Η Γαλλική Αστυνομία εισβάλει στο σπίτι ύποπτου για τρομοκρατία. Φωτογραφία: Chris93/Wikicommon
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.Μέσα σε λιγότερο από μια βδομάδα αφότου ο Younes Abouyaaqoub έριξε ένα βαν στη γεμάτη κόσμο Las Ramblas της Βαρκελώνης -σκοτώνοντας 13 ανθρώπους και τραυματίζοντας πάνω από 130-, οι 12 ύποπτοι είναι είτε νεκροί είτε υπό κράτηση. Πώς τους βρήκαν οι υπηρεσίες ασφαλείας; Και τι είναι το πιο σημαντικό σε ένα ανθρωποκυνηγητό;Μιλήσαμε με την Julia Rushchenko, ερευνήτρια στο κέντρο ριζοσπαστικοποίησης και τρομοκρατίας Henry Jackson και καθηγήτρια Αστυνόμευσης και Εγκληματολογικών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Λονδίνου, για να μας δώσει μερικές απαντήσεις.
Julia: Η αστυνομία, φυσικά, αλλά σε επίπεδο κοινότητας αναζητούνται άνθρωποι που έχουν κάποια σχέση με την οικογένεια. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση της Βαρκελώνης είναι ότι υπήρχε οικογενειακή σχέση και βρίσκουμε πολύ παρόμοιες καταστάσεις σε πολλά άλλα τρομοκρατικά περιστατικά. Στις επιθέσεις στο Μάντσεστερ, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες εμπλέκονταν αδέρφια και αυτό είναι αρκετά ενδιαφέρον. Έτσι, έχουμε πολλούς ανθρώπους να ερευνήσουμε και επιπλέον, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι υπάρχουν πιθανότατα κι άλλοι που το ήξεραν. Οι υπηρεσίες ασφαλείας πρώτα ερευνούν τις κοινότητες.Ποιες είναι οι άμεσες ενέργειες των Αρχών;
Κάθε περίπτωση, φυσικά, είναι διαφορετική. Οι Αρχές μπορούν να εντοπίσουν ανθρώπους. Σε ό,τι αφορά την επίθεση στη Βαρκελώνη, στην αρχή θεώρησαν κάποιον άλλον υπεύθυνο, τελικά όμως ήταν ο αδερφός του αρχικού υπόπτου - έτσι την πρώτη μέρα έγιναν κάποια λάθη. Ωστόσο, η ανταπόκρισή τους ήταν αρκετά γρήγορη. Το ενδιαφέρον σε αυτό το ανθρωποκυνηγητό είναι ότι, αν κοιτάξεις τις λεπτομέρειες του βίντεο όπου η αστυνομία προσπαθεί να πυροβολήσει τους υπόπτους, συνειδητοποιείς ότι η αστυνομία έριξε 15 με 18 σφαίρες και οι ύποπτοι ήταν ακόμα ζωντανοί.Η ενδιαφέρουσα ερώτηση εδώ αφορά τη δυνατότητα επιχειρήσεων της αστυνομίας. Γιατί δεν τους σκότωσαν αμέσως; Η απάντηση βρίσκεται στις πρακτικές της αστυνομίας στην Ευρώπη. Οι αστυνομικοί οπλοφορούν και τα όπλα τους έχουν σφαίρες χαμηλής ταχύτητας, αντίθετα με χώρες όπως το Ισραήλ, όπου έχουν σφαίρες υψηλής ταχύτητας και μία σφαίρα αρκεί να σκοτώσει κάποιον. Εδώ, λόγω ενδιαφέροντος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η γενική πρακτική είναι να χρησιμοποιούνται σφαίρες χαμηλής ταχύτητας.
