Μπήκα στην Απεξάρτηση για να Κόψω το Αλκοόλ 18 Φορές και Τελικά Μόνο τα Ψυχεδελικά με Βοήθησαν

Γνώρισα την Amanda σε μια κλινική θεραπείας πόνου στη Ζυρίχη τον περασμένο Δεκέμβριο. Καθόταν σε μια καρέκλα, με τα χέρια σταυρωμένα στην αγκαλιά της – είχε έρθει με τον σύζυγό της Tim για μια από τις τακτικές επισκέψεις της στη νευρολόγο Livia Granata, μια από τις λίγες ειδικές στην Ελβετία που προσφέρουν θεραπεία με ψυχεδελικά.

Η Βρετανή Amanda είναι 50 ετών και είναι αλκοολική εδώ και δύο δεκαετίες. Επίσης, πάσχει από σοβαρή κατάθλιψη και άγχος που προέρχεται από παιδικό τραύμα. Χρειάστηκε πολύ χρόνο για να μοιραστεί την ιστορία της, και ζήτησε να την αναφέρουμε με το μικρό της όνομα για να προστατεύσει την ιδιωτικότητα της ίδιας και του συζύγου της.

Τα τελευταία επτά χρόνια, η Amanda δεν μένει στο διαμέρισμά της με τον σύντροφό της και τα παιδιά τους, αλλά στο μπαλκόνι, σε ένα αυτοσχέδιο καταφύγιο που της έφτιαξε ο σύζυγός της, και μπαίνει μέσα μόνο για να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα – και η πανδημία επιδείνωσε την αγχώδη διαταραχή της.

Πριν από ένα χρόνο, η Amanda μάλλον δεν θα εμφανιζόταν καθόλου σε αυτό το ραντεβού, είτε θα ακύρωνε την τελευταία στιγμή είτε θα ήταν άφαντη. Με τα χρόνια, έχει περάσει από πάρα πολλές θεραπείες – πειραματικές θεραπείες που έφεραν ελάχιστη ως καθόλου ανακούφιση. Όμως, τον Απρίλιο του 2022, βρήκε αυτή την κλινική – και την πρώτη θεραπεία που ένιωσε ότι λειτούργησε πραγματικά.

Περίπου το 30% των ασθενών εμφανίζουν κατάθλιψη ανθεκτική στη θεραπεία, δηλαδή ασθένεια που δεν βελτιώνεται με την παραδοσιακή ψυχιατρική θεραπεία. Το 2022, μια μελέτη σε 79 ασθενείς έδειξε ότι μια μόνο δόση ψιλοκυβίνης (η ψυχεδελική ένωση στα μαγικά μανιτάρια), συνοδευόμενη από άμεση ψυχοθεραπεία, βελτίωνε το ένα τρίτο της διάθεσης των συμμετεχόντων. Αυτά τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα ενισχύουν τα ολοένα αυξανόμενα στοιχεία που δείχνουν ότι τα ψυχεδελικά μπορεί να αποτελούν σημαντικό εργαλείο για τη θεραπεία ψυχικών διαταραχών.

Οι πρώτες μελέτες για την ψυχεδελική θεραπεία έγιναν τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, αλλά τα ερευνητικά προγράμματα σταμάτησαν τις δύο δεκαετίες που ακολούθησαν, καθώς τα ψυχεδελικά φάρμακα ποινικοποιούνταν όλο και περισσότερο. Μία από τις χώρες που συνέβαλαν περισσότερο στην έρευνα είναι η Ελβετία, όπου η ψυχεδελική θεραπεία νομιμοποιήθηκε για λίγο μεταξύ 1988 και 1993 και χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία σχεδόν 200 ιδιωτών ασθενών.

