FYI.

This story is over 5 years old.

Θέατρο

Αλήθεια, τι Προκαλεί Περισσότερο Έναν Φασίστα;

Ο Βαγγέλης Λάσκαρης, σκηνοθέτης του θεατρικού «Μάρτυρα», έχει μια ιδέα.

Ο «Μάρτυρας» είναι μια παράσταση που δεν φοβάται. Δεν φοβάται να μιλήσει για το φανατισμό, τον φασισμό, την κοινωνία και τον θρησκευτικό φονταμενταλιστικό κίνδυνο που περιστρέφεται γύρω από την καθημερινότητά μας. Είναι ένα έργο του Γερμανού συγγραφέα Marius von Mayenburg, από το 2012 που παίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από την ομάδα ProvaT.Ο., σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Λάσκαρη. Μετά από τα 75 καθηλωτικά λεπτά της παράστασης, η συζήτηση με τον σκηνοθέτη του έργου, ο όποιος συμμετέχει και ως ηθοποιός σε αυτό, ήταν μονόδρομος.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

O Bαγγέλης Λάσκαρης.

VICE: Γεια. Μίλησέ μου λίγο για το θέμα του έργου.
Βαγγέλης Λάσκαρης: Το θέμα του έργου είναι ο φανατισμός και η ανοχή μας απέναντί του. Πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε; Γιατί όλοι γύρω μας είναι έτοιμοι να δαγκώσουν και έχουμε περιχαρακωθεί;

Ποιο στοιχείο του έργου σε προσέλκυσε, ώστε να ασχοληθείς σκηνοθετικά με αυτό;
Το γράψιμο του Marius von Mayenburg είναι εκπληκτικό. Είναι τόσο καυστικός και αστείος ο τρόπος που θέτει μια σειρά από πολύ σοβαρά θέματα, όπως ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ο φασισμός, η εξουσία, η επιστήμη, ο συντηρητισμός, το σεξ, η ομοφυλοφιλία, το σχολείο, η οικογένεια, η εφηβεία, οι σχέσεις. Μ’ αρέσει που τελειώνει η παράσταση και που καθόμαστε μετά στο φουαγιέ του θεάτρου και μιλάμε για όλα αυτά με τον κόσμο.

Κατά τη δική μου άποψη, δεν υπάρχει καλό και κακό, είναι κι αυτό ένα χριστιανικό κατάλοιπο.

Το έργο μάς δείχνει ότι, μέσα από τον φανατισμό, τα «πρέπει» του καθενός μπορούν να μας κάνουν να περάσουμε τα όρια. Ποια είναι η σκέψη σου γι’ αυτό;
Ως άνθρωπος, δεν μου αρέσουν τα όρια. Όλοι μας τα ξεπερνάμε. Το να προσπαθείς, όμως, να μου επιβάλλεις αυτό που εσύ θεωρείς σωστό είναι αυτό που με εξοργίζει. Πιστεύω στον διάλογο, στη διαλεκτική των πραγμάτων, αλλά δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Θα πρέπει να μπορούμε συμφωνήσουμε κάποια στιγμή ότι μπορούμε να διαφωνούμε. Δεν χρειάζεται να επικρατήσει μια άποψη. Δεν υπάρχει, εξάλλου, μια αντικειμενική αλήθεια, ούτε όλα είναι άσπρο ή μαύρο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεν είναι ξεκάθαρο πότε τοποθετείται η παράσταση χρονικά, καθώς οι ήρωες παρουσιάζουν θέματα που μπορούν να τοποθετηθούν οποτεδήποτε. Οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουμε φέρει τη ζωή μας στα όρια για αυτά που πιστεύουμε;
Νομίζω πως επίτηδες ο συγγραφέας δεν τοποθετεί τους ήρωες του σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Δεν δίνει οδηγίες για τον χρόνο και τον τόπο που συμβαίνουν τα πράγματα και γι’ αυτό δεν τις ορίζουμε κι εμείς σκηνογραφικά, και διαλέξαμε μια πιο μινιμαλιστική προσέγγιση, ώστε στο επίκεντρο να έρθει η σύγκρουση των απόψεων και των ηρώων. Βλέπουμε μέσα στο έργο πώς οι ήρωες παλεύουν για όσα πιστεύουν και πώς καταστρέφονται οι ίδιοι, οι σχέσεις τους και ο κόσμος τους. Σήμερα, βλέπουμε όλο και πιο συχνά ανθρώπους να μιλάνε, να μιλάνε χωρίς να ακούνε. Δεν ακούμε τον συνομιλητή μας, δεν διαβάζουμε, δεν βλέπουμε και νομίζουμε ότι ξέρουμε τα πάντα. Πιστεύουμε κάτι και προσπαθούμε να πείσουμε τους πάντες ότι αυτό είναι το σωστό.

