Σπιρουλίνα: Από τις Σέρρες στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος στο Παρίσι

Το Παρίσι απέχει από τα Θερμά Νιγρίτας Σερρών 2.404 χιλιόμετρα και τα Θερμά απέχουν από το Φρασκάτι της Ιταλίας 1.187 χιλιόμετρα. Αυτές τις αποστάσεις χρειάστηκε να «διανύσουν» τα στοιχεία παραγωγής ενός μικροφυκιού, πλούσιο σε πρωτεΐνες: της γνωστής σπιρουλίνας. Μελετάται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στα γραφεία του στη γαλλική πρωτεύουσα και στην έδρα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών, λίγο έξω από τη Ρώμη. Πώς μπορεί δηλαδή να παραχθεί σε συνθήκες διαστήματος. Και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι και θεαματικά.

Στα Θερμά Νιγρίτας εδώ και 28 χρόνια παράγεται η υπερ-τροφή, που ονομάζεται σπιρουλίνα. Πρόκειται για κυανοβακτήριο με επιστημονική ονομασία Arthrospira platensis, καθώς από το μικροσκόπιο εμφανίζεται ότι συνδέεται με σπείρες, γι’ αυτό και ο ένας από τους πρώτους παραγωγούς στην Ελλάδα, ο Μιχάλης Ζουλουμίδης, επιμένει και τη γράφει με «ει», σπειρουλίνα, στο site της εταιρίας www.spirulina.gr. Οι μικροοργανισμοί γεμίζουν τις δεξαμενές που βρίσκονται στα θερμοκήπια των Θερμών, δίνοντας στο νερό ένα κυανοπράσινο χρώμα. Δεν πρόκειται για φυτό, αλλά για μικροοργανισμό. «Ένα από τα 24.000 των άλγεων φυκιών που υπάρχουν στον πλανήτη και ένα από τα οκτώ βρώσιμα που είναι το πιο πλούσιο σε βιταμίνες και αμινοξέα», ξεναγεί το VICE ο ιδιοκτήτης της εταιρίας ΑΛΓΗ Μιχάλης Ζουλουμίδης. «Έχει μήκος 0,5 χιλιοστό, είναι τριχούλες που κολυμπάνε», λέει ακριβώς περιγράφοντας το προϊόν. Άλλωστε στις δεξαμενές της εταιρίας στα Θερμά, μπορείς να διακρίνεις να κολυμπούν τις εκατομμύρια τριχούλες. Και να αναπαράγονται.

Γράφηκε πολλές φορές στο παρελθόν ότι η σπιρουλίνα χρησιμοποιήθηκε ως τροφή των αστροναυτών στο διάστημα, επειδή πρόκειται για υπερτροφή, πλούσια σε πρωτεΐνες. Ωστόσο αυτό δεν έχει επαληθευτεί από πουθενά. «Έχει ακουστεί ότι η NASA παρήγαγε σπιρουλίνα, μετά την ουσιαστική ανακάλυψή της στη λίμνη Τσαντ της Αφρικής και ήταν μυστική η παραγωγή της. Ακούστηκε επίσης ότι μετά έγινε γνωστό στους Ρώσους, οι οποίοι ανέπτυξαν παραγωγή στη Βουλγαρία για να τη χρησιμοποιούν ως τροφή Ρώσοι κοσμοναύτες», λέει ο Μ. Ζουλουμίδης. Η αλήθεια είναι πως η NASA έχει μία σχέση με τη σπιρουλίνα, με την έννοια ότι ερευνά και αυτή ως οργανισμός το ενδεχόμενο παραγωγής της σε συνθήκες διαστήματος.

«Έγινε ένα πείραμα και από τη NASA, όμως όλοι οι διαστημικοί οργανισμοί μελετούν πολλούς μικροοργανισμούς», απαντά ο ομότιμος ερευνητής του ινστιτούτου χημικής βιολογίας του εθνικού ιδρύματος ερευνών Θεόδωρος Σωτηρούδης. «Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος έχει το πιο προωθημένο πρόγραμμα που έχει εστιαστεί στη σπιρουλίνα. Ήδη αυτή τη στιγμή βρίσκονται δύο αντιδραστήρες για την παραγωγή της», συμπληρώνει μιλώντας στο VICE. To πρόγραμμα MELiSSA του Οργανισμού (ESA) πράγματι εξετάζει αυτές τις παραμέτρους και εστιάζει στην παραγωγή σπιρουλίνας μέσα στον διαστημικό σταθμό. «Γίνονται πειράματα με σπιρουλίνα, την καλλιεργούν και θέλουν να δουν αν στο μέλλον οι αποστολές θα μπορούν να την παράγουν και ως τροφή αλλά και για παράγωγή οξυγόνου, όπως κάνουν και με άλλους μικροοργανισμούς», αναφέρει ο κ. Σωτηρούδης. Δηλαδή οι έρευνες επικεντρώνονται στη συμπεριφορά του μικροοργανισμού αυτού, που είναι πλούσιος σε πρωτεΐνες και βιταμίνες, μέσα στο περιβάλλον ενός διαστημικού σταθμού, εάν δηλαδή κάνει μεταλλάξεις, εάν και κατά πόσο επηρεάζεται από τη βαρύτητα.

