Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.Οι γιαγιάδες, γενικά, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ένα πακέτο καλοσύνης και ευγένειας, και αν το καλοσκεφτείς πρέπει να νιώθουμε πολύ τυχεροί/ές που τις έχουμε, που τρώμε τα φαγητά τους ή που απλώς υπάρχουν. Παρόλο που μπορεί να έχουμε κάποια ίδια (κληρονομικά) χαρακτηριστικά με τις γιαγιάδες μας, δεν μοιραζόμαστε τις ίδιες εμπειρίες. Έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα μέσα σε λίγες γενιές - 50 ή 60 χρόνια πριν, η ζωή των νεαρών γυναικών ήταν πολύ διαφορετική.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ευρωπαίοι συντάκτες/ριες του VICE μιλήσαμε με τις γιαγιάδες μας για τις επιλογές που θα έκαναν αν ζούσαν με τις σημερινές συνθήκες.ΕΛΛΑΔΑ
Μέλπω, 86Η γιαγιά μου η Μέλπω ζει στον Πειραιά και πέρασε όλη της τη ζωή στο σπίτι, φροντίζοντας τα πέντε της παιδιά.
-Μελπομένη Μαραγκίδου, 27, News Editor στο VICE Greece VICE: Πιστεύεις ότι εσύ και εγώ μεγαλώσαμε διαφορετικά σε σχέση με τα δικαιώματα των γυναικών;
Μέλπω: Εγώ μεγάλωσα καλά. Είχα έναν καλό άνδρα που μου έδινε ελευθερίες σε σχέση με άλλες γυναίκες τότε. Όμως κι εσύ, και η μητέρα σου, μεγαλώσατε πολύ διαφορετικά απ' ό,τι εγώ. Από το πιο απλό - ότι εμένα δεν με άφηναν να πηγαίνω βόλτες μόνη μου… Θα έκανες διαφορετικές επιλογές στη ζωή σου, αν μεγάλωνες τώρα;
Παντρεύτηκα 19 ετών από προξενιό. Πιστεύω ότι σήμερα θα είχα παντρευτεί αυτόν που αγαπούσα και ας τον αγάπησα τον άνδρα μου με τα χρόνια. Επίσης, θα ήθελα να έχω παντρευτεί μεγαλύτερη, για να είχα ζήσει. Πάντως τον άνδρα μου θα τον παντρευόμουν ξανά. Ήταν καλός, δεν ήθελε να μου κάνει κουμάντο. Θα ήθελα να έχω δουλέψει, να είχα γίνει μαγείρισσα, αλλά είχα να μεγαλώσω πέντε παιδιά. Δεν δούλεψα ποτέ μου. Θα το ήθελα. Ίσως να μην έκανα τόσα πολλά παιδιά. Θα ήθελα να ήμουν σοφερίνα. Δεν οδήγησα ποτέ. Μίνι φούστα, επίσης, δεν φόρεσα - πάντα μέχρι το γόνατο. Ο άνδρας μου, βέβαια, δεν είχε τέτοια ζητήματα. Εσείς είστε πιο καλά. Μπορείτε να παντρευτείτε όποιον θέλετε, αρκεί να σας βγει καλός. Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί να σας βγει σκάρτος. Εκεί που μπορούσα, έκανα αυτό που ήθελα. Ο άνδρας μου ήταν πολύ Δεξιός, του έλεγα «ναι, ναι, ψήφισα αυτό που μου είπες», αλλά ψήφιζα ΠΑΣΟΚ. Δεν του το έλεγα, βέβαια. Υπήρχε κάτι που σε ενόχλησε ιδιαίτερα λόγω της θέσης σου ως γυναίκα;
Το ότι δεν δούλεψα στη ζωή μου. Αυτή ήταν η νοοτροπία τότε. Εντάξει, ο άνδρας μου έβγαζε λεφτά, αλλά ήθελα να έχω κι εγώ το πορτοφόλι μου. Εγκλωβίστηκα με τα παιδιά στο σπίτι. Εγώ μεγάλωσα πέντε παιδιά και εννιά εγγόνια - τώρα και δισέγγονα. Τα αγαπάω, βοήθησα τα παιδιά μου, αλλά δεν είχα επιλογή να μην το κάνω. Δηλαδή, μπορεί να θεωρηθεί ότι εκμεταλλεύτηκαν τη θέση μου ακόμη και τα παιδιά μου, και πήραν ως δεδομένο ότι ο ρόλος μου είναι αυτός. Για ποια δικαιώματα πρέπει να συνεχίζουν να παλεύουν οι γυναίκες σήμερα; Πιστεύεις ότι έχουμε καταφέρει την ισότητα; Πιστεύεις ότι κάποτε θα έχουμε πραγματική ισότητα;
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν αλλάξει πολλά για τις γυναίκες προς το καλύτερο, αλλά όχι όλα. Υπάρχουν γυναίκες που φαίνεται να είναι πολύ ανώτερες από άνδρες, αλλά πραγματική ισότητα δεν υπάρχει. Όταν κλείνεις την πόρτα του σπιτιού, η γυναίκα πάλι θα έχει το βάρος να μεγαλώσει τα παιδιά, να καθαρίσει το σπίτι, να προσέξει τους παππούδες και επιπλέον να δουλέψει.