Με τους φασίστες δεν συνομιλείς, επειδή οι ίδιοι δεν πιστεύουν στο διάλογο.

Το έργο παρουσιάζει μια μορφή φασισμού, μέσα από τα έντονα διαφορετικά πιστεύω των χαρακτήρων και τη βλέπουμε να έχει αρνητικά αποτελέσματα σε όλες τις ηλικίες. Σαν να χάνεται η έννοια για το καλό και το κακό, όταν ξεπερνάμε τα όρια και επιβάλλουμε τα πιστεύω μας.
Κατά τη δική μου άποψη, δεν υπάρχει καλό και κακό, είναι κι αυτό ένα χριστιανικό κατάλοιπο. Ο φασισμός είναι μια άλλη ιστορία: Η φασιστική ιδεολογία καλλιεργεί το μίσος, τη μισαλοδοξία και τον φανατισμό και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να έχει θέση στο δημόσιο διάλογο. Είναι επικίνδυνη. Με τους φασίστες δεν συνομιλείς, επειδή οι ίδιοι δεν πιστεύουν στο διάλογο. Εκεί δεν μπαίνει θέμα σεβασμού της άποψης του άλλου, δεν είναι δικαίωμά σου να είσαι φασίστας, δεν μπορείς να μην πιστεύεις στην ελευθερία και να θες ελεύθερα να λες τις απόψεις σου. Στη περίπτωση του φασισμού, ξεπερνιούνται τα όρια, επειδή καταργούνται οι βασικές αρχές του διαλόγου και της ελευθερίας. Οι θρησκείες, επειδή επικαλούνται μια αλήθεια που προέρχεται από ένα ανώτερο από τον άνθρωπο ον, από ένα θεϊκό πρόσωπο, στοιχείο ή πνεύμα, ακολουθούν μια πορεία παράλληλη του φασισμού. Ειδικά όταν προσπαθούν να επιβάλλουν τη δική τους αλήθεια απέναντι σε μια άλλη θρησκεία, μια άλλη ιδέα ή και την επιστήμη. Πώς να αντικρούσεις μια αλήθεια που προέρχεται από τον θεό;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στην παράσταση έχεις εντάξει κάποιες τολμηρές σκηνές. Πόσο εύκολο ήταν να συμβεί αυτό σκηνοθετικά, για να περάσει το μήνυμα του έργου, χωρίς να «προκαλέσεις» και χωρίς να αποπροσανατολιστεί ο θεατής;
Έχει μια πλάκα όλο αυτό. Αλήθεια, τι προκαλεί περισσότερο σε έναν φασίστα; Το ότι είναι γυμνός ή αυτά που λέει; Αν αύριο, για παράδειγμα, ο Κασιδιάρης έβγαζε τα ρούχα του; Όλοι δεν θα ασχολούμασταν μαζί του; Αν όλα τα κανάλια είχαν αποκλείσει τη Χρυσή Αυγή, δεν θεωρείτε πιθανόν να το έκανε; Να βγει γυμνός στο Σύνταγμα και να μιλάει; Ένας φασίστας θέλει να προκαλέσει με όλους τους τρόπους, Να μας κάνει να τον δούμε, να τον ακούσουμε. Αυτό συμβαίνει και στο έργο. Αν ο Άδωνις δεν πουλούσε βιβλία και δεν έκανε όλες αυτές τις φαιδρότητες, θα τον ήξερε όλος αυτός ο κόσμος που ασχολείται σήμερα μαζί του; Άρα, ίσως ο αποπροσανατολισμός είναι και το ζητούμενο. Όσον αφορά τις σκηνές με ομοφυλοφιλικό περιεχόμενο δεν τις θεωρώ τολμηρές. Ίσως επειδή για μένα η ομοφυλοφιλία είναι απόλυτα κανονικό κομμάτι της πραγματικότητάς μας. Όπως θα αντιμετώπιζα σκηνοθετικά ένα φιλί ανάμεσα σ' ένα στρέιτ ζευγάρι, με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζω ένα φιλί ανάμεσα σε δυο αγόρια ή δυο κοπέλες - και αλήθεια, πόσο τολμηρό μπορεί να είναι ένα φιλί; Εντάξει, μπορεί να γίνει πολύ, τώρα που το σκέφτομαι, αλλά λίγα πράγματα είναι ωραιότερα στον κόσμο, από ένα φιλί - και τι ωραία φιλιά έχουμε δει στο κινηματογράφο και στο θέατρο, ε; Ένα τέτοιο θέλουμε να φτιάξουμε.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η ηθικολογία των θρησκειών φαίνεται να είναι ένα αγκάθι για την αποδοχή της διαφορετικότητας και της σεξουαλικής μας απελευθέρωσης, ακόμη και σήμερα με τη σχετική ενημέρωση και την εξέλιξη των κοινωνιών.
Φυσικά. Μπορείς να δεις τη στάση της Εκκλησίας μας, για παράδειγμα, σε σχέση με τα ομόφυλα ζευγάρια και όλες τις διεκδικήσεις της LGBTQ κοινότητας. Από την άλλη, στις ισλαμικές κοινωνίες επικρατεί ένας μεσαίωνας, σε ό,τι αφορά τη θέση της γυναίκας.

