόσο μάλλον, να βγάλουμε selfie γελώντας ποστάροντας τη με τη λεζάντα “happy walk in town”. Διότι ούτε happy είμαστε και είναι γνωστό πλέον πως η βόλτα στη πόλη κατακαλόκαιρο μέσα σε καύσωνα, δεν είναι και τόσο ειδυλλιακή. Κι αυτό θα ήταν μια πρώτη ειλικρινής αποδοχή της κακοκεφιάς μας και του γεγονότος ότι ως άνθρωποι έχουμε το δικαίωμα να μην αισθανόμαστε πάντα καλά το καλοκαίρι. Άσε που και ο καλοκαιρινός καιρός πια εμφανίζει τα δικά του σύνδρομα. Σκας, λιώνεις από το καύσωνα και ξαφνικά έρχεται βροχή με αέρα και χαλάζι που μέσα σε δέκα λεπτά αποδιοργανώνει τα πάντα. Άντε βγάλε selfie μετά μέσα σε αυτό το σοκ με happy walk in town.
Αν το καλοκαίρι τελειώσει και το αίσθημα αυτό παραμένει τι συστήνετε σε κάποιον;
Τότε δε μιλάμε για εποχιακό σύνδρομο, αλλά ίσως για μια νόσο με κλινικά χαρακτηριστικά, οπότε μια επίσκεψη στον ειδικό, ίσως να μην είναι χαμένα λεφτά και χρόνος. Το πιο σημαντικό όμως είναι να μην μας πιάσει πανικός. Να θυμόμαστε πως ευτυχώς οι συναισθηματικές διαταραχές δεν είναι ούτε θέλημα ενός κακού θεού, ούτε θεία νέμεσης γιατί είμαστε κακοί άνθρωποι, ούτε συμπαντικές μαύρες τρύπες που επιδρούν στο χωροχρόνο και απειλούν τη συναισθηματική μας ευημερία. Οι συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές είναι απλοί τρόποι που βρίσκει η ψυχή να μας ταρακουνά με κάποιες κρίσεις πανικού για να μας θυμίζει πως πέρα από τα φίλτρα για μια ωραία φωτό και ένα λαμπερό χαμόγελο προς τέρψη, υπάρχει κι αυτή που ζητά τη προσοχή μας. Μας φωνάζει, είμαι εδώ μη με αγνοείς διότι θα σου δείξω τη δύναμη μου με το να σε καθηλώσω στο σκοτάδι χωρίς φλας και ήλιο. Και μας τη δείχνει τη δύναμη της. Με τα summer blues κι όσα blues χρειάζονται για να ανακτήσει το δικαίωμα της έχοντας εμάς αφεντικά, να ξαναχαμογελάσει. Γιατί μπορεί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μαρία Δήμου: Τα summer blues ή αλλιώς η καλοκαιρινή κατάθλιψη είναι ένα είδος Εποχιακής Διαταραχής ή αλλιώς SAD (Seasonal Affective Disorder). Λέγεται εποχιακή διαταραχή, ακριβώς διότι εμφανίζεται όταν αλλάζουν οι εποχές. Παλαιότερα είχαμε τη φθινοπωρινή θλίψη και μελαγχολία, αλλά, σύγχρονες μελέτες πλέον φέρνουν τη καλοκαιρινή θλίψη στο επίκεντρο μαζί με μια σειρά κλινικών ψυχοπαθολογικών παρατηρήσεων πάνω στην ανθρώπινη διάθεση, κάνοντας τα summer blues στα πιο επίκαιρα hits της εποχής μας. Τι νιώθει ένα άτομο που βιώνει καλοκαιρινή θλίψη;
Παρόλο που η καλοκαιρινή θλίψη δεν είναι κλινική κατάθλιψη, εμφανίζει αρκετά από τα χαρακτηριστικά της. Μελαγχολία, στενοχώρια, δυσφορία, έντονο άγχος, ευερεθιστότητα, τάση κοινωνικής απόσυρσης, δυσκολίες στον ύπνο, διαταραχές στη λήψη τροφής μα το κύριο χαρακτηριστικό της είναι μια αίσθηση λυγμού που φράζει την ανάσα, μια υπερευαισθησία στο παραμικρό.Ποιοι είναι οι παράγοντες που κάνουν κάποιους ανθρώπους να βιώνουν κάτι τέτοιο;