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Πιστεύεις ότι αυτό μπορεί να αλλάξει με την αύξηση της τρομοκρατικής απειλής;
Θα μπορούσε πιθανόν να αλλάξει, αλλά πρέπει να γίνει ανοιχτή συζήτηση για την αιτία πίσω από αυτό. Οι αστυνομικοί μπορεί να μην είναι πρόθυμοι να εφαρμόσουν πιο αυστηρά μέτρα, επειδή υπάρχει πιθανότητα να καταδικαστούν για παράπλευρες απώλειες. Με τις σφαίρες χαμηλής ταχύτητας υπάρχει πολύ μικρός κίνδυνος για όσους βρίσκονται εκεί κοντά. Συχνά, ένα ανθρωποκυνηγητό εκτυλίσσεται σε μέρη γεμάτα κόσμο – όπως στην περίπτωση της επίθεσης στη Γέφυρα του Λονδίνου. Οι δράστες εκεί μαχαίρωναν κόσμο και ήταν μες στο πλήθος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχει ο φόβος ότι θα τραυματιστούν κι άλλοι. Υπάρχουν πολλά ηθικά ζητήματα και θα πρέπει να γίνει ανοιχτή συζήτηση.Με ποιον τρόπο η τεχνολογία έχει διευκολύνει ή δυσκολέψει τη διαδικασία να βρεθούν άνθρωποι που προσπαθούν να διαφύγουν;
Κάθε φορά που κάποιος κάνει μια τρομοκρατική επίθεση, οι ερευνητές μπαίνουν στο προφίλ αυτού του ατόμου στα social media και αναγνωρίζουν φωτογραφίες του υπόπτου. Για παράδειγμα, ένας από τους δράστες της επίθεσης στη Βαρκελώνη ανέβαζε πολλά status ρητορικής μίσους - έτσι καταλαβαίνουμε ότι έχει ήδη ριζοσπαστικοποιηθεί.
Με τα social media είναι σίγουρα πιο εύκολο, επειδή πάντα αφήνουν κάποιο ίχνος, είτε στο Facebook είτε σε άλλα social media. Ακόμη κι αν χρησιμοποιούν διαφορετικά ονόματα, πάντα υπάρχει ίχνος, ιδίως σε ό,τι αφορά τους νέους. Δεν καταλαβαίνουν πόσα αφήνουν πίσω.Πόσο δύσκολο γίνεται όταν κάποιος φύγει από τη χώρα;
Αν αποπειραθούν να φύγουν από τη χώρα, ο κίνδυνος και το πρόβλημα με τη ζώνη Σένγκεν είναι ότι δεν χρειάζεσαι βίζα και δεν υπάρχει συνοριακός έλεγχος. Από τη μια, αυτή είναι μια από τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την άλλη όμως επιτρέπει στους τρομοκράτες να ξεγλιστρούν και να κινούνται ελεύθερα από το ένα μέρος στο άλλο. Ωστόσο, υπάρχει σίγουρα συνεργασία ανάμεσα στις χώρες. Υπάρχει η Interpol και οι τοπικές υπηρεσίες ασφάλειας που δουλεύουν μαζί, οπότε, ναι, υπάρχει ένας κάποιος βαθμός συνεργασίας.
Νομίζω θα ήταν αρκετά δύσκολο, επειδή οι υπηρεσίες ασφαλείας έχουν ανθρώπους που τους ενημερώνουν για τις κοινότητες και το Υπουργείο Εσωτερικών έχει πληροφοριοδότες στις κοινότητες. Δεν είναι εύκολο κάποιος να κρατήσει χαμηλό προφίλ. Αν δεν πρόκειται για πολύ μεγάλο διεθνή πυρήνα, ώστε να μπορεί κάποιος να αλλάξει ταυτότητα και να πάρει πλαστά έγγραφα, τότε είναι πολύ δύσκολο να κρυφτεί για πολύ καιρό.Άρα, όλα βασίζονται στους κατά τόπους πληροφοριοδότες;
Επειδή οι φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν μεγάλους περιορισμούς ως προς την εφαρμογή των εξουσιών σύλληψης και κράτησης, η συνεργασία με πληροφοριοδότες από τις κοινότητες και η συγκέντρωση πληροφοριών για άτομα γνωστά για τη διάδοση εξτρεμιστικής ρητορικής, αποτελεί προτεραιότητα για τις μυστικές υπηρεσίες. Υπάρχουν πολλοί τρόποι στρατολόγησης. Μερικοί λένε ότι Βρετανοί που ασπάστηκαν το Ισλάμ είχαν στοχοποιηθεί ως πιθανοί πληροφοριοδότες, άλλοι λένε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας πληρώνουν μέλη κάθε κοινότητας για προσωρινές αποστολές.Περισσότερα από το VICE«Δεν Φτάνει ένα Τζαμί στην Αττική, Μάλλον Πρέπει να Ανοίξουν κι Άλλα»Πώς η πιο Aσφαλής Xώρα του Kόσμου Έβγαλε Τόσους Μαχητές του ISISΑπό Εμετούς Μέχρι Ντισκομπάλες, Αυτές Είναι οι Χειρότερες Ιστορίες μας από Φουρτούνες στις Ελληνικές Θάλασσες
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
VICE: Γεια σου, Julia. Πώς γίνεται τη σήμερον ημέρα ένα ανθρωποκυνηγητό της αστυνομίας ή των υπηρεσιών ασφαλείας; Ποιοι εμπλέκονται;Το ενδιαφέρον στο ανθρωποκυνηγητό της Βαρκελώνης είναι ότι η αστυνομία έριξε 15 με 18 σφαίρες και οι ύποπτοι ήταν ακόμα ζωντανοί.