-Μελπομένη Μαραγκίδου, 27, News Editor στο VICE Greece VICE: Πιστεύεις ότι εσύ και εγώ μεγαλώσαμε διαφορετικά σε σχέση με τα δικαιώματα των γυναικών;
Μέλπω: Εγώ μεγάλωσα καλά. Είχα έναν καλό άνδρα που μου έδινε ελευθερίες σε σχέση με άλλες γυναίκες τότε. Όμως κι εσύ, και η μητέρα σου, μεγαλώσατε πολύ διαφορετικά απ' ό,τι εγώ. Από το πιο απλό - ότι εμένα δεν με άφηναν να πηγαίνω βόλτες μόνη μου… Θα έκανες διαφορετικές επιλογές στη ζωή σου, αν μεγάλωνες τώρα;
Παντρεύτηκα 19 ετών από προξενιό. Πιστεύω ότι σήμερα θα είχα παντρευτεί αυτόν που αγαπούσα και ας τον αγάπησα τον άνδρα μου με τα χρόνια. Επίσης, θα ήθελα να έχω παντρευτεί μεγαλύτερη, για να είχα ζήσει. Πάντως τον άνδρα μου θα τον παντρευόμουν ξανά. Ήταν καλός, δεν ήθελε να μου κάνει κουμάντο. Θα ήθελα να έχω δουλέψει, να είχα γίνει μαγείρισσα, αλλά είχα να μεγαλώσω πέντε παιδιά. Δεν δούλεψα ποτέ μου. Θα το ήθελα. Ίσως να μην έκανα τόσα πολλά παιδιά. Θα ήθελα να ήμουν σοφερίνα. Δεν οδήγησα ποτέ. Μίνι φούστα, επίσης, δεν φόρεσα - πάντα μέχρι το γόνατο. Ο άνδρας μου, βέβαια, δεν είχε τέτοια ζητήματα. Εσείς είστε πιο καλά. Μπορείτε να παντρευτείτε όποιον θέλετε, αρκεί να σας βγει καλός. Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί να σας βγει σκάρτος. Εκεί που μπορούσα, έκανα αυτό που ήθελα. Ο άνδρας μου ήταν πολύ Δεξιός, του έλεγα «ναι, ναι, ψήφισα αυτό που μου είπες», αλλά ψήφιζα ΠΑΣΟΚ. Δεν του το έλεγα, βέβαια. Υπήρχε κάτι που σε ενόχλησε ιδιαίτερα λόγω της θέσης σου ως γυναίκα;
Το ότι δεν δούλεψα στη ζωή μου. Αυτή ήταν η νοοτροπία τότε. Εντάξει, ο άνδρας μου έβγαζε λεφτά, αλλά ήθελα να έχω κι εγώ το πορτοφόλι μου. Εγκλωβίστηκα με τα παιδιά στο σπίτι. Εγώ μεγάλωσα πέντε παιδιά και εννιά εγγόνια - τώρα και δισέγγονα. Τα αγαπάω, βοήθησα τα παιδιά μου, αλλά δεν είχα επιλογή να μην το κάνω. Δηλαδή, μπορεί να θεωρηθεί ότι εκμεταλλεύτηκαν τη θέση μου ακόμη και τα παιδιά μου, και πήραν ως δεδομένο ότι ο ρόλος μου είναι αυτός. Για ποια δικαιώματα πρέπει να συνεχίζουν να παλεύουν οι γυναίκες σήμερα; Πιστεύεις ότι έχουμε καταφέρει την ισότητα; Πιστεύεις ότι κάποτε θα έχουμε πραγματική ισότητα;
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν αλλάξει πολλά για τις γυναίκες προς το καλύτερο, αλλά όχι όλα. Υπάρχουν γυναίκες που φαίνεται να είναι πολύ ανώτερες από άνδρες, αλλά πραγματική ισότητα δεν υπάρχει. Όταν κλείνεις την πόρτα του σπιτιού, η γυναίκα πάλι θα έχει το βάρος να μεγαλώσει τα παιδιά, να καθαρίσει το σπίτι, να προσέξει τους παππούδες και επιπλέον να δουλέψει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Εγώ σας χαίρομαι που σας βλέπω να παλεύετε. Πρέπει να έχετε το πορτοφόλι σας, για να μπορείτε να φεύγετε ανά πάσα στιγμή. Είναι η ελευθερία σας. Να προοδεύετε με τις δουλειές σας και να είστε ανεξάρτητες. Εγώ στις κόρες μου δεν είπα να παντρευτούν γρήγορα. Είπα να βρουν ένα καλό παιδί. Δεν είχα πρόβλημα να βγαίνουν, να πηγαίνουν με φίλους διακοπές, να φορούν ό,τι θέλουν. Αυτά είναι δεδομένα για εσάς, αλλά για εμάς δεν ήταν. Να διαλέγετε τον άνθρωπο που αγαπάτε και αν δεν είναι ο σωστός, να πηγαίνετε στον επόμενο. Μην σκέφτεστε ότι πρέπει να μείνετε με κάποιον ή τι θα σκεφτεί ο κόσμος. Δοκιμάστε μέχρι να βρείτε τον καλύτερο για εσάς. Ας πάτε με όσους άνδρες θέλετε. Να δείτε, όμως, ποιος είναι ο καλύτερος. Δοκιμάζετε έναν, δύο, τρεις, δέκα. Αν δεν είναι καλός κανείς; Όξω, ο επόμενος.ΑΓΓΛΙΑ
Sylvia, 68
Η γιαγιά μου, η Sylvia εργαζόταν σαν κομμώτρια και barwoman πριν μετακομίσει στην Τζαμάικα το 1990. Εκεί έγινε κτηνοτρόφος και μοδίστρα. Αφότου επέστρεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο έγινε φωτογράφος και εργάστηκε πάνω σε αυτό μέχρι τη συνταξιοδότησή της.
