Τα Πυρηνικά Όπλα Έχουν Μετατρέψει τους Αγριόχοιρους σε Ραδιενεργή Απειλή

Οι δοκιμές πυρηνικών όπλων που πραγματοποιήθηκαν στα μέσα του 20ου αιώνα εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική πηγή ραδιενέργειας στους αγριόχοιρους της Γερμανίας, καθώς ευθύνονται για το 10 με 68 τα εκατό της μόλυνσης σε δείγματα κρέατος από τα συγκεκριμένα ζώα, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί τα αγριογούρουνα έχουν παραμείνει τόσο πιο ραδιενεργά από άλλα είδη στα οικοσυστήματα τους, κάτι που είναι ένα μακροχρόνιο πρόβλημα γνωστό και ως «το παράδοξο του αγριόχοιρου». Στο παρελθόν οι επιστήμονες υπέθεταν ότι αυτή η ακτινοβολία παράχθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από την καταστροφική τήξη του πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ το 1986, αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι οι δοκιμές όπλων είναι επίσης μια σημαντική και μακροχρόνια πηγή περιβαλλοντικής μόλυνσης, ένα εύρημα ιδιαίτερα δυσοίωνο αν σκεφτούμε τις απειλές της Ρωσίας κατά την εισβολή στην Ουκρανία.

Τα πυρηνικά κατάλοιπα παράγουν ραδιενεργά σωματίδια, συμπεριλαμβανομένων ισοτόπων του στοιχείου καισίου, τα οποία μπορούν ακόμη να βρεθούν στα οικοσυστήματα σήμερα. Το ραδιοκαίσιο έχει ημιζωή 30 χρόνια, που σημαίνει ότι το μισό διασπάται σε αυτή τη χρονική περίοδο, επομένως είναι λογικό οι συγκεντρώσεις του να έχουν υποχωρήσει σταδιακά στην Ευρώπη με την πάροδο του χρόνου.

Τα αγριογούρουνα είναι η παράξενη εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Τα επίπεδα ραδιοκαισίου σε αυτά τα ζώα παρέμειναν σταθερά, γεγονός αινιγματικό, που τα έχει καταστήσει επικίνδυνα για κατανάλωση και, ως εκ τούτου, έχει συμβάλει στον αχαλίνωτο υπερπληθυσμό τους σε όλη την Ευρώπη, καθώς η ζήτηση για το κρέας τους έχει πέσει κατακόρυφα.

Τώρα, επιστήμονες με επικεφαλής τους Georg Steinhauser και Bin Feng, οι οποίοι είναι ραδιοχημικοί στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης, ανακάλυψαν ότι μεγάλο μέρος αυτής της επίμονης μόλυνσης οφείλεται στις δοκιμές πυρηνικών όπλων.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι πολλαπλές πηγές πυρηνικών εκρήξεων μπορούν «να ξεπεράσουν κατά πολύ τον αντίκτυπο οποιασδήποτε μοναδικής αλλά κυρίαρχης πηγής» και «δείχνει ότι οι στρατηγικές αποφάσεις για τη διεξαγωγή ατμοσφαιρικών πυρηνικών δοκιμών πριν από 60-80 χρόνια εξακολουθούν να επηρεάζουν απομακρυσμένα φυσικά περιβάλλοντα, την άγρια ζωή και μια πηγή ανθρώπινης τροφής», σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Environmental Science & Technology.

«Έχω εμμονή με τα αγριογούρουνα εδώ και πάνω από μια δεκαετία λόγω “του παραδόξου του αγριόχοιρου”», είπε ο Steinhauser σε κλήση με το Motherboard, στην οποία συμμετείχε και ο Feng. «Μετά το Τσερνόμπιλ, υπήρξαν πολλές μελέτες για την ασφάλεια των τροφίμων που επικεντρώνονταν στο ποια τρόφιμα εξακολουθούν να είναι ασφαλή για κατανάλωση και ποια είναι πιο ευάλωτα στη μόλυνση με καίσιο. Σύντομα διαπιστώθηκε ότι τα ζώα του δάσους είναι πιο ευάλωτα—συμπεριλαμβανομένων του ελαφιού, του λαγού και του αγριόχοιρου».

«Σε όλα τα άλλα ζώα, τα επίπεδα μόλυνσης ήταν αρκετά υψηλά στην αρχή, αλλά στη συνέχεια, λίγα χρόνια αργότερα, μειώνονταν», συνέχισε. «Αυτό ήταν αναμενόμενο γιατί, φυσικά, η ραδιενέργεια περνάει στο ζώο που τρώει μολυσμένη τροφή. Δεν έγινε το ίδιο με τους αγριόχοιρους. Είχαν υψηλά επίπεδα μόλυνσης στην αρχή, και παρέμειναν υψηλά για καιρό».

Ο Steinhauser έχει προσπαθήσει να λύσει το παράδοξο του αγριόχοιρου πολλές φορές, διερευνώντας μεταξύ άλλων αν οι λιπώδεις ιστοί του αποτέλεσαν κρυφά αποθετήρια για το ραδιοκαίσιο, αλλά αυτές οι προσπάθειες δεν απέδωσαν. Στη νέα μελέτη, η ομάδα του συνεργάστηκε με κυνηγούς για να προμηθευτεί δείγματα κρέατος αγριόχοιρου από όλη τη Βαυαρία, τα οποία η ομάδα εξέτασε με εξελιγμένα φασματόμετρα.

