Hoe het is om te wonen in de geur van een stroopwafel-, Unox- of frietfabriek

Stel: je wordt wakker in je gloednieuwe kamer. Je hebt vier zenuwslopende hospiteeravonden lang lopen lachen als een boer met kiespijn en betaalt nu 450 euro voor een kamer ter grootte van een euromunt, maar je hebt wél een lekker Frans balkonnetje. Je strompelt naar je balkondeuren om de geur van slaap uit je kamer te verjagen, maar zodra je de klink omlaag drukt, komt je de zwavelachtige geur van frituurvet je neusvleugels binnengieren. Verrassing: je nieuwe huisgenoten vergaten je te vertellen dat je huis vlakbij een frietfabriek staat, en dat de noordwestelijke windrichting vanaf nu je grootste vijand is.

De inwoners van Bergen op Zoom hebben daar echt mee te maken, zo met een frietfabriek om de hoek. Door heel Nederland staan fabrieken verspreid die, afhankelijk van hoe de wind staat, een stroopwafel-, kaas-, chips-, appelstroop- of worstengeur door de straten van steden en dorpen laten waaien. Wij vroegen enkele jongeren die in de buurt van zo'n fabriek wonen of zij het ook, net als de mensen in Bergen op Zoom, niet te doen vinden.

Maaike (23), Woerden, kaaspoederfabriek Grozette MUNCHIES: Hoe is het om in de geur van kaaspoeder te wonen?
Maaike: Nou, ik ben blij dat ik er niet meer woon. Ik woon in Amsterdam nu, maar heb wel tweeënhalf jaar in die ongelofelijk doordringende en smerige geur van Grozette gezeten. Ik strooi kaaspoeder sowieso al nooit over mijn pasta, maar door daar te wonen ben ik het nog viezer gaan vinden.

Wat dacht je toen je het voor het eerst rook?
Ik dacht dat mijn eigen sokken zo stonken. Want dat is precies hoe het ruikt: naar vieze stinksokken.

Wanneer vond je de geur het vervelendst?
Als ik door de stank moest fietsen. De geur kwam gelukkig niet tot in mijn huis, maar vanaf dat ik de deur uitging, was het adem inhouden en heel hard doorfietsen. Er waren ook genoeg plekken in Woerden waar het niet stonk hoor, maar als je in de richting van de fabriek moest fietsen, ontkwam je er niet aan.

Ha, dus met windrichting had het weinig te maken?
Niet dat ik weet. Het was gewoon een constante geur, het hele jaar door. Ik kon gelukkig thuis gewoon de ramen openzetten of in bepaalde parken chillen.

Thije (24), Utrecht, koffiefabriek Douwe Egberts

MUNCHIES: Vertel, hoe is het om in de dampen van een koffiefabriek te wonen?
Thije: Heerlijk! Ik woon een minuutje of vier fietsen van de fabriek, maar toch word ik vaak wakker met de geur van versgebrande koffiebonen. Niet altijd, maar toch met grote regelmaat. En als ik het niet thuis ruik, dan ruik ik het wel als ik erlangs fiets onderweg naar werk.

Stoort het nooit?
Nee. Zelfs als ik een kater heb, vind ik het heerlijk om met mijn brakke kop door de koffiegeur te fietsen. En als ik ergens heen fiets, en de fabriek ligt ongeveer op de weg, neem ik precies die route die me erlangs brengt om het optimaal te ruiken. Ik durf zelfs te zeggen dat ik de geur oprecht zou missen als ik zou verhuizen.

Oei, je bent verliefd geworden op de geur!
Absoluut. En ik heb ook vaker zin in koffie. Thuis heb ik expres geen koffiezetapparaat, omdat ik anders extreem veel koffie zou drinken. Op werk drink ik al genoeg. Als ik op de fiets al geconfronteerd word met die lucht, wandel ik linea recta naar het koffieapparaat.

Zijn de andere inwoners van Utrecht hier even blij mee als jij?
Iedereen vindt het top. Zelfs mensen die hier blijven slapen vinden het heerlijk. Ik ken eigenlijk niemand die het níét lekker vindt. Ze zijn er vast, maar ik ken ze niet. Maar koffiegeur is ook niet iets waar ik het met vrienden over heb met vrienden als we wat gaan drinken.