Αυτό κλινικά δεν είναι ξεκάθαρο. Όμως μελέτες δείχνουν πως όσοι πάσχουν από SAD ήδη στο ιστορικό τους επιδείκνυαν μια δυσαρέσκεια για τους καλοκαιρινούς μήνες, τη ζέστη, τη δυσφορία κάτω από τον ήλιο. Είναι οι ίδιοι που δεν προτιμούν μια βουτιά στη θάλασσα αλλά σκιά και δροσιά σε ένα ανήλιο μέρος. Άρα πρωταρχικά είναι ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες και κατόπιν ενισχύονται με άλλους κοινωνικοπολιτικούς και γεωλογικούς.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σαφέστατα υπάρχει σύνδεση της ψυχολογίας με τον καιρό. Εξ ου και οι νότιοι λαοί που διαφέρουν ιδιοσυγκρασιακά από τους βόρειους. Μόνο που η SAD ανέτρεψε κάπως τα δεδομένα. Εκεί που βλέπαμε μελαγχολίες κι αυτοκτονικές τάσεις στους βόρειους λαούς κατοίκους χωρών με χειμωνιάτικο κλίμα, ενώ οι νότιοι παραδοσιακά εμφανίζονταν περισσότερο allegro, κεφάτοι και ηλιόλουστοι, η SAD σα μαύρο σύννεφο ήρθε να χαλάσει αυτό το στερεότυπο.Ο δυτικός τρόπος ζωής, εξαπλωμένος περισσότερο από ποτέ παγκοσμίως αρχίζει και φέρνει μια ομοιογένεια στη θλίψη ανεξαρτήτως καιρού. Έχει ήλιο, ζέστη κι αντί να είσαι αραχτός σε ένα από τα πολλά νησιά του νότου, στη παραλία με ένα κοκτέιλ στο χέρι, βιώνεις τον εγκλωβισμό στα αστικά κέντρα διότι πρέπει η δουλειά να βγει, οπότε και η παραγωγή χρήματος. Αυτό επιφέρει το γνωστό αποτέλεσμα της αίσθησης εγκλωβισμού σε χώρες που το κλίμα και η νοοτροπία σε ωθούν να βγεις έξω. Επιπροσθέτως, υπάρχουν ως αποτέλεσμα και οργανικά αίτια δεδομένου ότι όταν δεν εκτίθεσαι στον ήλιο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κλεισμένος σε ένα χώρο με κλιματισμό όλη μέρα, η παραγωγή της ορμόνης της μελατονίνης που καθορίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης μειώνεται δραστικά. Αυτή η μείωση επηρεάζει και τα επίπεδα σεροτονίνης, μια ορμόνη που είναι υπεύθυνη για τη καλή διάθεση. Με τη μείωσή της ξεκινά και η αίσθηση μια μελαγχολικής διάθεσης.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το να μην βρίσκει κάποιος παρέα ή σύντροφο για διακοπές είναι κάτι που έχετε παρατηρήσει εσείς να οδηγεί σε τέτοια συναισθήματα;
Ναι ισχύει. Αλλά και το αντίθετο. Η αναγκαστική έκθεση μας στον «ήλιο» με μια κακή παρέα αρκεί να μην είμαστε μόνοι, φέρει εξίσου ένα πρόσφορο έδαφος για την εγκατάσταση της SAD στον ψυχισμό μας. Η προσδοκία το καλοκαίρι να περνάς καλά έρχεται σε σύγκρουση με το γεγονός ότι μια όχι και τόσο καλή παρέα πλάι σου, σε κάνει να μελαγχολείς περισσότερο από το καμία παρέα. Σε κάθε περίπτωση είναι δύο άκρα που βοηθούν στην οργάνωση της διαταραχής SAD.
Η ακρίβεια και η οικονομική κρίση επιδεινώνουν τέτοια αισθήματα όταν δεν έχουμε τη δυνατότητα για παράδειγμα το καλοκαίρι να κάνουμε τις διακοπές που επιθυμούμε;
Φυσικά. Οπωσδήποτε. Πλήττονται τα ιδανικά μας. Ταξίδι, νησί, κοκτέιλ, παραλία, clubbing είναι λίγα από αυτά που χωρίς λεφτά δε πλησιάζονται. Υπάρχει βέβαια και η υπέροχη άποψη του Χρίστου Λάσκαρη, “ένα κρεβάτι και να είναι Αύγουστος και ξέρω εγώ να ξαναζήσω”, στίχοι που δείχνουν αρκετά ιδεατοί σε μια δυτική κοινωνία που τους απαντά, βεβαίως… έχετε κάνει κράτηση;
Ανεξαρτήτως οικονομικών δυσκολιών μπορεί να εμφανιστεί και σε ανθρώπους που μπορούν εκ των πραγμάτων να επιχορηγήσουν τις διακοπές που ονειρεύονται;