Η έρευνα ξεκίνησε ξανά στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και από το 2014  οι γιατροί μπορούν να υποβάλουν αίτηση για εξαίρεση στην Ελβετική κυβέρνηση για τη χορήγηση κατά τα άλλα παράνομων ουσιών, όπως μαγικά μανιτάρια, LSD και MDMA σε ασθενείς. Η Dr Granata έχει λάβει άδεια για να το κάνει αυτό για ένα χρόνο και έχει θεραπεύσει 20 άτομα με ψιλοκυβίνη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Οι περισσότεροι ασθενείς έρχονται στο ιατρείο της για χρόνιο πόνο: ημικρανίες, πονοκεφάλους, πόνους σε μέλη-φαντάσματα. Δεν είναι σαφές ακόμα επιστημονικά γιατί ακριβώς τα ψυχεδελικά λειτουργούν, αλλά μελέτες έχουν δείξει ότι πιθανόν βοηθούν στην πλαστικότητα του εγκεφάλου, που σημαίνει ότι μπορούν να διεγείρουν τους νευρώνες να σχηματίσουν νέες συνάψεις που με τη σειρά τους αναδιοργανώνουν τα μοτίβα σκέψης.

Η ψυχεδελική θεραπεία ήταν η τελευταία λύση της Amanda. Έχοντας μεγαλώσει σε ένα τραυματικό περιβάλλον, κατάφερε αρχικά να βάλει τη ζωή της σε καλό δρόμο ως νεαρή ενήλικη. Πήγε στο πανεπιστήμιο, όπου γνώρισε τον Tim το 1988, ταξίδεψε, διασκέδασε. Το 2003 οι δυο τους μετακόμισαν στη Ζυρίχη και έκαναν οικογένεια. Στη συνέχεια, όμως, κάτι άγνωστο προκάλεσε μια κατάσταση συναισθηματικής αναταραχής την οποία προσπάθησε να περιορίσει πίνοντας.

«Ήμουν λειτουργική αλκοολική», είπε η Amanda, αναπολώντας τα πρώτα χρόνια του εθισμού της. «Έπινα μόνο τα βράδια, αλλά έπινα πάρα πολύ και αυτό είχε αρχίσει να επηρεάζει την οικογενειακή μου ζωή». Στην αρχή, το αλκοόλ τη βοηθούσε να ξεφύγει από ανεπιθύμητες σκέψεις, αλλά σύντομα έπαψε να είναι αποτελεσματικό. Συνέχισε να πίνει ούτως ή άλλως.

Το 2007 συνειδητοποίησε ότι είχε ένα πρόβλημα και αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια. Αλλά τα παιδιά της ήταν μικρά εκείνη την εποχή και δεν άντεχε τη σκέψη να τα αφήσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, επισκέφτηκε κέντρα απεξάρτησης και ψυχιατρικές κλινικές ξανά και ξανά – 18 φορές συνολικά, καποιες για μερικές εβδομάδες, άλλες για μήνες. Συχνά βρισκόταν σε κάποιο κέντρο με άτομα με σοβαρές και διαφορετικές καταστάσεις ψυχικής υγείας και αυτό την έκανε να αισθάνεται ανασφαλής. Αργά ή γρήγορα, θα υποτροπίαζε. «Αν και βρισκόμουν εκεί οικειοθελώς και μπορούσα να ζητήσω να βγω έξω, το αίσθημα ότι ήμουν κλειδωμένη με τρόμαζε», θυμάται.

Προσπάθησε μάλιστα να σταματήσει να πίνει χρησιμοποιώντας φάρμακα όπως η βενζοδιαζεπίνη. «Χρειάστηκε πολύ μεγάλη θέληση… αλλά μόλις το έπαιρνα απόφαση, μπορούσα να σταματήσω για λίγο», λέει. «Τότε αυξάνονταν οι πιέσεις, μέχρι που έφτανα σε σημείο που παρέλυε στο μυαλό μου και υποτροπίαζα ξανά».

Καθώς περνούσε ο καιρός, η Amanda άρχισε να έχει αυτοκτονικές τάσεις «δεν μπορούσε να νικήσει αυτό το πράγμα», όπως το θέτει. Οι απόπειρες αυτοκτονίας της – 12 συνολικά – την οδήγησαν στον αναγκαστικό εγκλεισμό, που τροφοδότησε τον κύκλο των αποτυχημένων θεραπειών και την έκανε ακόμα πιο άρρωστη.

