De darmen van Europeanen kunnen pas 4000 jaar tegen melk

Als lactose-intolerante Europeaan kan deze nieuwe studie je van pas komen om wat over je voorouders te weten te komen, zonder een cent aan sites als Ancestry.com te betalen. In tegenstelling tot de wetenschappelijke overtuiging dat Anatolische boeren al rond 6500 v. Chr melk introduceerden, laat een groot onderzoek in Nature zien dat we pas 4000 jaar geleden in Europa in staat waren om melk te verteren, dankzij Russische herders. (Hier zetten we Russische kaas dus even in het zonnetje.)

"Iedereen nam aan dat melk naar Europa kwam samen met de eerste boeren," zei dr. Bastien Llamas, een van de mede-auteurs van de studie tegen ABC News Australia.

In het artikel stelden dr. Llamas en zijn collega's vast dat Europeanen afstammen van drie verschillende migrantenvoorouders: jagers-verzamelaars uit de Steentijd, Anatolische boeren en Russische nomadische herders. Omdat de boeren vanaf 6500 v. Chr koeien hielden, werd gedacht dat zij melk in Europa introduceerden. Maar de onderzoekers ontdekten dat de Europeanen vier millennia geleden nog helemaal geen melk dronken of stukken kaas verorberden. Dat kwam pas na de komst van Russische herders van de Grote Steppen. "Opeens was er 4000 jaar geleden een revolutie toen de Steppeherders de enzymen brachten die nodig waren," vertelde dr. Llamas aan ABC News.

De onderzoekers keken naar het DNA van 230 Europeanen die van 6500 tot 300 v. Chr leefden en ontdekten dat de Russische herders een genetische mutatie meebrachten die leidde tot een levenslange productie van lactase, het enzym dat nodig is om de lactose in melk te kunnen verteren. Zoals de meeste zoogdieren verloren de andere groepen Europeanen van die tijd de mogelijkheid lactose te verteren nadat ze als zuigelingen gespeend waren. De studie legt ook verbanden tussen de opkomst van landbouw en de resistentie tegen tuberculose en lepra. Toen de jagers-verzamelaars een meer betrouwbare bron vonden voor voedsel door gewassen te telen, begonnen ze dichter bij elkaar te leven. Die nabijheid zorgde voor een betere weerstand.

Scandinaviërs kunnen de Russische herders ook dankbaar zijn voor hun lengte en lichte huidkleur, zei dr. Llamas.

Terwijl Russische kaas niet met dezelfde kwaliteit wordt geassocieerd als kaas uit bijvoorbeeld Frankrijk, Italië of Engeland, zouden kaasliefhebbers toch wat dankbaarheid moeten tonen voor de lactose-tolerante herders van lang geleden. Inmiddels zijn de rollen omgedraaid: door het huidige verbod op kaas uit de EU in Rusland, zoeken de Russen naarstig naar mogelijkheden om de Europese kaasexpertise naar huis te brengen.

Niet zo handig dat ze laatst nog een berg 'illegale kaas' platwalsten.