Μπήκαμε στα Μυστικά Λημέρια Ναρκωτικών του Λονδίνου

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Την προηγούμενη εβδομάδα, οι αρχές στην νότια Ουαλία, ανακάλυψαν και κατέστρεψαν έναν χώρο που έχει περιγραφεί ως ένα «πραγματικό λημέρι ναρκωτικών». Κρυμμένο με κλαδιά, το χτίσμα που βρέθηκε σε δασική έκταση του Bridgend είχε αδιάβροχη οροφή και σύμφωνα με τις αρχές, ένα «τραπέζι για τα προϊόντα», το οποίο μοιάζει περισσότερο με παγκάκι το οποίο φτιάχτηκε από τον κορμό ενός δέντρου. Τα παραπάνω φάνηκαν να αρκούν για να πείσουν τις αρχές πως αυτή η ξύλινη καλύβα ήταν ένα μέρος όπου μαζεύονταν τα ρεμάλια της περιοχής για να αγοράσουν, να πουλήσουν ή να καπνίσουν λίγο χόρτο.

Όμως, η αντίδραση που δημιούργησε αυτή η ανακάλυψη δεν ήταν τόσο έντονη όσο περίμεναν οι αρχές, μιας και το «λημέρι» μοιάζει περισσότερο με λέσχη των Μυστικών Επτά παρά με κάποιον επικίνδυνο τεκέ. Στην σελίδα της αστυνομίας της νότιας Ουαλίας στο Facebook τα σχόλια ήταν κυρίως κυνικά: κάποιοι κατηγόρησαν τις αρχές ότι απλά διέλυσαν ένα δεντρόσπιτο κάποιων πιτσιρικάδων, ενώ άλλοι δήλωναν δυσαρεστημένοι που πλέον δεν θα είχαν κάπου να κάνουν ένα γρήγορο τσιγάρο όταν πήγαιναν τον σκύλο τους βόλτα και τους έπιανε η βροχή.

Από την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, με τα υπόγεια γεμάτα όπιο και τα καταγώγια πλημμυρισμένα με τζαζ και χόρτο, μέχρι τους τεκέδες του κρακ των ημερών μας, το «λημέρι ναρκωτικών» πάντα παρουσιαζόταν ως μια λέσχη για τον απόπατο της κοινωνίας: τοίχοι λερωμένοι με αίμα που πετάγεται από σύριγγες, ένας τεράστιος τύπος με πιστόλι να φυλάει σκοπιά, άνθρωποι λιπόθυμοι από την μαστούρα και μια βαριά πόρτα ασφαλείας. Κοινώς, ένα crack house όπως θα το απεικόνιζε o Guy Ritchie.

Στην πραγματικότητα όμως, υπάρχουν πλέον όλο και λιγότερα εγκαταλειμμένα κτίρια σε αστικές περιοχές, οπότε το «ναρκωτικό στέκι», ο τεκές, πείτε το όπως θέλετε, είναι πλέον πιο πιθανό να βρεθεί σε κάποιο απλό διαμέρισμα ενός ευάλωτου ενοίκου που έχει παραδώσει τα κλειδιά του σε κάποιον έμπορο ή απλά στο σπίτι ενός ιδιαίτερα φιλόξενου χρήστη.

Η γκαρσονιέρα του Peter στο βορειοανατολικό Λονδίνο είναι μια από τις πιο χαλαρές περιπτώσεις που μπορείς να ονομάσεις «ναρκωτικό στέκι». Υπάρχουν δύο τεράστια μαύρα μαστίφ που πιάνουν πάρα πολύ χώρο και γαυγίζουν πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε, αλλά πέραν τούτου λειτουργεί κανονικά ως ένας άνετος και ασφαλής χώρος για μια ομάδα χρηστών κρακ και ηρωίνης από την ευρύτερη περιοχή.

Ο Peter είναι 46 ετών και χρησιμοποιεί «βαριά» ναρκωτικά εδώ και 24 χρόνια. Του λείπει ένα μάτι και έχει μια μεγάλη ουλή στο μάγουλό του. Απόψε, στο διαμέρισμά του υπάρχουν πέντε άτομα καθισμένα σε καναπέδες καπνίζοντας κρακ, δύο εκ των οποίων θα κάνουν και χρήση ηρωίνης λίγο αργότερα.

«Μου αρέσει αυτό το μέρος γιατί είναι πιο ασφαλές από τον δρόμο, εκεί έξω σε γραπώνουν πιο εύκολα», λέει ο 21χρονος Elvis, ο οποίος κάνει χρήση κρακ και ηρωίνης από τα 14 του χρόνια. Πέρασε ένα μέρος των εφηβικών του χρόνων στην Ρωσία, όπου κάποια στιγμή βρέθηκε να μαζεύει κομμάτια ανθρώπινου δέρματος από το πάτωμα ενός τεκέ για krokodil. Πριν δύο χρόνια τον πέταξαν σε έναν κάδο απορριμμάτων στο Ανατολικό Λονδίνο, όταν πήρε μια υπερβολική δόση στο σπίτι ενός αγνώστου.