VICE Video: Η Ιθαγενής Ακτιβίστρια των Μάγια στην Αθήνα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδαςVICE Video Greece στο Facebook.

Η σπιρουλίνα έχει το χαρακτηριστικό να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα και να παράγει οξυγόνο. «Ερευνάται πώς σε ένα κλειστό κύκλωμα τα απόβλητα της αναπνοής σε διοξείδιο του άνθρακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τροφή για τη σπιρουλίνα για να παράγει οξυγόνο. Και ως τροφή είναι η πιο πλούσια πηγή πρωτεϊνών, αφού σε σχέση με άλλες το 60% έως 70% της βιομάζας της έχει πρωτεΐνη», τονίζει ο ερευνητής. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος στο πλαίσιο του MELiSSA χρησιμοποίησε τα στοιχεία του ινστιτούτου χημικής βιολογίας και τα ευρήματα των ερευνών του κ. Σωτηρούδη, που μετέφερε την τεχνογνωσία των Θερμών στην παραγωγή.

Στις κυανοπράσινες δεξαμενές των Θερμών, στα νότια των Σερρών, καλλιεργείται η μεγαλύτερη παραγωγή στην Ελλάδα. «Με δική μας σπιρουλίνα έκαναν τα πρώτα πειράματα που προβλέπουν να παράγονται στο διάστημα οκτώ τροφές», λέει περήφανα ο Μιχάλης Ζουλουμίδης για το ευρωπαϊκό διαστημικό πρόγραμμα. Πρόσφατα η σπιρουλίνα περιλήφθηκε σε ένα πρόγραμμα του κέντρου διάδοσης επιστημών ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη, που υλοποιεί η εταιρία Clobus Hellas η οποία κατασκευάζει κλειστά οικοσυστήματα βασισμένα στην τεχνολογία της NASA. Στο πρόγραμμα test by NASA θα τοποθετηθεί σπιρουλίνα σε kid box της εταιρίας.

Τα Θερμά Νιγρίτας θεωρούνται το κατάλληλο περιβάλλον για την παραγωγή, ή μάλλον για την αναπαραγωγή της σπιρουλίνας. «Οι παράγοντες που χρειάζεται είναι ζέστη, νερό και ήλιο», ενημερώνει ο Μιχάλης Ζουλουμίδης. Τα Θερμά διαθέτουν τη γεωθερμία, «όμως της Νιγρίτας το γεωθερμικό πεδίο είναι ιδιόρρυθμο, έχει διοξείδιο του άνθρακα». Έτσι διαχωρίζουν το «γεωθερμικό ρευστό» σε ζεστό νερό για να ζεσταίνονται οι δεξαμενές και σε διοξείδιο που διοχετεύουν με σωληνάκια για να «τρέφεται» ο μικροοργανισμός και να αναπτύσσεται.

Η εταιρία του Μιχάλη Ζουλουμίδη παράγει ετησίως πέντε τόνους σπιρουλίνας. Στην ίδια περιοχή λειτουργούν ακόμη δύο εταιρίες, μία άνοιξε πρόσφατα στο Σιδηρόκαστρο Σερρών όπου επίσης υπάρχει γεωθερμικό πεδίο και μία προσπάθεια γίνεται στην Κρήτη. «Στη Νιγρίτα είναι η μεγαλύτερη παραγωγή σπιρουλίνας στην Ευρώπη», λέει περήφανα. Γνωρίζει πολλά στοιχεία για την υπερτροφή που παράγει και είναι διάσημη. Με άνεση τον ακούς να λέει πως η σπιρουλίνα διαθέτει όλη τη σειρά βιταμινών Β, «έχει καροτίνη περισσότερη από τα καρότα και σίδηρο περισσότερο από το σπανάκι. Απορροφάται σε ποσοστό 95% από τον οργανισμό όταν οι χημικά παρασκευασμένες βιταμίνες απορροφώνται λιγότερο, καθώς δεν αναγνωρίζονται», συνεχίζει. Και εξηγεί: «Τονώνει το ανοσοποιητικό, εάν έχεις γρίπη χωρίς σπιρουλίνα θα θεραπευτείς σε πέντε ημέρες με 38-39 πυρετό. Αν παίρνεις σπιρουλίνα, σε τρεις ημέρες με δέκατα». Απλά πράγματα.

Περισσότερα από το VICE

Η Ιστορία της Α. που Αρνήθηκε να Σερβίρει Καφέ σε Αστυνομικό στα Εξάρχεια

Όσα Ξέρουμε για τους Chapitos, τους Γιους του El Chapo

«Δεν Ήθελε να Δουν τα Πτώματά μας» - Όταν ο Μπαμπάς μου Παραλίγο να Σκοτώσει την Οικογένειά μας