Waarom generatie Z steeds vaker bewust geen seks heeft

Toen de meeste millennials nog op de middelbare school zaten, was seks nogal een ding. Je hoorde er niet echt bij als je op een bepaalde leeftijd nog steeds maagd was – dat maagdelijkheid ook maar een sociaal construct is deed er verder niet toe. Het ging er ook niet zozeer om hoe goed de seks was en met wie je het precies deed, zolang je maar geregeld van bil ging. En hoe langer je lijstje, hoe beter.

Tegenwoordig lijken jongeren – en zeker die van generatie Z – heel anders tegen seks aan te kijken. Uit onderzoek dat Rutgers en Soa Aids Nederland iedere vijf jaar uitvoeren, bleek dat jongeren op steeds latere leeftijd voor het eerst met iemand naar bed gaan – wat onder meer verklaard werd door de verhoogde alcoholleeftijd, social media en prestatiedruk. Op andere plekken in de wereld is een soortgelijke trend zichtbaar.

Volgens een onderzoek uit januari van de Rutgers-universiteit en de State University of New York hebben Amerikanen tussen de 18 en 23 jaar 14 procent minder vrijblijvende seks dan tien jaar geleden. En in 2019 bleek uit een nationale enquête van ABC dat 40 procent van de Australiërs tussen de 18 en 24 überhaupt nog nooit seks had gehad. In datzelfde jaar wees onderzoek van het University College London uit dat nog niet eens één op de dertig veertienjarigen in het Verenigd Koninkrijk seks had gehad (inclusief orale seks), wat beduidend lager is dan wie in de jaren tachtig of negentig geboren is: 30 procent van die groep gaf namelijk aan al seks te hebben gehad op zestienjarige leeftijd.

Dit alles wil natuurlijk niet zeggen dat jonge mensen tegenwoordig geen seks meer hebben, maar het neemt niet weg dat er opvallend veel 16 tot 24-jarigen zijn die er bewust van afzien – en niet omdat ze nou zo religieus zijn. Hoe komt dat?

De 24-jarige Kero* zegt dat ze drie jaar geleden besloot om even geen seks te hebben, vanwege een laag zelfbeeld. “Ik had niet genoeg zelfvertrouwen om mezelf op de voorgrond te zetten of me aan iemand te binden,” legt ze uit. Ze overweegt nu om zich er toch iets meer open voor te stellen, maar alleen onder speciale omstandigheden. “Ik ben de onzekerheden uit het verleden ontgroeid. Ik wil nu alleen samen zijn met een man die mijn vertrouwen heeft gewonnen. Iemand die me respecteert en de grond aanbidt waarop ik loop.”

Anderen, zoals de twintigjarige Lucy*, zegt dat ze zich onthoudt van seks omdat ze “zichzelf verloor in alle onzin” en “niet zoveel voor zichzelf deed als ze eigenlijk had gewild.” 

De 21-jarige Drew* besloot een jaar af te zien van seks. “Ik wilde me richten op mijn illustratiewerk en ik merkte dat achter de meisjes aangaan en mijn hart laten breken daar niet echt bij hielp. Dus ik koos voor mezelf.”

De meeste jonge mensen die ik voor dit stuk sprak, hadden zelf niet per se het idee dat ze minder seksueel actief zijn dan oudere generaties. Sommigen denken dat zij er simpelweg makkelijker voor uitkomen en het accepteren. Dingen als wederzijdse toestemming, lichamelijke autonomie en seksuele identiteit zijn onder deze mensen ook vaak een stuk uitgesprokener.

“Nu aseksualiteit meer in het collectieve bewustzijn terechtkomt, denk ik dat iedereen die de verschillende queervormen omarmt, dat ook doet met seksuele onthouding. Seks is geen vanzelfsprekendheid,” zegt de 21-jarige Charlie.

Lucy zegt iets vergelijkbaars: “Nu er veel meer bewustzijn is over toestemming en zo, denken we vaak ook beter na of we iets wel echt willen. En soms wil je iets gewoon niet.”

“Ik denk dat het meer geaccepteerd wordt,” zegt de 22-jarige Ash. Nadat ze seksueel was misbruikt, besloot ze op haar twintigste om even af te zien van seks. “Ik kon het er makkelijk met mijn vrienden over hebben, ze begrepen het allemaal meteen.”

Als je op TikTok naar de hashtag celibacy zoekt, krijg je honderden filmpjes waarin je vooral ziet hoe jonge mensen ingaan op hun seksuele onthouding. In eentje worden vijf manieren gepresenteerd om met je seksuele behoeften om te gaan als je geen seks hebt – “sta er niet te veel bij stil” bijvoorbeeld, en “als je aan jezelf wilt zitten, is dat oké.” In een andere is te zien hoe een meisje danst op Megan Thee Stallion. “17 maanden seksuele onthouding,” luidt de tekst in het filmpje. “Ik wil dat we als vrouwen onze macht terugpakken en geen seks hebben.”

Chloe Combi, de schrijver van Generation Z: Their Voices, Their Lives, heeft het idee dat jonge mensen tegenwoordig niet zo nodig over seks hoeven op te scheppen. “Het is een beetje hetzelfde als met drank,” zegt ze. “Daar zijn we nu ook minder excessief mee bezig. En ik denk dat generatie Z op het op een soortgelijke manier ook eerder als iets goeds ziet om nee te zeggen tegen seks – of dat nu om persoonlijke redenen is of vanwege hun geloof.”

Combi wijst er ook op dat deze generatie op het gebied van seks minder in hokjes denkt. “Ze plaatsen zichzelf op meerdere spectra: hun genderidentiteit, hoe seksueel actief ze zijn, met wie ze seks hebben, et cetera. Dat ligt allemaal een stuk minder vast.”

Het blijft natuurlijk lastig om hele generaties over één kam te scheren. Sommige jonge mensen hebben veel seks, andere kiezen er bewust voor om dat niet te doen – en dat zo gaat dat eigenlijk al sinds mensenheugenis. Als ik vroeger als tiener had gezegd dat ik niet aan seks deed, zouden mensen me vreemd hebben aangekeken, wat achteraf gezien nogal gek is. Ik vind het hoopgevend dat zoveel jonge mensen tegenwoordig zelfverzekerd zijn over wat ze wel – en juist niet – met hun lichaam willen doen.

“Als je geen seks wilt hebben, is dat niks om je voor te schamen,” zegt Drew. “Het betekent dat je een bewuste keuze maakt, waar je je tijd en energie in stopt.”

Daar is Kero het mee eens. “Ik heb een hoop meegemaakt en verdien echte liefde.”

*Namen zijn aangepast om privacyredenen

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.