Dankzij de Indiase overheid kan de Himalaya nog sneller gaan smelten

Tijd om wakker te worden. Tijdens de wereldwijde klimaatactiedag heeft VICE alleen verhalen over onze huidige klimaatcrisis. Klik hier om meer te lezen.

Dawa Steven Sherpa, een bergbeklimmer en milieuactivist, kan zich nog goed herinneren wat er gebeurde toen hij in augustus 2017 in Kathmandu zat, de hoofdstad van Nepal. Hij kreeg een waarschuwing van de milieuorganisatie waarmee hij samenwerkte: het Nepalese dorp Chukhung, aan de voet van de Mount Everest, stond op het punt te worden getroffen door een overstroming. De gletsjers waren namelijk aan het smelten.

“Het gletsjermeer Imja was overstroomd, dat ligt vlak boven de gemeenschap waar mijn mede-Sherpa’s wonen,” zegt Steven tegen VICE News. Zo’n overstroming is een van de gevaarlijkste mogelijke gevolgen van smeltende gletsjers.

Steven heeft de Mount Everest drie keer beklommen, en in levenden lijve ondervonden wat voor negatieve gevolgen de industrialisatie op de Himalaya heeft. “Als je sneeuw van de Himalaya opraapt, zie je dat er een zwart laagje roet van de koolstofuitstoot van de nabijgelegen industrieën op zit,” zegt hij.

In een poging om zulke gevolgen tegen te gaan, bouwt hij nu schanskorven om de berggemeenschappen, zoals de Sherpa’s, tegen gletsjeroverstromingen te beschermen. Steven is een van de vele vrijwilligers en activisten die meer bewustzijn willen creëren voor de gevolgen van klimaatverandering op deze smeltende gletsjers.

Op 28 juli schreven 52 milieuorganisaties en activisten uit twaalf Himalaya-staten van India een brief naar het ministerie van Milieu, Bosbouw en Klimaatverandering. Daarin benadrukten ze hoe de regelgeving en industriële projecten eraan hebben bijgedragen dat de jongste bergketen ter wereld zo beschadigd is geraakt.

De gletsjers in het gebergte – dat 2400 kilometer lang is en verspreid ligt over India, Nepal, Pakistan, Afghanistan, Bhutan en China – zijn sinds 1991 aanzienlijk gesmolten.

In de brief staat onder andere dat een waterkrachtproject dat 150.000 megawatt aan energie genereert, mogelijk van negatieve invloed is op tot wel 90 procent van de Indiase Himalaya-vallei. Ook zou bijna 27 procent van de dichte bossen in de regio verwoest kunnen worden door dit project.

“De overheid heeft de Himalaya-regio ingedeeld volgens de klimaat-kwetsbaarheidsindex. Dat betekent dat elk project in de regio zou kunnen leiden tot een verergering van de aardverschuivingen, het opdrogen van het grondwater en het smelten van de gletsjers,” zegt Manshi Asher, een activist van het Himdhara Environmental Research and Action Collective, en een van de 52 ondertekenaars van de brief. Asher voert campagne om ecologische schade te voorkomen en de kwetsbare gemeenschappen in de Himalaya te beschermen.

Asher vindt onder andere de ontwikkelingen in de noordoostelijke Indiase staat Assam verontrustend. Assam is om verschillende redenen de kwetsbaarste plek volgens de klimaat-kwetsbaarheidsindex: bijvoorbeeld vanwege de ontbossing, en het feit dat deze staat de minste hoeveelheid geïrrigeerde gebieden heeft. Toch is er een aardgasbron, dat gerund wordt door het overheidsbedrijf Oil India Limited. De bron spuwt dankzij een blow-out al sinds mei ongecontroleerd aardgas uit, waardoor het gevoelige ecosysteem dreigt te worden beschadigd. Ook heeft de blow-out ervoor gezorgd dat meer dan 3000 mensen hun huizen moesten verlaten.