- Amy 21, εκπαιδευόμενη στο VICE UK VICE: Μεγαλώνοντας τη δεκαετία του 1960, νιώθεις πως είχες τα ίδια προνόμια που έχουν οι γυναίκες σήμερα;
Sylvia: Τότε οι νέες γυναίκες ένιωθαν σχετικά απελευθερωμένες επειδή μόλις είχε εισαχθεί στην αγορά το «χάπι της επόμενης μέρας». Υποθέτω πως για αρκετές γυναίκες λειτούργησε σαν ένα είδος σεξουαλικής απελευθέρωσης και ισότητας με τους άνδρες. Το μισθολογικό χάσμα ήταν πολύ χειρότερο τότε, ενω σήμερα είναι πολύ περισσότερες και οι γυναίκες που σπουδάζουν. Παλιότερα, ακόμη και αν ήταν οξυδερκείς, δεν ήταν εύκολο να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση ή να πάρουν πτυχίο διότι οι γονείς τους ήθελαν να εργαστούν. Σήμερα οι γυναίκες είναι πολύ πιο ανεξάρτητες απ' ό,τι μπορούσαν να είναι τότε. Αλλά στη δεκαετία του '60 υπήρχε σίγουρα χειραφέτηση και αυτό έγινε σχετικά γρήγορα. Ήταν μια καλή εποχή για να ζεις, από την άποψη ότι μπορούσες να ελπίζεις.
Νομίζεις ότι θα έκανες διαφορετικές επιλογές στη ζωή αν είχες γεννηθεί το 1995, όπως εγώ;
Δεν είμαι σίγουρη για το αν θα είχα παντρευτεί. Συνειδητοποιώ σήμερα πως παντρεύτηκα πολύ μικρή - ήμουν μόλις 19 και ο παππούς σου 21. Κάναμε παιδιά χωρίς να το σκεφτούμε. Ήταν φυσιολογικό τότε. Παντρεύεστε, μένετε μαζί και κάνετε παιδιά. Δεν σκεφτόμασταν τότε πόσο δύσκολο θα είναι. Δεν είναι η σκληρή δουλειά, αλλά η μοναξιά – όταν έχεις μονογονεϊκή οικογένεια, αλλά ακόμη και όταν είσαι παντρεμένος, μπορεί να είσαι μόνος στο σπίτι, ενώ ο σύζυγός σου δουλεύει όλη την ημέρα. Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να κάνεις, αλλά δεν μπόρεσες επειδή είσαι γυναίκα;
Λοιπόν, αφού χώρισα τον παππού σου, στις αρχές της δεκαετίας του '70, ήθελα να αγοράσω μια μονοκατοικία και δεν μου έδιναν δάνειο, παρά το γεγονός ότι είχα μαζέψει αρκετά χρήματα για να δώσω ως προκαταβολή. Απλώς γελούσαν μαζί μου επειδή είμαι γυναίκα. Κατάφερα να πάρω δάνειο μέσω ενός τοπικού συμβουλίου. Ήθελα επίσης να γίνω αστυνομικός, αλλά δεν έγινα. Ο λόγος που δεν μπόρεσα, δεν έχει να κάνει με την απελευθέρωση των γυναικών. Απλώς δεν ήμουν αρκετά ψηλή. ΙΣΠΑΝΙΑ
- Amy 21, εκπαιδευόμενη στο VICE UK VICE: Μεγαλώνοντας τη δεκαετία του 1960, νιώθεις πως είχες τα ίδια προνόμια που έχουν οι γυναίκες σήμερα;
Sylvia: Τότε οι νέες γυναίκες ένιωθαν σχετικά απελευθερωμένες επειδή μόλις είχε εισαχθεί στην αγορά το «χάπι της επόμενης μέρας». Υποθέτω πως για αρκετές γυναίκες λειτούργησε σαν ένα είδος σεξουαλικής απελευθέρωσης και ισότητας με τους άνδρες. Το μισθολογικό χάσμα ήταν πολύ χειρότερο τότε, ενω σήμερα είναι πολύ περισσότερες και οι γυναίκες που σπουδάζουν. Παλιότερα, ακόμη και αν ήταν οξυδερκείς, δεν ήταν εύκολο να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση ή να πάρουν πτυχίο διότι οι γονείς τους ήθελαν να εργαστούν. Σήμερα οι γυναίκες είναι πολύ πιο ανεξάρτητες απ' ό,τι μπορούσαν να είναι τότε. Αλλά στη δεκαετία του '60 υπήρχε σίγουρα χειραφέτηση και αυτό έγινε σχετικά γρήγορα. Ήταν μια καλή εποχή για να ζεις, από την άποψη ότι μπορούσες να ελπίζεις.