Μετά την τελευταία της παραμονή στο νοσοκομείο το καλοκαίρι του 2021 κατάλαβε ότι δεν ήθελε να επιστρέψει ποτέ ξανά σε ψυχιατρικό κέντρο. «Είχα χάσει πολύ βάρος, έφτασα στα 50 κιλά», λέει. «Δεν άντεχα άλλο». Βρήκε ένα ντοκιμαντέρ για μια μελέτη στην Ελβετία όπου οι αλκοολικοί αντιμετωπίζονται με ψυχεδελικά. Δήλωσε συμμετοχή και παραπέμφθηκε στη Livia Granata.

Αρχικά, δοκίμασαν μια θεραπεία που περιελάμβανε ενδοφλέβιες εγχύσεις κεταμίνης. Η κεταμίνη είναι ένα αναισθητικό που χρησιμοποιείται στην επείγουσα περίθαλψη και ως ψυχαγωγικό ναρκωτικό, αλλά έχει ψυχεδελικές επιδράσεις. Έχει επίσης αποδειχτεί ότι είναι αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό και αντι-αυτοκτονικό και ιδιαίτερα καλό σε περιπτώσεις κατάθλιψης ανθεκτικής στη θεραπεία.

Η Amanda λάμβανε εγχύσεις για τέσσερις συνεχόμενες ημέρες. Έχασε τις αισθήσεις της, είχε τρελές παραισθήσεις και φώναζε φοβισμένη τον άντρα της. Ωστόσο, μετά τις συνεδρίες, δεν υπήρξε σχεδόν καμία αλλαγή στην ψυχική της κατάσταση.

Έπειτα η Granata αποφάσισε να δοκιμάσει να της χορηγήσει ψιλοκυβίνη – 20 χιλιοστόγραμμα ανά συνεδρία στην αρχή, μετά 30 γιατί «το ανέχτηκε εξαιρετικά καλά», λέει η Granata. Έκαναν έξι συνεδρίες των περίπου οκτώ ωρών, ή μέχρι να τελειώσει η ψυχεδελική επήρεια. Η Granata και η ομάδα της δεν είναι ψυχοθεραπευτές – απλώς επιβλέπουν την Amanda ενώ ακούει μουσική, ξαπλώνει στον καναπέ ή στο χαλί, βάζει μάσκα στα μάτια της και αφήνεται στο συναίσθημα.

Πολλοί ασθενείς κλαίνε κατά τη διάρκεια της θεραπείας, λέει η Aisha Savdi, ιατρική βοηθός στην ομάδα. Άλλοι θέλουν αγκαλιά, άλλοι θέλουν να μείνουν μόνοι. Οι συνεδρίες συχνά ανασύρουν μνήμες και συναισθήματα του παρελθόντος που έχουν καταπιεστεί. Πολλοί αναφέρουν ότι βλέπουν τη ζωή τους σαν ξένοι. Τα πράγματα γίνονται πιο ξεκάθαρα. Οι οπτικές αλλάζουν.

Για την Amanda, η παραισθησιογόνος επίδραση ήταν πιο αδύναμη από αυτή της κεταμίνης. Τα φώτα θόλωσαν ελαφρώς, αλλά ένιωθε καλά: χαλαρή, το άγχος είχε φύγει. «Ο Τim δυσκολεύτηκε να με πάει στο αυτοκίνητο, γιατί κοιτούσα όλα τα έντονα χρώματα σαν παιδί», λέει. «Σίγουρα άλλαξε λίγο τη στάση μου, νιώθω το βάρος να φεύγει».