Julia: Η αστυνομία, φυσικά, αλλά σε επίπεδο κοινότητας αναζητούνται άνθρωποι που έχουν κάποια σχέση με την οικογένεια. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση της Βαρκελώνης είναι ότι υπήρχε οικογενειακή σχέση και βρίσκουμε πολύ παρόμοιες καταστάσεις σε πολλά άλλα τρομοκρατικά περιστατικά. Στις επιθέσεις στο Μάντσεστερ, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες εμπλέκονταν αδέρφια και αυτό είναι αρκετά ενδιαφέρον. Έτσι, έχουμε πολλούς ανθρώπους να ερευνήσουμε και επιπλέον, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι υπάρχουν πιθανότατα κι άλλοι που το ήξεραν. Οι υπηρεσίες ασφαλείας πρώτα ερευνούν τις κοινότητες.Ποιες είναι οι άμεσες ενέργειες των Αρχών;
Κάθε περίπτωση, φυσικά, είναι διαφορετική. Οι Αρχές μπορούν να εντοπίσουν ανθρώπους. Σε ό,τι αφορά την επίθεση στη Βαρκελώνη, στην αρχή θεώρησαν κάποιον άλλον υπεύθυνο, τελικά όμως ήταν ο αδερφός του αρχικού υπόπτου - έτσι την πρώτη μέρα έγιναν κάποια λάθη. Ωστόσο, η ανταπόκρισή τους ήταν αρκετά γρήγορη. Το ενδιαφέρον σε αυτό το ανθρωποκυνηγητό είναι ότι, αν κοιτάξεις τις λεπτομέρειες του βίντεο όπου η αστυνομία προσπαθεί να πυροβολήσει τους υπόπτους, συνειδητοποιείς ότι η αστυνομία έριξε 15 με 18 σφαίρες και οι ύποπτοι ήταν ακόμα ζωντανοί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πιστεύεις ότι αυτό μπορεί να αλλάξει με την αύξηση της τρομοκρατικής απειλής;
Θα μπορούσε πιθανόν να αλλάξει, αλλά πρέπει να γίνει ανοιχτή συζήτηση για την αιτία πίσω από αυτό. Οι αστυνομικοί μπορεί να μην είναι πρόθυμοι να εφαρμόσουν πιο αυστηρά μέτρα, επειδή υπάρχει πιθανότητα να καταδικαστούν για παράπλευρες απώλειες. Με τις σφαίρες χαμηλής ταχύτητας υπάρχει πολύ μικρός κίνδυνος για όσους βρίσκονται εκεί κοντά. Συχνά, ένα ανθρωποκυνηγητό εκτυλίσσεται σε μέρη γεμάτα κόσμο – όπως στην περίπτωση της επίθεσης στη Γέφυρα του Λονδίνου. Οι δράστες εκεί μαχαίρωναν κόσμο και ήταν μες στο πλήθος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχει ο φόβος ότι θα τραυματιστούν κι άλλοι. Υπάρχουν πολλά ηθικά ζητήματα και θα πρέπει να γίνει ανοιχτή συζήτηση.Με ποιον τρόπο η τεχνολογία έχει διευκολύνει ή δυσκολέψει τη διαδικασία να βρεθούν άνθρωποι που προσπαθούν να διαφύγουν;
Κάθε φορά που κάποιος κάνει μια τρομοκρατική επίθεση, οι ερευνητές μπαίνουν στο προφίλ αυτού του ατόμου στα social media και αναγνωρίζουν φωτογραφίες του υπόπτου. Για παράδειγμα, ένας από τους δράστες της επίθεσης στη Βαρκελώνη ανέβαζε πολλά status ρητορικής μίσους - έτσι καταλαβαίνουμε ότι έχει ήδη ριζοσπαστικοποιηθεί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Άρα, είναι πιο δύσκολο ή πιο εύκολο στις μέρες μας με τα social media; Υπάρχει πάντα αποτύπωμα;Υπάρχει σίγουρα συνεργασία ανάμεσα στις χώρες. Υπάρχει η Interpol και οι τοπικές υπηρεσίες ασφάλειας που δουλεύουν μαζί.