Νομίζεις ότι θα έκανες διαφορετικές επιλογές στη ζωή αν είχες γεννηθεί το 1995, όπως εγώ;
Δεν είμαι σίγουρη για το αν θα είχα παντρευτεί. Συνειδητοποιώ σήμερα πως παντρεύτηκα πολύ μικρή - ήμουν μόλις 19 και ο παππούς σου 21. Κάναμε παιδιά χωρίς να το σκεφτούμε. Ήταν φυσιολογικό τότε. Παντρεύεστε, μένετε μαζί και κάνετε παιδιά. Δεν σκεφτόμασταν τότε πόσο δύσκολο θα είναι. Δεν είναι η σκληρή δουλειά, αλλά η μοναξιά – όταν έχεις μονογονεϊκή οικογένεια, αλλά ακόμη και όταν είσαι παντρεμένος, μπορεί να είσαι μόνος στο σπίτι, ενώ ο σύζυγός σου δουλεύει όλη την ημέρα. Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να κάνεις, αλλά δεν μπόρεσες επειδή είσαι γυναίκα;
Λοιπόν, αφού χώρισα τον παππού σου, στις αρχές της δεκαετίας του '70, ήθελα να αγοράσω μια μονοκατοικία και δεν μου έδιναν δάνειο, παρά το γεγονός ότι είχα μαζέψει αρκετά χρήματα για να δώσω ως προκαταβολή. Απλώς γελούσαν μαζί μου επειδή είμαι γυναίκα. Κατάφερα να πάρω δάνειο μέσω ενός τοπικού συμβουλίου. Ήθελα επίσης να γίνω αστυνομικός, αλλά δεν έγινα. Ο λόγος που δεν μπόρεσα, δεν έχει να κάνει με την απελευθέρωση των γυναικών. Απλώς δεν ήμουν αρκετά ψηλή. ΙΣΠΑΝΙΑ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Manuela Doral Pardo, 78Η γιαγιά μου η «Lola» γεννήθηκε στη Noceda do Cervantes (Lugo, Γαλικία), αλλά ζει στην Βαρκελώνη από το 1954. Εργαζόταν ως βοηθός μάγειρα στο νοσοκομείο Vall d'Hebrón της Βαρκελώνης και έχει τρία παιδιά, ηλικίας 56, 46, 36.
-Laura Muriel, συντάκτρια στο VICE Spain VICE: Αν είχες μεγαλώσει στην εποχή που μεγάλωσα εγώ, θα έκανες διαφορετικές επιλογές στη ζωή σου;
Lola: Καταρχάς, θα είχα σπουδάσει νοσοκόμα. Γεννήθηκα κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Ποτέ δεν πήγα σχολείο επειδή έπρεπε να φροντίσω τις αγελάδες και τα πρόβατα της οικογένειάς μας. Στα 16 μου μετακόμισα στη Βαρκελώνη και άρχισα να εργάζομαι ως οικιακή βοηθός σε σπίτια πλούσιων οικογενειών. Έμαθα να διαβάζω και να γράφω σε ηλικία 36 ετών. Τότε είχα ήδη δύο παιδιά - έγινα για πρώτη φορά μητέρα στα 21 μου. Αν μεγάλωνα τώρα, θα είχα πάει σχολείο και θα έκανα οικογένεια αργότερα. Όμως όχι τόσο αργά, όσο οι γυναίκες σήμερα. Τι σε πείραζε περισσότερο από όσα έζησες ως νέα γυναίκα στην εποχή σου;
Νομίζω ότι στην εποχή μου οι γυναίκες είχαν περισσότερη άγνοια και οι άνδρες ήταν περισσότερο σεξιστές. Θυμάμαι ακόμη να με πειράζει όταν ανακάλυπτα ότι έβγαζα λιγότερα χρήματα από άνδρες που δούλευαν λιγότερο από μένα. Πέρασα 30 χρόνια δουλεύοντας στην κουζίνα ενός νοσοκομείου, όπου οι άνδρες ήταν οι μάγειρες και οι γυναίκες οι βοηθοί τους - και εμείς φυσικά μαγειρεύαμε, αλλά σε κάθε βάρδια οι γυναίκες έπρεπε να σερβίρουμε περισσότερα από 100 γεύματα η καθεμιά σε ασθενείς. Οι άνδρες δεν σέρβιραν ποτέ, αν και έβγαζαν περισσότερα χρήματα. Όταν κάναμε κάποτε διαμαρτυρίες για να αποκτήσουμε τις ίδιες συνθήκες εργασίας με τους άνδρες, η διοίκηση του νοσοκομείο μας απείλησε και μας είπε ότι κάνουμε πολλά παράπονα. Πιστεύεις ότι σήμερα οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν τα ίδια δικαιώματα ή πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την ισότητα;
Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο σημείο της πλήρους ισότητας. Όμως είμαι αισιόδοξη και πιστεύω ότι αν παλέψουμε, θα τα καταφέρουμε. Δεν έχουμε ακόμη ίσα δικαιώματα επειδή οι άνδρες νιώθουν πως απειλούνται από εμάς, κάτι που δεν θα έπρεπε να αισθάνονται. Η επιτυχία μας δεν μειώνει ούτε αυτό που είναι, ούτε αυτό που κάνουν. Ακόμη, οι άνδρες πρέπει να καταλάβουν ότι τους χρειαζόμαστε στον αγώνα μας για ισότητα - έτσι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα για όλους. Όμως ανησυχώ ότι κοινωνικά προβλήματα, όπως τα ναρκωτικά και οι ανεργία, θα επιβραδύνουν την πορεία προς την ισότητα των δύο φίλων.