Από τότε, η ίδια και οι άνθρωποι στη ζωή της έχουν παρατηρήσει τεράστια βελτίωση στη σοβαρή κατάθλιψη και το άγχος της. Αν και ακόμα δεν μπορεί να φύγει από το μπαλκόνι, κατάφερε να βγει από το σπίτι, να πάει κομμωτήριο, μια βόλτα ή να δει κάποιον φίλο. Μπορεί να δει βίντεο που εξηγούν τα παιδικά τραύματα χωρίς να το κλείσει. «Το μυαλό μου ήταν πιο ανοιχτό, μπορούσα πραγματικά να το αποδεχτώ», εξηγεί.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, κατάφεραν με τον Tim να πάνε διακοπές για πρώτη φορά μετά από χρόνια, «στην Ελλάδα, στο αγαπημένο μας μέρος που πηγαίναμε κάθε χρόνο», θυμάται ο Tim. «Ναι, αυτό ήταν πολύ μεγάλο πράγμα».

Και κάτι άλλο είναι επίσης διαφορετικό – η επιθυμία της να πιει έχει φύγει. Απείχε από τον Απρίλιο του 2022 – το μεγαλύτερο διάστημα χωρίς αλκοόλ τα τελευταία 20 χρόνια. Η Granata έχει συνταγογραφήσει ένα σπρέι μύτης κεταμίνης για να τη βοηθάει όταν θέλει να πιει, που εξακολουθεί να συμβαίνει καμιά φορά, ειδικά όταν κάτι αλλάξει στη ζωή της. Οι διακοπές ήταν δύσκολες, για παράδειγμα – αλλά μέχρι στιγμής κατάφερε να αποφύγει το ποτό.

«Δεν έχω επιστρέψει στον εθισμό και την κατάθλιψη. Για λίγο μόνο αλλά δεν ήταν πολύ βαρύ», είπε η Amanda. Τέσσερις μήνες μετά την αρχική θεραπεία, η διάθεσή της έπεσε ξανά, έτσι η Dr Granata αποφάσισε να κάνουν μια ενισχυτική θεραπεία, ξεκινώντας έναν νέο γύρο θεραπείας τον Σεπτέμβριο του 2022. Η Amanda έψαχνες επίσης έναν θεραπευτή ειδικό σε τραύματα για να εξερευνήσει την ψυχοθεραπεία ενώ ήταν υπό την επήρεια.

Η Granata είναι πολύ εντυπωσιασμένη με την πρόοδό της, ειδικά δεδομένου του ιστορικού της ψυχιατρικών παρεμβάσεων και χρήσης φαρμάκων. «Η χρήση αυτής της ουσίας τέσσερις ως έξι φορές έκανε αυτό που οι άλλες θεραπείες δεν έκαναν εδώ και χρόνια», λέει. «Αυτό είναι το ιδιαίτερο με αυτά τα φάρμακα – πόσο γρήγορα δρουν και πόσο μακροχρόνια είναι η επίδρασή τους».

Αν και τα πράγματα εξακολουθούν να είναι δύσκολα, ο σύντροφός της Tim έχει δει αξιοσημείωτη βελτίωση στη διάθεση της Amanda, στην ικανότητά της να κάνει πράγματα, να πηγαίνει σε ραντεβού και να είναι παρούσα για την οικογένειά της. Ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα της θεραπείας, πιστεύει ότι αυτό το είδος θεραπείας είναι πολύ καλύτερο από τις παραδοσιακές μεθόδους που δοκίμασε η Amanda. Παραμένει αισιόδοξος για εκείνη και την κοινή ζωή τους. Όπως λέει: «Είμαι γεννημένος αισιόδοξος».

Μια εκδοχή αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στο VICE Germany.

Περισσότερα από το VICE

«Ο Άνθρωπος που Ήμουν Πριν τη Φυλακή Έχει Πεθάνει»: Πώς Είναι για μια Αθώα να Περνάει 18 Μήνες στο Κελί

Πώς να Κάνεις ένα Sex Tape Σύμφωνα με μια Πρώην Πορνοστάρ

Η Αποκτήνωση του Έλληνα και η Μοντέρνα «Μεγάλη Κατάθλιψη» που Βιώνουμε

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.