Φταίει η κοινωνία μας για τις ακραίες ιδέες που μπορεί να διαμορφώσει στους νέους; Κατά πόσο η παιδεία, η οικογένεια και η τέχνη μπορούν να τους μιλήσουν για ένα καλύτερο μέλλον;
Δεν είμαι αισιόδοξος. Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ. Καληνύχτα Κεμάλ.


[VICE Video] Ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης Παίζει στο Netflix Όμως Κάποτε Είχε για Καμαρίνι Ένα Πορτμπαγκάζ

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Η ατμόσφαιρα του έργου μοιάζει κινηματογραφική. Πόσο δύσκολο ήταν να συνδυαστεί με τη σκηνοθεσία του θεάτρου;
Πάντα μου αρέσει να είναι κινηματογραφικές οι σκηνοθεσίες μου, αν και από κινηματογράφο δεν σκαμπάζω. Μόνο βλέπω.

Πώς το βιώνεις ως ηθοποιός και παράλληλα ως σκηνοθέτης όλο αυτό το έργο, με την ομάδα σου;
Έχει δύο κομμάτια αυτό. Ένα είναι, αν αυτά που έχουμε δουλέψει στην πρόβα μας λειτουργούν. Είναι ένα ζωντανό πλάσμα η παράσταση που πρέπει να την έχεις πάντα στον νου σου, να τη φροντίζεις βδομάδα με τη βδομάδα και να την επανατροφοδοτείς, ώστε να είναι πάντα φρέσκια. Από την άλλη, έχεις την αγωνία να δεις αν αυτά που θες να πεις με το έργο σου αφορούν κάποιον, τελικά. Αν το μήνυμα που θες να εκπέμψεις, περνάει. Όσο το καταφέρνουμε αυτό, νιώθουμε πως κάτι κάναμε σωστά σε αυτήν τη δουλειά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πόσο εύκολο είναι να υπάρχει Τέχνη στην εποχή της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας;
Λένε πως σε περιόδους κρίσης, η Τέχνη ανθεί. Παρόλα αυτά, δεν είναι εύκολο, αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια. Όσοι ασχολούνται με τις τέχνες στην Ελλάδα σήμερα θυσιάζονται. Γι’ αυτό να μας αγαπάτε λίγο παραπάνω, είμαστε τελείως μόνοι μας και αν κάνουμε και μερικά λάθη, συγχωρήστε μας. Δεν είναι εύκολη δουλειά το θέατρο.

Είσαι και κοινωνιολόγος. Η ιδιότητά σου αυτή σε βοήθησε στην εκτέλεση του έργου, ως σκηνοθέτης;
Αλίμονο. Τα χρόνια μου στο πανεπιστήμιο με διαμόρφωσαν καθοριστικά, ώστε να αποκτήσω έναν τρόπο να σκέφτομαι, να αναλύω και να ερευνώ.

Εσύ μέχρι πού μπορείς να φτάσεις για αυτά που πιστεύεις;
Αν με κάνεις να σε πιστέψω, μπορεί και να φτάσω να σε αγαπήσω. Αντέχεις;

Περισσότερα από το VICE

Ο Μιχάλης Σαράντης Έχει Φάει Περισσότερο Ξύλο απ’ όσο Έχει Ρίξει

Ο Ακτιβιστής που Έφθασε στον Άρειο Πάγο για Ένα Γραμμάριο Κάνναβης

Η πιο Σωστή Συμβουλή για τo Bitcoin Είναι Ήδη Τεσσάρων Ετών

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.