-Laura Muriel, συντάκτρια στο VICE Spain VICE: Αν είχες μεγαλώσει στην εποχή που μεγάλωσα εγώ, θα έκανες διαφορετικές επιλογές στη ζωή σου;
Lola: Καταρχάς, θα είχα σπουδάσει νοσοκόμα. Γεννήθηκα κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Ποτέ δεν πήγα σχολείο επειδή έπρεπε να φροντίσω τις αγελάδες και τα πρόβατα της οικογένειάς μας. Στα 16 μου μετακόμισα στη Βαρκελώνη και άρχισα να εργάζομαι ως οικιακή βοηθός σε σπίτια πλούσιων οικογενειών. Έμαθα να διαβάζω και να γράφω σε ηλικία 36 ετών. Τότε είχα ήδη δύο παιδιά - έγινα για πρώτη φορά μητέρα στα 21 μου. Αν μεγάλωνα τώρα, θα είχα πάει σχολείο και θα έκανα οικογένεια αργότερα. Όμως όχι τόσο αργά, όσο οι γυναίκες σήμερα. Τι σε πείραζε περισσότερο από όσα έζησες ως νέα γυναίκα στην εποχή σου;
Νομίζω ότι στην εποχή μου οι γυναίκες είχαν περισσότερη άγνοια και οι άνδρες ήταν περισσότερο σεξιστές. Θυμάμαι ακόμη να με πειράζει όταν ανακάλυπτα ότι έβγαζα λιγότερα χρήματα από άνδρες που δούλευαν λιγότερο από μένα. Πέρασα 30 χρόνια δουλεύοντας στην κουζίνα ενός νοσοκομείου, όπου οι άνδρες ήταν οι μάγειρες και οι γυναίκες οι βοηθοί τους - και εμείς φυσικά μαγειρεύαμε, αλλά σε κάθε βάρδια οι γυναίκες έπρεπε να σερβίρουμε περισσότερα από 100 γεύματα η καθεμιά σε ασθενείς. Οι άνδρες δεν σέρβιραν ποτέ, αν και έβγαζαν περισσότερα χρήματα. Όταν κάναμε κάποτε διαμαρτυρίες για να αποκτήσουμε τις ίδιες συνθήκες εργασίας με τους άνδρες, η διοίκηση του νοσοκομείο μας απείλησε και μας είπε ότι κάνουμε πολλά παράπονα. Πιστεύεις ότι σήμερα οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν τα ίδια δικαιώματα ή πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την ισότητα;
Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο σημείο της πλήρους ισότητας. Όμως είμαι αισιόδοξη και πιστεύω ότι αν παλέψουμε, θα τα καταφέρουμε. Δεν έχουμε ακόμη ίσα δικαιώματα επειδή οι άνδρες νιώθουν πως απειλούνται από εμάς, κάτι που δεν θα έπρεπε να αισθάνονται. Η επιτυχία μας δεν μειώνει ούτε αυτό που είναι, ούτε αυτό που κάνουν. Ακόμη, οι άνδρες πρέπει να καταλάβουν ότι τους χρειαζόμαστε στον αγώνα μας για ισότητα - έτσι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα για όλους. Όμως ανησυχώ ότι κοινωνικά προβλήματα, όπως τα ναρκωτικά και οι ανεργία, θα επιβραδύνουν την πορεία προς την ισότητα των δύο φίλων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΣΟΥΗΔΙΑ
Birgitta Andréasson, 74
Η γιαγιά μου, η Birgitta, μένει στο Καλμάρ. Δούλευε ως εφοριακός πριν πάρει σύνταξη.
