Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα: Το Πρώτο Ελληνικό Teen Movie, το Δικό μας «American Pie»

Πριν από 37 χρόνια, η Ελλάδα βρισκόταν εν μέσω μιας μεταπολιτευτικής πραγματικότητας και προσπαθούσε να ισορροπήσει μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Ο δικομματισμός ήταν μέρος της καθημερινότητάς μας και λέξεις όπως ΝΑΤΟ και ΕΟΚ ακούγονταν συνεχώς στις πολιτικές συζητήσεις. Εκείνη την εποχή, λοιπόν, βγήκε στους κινηματογράφους μία ταινία που έμελλε να γράψει τη δική της ιστορία. Ο λόγος για το πρώτο «Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα», που έκανε πρεμιέρα στις 17 Ιουλίου του 1982 και κατάφερε να γίνει ένα από τα τέσσερα πιο εμπορικά φιλμ της σεζόν - ένα καθαρόαιμο teen movie, το ελληνικό American Pie πριν από το American Pie.

Ας πούμε, όμως, κάποιες αλήθειες.

Η δεκαετία του '80 ήταν ίσως η χειρότερη στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Στα '70s, ο κόσμος είδε τη Χούντα να πέφτει και οι δημιουργοί επικεντρώθηκαν σε παραγωγές υπερβολικά δραματικών ταινιών, ταινιών ερωτικού περιεχομένου, ενώ παράλληλα έγινε μια προσπάθεια για δημιουργία αστυνομικών φιλμ. Ωστόσο, μια νέα γενιά σκηνοθετών μάς χάρισε και κάποιες κλασικές, πειραματικές, καλτ ταινίες, όπως το θρυλικό «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα». Με τη διάλυση του κολοσσού που ακούει στο όνομα Φίνος Φιλμ, τα θεμέλια του χώρου σείστηκαν, γεγονός που επισφραγίστηκε με την εμφάνιση νέων τεχνολογιών στον τομέα του home entertainment -προς τα τέλη της δεκαετίας- όπως ήταν το βίντεο, οι κάμερες ιδιωτικής χρήσης και οι νέες τηλεοράσεις.

Τα δεδομένα άλλαξαν, κάτι που έγινε ξεκάθαρο από τις πρώτες αποτυχημένες επιλογές που έκαναν τεράστιοι σταρ της «χρυσής δεκαετίας» του '60, στην προσπάθειά τους να παραμείνουν ενεργοί και να πιάσουν το νέο κύμα.

Φθάνοντας στα '80s, λοιπόν, η μεγάλη επανάσταση ξεκίνησε. Η εμφάνιση της βιντεοταινίας ως αντικατάστατο του κινηματογράφου και η είσοδος των βίντεο κλαμπ στις ζωές των Ελλήνων, δημιούργησε μια νέα αγορά. Ξαφνικά, ο τομέας άλλαξε. Το κοινό αποζητούσε συνεχώς νέο υλικό και οι κλασικές, ακριβές κινηματογραφικές παραγωγές ήταν η εξαίρεση. Οι δημιουργοί γύριζαν με πραγματικά πρόχειρο τρόπο και κακές συνθήκες, ταινίες που προορίζονταν για τα ράφια των βίντεο κλαμπ, κάνοντας τρομερές εκπτώσεις στην ποιότητα. Το είδος που υπέφερε περισσότερο ήταν η κωμωδία, αφού όλοι θεωρούσαν ότι η καφρίλα ήταν αρκετή για να γελάσει ο κόσμος. Μην ξεχνάμε επίσης ότι όλοι είχαν ανάγκη να ξεσπάσουν έπειτα από την καταπίεση της Χούντας. Κανείς δεν ξέρει τον ακριβή αριθμό ταινιών που γυρίστηκαν τότε, αφού πολλές, κυρίως μικρότερες παραγωγές, έχουν χαθεί για πάντα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη συνέχιση της πτώσης των μεγάλων ονομάτων του '60 και του '70, αλλά και τον στιγματισμό πολλών, νέων και σπουδαίων ταλέντων της υποκριτικής, που αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους ταινίες για να βγάζουν τα προς το ζην.

Και μπορεί όλα τα παραπάνω να ακούγονται αρνητικά, όμως εν έτει 2019 είναι ασφαλές να πούμε ότι η καλτ πραγματικότητα και ο ρομαντισμός αυτών των ταινιών, τις κάνουν να φαντάζουν οσκαρικές μπροστά στη σημερινή, mainstream πραγματικότητα του ελληνικού σινεμά. Το «Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα», λοιπόν, αποτελεί μία από τις πρώτες teen movies σε παγκόσμιο επίπεδο, παρουσιάζοντας πολλά στοιχεία από γνωστές ταινίες του είδους πριν καν αυτό εμφανιστεί - κάτι που φυσικά κανείς δεν πρόκειται να αναγνωρίσει εκτός Ελλάδας.