Τα summer blues της ψυχής, δεν έχουν αφέντες. Στα καλύτερα να πας, μέσα σε κότερο, ελικόπτερο, σε οικόπεδα με γούστα ακριβά, όπως λέει στους στίχους ο Mad Clip, τα summer blues είναι εκεί, διότι τα ψυχικά μορφώματα δεν εξαγοράζονται. Εξαγοράζεται ο χρόνος, η καθυστέρηση, αλλά, θα σου συμβεί, αν το κενό μέσα σου γίνει αισθητό, ανάμεσα σε δύο ποτήρια ακριβής σαμπάνιας. Αν ήταν έτσι οι πλούσιοι θα εξαιρούνταν από κάθε ψυχική ασθένεια κι ενόχληση, κάτι που η εμπειρία και η κλινική διαψεύδουν. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις η SAD είναι πιο έντονα εκδηλωμένη στα “μεγάλα σαλόνια” ειδικά το καλοκαίρι όπου ενώ έχεις την ευκαιρία μιας ονειρικής απόδρασης ο εσωτερικός λυγμός δε σε αφήνει να “αγιάσεις” μέσα από τη κατανάλωση της “θείας καταναλωτικής κοινωνίας”.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ναι και πολύ μάλιστα. Αιχμάλωτοι μιας παγιωμένης χαρούμενης σχεδόν μανιακά πρόσχαρης εικόνας, νιώθουμε “λίγοι” όταν δεν μπορούμε να τη φτάσουμε. “Τι δεν έχω εγώ που έχουν οι άλλοι και περνούν τόσο τέλεια, τα καλοκαίρια τους;”. Θα τους απαντούσα, έχεις δουλειά, έχεις κοινωνική ταυτότητα, έχεις συνείδηση του κόπου που χρειάζεται ώστε να επιβιώσεις, έχεις μοναξιές, έχεις επίγνωση ότι μια καλή σχέση δεν αιχμαλωτίζεται σε μια παγωμένη χαμογελαστή φωτό, έχεις ωριμάσει και συνειδητοποιείς πως για να μείνεις μέσα στο παιχνίδι της επιβίωσης βρίσκεσαι έξω από το παιχνίδι των εντυπώσεων στα social media. Μα το πιο προφανές ερώτημα που θα έκανα θα ήταν, “αλήθεια τώρα, πιστεύεις πως η ψυχή επιδέχεται ρετουσάρισμα;”Τα summer blues της ψυχής είναι blues γιατί έχουν μέσα τους τη μελαγχολία της συνειδητοποίησης, τη νοσταλγία της ανεμελιάς των παιδικών κι εφηβικών χρόνων, υπάρχει η διαμαρτυρία του “θέλω τα καλοκαίρια μου πίσω”. Δε μας τα χρωστά κανείς όμως, μόνοι θα τα ξανακερδίσουμε. Τα post στα social media είναι μια όμορφη σκηνοθεσία κι εμείς πρόσχαροι ηθοποιοί και είναι οκ αυτό αν βοηθά. Σε αντίθετη περίπτωση όμως καλό είναι αν νιώθουμε εξόριστοι αυτής της μαζικής υστερίας καλοκαιρινής χαράς, να θυμόμαστε, πως ποτέ κανείς δεν μπόρεσε να αιχμαλωτίσει σε στιγμιότυπο στιγμές απόλυτης ελευθερίας, ευτυχίας κι ανεμελιάς. Διότι αυτές διαφεύγουν μόνιμα από το χρόνο, είναι φευγαλέες βόμβες ευτυχίας που η επίπτωση τους δίνει στις αποθήκες της ψυχής μεγάλο υλικό κι απόθεμα για τις δύσκολες μέρες κάθε εποχής. Η ψυχή δε κρατά logistics ούτε αλγόριθμους. Όταν νιώθει ότι της τελειώνουν τα αποθέματα νιώθει SAD και τραγουδά summer blues. Δε χρειάζεται να τρομάζουμε τόσο από μια καλοκαιρινή μελαγχολία κόντρα στην μανιακή χαρά των social media. Και να θυμόμαστε πως αν η ζωή είναι ωραία, είναι επειδή μας χαρίστηκε μέσα στην εξαίρεση. Είμαστε μια ευκαιρία ανάμεσα σε εκατομμύρια που χάθηκαν, είμαστε το δυνατό σπερματοζωάριο που γονιμοποίησε, ήδη η ύπαρξη μας σημαδεύτηκε με μια νίκη. Τα summer blues είναι απλά η κούραση ενός μάχιμου όντος που αν και νικητής θα ήθελε να βγει από το πεδίο μάχης για μια δροσερή βουτιά με όμορφη παρέα. Και η ζωή έχει αποδείξει ότι είναι μέσα στις ανατροπές κι εκπλήξεις. Κι αυτές δε καταγράφονται προς θέαση και τέρψη στα media. Θέλει ομολογουμένως λίγη υπομονή..