– Benjamin Wirström, 24, μεταφραστής στο VICE Sweden VICE: Θεωρείς πως είναι διαφορετικό να μεγαλώνεις ως γυναίκα σήμερα, σε σύγκριση με την εποχή σου;
Birgitta: Θεωρώ πως είναι πολύ διαφορετικό. Προφανώς δεν ξέρω πώς ζουν όλοι οι άνθρωποι τις ζωές τους, αλλά βλέποντας τηλεόραση μπορώ να αντιληφθώ τη διαφορά. Ήμασταν περισσότερο παιδιά – νομίζω πως ωριμάσαμε αργότερα σε σχέση με τη σημερινή γενιά. Θα έκανες άλλες επιλογές στη ζωή σου αν μεγάλωνες σήμερα;
Σίγουρα. Κάτι το οποίο ζηλεύω σήμερα είναι πως οι νέοι άνθρωποι μπορούν να ταξιδέψουν όλο τον κόσμο και να μάθουν τον εαυτό τους. Είναι τόσο απλό να ταξιδεύεις στο εξωτερικό και να γνωρίζεις ανθρώπους – ωριμάζεις και μεγαλώνεις και μαθαίνεις τόσα πράγματα. Αυτό θα έκανα: θα ταξίδευα περισσότερο.Για ποια δικαώματα πρέπει να παλεύουν ακόμα οι γυναίκες, σήμερα;
Η ισότητα στην αμοιβή είναι μεγάλο ζήτημα, έτσι δεν είναι; Ακόμα και αν τα πράγματα έχουν προοδεύσει με τόσους τρόπους, το σύστημα παραμένει αναχρονιστικό σε ό,τι έχει να κάνει με τους μισθούς και την ποσόστωση στους χώρους εργασίας. Δεν ξέρω αν χρειάζονται ακόμα 100 χρόνια για να φτάσουμε στο επίπεδο της ισότητας στον χώρο εργασίας. Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετικά προνόμια ακόμα και σήμερα – ίσως επειδή είμαστε διαφορετικοί τελικά.ΠΟΛΩΝΙΑ
– Benjamin Wirström, 24, μεταφραστής στο VICE Sweden VICE: Θεωρείς πως είναι διαφορετικό να μεγαλώνεις ως γυναίκα σήμερα, σε σύγκριση με την εποχή σου;
Birgitta: Θεωρώ πως είναι πολύ διαφορετικό. Προφανώς δεν ξέρω πώς ζουν όλοι οι άνθρωποι τις ζωές τους, αλλά βλέποντας τηλεόραση μπορώ να αντιληφθώ τη διαφορά. Ήμασταν περισσότερο παιδιά – νομίζω πως ωριμάσαμε αργότερα σε σχέση με τη σημερινή γενιά. Θα έκανες άλλες επιλογές στη ζωή σου αν μεγάλωνες σήμερα;
Σίγουρα. Κάτι το οποίο ζηλεύω σήμερα είναι πως οι νέοι άνθρωποι μπορούν να ταξιδέψουν όλο τον κόσμο και να μάθουν τον εαυτό τους. Είναι τόσο απλό να ταξιδεύεις στο εξωτερικό και να γνωρίζεις ανθρώπους – ωριμάζεις και μεγαλώνεις και μαθαίνεις τόσα πράγματα. Αυτό θα έκανα: θα ταξίδευα περισσότερο.Για ποια δικαώματα πρέπει να παλεύουν ακόμα οι γυναίκες, σήμερα;
Η ισότητα στην αμοιβή είναι μεγάλο ζήτημα, έτσι δεν είναι; Ακόμα και αν τα πράγματα έχουν προοδεύσει με τόσους τρόπους, το σύστημα παραμένει αναχρονιστικό σε ό,τι έχει να κάνει με τους μισθούς και την ποσόστωση στους χώρους εργασίας. Δεν ξέρω αν χρειάζονται ακόμα 100 χρόνια για να φτάσουμε στο επίπεδο της ισότητας στον χώρο εργασίας. Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετικά προνόμια ακόμα και σήμερα – ίσως επειδή είμαστε διαφορετικοί τελικά.ΠΟΛΩΝΙΑ
Janina, 65
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η γιαγιά μου, η Janina, μεγάλωσε στην Iława και εργάστηκε ως ψυχολόγος για 41 χρόνια. Πρόσφατα συνταξιοδοτήθηκε.