Με τα social media είναι σίγουρα πιο εύκολο, επειδή πάντα αφήνουν κάποιο ίχνος, είτε στο Facebook είτε σε άλλα social media. Ακόμη κι αν χρησιμοποιούν διαφορετικά ονόματα, πάντα υπάρχει ίχνος, ιδίως σε ό,τι αφορά τους νέους. Δεν καταλαβαίνουν πόσα αφήνουν πίσω.Πόσο δύσκολο γίνεται όταν κάποιος φύγει από τη χώρα;
Αν αποπειραθούν να φύγουν από τη χώρα, ο κίνδυνος και το πρόβλημα με τη ζώνη Σένγκεν είναι ότι δεν χρειάζεσαι βίζα και δεν υπάρχει συνοριακός έλεγχος. Από τη μια, αυτή είναι μια από τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την άλλη όμως επιτρέπει στους τρομοκράτες να ξεγλιστρούν και να κινούνται ελεύθερα από το ένα μέρος στο άλλο. Ωστόσο, υπάρχει σίγουρα συνεργασία ανάμεσα στις χώρες. Υπάρχει η Interpol και οι τοπικές υπηρεσίες ασφάλειας που δουλεύουν μαζί, οπότε, ναι, υπάρχει ένας κάποιος βαθμός συνεργασίας.
Πόσο εύκολο είναι οι δράστες να πάνε κάπου και να κρατήσουν χαμηλό προφίλ;Αν δεν πρόκειται για πολύ μεγάλο διεθνή πυρήνα, ώστε να μπορεί κάποιος να πάρει πλαστά έγγραφα, τότε είναι πολύ δύσκολο να κρυφτεί για πολύ καιρό.
Νομίζω θα ήταν αρκετά δύσκολο, επειδή οι υπηρεσίες ασφαλείας έχουν ανθρώπους που τους ενημερώνουν για τις κοινότητες και το Υπουργείο Εσωτερικών έχει πληροφοριοδότες στις κοινότητες. Δεν είναι εύκολο κάποιος να κρατήσει χαμηλό προφίλ. Αν δεν πρόκειται για πολύ μεγάλο διεθνή πυρήνα, ώστε να μπορεί κάποιος να αλλάξει ταυτότητα και να πάρει πλαστά έγγραφα, τότε είναι πολύ δύσκολο να κρυφτεί για πολύ καιρό.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Επειδή οι φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν μεγάλους περιορισμούς ως προς την εφαρμογή των εξουσιών σύλληψης και κράτησης, η συνεργασία με πληροφοριοδότες από τις κοινότητες και η συγκέντρωση πληροφοριών για άτομα γνωστά για τη διάδοση εξτρεμιστικής ρητορικής, αποτελεί προτεραιότητα για τις μυστικές υπηρεσίες. Υπάρχουν πολλοί τρόποι στρατολόγησης. Μερικοί λένε ότι Βρετανοί που ασπάστηκαν το Ισλάμ είχαν στοχοποιηθεί ως πιθανοί πληροφοριοδότες, άλλοι λένε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας πληρώνουν μέλη κάθε κοινότητας για προσωρινές αποστολές.Περισσότερα από το VICE«Δεν Φτάνει ένα Τζαμί στην Αττική, Μάλλον Πρέπει να Ανοίξουν κι Άλλα»Πώς η πιο Aσφαλής Xώρα του Kόσμου Έβγαλε Τόσους Μαχητές του ISISΑπό Εμετούς Μέχρι Ντισκομπάλες, Αυτές Είναι οι Χειρότερες Ιστορίες μας από Φουρτούνες στις Ελληνικές Θάλασσες