Hoe het is om eindeloos te moeten wachten op psychische hulp

Let op: in dit artikel wordt onder andere gesproken over suïcide.

De afgelopen weken was Charlotte volop in het nieuws. Ze is al 8 jaar suïcidaal, deed 21 zelfmoordpogingen, en staat al meer dan 800 dagen op een wachtlijst voor de juiste hulp. Omdat ze het wachten zat was, besloot ze om uit protest voor de deur voor van het ministerie van Volksgezondheid in Den Haag te gaan zitten. Met haar zit-demonstratie wil ze aandacht vragen voor de lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en zamelt ze handtekeningen in voor de petitie Lijm de Zorg – een manifest voor een betere jeugdzorg en ggz. De teller staat inmiddels op ruim 67 duizend.

Charlotte is niet de enige die het wachten op hulp zat is. Marleen, Hannah, Melissa en Finn zijn dat ook. Ik vroeg waar zij hulp voor nodig hebben en wat voor gevolgen het heeft als die hulp eindeloos op zich laat wachten.

Vorige week zat ik in een crisis. Ik was zo suïcidaal dat ik niet meer wilde leven. Ik belde naar de ggz voor hulp, maar ze konden me niks bieden. Een week later kreeg ik te horen dat ik aanstaande vrijdag een afspraak heb. Het moet altijd te ver gaan voordat ik hulp krijg.

Ik voel me te complex voor de hele zorg, omdat iedereen naar elkaar wijst. Ik heb psychische hulp nodig, maar ook voor mijn conversiestoornis moet ik behandeld worden – daardoor heb ik uitvalsverschijnselen in mijn lichaam. De ggz wil dat mijn lichamelijke klachten eerst verholpen worden, maar de kliniek die me kan helpen met mijn conversie wil dat ik eerst psychische hulp krijg.

Ik heb een combinatie nodig van beiden, maar bijna niemand kan me dat bieden. Er is een kliniek waar het wel samen kan, maar zij behandelen mensen tot 23 jaar, en dat ben ik al bijna. Bovendien is die kliniek in Leeuwarden, terwijl ik in Brabant woon, en de wachtlijst is twee jaar. Dat red ik niet: ik heb al moeite met elke dag die zich aandient, met elke week en elke maand – verder durf ik niet te kijken.

Ik zit sinds 2014 in de ggz en voel me machteloos. Ik wil graag beter worden, ik wil niet dood, maar op deze manier wel. Het gaat heel rap achteruit. Mijn problemen zijn door het eindeloze wachten op hulp enorm verergerd. Alles is tien keer zwaarder dan twee maanden geleden en ik heb steeds minder energie om om hulp te vragen. Het ene moment denk ik: misschien is er hoop, maar op andere dagen zak ik volledig in elkaar.

Gisteren had ik de hele dag herbelevingen. Ik was enorm in paniek en ik probeerde contact te zoeken met mijn psycholoog, maar pas aan het einde van de dag kreeg ik een appje van haar. Ik wil haar niet tekort doen, maar ik heb meer nodig dan dat. Op een dag zoals gisteren wordt uit het leven stappen iets verleidelijks. Niet omdat ik niet wil leven, maar omdat ik klaar ben met overleven.

Sinds mijn dertiende heb ik anorexia, dat ontstaan is vanuit trauma’s, en een paar jaar geleden is bij mij ook een meervoudige persoonlijkheidsstoornis vastgesteld. Bij alle hulpinstanties krijg ik te horen dat ik ‘te complex’ ben om te behandelen. Alsmaar wachten op de juiste hulp en telkens afgewezen worden geeft me het gevoel dat ik er niet toe doe. Ik krijg steeds te horen: sluit maar weer achteraan in de rij.

Mijn psycholoog is gespecialiseerd in psychoses – ik zit dus op een ‘afdeling’ waar ik niet hoor. Ze heeft me vaak doorverwezen naar trauma of eetstoornis, maar dan was mijn gewicht weer te laag voor traumabehandeling, of zaten mijn trauma’s te veel op de voorgrond om behandeld te worden voor mijn eetstoornis. Mijn psycholoog zei: “Als niemand je wil helpen, dan gaan wij het samen doen.” Ik ben haar enorm dankbaar, maar zij kan mij niet de zorg bieden die ik nodig heb. Ik weet niet hoe lang ik bij haar kan blijven. Die onzekerheid is het ergste – ik heb vooral behoefte aan zekerheid.