- Maja, 18, συντάκτρια στο VICE Poland VICE: Γιαγιά, πιστεύεις ότι εσύ και εγώ μεγαλώσαμε εντελώς διαφορετικά σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των γυναικών;
Janina: Ναι, δεν είχαμε πολλά δικαιώματα τότε. Οι γυναίκες έπρεπε να καθαρίζουν το σπίτι και να φροντίζουν τα παιδιά τους. Τα μικρά κορίτσια μάθαιναν πώς να γίνουν καλές σύζυγοι και υπεύθυνες μητέρες. Η Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου ήταν ήδη μια εθνική εορτή στην κομμουνιστική εποχή και όλες οι γυναίκες έπαιρναν ως δώρο, συνήθως, ένα γαρύφαλλο και ένα ζευγάρι κάλτσες. Οι άνδρες γιόρταζαν εκείνη την ημέρα πάρα πολύ, συνήθως πίνοντας και μεθώντας στον δρόμο. Τι σε ενόχλησε περισσότερο σχετικά με τη θέση σου ως γυναίκα στην κομμουνιστική Πολωνία;
Ποτέ δεν μπορούσα να αγοράσω τα ρούχα που ήθελα. Εκείνη τη στιγμή, κανείς δεν μιλούσε για τη σεξουαλικότητα των γυναικών. Το μόνο σχετικό ζήτημα που συζητιόταν ήταν το πώς να προλάβεις μια εγκυμοσύνη ή πώς να γεννήσεις ένα υγιές παιδί. Αυτό άλλαξε μετά τη δημοσίευση του βιβλίου της Michalina Wisłocka, The Art of Loving (Η Τέχνη της Αγάπης). Η Wisłocka έδειξε ότι οι γυναίκες ήταν άνθρωποι με τις δικές τους επιθυμίες και ανάγκες. Οι γυναίκες στην Πολωνία πρέπει ακόμη να αγωνιστούμε πολύ για να εξασφαλίσουμε τα δικαιώματά μας - όπως όταν η πολωνική κυβέρνηση προσπάθησε να απαγορεύσει πλήρως την άμβλωση πέρυσι. Ποιος νομίζεις ότι είναι ο πιο σημαντικός αγώνας που δίνουν οι Πολωνές σήμερα;
Έχουμε ακόμη να αγωνιστούμε για ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις στην ανατροφή των παιδιών. Όταν ένα παιδί δημιουργεί το πρόβλημα, η κοινωνία συνήθως κατηγορεί τη μητέρα. Πολλοί εργοδότες, επίσης, δεν προσλαμβάνουν γυναίκες, επειδή από τον νόμο, οι εργοδότες πρέπει να εγγυώνται τη φροντίδα των παιδιών για γυναίκες υπαλλήλους. Ως αποτέλεσμα, μορφωμένες γυναίκες με προσόντα παραμένουν άνεργες και αναγκάζονται να μείνουν στο σπίτι για να αναλάβουν τη φροντίδα του συζύγου και των παιδιών τους. Αν βρουν δουλειά, θα πάρουν μικρότερη αμοιβή σε σχέση με τους άνδρες για την ίδια εργασία. Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που οι γυναίκες στην Πολωνία εξακολουθούν να έχουν για να διαμαρτύρονται.
- Maja, 18, συντάκτρια στο VICE Poland VICE: Γιαγιά, πιστεύεις ότι εσύ και εγώ μεγαλώσαμε εντελώς διαφορετικά σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των γυναικών;
Janina: Ναι, δεν είχαμε πολλά δικαιώματα τότε. Οι γυναίκες έπρεπε να καθαρίζουν το σπίτι και να φροντίζουν τα παιδιά τους. Τα μικρά κορίτσια μάθαιναν πώς να γίνουν καλές σύζυγοι και υπεύθυνες μητέρες. Η Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου ήταν ήδη μια εθνική εορτή στην κομμουνιστική εποχή και όλες οι γυναίκες έπαιρναν ως δώρο, συνήθως, ένα γαρύφαλλο και ένα ζευγάρι κάλτσες. Οι άνδρες γιόρταζαν εκείνη την ημέρα πάρα πολύ, συνήθως πίνοντας και μεθώντας στον δρόμο. Τι σε ενόχλησε περισσότερο σχετικά με τη θέση σου ως γυναίκα στην κομμουνιστική Πολωνία;
Ποτέ δεν μπορούσα να αγοράσω τα ρούχα που ήθελα. Εκείνη τη στιγμή, κανείς δεν μιλούσε για τη σεξουαλικότητα των γυναικών. Το μόνο σχετικό ζήτημα που συζητιόταν ήταν το πώς να προλάβεις μια εγκυμοσύνη ή πώς να γεννήσεις ένα υγιές παιδί. Αυτό άλλαξε μετά τη δημοσίευση του βιβλίου της Michalina Wisłocka, The Art of Loving (Η Τέχνη της Αγάπης). Η Wisłocka έδειξε ότι οι γυναίκες ήταν άνθρωποι με τις δικές τους επιθυμίες και ανάγκες. Οι γυναίκες στην Πολωνία πρέπει ακόμη να αγωνιστούμε πολύ για να εξασφαλίσουμε τα δικαιώματά μας - όπως όταν η πολωνική κυβέρνηση προσπάθησε να απαγορεύσει πλήρως την άμβλωση πέρυσι. Ποιος νομίζεις ότι είναι ο πιο σημαντικός αγώνας που δίνουν οι Πολωνές σήμερα;
Έχουμε ακόμη να αγωνιστούμε για ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις στην ανατροφή των παιδιών. Όταν ένα παιδί δημιουργεί το πρόβλημα, η κοινωνία συνήθως κατηγορεί τη μητέρα. Πολλοί εργοδότες, επίσης, δεν προσλαμβάνουν γυναίκες, επειδή από τον νόμο, οι εργοδότες πρέπει να εγγυώνται τη φροντίδα των παιδιών για γυναίκες υπαλλήλους. Ως αποτέλεσμα, μορφωμένες γυναίκες με προσόντα παραμένουν άνεργες και αναγκάζονται να μείνουν στο σπίτι για να αναλάβουν τη φροντίδα του συζύγου και των παιδιών τους. Αν βρουν δουλειά, θα πάρουν μικρότερη αμοιβή σε σχέση με τους άνδρες για την ίδια εργασία. Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που οι γυναίκες στην Πολωνία εξακολουθούν να έχουν για να διαμαρτύρονται.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Maria Zeveleanu, 78
H γιαγιά μου, η Maria, δούλευε ως χημικός στην βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα για 32 χρόνια, μέχρι που βγήκε στη σύνταξη.