Alex (26), Oss, worsten-, stroopwafel- en veevoerfabriek

MUNCHIES: In Oss staan een hoop etensfabrieken. Heb je daar ook moordende geuroverlast van?
Alex: Van die Unox- en veevoerfabriek komt af en toe een vreemd, naar luchtje. De Unoxlucht laat bijvoorbeeld de hele stad wat rokerig of zuur ruiken, als de wind tegen zit. Maar het is ook niet zo dat heel Oss naar erwtensoep ruikt. Die stroopwafelfabriek ruikt dan juist weer heerlijk, alsof er in de hele stad koekjes worden gebakken. Die geur is een van mijn vroegste kinderherinneringen: ik herinner me dat het bij mijn kinderdagverblijf altijd naar koekjes rook, omdat die in de buurt van de stroopwafelfabriek was. Heerlijk!

Ruikt het er dan voortdurend naar die drie geuren door elkaar? Dat lijkt me goor.
Nee, gelukkig niet. De fabrieken staan niet naast elkaar, dus compleet afhankelijk van hoe de wind staat, ruik je steeds weer een andere lucht. Er valt geen peil op te trekken wat je wanneer ruikt.

Ruiken je kleren soms naar veevoer, Unox of stroopwafels?
Nee hoor. Ik heb wel een tijdje in die veevoerfabriek gewerkt toen ik jonger was en toen rook mijn werkkleding er wel naar. Maar als ik na werk mijn eigen kleding weer aan deed, rook ik het nog weinig.

Het valt dus wel mee om tussen al die fabrieken te wonen?
Ja, ik ben natuurlijk van jongs af aan aan de lucht gewend. Ik kan me voorstellen dat het een heel ander verhaal is als je op latere leeftijd naar een stad verhuist waar zo'n fabriek staat.

Roos (27), Enschede, Grolsch-bierfabriek

MUNCHIES: De bierfabriek is inmiddels verhuisd naar Usselo, maar toen hij nog in Enschede stond woonde je daar. Had je last van de biergeur?
Roos: Last niet echt, maar in onze buurt rook het wel altijd naar hop als ze bier aan het brouwen waren.

Wanneer was die geur het sterkst?
Elke vrijdag. Dan openden ze de ventielen, dus kwam die lucht weer hevig voorbij. Kennelijk kon je het verschil ruiken tussen gewone hop en bokbier-hop, maar ik was nog te jong om dat te herkennen.

Waren er andere mensen die zoiets hadden van: bah, daar is die hopgeur weer.
Ja, sommige mensen vonden het mega stinken. Mijn vader vertelde dat buurtbewoners soms gratis een sixpack of kratje bier mochten ophalen bij de fabriek ter compensatie. Zelf had ik er helaas niks aan, ik was toen nog te jong om te drinken.

Mis je de geur wel eens nu je naar Amsterdam verhuisd bent?
Het is wel een nostalgische geur ja. Als ik hop ruik moet ik denken aan vroeger: dat ik bij mijn vader op de fietsstang zat als we boodschappen gingen doen.

Ben je een mega bierliefhebber geworden door daar te wonen?
Dat niet.

Maartje (25), Middelburg, frietfabriek

MUNCHIES: En, is wonen bij een frietfabriek zo erg als de mensen in Bergen op Zoom beweren?
Maartje: Erg? Heerlijk vond ik dat! Als ik vroeger in de auto zat, kwamen er vaak de snackbarluchten van die frietfabriek uit Bergen op Zoom voorbij. Het rook naar vet en aardappel, heerlijk vond ik dat. Weet je wat pas vies is? Die Verkadefabriek in Zaandam, die stinkt een uur in de wind.

Maar ruikt die niet gewoon naar chocolade?
Nee, het is echt een gekke geur, waar ik meteen misselijk van word. Een vriendin van me woonde een tijdje in Amsterdam-Noord, en zelfs daar rook je buiten de geur van die fabriek nog! Dan ging ik meestal meteen weer naar binnen. Maar goed, zij vond het hartstikke lekker ruiken en ging vaak als ze thuis kwam direct op zoek naar een rol koekjes. Het zal wel een beetje persoonlijk zijn allemaal!