Η φίλη του η Catherine είναι κι αυτή 21. Μου λέει ότι γεννήθηκε εθισμένη στην ηρωίνη επειδή η μάνα της έκανε χρήση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της. «Δεν θα έκανα ποτέ χρήση μπροστά σε ανθρώπους που δεν εμπιστευόμουν», μου εξηγεί. «Κάνω χρήση εδώ γιατί δεν θέλω να με κρίνουν και επειδή νιώθω ασφαλής». Η Catherine δεν θυμάται πια πόσους ανθρώπους έχει δει να παίρνουν υπερβολική δόση, ενώ ο Peter μου λέει ότι στο σπίτι του κάτι τέτοιο έχει συμβεί μόλις τέσσερις φορές σε επτά χρόνια.

Από αυτά που βλέπω, ο Peter φροντίζει τους πάντες και τα λεφτά, τα ναρκωτικά και το φαγητό μοιράζονται ισόποσα σε όλους.

«Δεν μας βλέπει κανείς εδώ κα αυτό είναι σημαντικό για μένα», μου λέει ο Peter καθώς τραβάει μια βαθιά ρουφηξιά κρακ. «Δεν μου αρέσει όταν ένα ανήλικο μπορεί να δει κάποιον να κάνει χρήση. Δεν είναι σωστό. Για μας, αυτό το μέρος είναι ασφαλές. Αν κάποιος πάρει υπερβολική δόση, θα καλέσω το ασθενοφόρο, δεν θα πετάξω κανέναν στα σκουπίδια».

Πριν δέκα χρόνια, τεκέδες όπως το περίφημο Black and White café του Bristol, προκαλούσαν πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα μέσα ενημέρωσης από ότι τώρα.

Αν και οι αρχές εισβάλλουν σε τεκέδες με την ίδια συχνότητα, η είδηση μιας τέτοιας κίνησης δεν απασχολεί και τόσο πλέον τα μέσα. Εντούτοις, τα «επαγγελματικά λημέρια» τα οποία τρέχουν διάφοροι γκάνγκστερ – τα μέρη που έχουν μεγάλες μεταλλικές πόρτες και στα οποία μπορεί κανείς να πάρει μεγάλες ποσότητες – υπάρχουν ακόμα.

«Πριν δύο χρόνια πήγα σε ένα στο Shepherd's Bush επειδή ο dealer μου είπε ότι είχαν καλό πράμα», μου λέει ο Elvis. «Μου είπε να προσέξω τι θα πω και πως θα σταθώ, γιατί μπορεί να μην έβγαινα ζωντανός. Με ανάγκασαν να κάνω χρήση ηρωίνης και κρακ για να σιγουρευτούν ότι δεν ήμουν μπάτσος. Το πάτωμα ήταν καλυμμένο με πλαστικό για να μπορούν εύκολα να ξεφορτώνονται τα αίματα από τα μαχαιρώματα και τα σώματα εκείνων που έπαιρναν υπερβολική δόση».

Στην πιο ήρεμη πλευρά αυτής της ιστορίας, υπάρχουν τα στέκια της κάνναβης, τα οποία λειτουργούν υπό κάποια μορφή από την δεκαετία του 60, πολύ πριν φτάσει το κρακ στην Βρετανία. Το βασικό τους μέλημα είναι να μην προκαλούν την προσοχή και να προσελκύουν πελάτες από στόμα σε στόμα. Τα περισσότερα εξ' αυτών λειτουργούν για περίπου ένα εξάμηνο, οπότε και δέχονται «πέσιμο» από τις αρχές, ή από κάποια συμμορία εμπόρων. Υπάρχουν όμως και κάποια, που πουλούν χόρτο στους πελάτες τους εδώ και χρόνια.

Ο χώρος του Lynval, ο οποίος προστατεύεται από μια βαριά πόρτα ασφαλείας σε ένα κτίριο με γραφεία στο Βόρειο Λονδίνο, πουλάει χόρτο εισαγόμενο από την Τζαμάικα από το 2008. Όταν φτάνω, βρίσκω 12 άτομα στον χώρο, κυρίως Τζαμαϊκανούς και Αφρικανούς, αλλά και μερικούς Πολωνούς. Κάποιοι παρακολουθούν ποδόσφαιρο στην τηλεόραση, ενώ δύο Τζαμαϊκανοί γύρω στα 50 – όσο είναι και ο Lynval – παίζουν μπιλιάρδο. Μια ομάδα νεαρών έχει δημιουργήσει μια ουρά στην κουζίνα, εκεί που γίνονται οι αγοραπωλησίες.