- Andrada Lăutaru, 26, συντάκτρια στο VICE Romania VICE: Πώς ήταν να είσαι μια νεαρή Ρουμάνα κατά τη διάρκεια του κομμουνισμού;
Maria Zeveleanu: Έπιασα δουλειά ακριβώς μετά την αποφοίτησή μου από το σχολείο. Ήμουν μόλις 17 ετών. Αν είχα γεννηθεί σε κάποια άλλη εποχή, νομίζω πως θα ήθελα να έχω πάει στο πανεπιστήμιο και να σπουδάσω πληροφορική ή μια ξένη γλώσσα.Τι ήταν αυτό που σε ενοχλούσε πιο πολύ στη θέση σου ως γυναίκα εκείνη την εποχή;
Ήταν δύσκολα. Δεν μας επιτρεπόταν να κάνουμε αμβλώσεις ή να φύγουμε από τη χώρα. Ουσιαστικά, δεν είχαμε καμία ελευθερία. Το μόνο που μας επέτρεπαν να κάνουμε ήταν το να δουλεύουμε περισσότερο από τους άνδρες και να πληρωνόμαστε λιγότερο.Τι διαφορετικό θα έκανες αν ήσουν σήμερα 26 χρονών;
Αν ήμουν 26 σήμερα, θα είχα την ευκαιρία να βρω μια καλύτερη δουλειά με έναν αξιοπρεπή μισθό και θα ταξίδευα - στενοχωριέμαι επειδή δεν είχα τη δυνατότητα να κάνω διακοπές στο εξωτερικό και να δω τον κόσμο όπως κάνεις εσύ για παράδειγμα. Υπάρχει τόση διαφθορά σε αυτήν τη χώρα. Αν ήμουν στην ηλικία σου, θα κατέβαινα στις πορείες κατά της κυβέρνησης.Περισσότερα από το VICEΩμές Φωτογραφίες Νεανικής Κουλτούρας από τις Χώρες του Πρώην Ανατολικού ΜπλοκΤι θα Συμβεί αν Βρεθεί ο Αριθμός Τηλεφώνου σου στις Επαφές Ενός Εμπόρου Ναρκωτικών στην ΕλλάδαΠήγαμε Γήπεδο με τον Ιστορικό Ηγέτη της Θύρας 4 του ΠΑΟΚ
- Andrada Lăutaru, 26, συντάκτρια στο VICE Romania VICE: Πώς ήταν να είσαι μια νεαρή Ρουμάνα κατά τη διάρκεια του κομμουνισμού;
Maria Zeveleanu: Έπιασα δουλειά ακριβώς μετά την αποφοίτησή μου από το σχολείο. Ήμουν μόλις 17 ετών. Αν είχα γεννηθεί σε κάποια άλλη εποχή, νομίζω πως θα ήθελα να έχω πάει στο πανεπιστήμιο και να σπουδάσω πληροφορική ή μια ξένη γλώσσα.Τι ήταν αυτό που σε ενοχλούσε πιο πολύ στη θέση σου ως γυναίκα εκείνη την εποχή;
Ήταν δύσκολα. Δεν μας επιτρεπόταν να κάνουμε αμβλώσεις ή να φύγουμε από τη χώρα. Ουσιαστικά, δεν είχαμε καμία ελευθερία. Το μόνο που μας επέτρεπαν να κάνουμε ήταν το να δουλεύουμε περισσότερο από τους άνδρες και να πληρωνόμαστε λιγότερο.Τι διαφορετικό θα έκανες αν ήσουν σήμερα 26 χρονών;
Αν ήμουν 26 σήμερα, θα είχα την ευκαιρία να βρω μια καλύτερη δουλειά με έναν αξιοπρεπή μισθό και θα ταξίδευα - στενοχωριέμαι επειδή δεν είχα τη δυνατότητα να κάνω διακοπές στο εξωτερικό και να δω τον κόσμο όπως κάνεις εσύ για παράδειγμα. Υπάρχει τόση διαφθορά σε αυτήν τη χώρα. Αν ήμουν στην ηλικία σου, θα κατέβαινα στις πορείες κατά της κυβέρνησης.Περισσότερα από το VICEΩμές Φωτογραφίες Νεανικής Κουλτούρας από τις Χώρες του Πρώην Ανατολικού ΜπλοκΤι θα Συμβεί αν Βρεθεί ο Αριθμός Τηλεφώνου σου στις Επαφές Ενός Εμπόρου Ναρκωτικών στην ΕλλάδαΠήγαμε Γήπεδο με τον Ιστορικό Ηγέτη της Θύρας 4 του ΠΑΟΚ