Είναι κάτι που αντιμετωπίζεται; Κι αν ναι με ποιον τρόπο;
Θα απαντήσω με τους στίχους του τραγουδοποιού Eddie Cochran:
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
About workin’ all summer just to try an’ earn a dollar
Sometimes I wonder what I’m gonna do
‘Cause there ain’t no cure for the summertime blues…”
Το σύνδρομο της Εποχιακής Συναισθηματικής Διαταραχής SAD, λέγεται σύνδρομο κι όχι νόσος διότι δεν έχει σαφή αναγνωρίσιμα διαγνωστικά χαρακτηριστικά κι έτσι δεν υπάρχει σαφής εξέλιξη του συνδρόμου και της απόκρισής του σε συγκεκριμένη θεραπεία. Θέλει πίστη και υπομονή ότι δε θα είναι μόνιμο. Είναι μια διαταραχή της διάθεσης που όσο και να τη πολεμάμε θα κρατήσει όσο θέλει να κρατήσει. Θα μπορούσαμε να δώσουμε κάποιες γενικές οδηγίες, όπως ενίσχυση του ανοσοποιητικού, γυμναστική, πρόγραμμα στη διατροφή και ξεκούραση, αλλά, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, είναι ουτοπικές οδηγίες, διότι όταν μελαγχολείς απλά δεν έχεις διάθεση για τίποτα κι αυτό ακριβώς είναι το κύριο σύμπτωμα του συνδρόμου. Το μόνο που θα πρότεινα είναι τουλάχιστον να ανοίξουμε τη πόρτα και να βγούμε έξω για μια βόλτα, ένα περίπατο κι ας μην έχουμε τη διάθεση να πάμε κάπου συγκεκριμένα. Η κίνηση ξεκουνά την έκκριση σεροτονίνης κι αυτή βοηθά να αισθανθούμε καλύτερα. Δεν είναι αναγκαίο ντε και καλά να βρούμε παρέα για να το κάνουμε αυτό, πόσο μάλλον, να βγάλουμε selfie γελώντας ποστάροντας τη με τη λεζάντα “happy walk in town”. Διότι ούτε happy είμαστε και είναι γνωστό πλέον πως η βόλτα στη πόλη κατακαλόκαιρο μέσα σε καύσωνα, δεν είναι και τόσο ειδυλλιακή. Κι αυτό θα ήταν μια πρώτη ειλικρινής αποδοχή της κακοκεφιάς μας και του γεγονότος ότι ως άνθρωποι έχουμε το δικαίωμα να μην αισθανόμαστε πάντα καλά το καλοκαίρι. Άσε που και ο καλοκαιρινός καιρός πια εμφανίζει τα δικά του σύνδρομα. Σκας, λιώνεις από το καύσωνα και ξαφνικά έρχεται βροχή με αέρα και χαλάζι που μέσα σε δέκα λεπτά αποδιοργανώνει τα πάντα. Άντε βγάλε selfie μετά μέσα σε αυτό το σοκ με happy walk in town.
Αν το καλοκαίρι τελειώσει και το αίσθημα αυτό παραμένει τι συστήνετε σε κάποιον;
Τότε δε μιλάμε για εποχιακό σύνδρομο, αλλά ίσως για μια νόσο με κλινικά χαρακτηριστικά, οπότε μια επίσκεψη στον ειδικό, ίσως να μην είναι χαμένα λεφτά και χρόνος. Το πιο σημαντικό όμως είναι να μην μας πιάσει πανικός. Να θυμόμαστε πως ευτυχώς οι συναισθηματικές διαταραχές δεν είναι ούτε θέλημα ενός κακού θεού, ούτε θεία νέμεσης γιατί είμαστε κακοί άνθρωποι, ούτε συμπαντικές μαύρες τρύπες που επιδρούν στο χωροχρόνο και απειλούν τη συναισθηματική μας ευημερία. Οι συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές είναι απλοί τρόποι που βρίσκει η ψυχή να μας ταρακουνά με κάποιες κρίσεις πανικού για να μας θυμίζει πως πέρα από τα φίλτρα για μια ωραία φωτό και ένα λαμπερό χαμόγελο προς τέρψη, υπάρχει κι αυτή που ζητά τη προσοχή μας. Μας φωνάζει, είμαι εδώ μη με αγνοείς διότι θα σου δείξω τη δύναμη μου με το να σε καθηλώσω στο σκοτάδι χωρίς φλας και ήλιο. Και μας τη δείχνει τη δύναμη της. Με τα summer blues κι όσα blues χρειάζονται για να ανακτήσει το δικαίωμα της έχοντας εμάς αφεντικά, να ξαναχαμογελάσει. Γιατί μπορεί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Περισσότερα από το VICEΟι Μύθοι Σχετικά με τη ΔΕΠΥ, Σύμφωνα με Ανθρώπους που Ζουν με ΑυτήΜήπως Είναι Υπερεκτιμημένοι οι Arctic Monkeys;Φωτογραφίες Ανθρώπων που Αράζουν σε Καταφύγια για να Αντιμετωπίσουν τη Ζέστη στην ΚίναΑκολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.