Οι ερευνητές είχαν υποψιαστεί ότι μπορεί να έβρισκαν παρατεταμένη μόλυνση από τις δοκιμές όπλων στα δείγματα, καθώς αυτή η πηγή αφήνει διαφορετικό ραδιενεργό αποτύπωμα από τα πυρηνικά κατάλοιπα του Τσερνόμπιλ. Ωστόσο, ο Steinhauser είπε ότι ήταν «εντυπωσιακή» η ανακάλυψη ότι τα πυρηνικά κατάλοιπα των όπλων αποτελούν τόσο ισχυρή πηγή μόλυνσης στα δείγματα κρέατος. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι διαφορετικές πηγές ραδιοκαισίου μπορούν να αλληλεπιδράσουν στο έδαφος, επεκτείνοντας δυνητικά τη διάρκεια της μόλυνσης.

«Είναι σαν χιονοστιβάδα», είπε ο Φενγκ. «Οι πηγές αναμείχθηκαν και έγιναν μια νέα ισχυρότητερ πηγή. Αυτός είναι ο λόγος, πιστεύουμε, που η μόλυνση με καίσιο είναι τόσο ισχυρή και επίμονη».

Γιατί όμως συγκεκριμένα στους αγριόχοιρους; Η ραδιενέργεια, εξάλλου από τις δοκιμές όπλων σε όλο τον κόσμο επηρεάζει τους πάντες. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι τα αγριογούρουνα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κατανάλωση ρύπων μικτής πηγής επειδή στηρίζονται σε υπόγειες πηγές τροφής, ειδικά στις τρούφες, οι οποίες γίνονται σημεία συγκέντρωσης ραδιενέργειας καθώς το καίσιο βυθίζεται στο έδαφος.

«Το καίσιο απομακρύνεται μέσω του εδάφους πολύ αργά, λίγα μόνο χιλιοστά το χρόνο, και μερικές φορές ακόμη λιγότερο», είπε ο Steinhauser. «Καθώς περνά ο καιρός, οι τρούφες απορροφούν περισσότερο το καίσιο, αλλά την ίδια στιγμή, απομένει λιγότερο επειδή αποσυντίθεται με βάση τον χρόνο ημιζωής του. Είναι δύο διαφορετικοί μηχανισμοί, ή δύο διαφορετικές επιδράσεις, που αλληλοακυρώνονται, οπότε το αποτέλεσμα είναι σταθερό,  ένασταθερό επίπεδο για πολλά, πολλά χρόνια. Αυτή είναι η ουσία της υπόθεσής μας που υποστηρίζεται από τη μελέτη».

Η υπόθεση ρίχνει φως σε ένα παλιό παράδοξο και τονίζει επίσης τις απρόβλεπτες επιπτώσεις των πυρηνικών καταστροφών και πυροκροτήσεων. Η μελέτη προειδοποιεί ότι μια μελλοντική μόλυνση θα προσέθετε στα υπάρχοντα πυρηνικά κατάλοιπα και «θα επιδείνωνε την τρέχουσα κατάσταση μόλυνσης».

«Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας, 56 πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι υπό κατασκευή σε όλο τον κόσμο, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στο μελλοντικό παγκόσμιο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο», έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη. «Με τον εντεινόμενο πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, έχει εκφραστεί μεγάλη ανησυχία για τις τρομερές συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου ή ενός πυρηνικού ατυχήματος στη μάχη».

«Μόλις απελευθερωθεί, το ραδιοκαίσιο θα παραμείνει στο περιβάλλον για γενιές και θα επηρεάσει την ασφάλεια των τροφίμων αμέσως και, όπως φαίνεται στη μελέτη μας, για δεκαετίες», πρόσθεσε η ομάδα. «Οποιεσδήποτε πρόσθετες απελευθερώσεις θα προκαλέσουν περαιτέρω συσσώρευση και ανάμειξη με παλαιότερες πηγές, καθιστώντας απαραίτητη την κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών του βιογεωχημικού κύκλου του ραδιοκαισίου».

Για το σκοπό αυτό, οι ερευνητές σχεδιάζουν να διεξαγάγουν νέες μελέτες για την απάντηση μακροχρόνιων ερωτημάτων σχετικά με τη μόλυνση από ραδιοκαισίου, συμπεριλαμβανομένης μιας προσπάθειας οριστικής σύνδεσης των ραδιενεργών αποτυπωμάτων που βρίσκονται στους αγριόχοιρους με τις τρούφες. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο διαφορετικοί πυρηνικοί ρύποι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και το ευρύτερο περιβάλλον τους θα μπορούσε να αποκαλύψει τον πλήρη αντίκτυπο των πυρηνικών καταστροφών του παρελθόντος, τονίζοντας παράλληλα τους μεγάλους κινδύνους μελλοντικών καταστροφών.

«Όταν ανέλυσα τα δεδομένα, εξεπλάγην που 60 χρόνια αργότερα - όταν έχουν περάσει δύο ημιζωές -το οικοσύστημά μας επηρεάζεται ακόμα», είπε ο Feng. «Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας και ελπίζω ότι μπορούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον μας για την επόμενη γενιά».

Περισσότερα από το VICE

Γιατί Νιώθουμε Ακόμα Άβολα να Πάμε Μόνοι/ες μας Διακοπές;

Ero Seagull: Η Διάγνωση ότι Ανήκει στο Φάσμα του Αυτισμού Ήταν Λυτρωτική

Ο Γεράσιμος και Άλλοι 16 Κρατούμενοι Έγιναν Δωρητές Οργάνων Μέσα από τη Φυλακή

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.