Θα αναρωτιέσαι, «τι κοινά έχει με το "American Pie" δηλαδή;». Πολλά, προφανώς.

Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι μιλάμε για μια ταινία που διαδραματίζεται σε ένα Λύκειο. Μικρή λεπτομέρεια, όμως ας το δούμε από λίγο πιο κοντά. Και στις δύο ταινίες υπήρχε αυτή η εφηβική, ερωτική καφρίλα. Φυσικά, στην Αμερική του 1999 ήταν πολύ πιο εύκολο να την «τραβήξεις», αλλά δεν μπορείς να πεις ότι ο Όμηρος Ευστρατιάδης, σκηνοθέτης της θρυλικής σειράς ταινιών, δεν έβαλε τα δυνατά του. Άγαρμπο καμάκι, θρυλικές ατάκες και, φυσικά, γυμνό. Μην ξεχνάμε ότι ηθοποιοί όπως η Phoebe Cates και η Shannon Elizabeth έγραψαν ιστορία για τις γυμνές σκηνές στις οποίες συμμετείχαν. Το ίδιο φυσικά και η Βίνα Ασίκη, που ενσάρκωνε τον ρόλο της σέξι καθηγήτριας ιστορίας του Λυκείου Χαβαλέ.

Παράλληλα, κάποιοι από τους «μαθητές» έγιναν γνωστοί στο ευρύ κοινό από τα παρατσούκλια που είχαν στην εν λόγω ταινία. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι βλέποντας τον Στηβ Ντούζο, πρώτα σκέφτονται το όνομα «Μπίλιας» και μετά το πραγματικό του. Σας θυμίζει κάποιον αυτό; Ίσως τον Stifler - ή αλλιώς Stiffmeister; Ειλικρινά, ποιος τον βλέπει και λέει «α, ο Seann William Scott»;

Σημαντική λεπτομέρεια: οι δύο ταινίες γυρίστηκαν με σχετικά μικρό μπάτζετ και δημιούργησαν μεγάλο κέρδος, ενώ παράλληλα μετέτρεψαν τους παντελώς άγνωστους μέχρι τότε -νεαρούς- πρωταγωνιστές τους, σε σούπερ σταρ. Όπως έχει αναφέρει σε συνέντευξή του στο VICE ο Στηβ Ντούζος: « Βγήκε λοιπόν το Ρόδα Τσάντα και Κοπάνα και μέσα σε ένα βράδυ έγινα σταρ. Το έζησα και το χάρηκα πολύ. Ήταν ένα δώρο θεού όλο αυτό και κόλλησα». Το ίδιο είχε συμβεί και στον προαναφερθέντα Seann William Scott, o οποίος συνέχισε για ένα μικρό διάστημα μετά την προβολή της ταινίας να δουλεύει σε έναν ζωολογικό κήπο, με τον κόσμο να νομίζει πως ήταν εκεί ως πελάτης - αφού ήταν πλέον διάσημος. Αξίζει να αναφέρω ότι από το «Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα» ξεπετάχτηκε και ο απόλυτος ζεν πρεμιέ της εποχής, Σταμάτης Γαρδέλης.

Ιδιαίτερο μπορεί να χαρακτηριστεί και το γεγονός, ότι οι εν λόγω νέοι ηθοποιοί είχαν την ευκαιρία να βρεθούν δίπλα σε κάποια μεγαθήρια του ελληνικού κινηματογράφου, όπως ο Νίκος Ρίζος, ο Γιάννης Γκιωνάκης, ο Μίμης Φωτόπουλος και ο Νίκος Παπαναστασίου.

Το πιο σημαντικό κατόρθωμα των δύο ταινιών, πάντως, ήταν πως κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα brand name. Αυτό, ειδικά για την αγορά της Ελλάδας, είναι σχεδόν αδύνατο. Το American Pie μετράει οκτώ ταινίες και το Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα, τέσσερις, συν κάποια spin off χαρακτήρων που εμφανίστηκαν στη συνέχεια και σε άλλες - όπως ο «Μπίλιας» και ο «Χάλιας». Ωστόσο, μπορούμε όλοι νομίζω να συμφωνήσουμε και στο αρνητικό που βρίσκουμε στις δύο αυτές περιπτώσεις. Την επιβεβαίωση του κινηματογραφικού κανόνα που θέλει κάθε sequel να είναι χειρότερο από το προηγούμενο. Ειδικά σε αυτά που δεν συμμετέχουν οι βασικοί πρωταγωνιστές. Το τελευταίο «Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα», για παράδειγμα, βγήκε το 2011 και ήταν μια τραγωδία - όχι κυριολεκτικά.

