H Rock Έχει Πεθάνει και Αυτό Δεν Είναι Κακό

Είναι δύσκολο να το δεχτεί κανείς, το ξέρω, ιδίως για όσους δεν ασχολούνται με άλλα είδη. Πώς μπορεί να έχει πεθάνει, όταν η αγαπημένη σου μπάντα μόλις έκανε μια sold out συναυλία ή όταν ένα πρωτοποριακό καινούργιο άλμπουμ ονομάστηκε Best New Music στο Pitchfork; Επιφανειακά μοιάζει ελπιδοφόρο, αλλά αυτές είναι απλώς σταγόνες σε έναν φουρτουνιασμένο ωκεανό όπου επιπλέει ένα πτώμα.

Τα σημάδια είναι ξεκάθαρα εδώ και καιρό. Τα τελευταία χρόνια, τα charts του Billboard ήταν γεμάτα νέους pop καλλιτέχνες που καμιά φορά κρατάνε κιθάρες σαν αξεσουάρ μόδας (την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, οι Imagine Dragons έχουν τις τρεις πρώτες θέσεις στη λίστα με τα rock τραγούδια), παλιότερα συγκροτήματα που έχουν γίνει πια οι παππούδες του συστήματος όπως οι Godsmack και οι Arctic Monkeys και rock άλμπουμ δεκαετίας ξαφνικά γίνονται επίκαιρα, επειδή ο δημιουργός τους πέθανε ή έχει κάνει κάτι που έγινε είδηση. Δεν ξέρω αν υπάρχει πιο λυπηρή ένδειξη από το γεγονός ότι το σάουντρακ του Φύλακες του Γαλαξία 2 κυριαρχούσε στα rock charts για 22 εβδομάδες πέρσι και έφτασε μάλιστα στο νούμερο ένα.

Το hip hop έχει βάλει τέτοια σφιχτή θηλιά στην καινούργια μουσική αυτήν τη στιγμή, που ο Kanye West –ο οποίος έγινε εθνική είδηση, επειδή συντάχθηκε με την ιδεολογική σαπίλα- έβγαλε ένα σινγκλάκι του κώλου και ξεπέρασε τα επτά εκατομμύρια streams και μπήκε στο Billboard Hot 100 chart, ενώ το άλμπουμ του έφτασε στο νούμερο ένα. Ούτε καν αν έχεζε πραγματικά μπροστά στο μικρόφωνο, κατά τη διάρκεια ενός ξενοφοβικού παραληρήματος δεν θα ανατρεπόταν η ορμητική πορεία του.

Το rock είναι πλέον τόσο εκτός στη μουσική βιομηχανία που τα Grammy δεν μετέδωσαν καν τα βραβεία rock κατηγορίας στη φετινή τελετή. Οι Avenged Sevenfold, προφανώς από κάποιο ατυχές διαχειριστικό λάθος ήταν υποψήφιοι για Grammy καλύτερου rock τραγουδιού, αλλά είχαν την πρόνοια να μην εμφανιστούν για μια παρουσίαση βραβείων που δεν μεταδόθηκε τηλεοπτικά (το βραβείο πήραν τελικά οι Foo Fighters, αν και τα Grammy παραλίγο να αναγνωρίσουν μια μπάντα που υπάρχει λιγότερο από δύο δεκαετίες).

Αλλά πέρα από τις πωλήσεις και το streaming, ο θάνατος του rock έχει προαναγγελθεί. Δεν είμαι σίγουρος πόσο χρόνο περνάνε οι υποστηρικτές του «το rock δεν πέθανε» με έφηβους μουσικόφιλους, αλλά θα πρότεινα να δοκιμάσουν, για να το διαπιστώσουν. Το περασμένα σαββατοκύριακο διέσχισα μια γέφυρα με έφηβους που ξερνούσαν, για να πάω στο Governors Ball, ένα φεστιβάλ σε ανοιχτό χώρο στη Νέα Υόρκη για όλες τις ηλικίες, με πολλά είδη μουσικής. Μαντέψτε τι διάλεξαν τα παιδιά που ξερνούσαν: Σωστά. Όχι rock. Οι Japandroids και οι Menzingers, δυο μπάντες που παίζουν σε μεσαία και μεγάλα κλαμπ, έπαιξαν σε μισοάδειες εκτάσεις, ενώ οι πιτσιρικάδες συνέρρεαν στους Halsey και Post Malone. Ακόμη και οι Gaslight Anthem, οι αγαπημένοι του rock, που επέστρεψαν για να παίξουν ολόκληρο το αγαπημένο άλμπουμ των θαυμαστών τους ως headliners του Σαββάτου, βρέθηκαν αντιμέτωποι με λίγο κόσμο. Στο μεταξύ, λίγο πιο πέρα, η θάλασσα εφήβων για τον Travis Scott ήταν τόσο μεγάλη, που κάποιος χρειάστηκε να ανέβηκε στη σκηνή πριν από το set του, για να πει στο κοινό να κάνει πίσω, επειδή οι μπροστινοί πιέζονταν.

Ακόμη και εγώ που είμαι παλιός θαυμαστής των Gaslight Anthem μπορούσα να παραδεχτώ ότι μας είχαν νικήσει. Ενώ το set της μπάντα από το Νιου Τζέρσι απέπνεε μια φιλική αίσθηση και πλαισιωνόταν με ένα απλό μπάνερ, το set του Travis Scott ήταν τρέλα – ένα πάρτι multimedia, με λαμπερές οθόνες, μηχανήματα ομίχλης και λέιζερ, ενώ ο γυμνόστηθος Scott χοροπηδούσε πάνω-κάτω. Για μια γενιά που μεγάλωσε με τα φίλτρα του Snapchat και κόλπα ατμίσματος, φυσικά αυτή φαινόταν πιο ελκυστική επιλογή.