Ρωτάω τον Lynval γιατί δεν καπνίζει κανείς χόρτο, γιατί την τελευταία φορά που ήμουν εδώ, το μέρος μύριζε λες και ήταν Δευτέρα στο Notting Hill Carnival. Μου λέει πως για την ώρα, λόγω παραπόνων των κατοίκων του κτιρίου που έχουν προκαλέσει πιέσεις από τις αρχές, έχει απαγορεύσει την χρήση εντός του χώρου. Έστω κι έτσι, ο Lynval εξακολουθεί να έχει 200 και πλέον πελάτες την εβδομάδα.

Ο Lynval, ο οποίος είναι ένας ορκισμένος Rastafarian, μου λέει πως οι περισσότεροι πελάτες του είναι τριαντάρηδες αν και έχει και μια ομάδα γυναικών που είναι κι αυτές πιστές πελάτισσες. Είναι επίσης ένα μέρος όπου μαζεύονται Αφρικανοί από όλο το Λονδίνο, οι οποίοι έχουν καταφτάσει από την Αιθιοπία, την Νότιο Αφρική την Ζιμπάμπουε και την Νιγηρία. «Για μερικούς ανθρώπους είναι το πλησιέστερο πράγμα που έχουν σε οικογένεια. Τα περισσότερα κοινοτικά κέντρα έχουν πλέον κλείσει, οπότε μαζεύονται εδώ και μιλούν για τα οικογενειακά τους, για την μουσική, για τον Jeremy Corbyn, για ό,τι θέλουν. Έχουμε λύσει πολλά προβλήματα εδώ».

Όταν τα ναρκωτικά είναι εκτός νόμου, είναι απόλυτα λογικό ότι οι χρήστες θα προσπαθούν να βρουν μέρη όπου μπορούν να κάνουν αυτό που θέλουν μακριά από τα μάτια του νόμου.

Όλο αυτό βέβαια δεν είναι τόσο απλό. Στην περίπτωση του χόρτου η ανησυχία είναι σαφώς μικρότερη (αν και το κράτος πιθανόν να χάνει δισεκατομμύρια με το να μην ανοίγει νόμιμα καταστήματα κάνναβης), αλλά το ίδιο δεν ισχύει για τα πιο σκληρά ναρκωτικά.

Από την άποψη του ρίσκου για τον χρήστη, προφανώς και έχει λογική το να θες να κάνει χρήση μαζί με άλλους έτσι ώστε σε περίπτωση overdose να υπάρχουν άνθρωποι που θα σε φροντίσουν. Από αυτήν την άποψη, μέρη όπως το διαμέρισμα του Pete δεν είναι κακό να υπάρχουν.

Σε έναν πιο προοδευτικό κόσμο βέβαια, θα μπορούσαν να γίνουν αρκετά περισσότερα βήματα προς τα εμπρός. Το 2012, οι αρχές της Δανίας άνοιξαν στην Κοπεγχάγη πέντε «fixing rooms», όπου χρήστες μπορούν να κάνουν χρήση, με καθαρές όμως βελόνες και υπό την επίβλεψη ιατρικού προσωπικού. Στις αρχές του έτους το Υπουργείο Υγείας της χώρας αποκάλυψε πως δεν υπήρξε ούτε ένας θάνατος από τις 301 περιπτώσεις υπερβολικής δόσης σε αυτά τα fixing rooms, ότι όλο και περισσότεροι χρήστες έχουν ζητήσει βοήθεια για να απαλλαγούν από τον εθισμό τους σε σχέση με άλλα χρόνια και πως ο αριθμός των χρησιμοποιημένων βελόνων που έβρισκε κανείς στην περιοχή του Vesterbro όπου υπάρχουν "fixing rooms" έχει πέσει αισθητά. Μια αντίστοιχη προσπάθεια ξεκίνησε και στο Sydney πριν από 15 χρόνια και έχει γνωρίσει παρόμοια επιτυχία.

Σε έναν ναρκωτικό υπόκοσμο που εκ της συμβάσεως κινείται στις σκιές, αυτό που συμβαίνει στην Δανία, αποδεικνύει ότι οι άσχημες καταστάσεις που συνδέονται με τα ναρκωτικά είναι πολύ πιο συχνό φαινόμενο όταν η χρήση αποκρύπτεται και διατηρείται εκτός νόμου.

Τα τελευταία σχετικά στοιχεία από την Βρετανική κυβέρνηση, δείχνουν πως η περυσινή χρονιά είχε τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων από ναρκωτικά στην ιστορία της χώρας. Εντωμεταξύ ο τρόπος που το κράτος αντιμετωπίζει τα ναρκωτικά παραμένει ίδιος: εξωφρενικά οπισθοδρομικός και απίστευτα αναποτελεσματικός. Αν θέλουμε να περιορίσουμε τους θανάτους από ναρκωτικά, τότε ίσως είναι ώρα να προσφέρουμε στους χρήστες κάτι καλύτερο από τα απαίσια και επικίνδυνα περιβάλλοντα στα οποία αναγκάζονται να κινούνται.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.