Ik sta op een wachtlijst voor een behandeling bij een gespecialiseerd centrum. De wachttijd is 31 weken tot de intake. Omdat ik niet in die regio woon, kom ik niet in aanmerking voor ambulante behandeling – waarbij ik een keer per week naar het centrum zou kunnen. Dat betekent dus dat ik er vier dagen per week heen zou moeten. Dan zou ik mijn hele leven weer stop moeten zetten, wat nu ook al zo is, omdat ik niet de juiste hulp krijg.

Dat is als ze me überhaupt willen behandelen, trouwens. Ik ben al zo vaak afgewezen dat ik er niet meer op vertrouw – afgewezen worden door de ggz is de story of my life.

Twee jaar geleden had ik een nacht dat ik het niet meer volhield. Ik mailde mijn psycholoog dat ik dood wilde. Ik dacht: ik heb nú hulp nodig, anders gaat het mis. Ik kreeg een mail terug dat we het er de volgende afspraak, anderhalve week later, over konden hebben. Ik voelde me geen mens meer, maar een nummertje. Toen ben ik maar naar een vriendin gegaan.

Ik heb een complexe traumaverwerking en verschillende stoornissen die daaruit zijn ontstaan. Sinds mijn achtste loop ik bij de ggz, maar ik word steeds van het kastje naar de muur gestuurd. Instellingen zeggen: we behandelen deze of die stoornis. Het komt erop neer dat ik een te ingewikkelde casus ben, waardoor ik het gevoel krijg dat ik het niet waard ben om hulp te krijgen.

Vorig jaar kreeg ik te horen dat ik uitbehandeld ben, omdat ik nergens terecht kan. Ik voelde me compleet waardeloos en moedeloos. Ik ben zo lang, en op zoveel plekken, op zoek geweest naar iets of iemand die me wil helpen. Iedereen ziet dat ik hulp nodig heb, maar het wordt niet geboden. Ik voel me een last voor de mensen die me horen te helpen.

In november ben ik naar de Tweede Kamer gegaan met andere jongeren die met dezelfde soort problemen worstelen. Politici hadden ons uitgenodigd en vroegen ook of ik mijn verhaal op papier wil zetten. Als ik dat heb gedaan, gaan ze kijken of ze wat voor ons kunnen doen. Maar ik hoop nergens op, want anders word ik weer teleurgesteld.

Ik had als kind erg veel last van angst en depressies. Op mijn dertiende ging ik naar een psycholoog, maar die zei dat er niks aan de hand was. Twee jaar later kon ik niet meer naar school omdat het zo slecht met me ging. Ik heb drie maanden thuis gezeten, omdat ik moest wachten op hulp. De meeste dagen lukte het me nauwelijks om op te staan en naar buiten te gaan. Mijn moeder heeft me ongelofelijk vaak uit bed geprobeerd te trekken. Als dat lukte, ging ik blowen en gamen. Alleen in het weekend kwam ik nog weleens buiten, om met vrienden te gaan blowen. Die tijd heb ik echt ervaren als een dieptepunt.

Eerst kreeg ik een uurtje hulp per week, wat veel te weinig was. Ik wist wel dat ik depressief was, maar ik kwam er toen ook achter dat ik een trauma heb. Na die drie maanden thuis, ben ik voor acht maanden intern opgenomen in een kliniek voor depressies en trauma’s. Ik wilde op dat moment niks met mijn leven. Ik was toen een depressieve puber, dus ik dacht er niet zo over na. Pas later realiseerde ik me hoe gek het is dat ik zo lang heb moeten wachten.

Ik voel me geprivilegieerd dat ik uiteindelijk geschikte hulp heb gekregen, terwijl veel andere mensen dat niet krijgen. De hulp in de kliniek heeft me enorm geholpen, maar het blijft een proces. Het blijft voor mij altijd een kunst om op het goede pad te blijven en mentaal niet in te storten. Als ik nu hulp nodig heb bij Jeugdzorg, schrijf ik me liever niet in, omdat ik weet dat de wachtlijst schandalig lang is en ik die niet wil opvullen voor mensen met acute problemen.

Kamp jij met depressieve of suïcidale gedachten? Bel naar de crisishulplijn 0900-0113 of kijk op 113online.nl