Ondertussen zijn 23 gletsjers in de staat Sikkim, ongeveer 600 kilometer ten oosten van Assam, sinds 1995 aanzienlijk kleiner geworden. Het snelle tempo waarmee de gletsjers smelten heeft ernstige gevolgen, zoals de plotselinge overstromingen en aardverschuivingen die in de afgelopen drie maanden aan 21 mensen het leven hebben gekost en meer dan 30 gezinnen op de vlucht hebben doen slaan.

Het is een tragedie die Mayalmit Lepcha, een milieuactivist uit Sikkim, nooit zal vergeten. In augustus deed Lepcha mee aan een sessie van het Janta Parliament, een online evenement dat werd georganiseerd om milieukwesties in het Himalayagebied te bespreken. “De ongeveer dertig dammen die in Sikkim gebouwd zijn, hebben een negatieve invloed gehad op onze heilige bossen en rivieren,” zei ze tijdens het evenement.

Maar ondanks het feit dat het gebergte met een ecologische crisis wordt geconfronteerd, kunnen veel industriële projecten alsnog worden goedgekeurd – dat stond in de eerste versie van het milieueffectrapport van 2020 van de Indiase regering. Ook worden de mogelijkheden van het publiek om opheldering te vragen ingeperkt en mogen overtreders straks zélf aangifte doen van hun eigen overtredingen.

Op dit moment is het nog zo dat gevolgen van voorgestelde projecten worden beoordeeld door een onderzoekscommissie, die bestaat uit wetenschappers en projectmanagementdeskundigen. Daarbij houden ze rekening met de gevolgen voor de lokale gemeenschappen. Maar als het milieueffectrapport van 2020 in de wet wordt verankerd, zal dat proces worden omzeild.

Gopal Krishna Agarwal, woordvoerder van de regerende Bharatiya Janata-partij, spreekt tegen dat de overheid de biodiversiteit van kwetsbare gebieden in gevaar brengt, zodat het makkelijker wordt voor bedrijven om industriële projecten op te zetten. “Mensen maken vooral bezwaar tegen het milieueffectrapport omdat ze het idee hebben dat de openbare hoorzittingen zijn afgeschaft, maar dat geldt alleen voor specifieke projecten in de grensregio’s,” zegt Agarwal tegen VICE News.

Maar ongeacht om welk project het gaat, de gevolgen zijn voor de mensen ter plekke wel degelijk tastbaar.

Dr. Ravi Chopra, een milieuwetenschapper uit de noordelijke staat Uttarakhand, zegt dat de projecten de bevolking uiteindelijk meer kwaad doen – ook al wordt ervan gezegd dat ze de bevolking zullen helpen. Als de gletsjers smelten – wat sneller gebeurt door deze projecten – kan de permanente stroom van de Himalaya-rivieren verstoord raken. “En zelfs de waterkrachtprojecten kunnen niet zorgen voor bruikbare waterbronnen,” zegt Chopra.

Keshav Singh Panwar werkt in een winkel in Uttarakhand. In 2012 verloor Panwar zijn huis en al zijn bezittingen tijdens de verwoestende overstromingen en aardverschuivingen, waarbij 10 mensen omkwamen en 38 mensen vermist raakten. Panwar woont tot op de dag van vandaag nog steeds in een rehabilitatiecentrum, en zegt tegen VICE News dat de rampen te maken hebben met de overmatige ontbossing voor de commerciële projecten.

De overheid heeft ook nog eens bijna niets gedaan voor mensen zoals hij, die het meest te lijden hebben onder dit soort vermijdbare tragedies. En dat zal alleen vaker voorkomen als het milieueffectrapport in de wet wordt opgenomen.

“De regering heeft de afgelopen acht jaar tegen me gezegd dat ik een nieuw huis zou krijgen, maar ik heb helemaal niets gekregen,” zegt Panwar.

Steven is bezorgd dat de smeltende gletsjers ook zullen bijdragen aan stormen, lawines en bevriezing in de bergen. En dat het op een gegeven moment niet meer veilig zal zijn om de Himalaya te beklimmen.

“Wij bergbeklimmers vertrouwen op onze vaardigheden, maar grillig weer maakt het voor ons lastig om te voorspellen wat we kunnen verwachten,” zegt hij. “Het is voor ons niet zomaar een belemmering, maar een bedreiging voor ons leven.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE India