Wat ik heb geleerd over therapiesessies vanuit huis

In de kamer van mijn vorige therapeut hing een prent van een ekster en een speelkaart. Er waren ook genoeg andere dingen te zien, maar die vogel en die kaart zijn ontelbaar vaak in mijn dromen teruggekomen. Dan slenterde ik door dromenland en stapte per ongeluk op een ruiten-aas, en dacht ik: ik ben ook nérgens veilig.

De fysieke ruimte van een therapeut speelt een grote rol in de therapie zelf. De een zit in een steriel ziekenhuiskamertje in een rustige buitenwijk, de ander in een muffe woonkamer aan een drukke straat. Maar in beide gevallen is het een veilige ruimte, waarin je intieme dingen bespreekt die verder nauwelijks iemand van je weet; een plek waar je probeert te begrijpen wat voor vreemde connecties je hersenen soms maken.

Zoals de meeste mensen die nu in therapie zijn, gaan de afspraken met mijn psychotherapeut nu telefonisch of online. Mijn veilige ruimte is dus nu mijn échte veilige ruimte geworden. Aangezien het thuis toch net wat anders werkt dan in de spreekkamer van je therapeut – er zijn ook andere mensen, en je wilt toch misschien wel wat privacy – heb ik een aantal manieren bedacht om zo’n sessie zo goed mogelijk te laten verlopen.

Therapieruimtes zijn vaak overzichtelijk. Er zijn weinig dingen die je af kunnen leiden, afgezien van wat kunst of boeken. Je brein vindt het al moeilijk zat om gebeurtenissen te kunnen terughalen en woorden te vinden om je gevoelens mee te omschrijven, dus zorg ervoor dat je vooral niet te veel visuele en auditieve prikkels om je heen hebt. Zoek een rustig hoekje in je huis op en neem een glas water mee, wat pen en papier voor notities, een dekentje of kussen desnoods, en wat je verder ook maar nodig hebt.

Ik wist van tevoren ook wel dat je niet echt van een goede sessie kunt spreken als je door je huis loopt rond te dwalen terwijl je je telefoon op de luidspreker hebt staan. Maar dat is natuurlijk wel precies wat ik aanvankelijk deed. Zodra je je eigen ruimte hebt gecreëerd, is het vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat je niet onderbroken wordt.

“Het is moeilijk om open en reflectief te zijn als je denkt dat je partner, hond of moeder ieder moment kan komen binnenvallen,” zegt Eleanor Morgan, een psycholoog-in-opleiding en schrijver van twee boeken over geestelijke gezondheid. “Maak thuis duidelijk dat je die behoefte hebt. Bescherm je ruimte. En daarnaast kan het zo zijn dat [als je niet met je therapeut communiceert via je telefoon] je geneigd bent om je telefoon in de buurt te houden. Doe dat niet, en leg hem even in een andere kamer. Het is goed voor je om even een uurtje geen afleiding te hebben; zo zou het ook zijn als je in de kamer van de therapeut zit.”

Een therapiesessie is een soort ritueel. En zoals bij de meeste rituelen, is het vooral de volgorde die het ‘m doet. Zelf probeer ik altijd voor elke sessie om terug te halen wat we de vorige keer hadden besproken, en of ik me aan mijn huiswerk heb gehouden. En ik probeer om zo kalm en aanwezig mogelijk te zijn, voordat ik de therapieruimte betreed. Op de terugweg naar huis – meestal pak ik de bus of de metro – schrijf ik altijd notities over de sessie, en heel af en toe pink ik ook een traantje weg.

Nu hoef je natuurlijk niet met het openbaar vervoer te gaan nadat je via Zoom of Skype met je therapeut hebt gepraat, maar je kunt het wel op andere manieren laten bezinken. Geef jezelf even rust: ga mediteren, een stukje wandelen of schrijf op wat je hebt besproken. Trek er gerust de tijd voor die je normaal gesproken kwijt bent om thuis te komen. Oftewel: doe gewoon alsof het een normale therapiesessie is.

Ik vond het in het begin lastig om therapeuten in hun ogen aan te kijken, omdat ik bang was dat ik zou kunnen zien wat ze dachten terwijl ik aan het praten was. Emily Reynolds, de auteur van A Beginner’s Guide To Losing Your Mind, vindt dat we het feit dat we het nu via de telefoon of een beeldscherm moeten doen als kans moeten zien.

“In het echt tegenover elkaar zitten is heel anders videobellen, omdat je in dat laatste geval misschien geneigder bent om hele andere dingen te zeggen, of zelfs ineens te praten over dingen die je anders moeilijk zou vinden om te bespreken,” zegt ze. “Als je wat afstand ten opzichte van je therapeut hebt, kan dat juist helpen om bepaalde problemen uit te zoeken.” Je zou wat onderwerpen kunnen opschrijven die je makkelijker vindt om op afstand te bespreken, en die je nu juist moeilijker vindt.

Als je het toch ongemakkelijk vindt om digitaal of telefonisch te communiceren, zeg dat dan wel eerlijk tegen je therapeut. Leg uit hoe het wel zou kunnen werken en bespreek samen wat je zou kunnen veranderen. “Voor hen is er ook niet één manier om dit te doen,” zegt Morgan. “Je zult er wat aan moeten wennen, maar het gaat uiteindelijk om jou en hoe jij je erbij voelt – erover communiceren kan erg waardevol zijn.”

Tijdens de laatste sessies hadden we het over OCS-symptomen in relatie tot de pandemie. Ik heb niet per se angsten voor de pandemie zelf, en we hebben maar beperkt de tijd. Het voelde alsof we een beetje het nieuws bespraken omdat dat nu eenmaal moest, en dat hoefde van mij natuurlijk niet echt. Ik gaf het aan en nu laten we het los, tenzij ik het alsnog aanstip.

De meesten van ons hebben niet zoveel referentiepunten voor deze pandemie – afgezien van dat we de film Contagion uit 2011 ineens massaal op Netflix kijken. Maak je dus vooral geen zorgen als je therapie niet zo zinvol lijkt te zijn als normaal, omdat je onzekerheid maar niet verdwijnt.

“Er is niks mis met je als je bang of gevoelig bent tijdens een pandemie,” zegt Morgan. “Je routines worden verstoord, en dat is voor de een voelbaarder dan voor de ander – afhankelijk van factoren als menselijk contact en geestelijke gesteldheid. Maar we moeten deze menselijke reacties niet los zien van de bron. We moeten ze niet pathologiseren, maar er juist ruimte voor scheppen.”

Ook buiten een therapiesetting – júist buiten een therapiesetting – zou het ons goed doen om te proberen om deze hachelijke situatie te accepteren en te begrijpen dat veel van ons zich exact hetzelfde voelen. We moeten dat alleen wel vanuit onze eigen kamer doen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.