VICE Video: Ένα Αστείο Κορίτσι

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Το σενάριο θέλει τον Κώστα Βουτσά να ενσαρκώνει έναν Ελληνοαμερικάνο εκατομμυριούχο που αποφασίζει να αγοράσει το εγκαταλελειμμένο σχολείο και να το λειτουργήσει ξανά. Βέβαια, η διαθήκη του πρώην ιδιοκτήτη ήταν σαφής. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να επιστρέψουν ως καθηγητές οι παλιοί μαθητές του. Έτσι και γίνεται, με τους πρώην θύτες να μετατρέπονται σε θύματα από τα νέα κωλόπαιδα του Λυκείου «Χαβαλέ». Η ιδέα ήταν καλή, όμως το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό, κάτι στο οποίο συμφωνεί και ο Ντούζος, που είχε δηλώσει: «Ήταν ξενέρωμα εντελώς. Τι να σου πω; Μετά τη μέση των γυρισμάτων, κατάλαβα πως κάτι δεν πήγαινε καλά και τελικά βγήκε αυτό το αποτέλεσμα. Ευτυχώς, έπαιζε ο Βουτσάς, ο Παπαναστασίου και κάποιοι ακόμη, και ίσως να βλέπει ο κόσμος κάποιες σκηνές γι' αυτούς. Εγώ είχα σταματήσει να παίζω για πολλά χρόνια και το έκανα επειδή είχα καταλάβει πως θα γίνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Θεώρησα πως το όφειλα στον εαυτό μου, στον Όμηρο και στο κοινό, να συμμετάσχω. Τελικά, το μετάνιωσα. Δεν βγάζω τον εαυτό μου απ' έξω βέβαια, όλοι φταίμε και πρώτος εγώ». Τo ίδιο τραγικά ήταν και τα αποτελέσματα στις προσπάθειες που έγιναν για χάρη του American Pie, μετά την τρίτη ταινία. Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι τουλάχιστον αυτές βλέπονται.

Μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια που κάνει ακόμη πιο cool το ελληνικό "American Pie" στα μάτια μου, είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα λεγόμενα κάποιων εκ των συντελεστών, δεν υπήρχε σενάριο, με τους ηθοποιούς να βασίζονται σε μεγάλο ποσοστό στον αυτοσχεδιασμό. «Αυτό που θυμάμαι από το "Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα" είναι ότι σχεδόν δεν υπήρχε σενάριο. Όλοι αυτοσχεδιάζαμε και βάζαμε λόγια και σκηνές. Πράγματα δικά μας», δήλωνε σε συνέντευξή της πριν από λίγα χρόνια η Τέτα Κωνσταντά, που έπαιζε τον ρόλο μιας από τις μαθήτριες στην πρώτη ταινία για να επιστρέψει πολλά χρόνια αργότερα, στην τέταρτη ταινία, ως καθηγήτρια.

Σκεπτόμενος όλα τα παραπάνω, έβγαλα ένα συμπέρασμα που ίσως να μην είναι τόσο δημοφιλές, όμως εμπεριέχει κάποιες μικρές δόσεις αλήθειας. Το «Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα» είναι το "American Pie" περίπου 17 χρόνια πριν βγει το "American Pie". Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ πως κάποιος Αμερικανός παραγωγός εμπνεύστηκε από την εν λόγω ταινία, ωστόσο δεν μπορώ να μην της δώσω τα credit ότι, κατά έναν περίεργο τρόπο, ήτανσχεδόν μπροστά απ' την εποχή της. Μάλιστα, υπάρχουν φήμες ότι αυτήν την εποχή γυρίζεται ένα νέο sequel της αγαπητής σειράς ταινιών που παίζουν μέχρι και σήμερα στην τηλεόραση.

Το πιο πιθανό, σε περίπτωση που ισχύει η φήμη, είναι να μην το πάρει χαμπάρι κανείς όταν κυκλοφορήσει, αφού δεν νομίζω ότι υπάρχει στην πραγματικότητα ενδιαφέρον από το κοινό για ένα νέο κεφάλαιο του εν λόγω brand, όμως σίγουρα θα βάλει το λιθαράκι του στη συνεχιζόμενη ιστορία που ξεκίνησε το 1982.

Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.

Περισσότερα από το VICE

Η Ζωή μου Εκτός Κορυδαλλού με το Βραχιολάκι

«Οι Μόνοι μου Άνθρωποι Είναι Εδώ, Μακεδόνες» - Ένας Θεσσαλονικιός από το Ιράν

Η Αναστασία Τσουκαλά Έγραψε Βιβλίο για την Ένοπλη Πάλη