Ακόμη και οι Galantis που έπαιξαν στην ίδια σκηνή με τους Gaslight πριν από μερικές ώρες, είχαν περισσότερο κοινό, παρόλο που ήταν απ’ όσο είδα οι Hoobastank του EDM. Ήταν δύο ολόιδιοι, αλλά χωρίς βιολογική σχέση μεταξύ τους άνδρες, με θεωρητικά λειτουργικά μικρόφωνα που πώρωσαν το κοινό για 45 λεπτά, ενώ φλόγες τριών μέτρων πετάγονταν από το έδαφος. Δεν με ενδιαφέρει τι μουσική ακούς ή πόσων ετών είσαι, οι φλόγες είναι γαμάτες. Αλλά πέρα από το ενδιαφέρον ως θέμα, δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις γιατί οι Galantis ήταν δημοφιλείς σε ένα μουσικό φεστιβάλ για όλες τις ηλικίες. Η μουσική τους, ακόμη κι αν δεν την έχεις ακούσει ποτέ, μοιάζει γνώριμη, σαν διαφημιστικό για ένα cool προϊόν.

Οι έφηβοι γίνονται αποδέκτες περισσότερων διαφημίσεων από ποτέ. Οι διαφημίσεις είναι παντού και η pop μουσική δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι τοποθετήσεις προϊόντων είναι πανταχού παρούσες στα σύγχρονα βίντεο κλιπ – η Miley Cyrus βάζει EOS lip balm στο «We Can’t Stop» οι Migos επιδεικνύουν και τραγουδάνε για 19 μάρκες, όπως Chanel και Segway, στο «Bad and Boujee» και σχεδόν όλοι έχουν επιδείξει προϊόντα της Beats by Dre. Ένα από τα πιο πετυχημένα βίντεο της χρονιάς -η τριπαριστή συνεργασία του Spike Jonze με την FKA TWIGS- ήταν στην ουσία ένα τετράλεπτο διαφημιστικό για το ηχείο HomePod της Apple. Οι εταιρείες κάνουν τόσο επιθετικό μάρκετινγκ σε νεαρούς ακροατές, που το branding μοιάζει πανταχού παρών. Αυτό εξηγεί γιατί η pop μουσική, αντικειμενικά, είναι του κώλου. Για να δανειστώ ένα αστείο από τον John Mulaney, όλα τα τραγούδια μιλάνε για το πώς απόψε είναι η βραδιά και πως έχουμε μόνο την αποψινή βραδιά. Έτσι, δεν είναι να απορεί κανείς που τα παιδιά στα φεστιβάλ θέλουν να ακούσουν τραγούδια που μοιάζουν με διαφημιστικά. Θέλουν οικειότητα. Θέλουν μουσική με την οποία μπορούν να χορέψουν και να πάρουν ναρκωτικά. Θέλουν τους Galantis.

Παρόλο, όμως, που τα πράγματα φαίνονται άσχημα για το rock, να η θετική πλευρά: το συγκεκριμένο είδος πάντα ήταν αουτσάιντερ. Μάλιστα, όποτε το rock είχε μια ευκαιρία στο mainstream, σχεδόν πάντα τα πράγματα γίνονταν σκατά. Ενώ είναι δελεαστικό να ατενίζουμε με νοσταλγία την έκρηξη του grunge τη δεκαετία του ’90 ως τις πιο πρόσφατες ένδοξες μέρες του rock, ξεχνάμε εύκολα ότι οι εκρήξεις συνήθως ευνοούν λίγους ανθρώπους και αφήνουν τους υπόλοιπους στην απ’ έξω. Ενώ θυμόμαστε με αγάπη τους Nirvana, τους Smashing Pumpkins και τους Soundgarden, χιλιάδες άλλα συγκροτήματα έχουν ξεχαστεί – στην καλύτερη ήταν one hit wonders. Για κάθε Green Day και το ανεπανάληπτο Dookie τους που σημείωσε πωλήσεις-ρεκόρ, υπάρχουν εκατό Jawbreakers των οποίων το Dead Yous απογοήτευσε τις μεγάλες δισκογραφικές και τους έκρυψαν κάτω από το χαλί της Ιστορίας. Λέγεται ότι η παλίρροια ανεβάζει ψηλά όλες τις βάρκες, αλλά κανείς δεν μιλάει για τους ναυαγούς που πνίγονται.

Κάτι άλλο που αποσιωπούμε, όταν θυμόμαστε περιόδους όπου σημειώθηκε έκρηξη του rock, είναι ο ντροπιαστικός απόηχος. Όταν ένας πραγματικά πρωτοποριακός καλλιτέχνης ορίζει έναν καινούργιο ήχο, αντιγράφεται τουλάχιστον για μια δεκαετία, μέχρι που μένει μια ντροπιαστική φρίκη που δεν έχει καμία σχέση με το αρχικό πνεύμα. Το Ten των Pearl Jam δημιούργησε ένα νέο κύμα rock το 1991 και σχεδόν 30 χρόνια αργότερα, ο Chad Kroeger κάνει ακόμη την πεμπτοκλασάτη μίμηση του Eddie Vedder στους Nickelback. Συμβαίνει σε όλα τα είδη, με ατάλαντους να αντιγράφουν μια φόρμουλα, για να δημιουργήσουν κάτι που δεν έχει ψυχή και στο τέλος να το σκοτώσουν. Στο metal, οι Winger. Στην pop punk, οι SR-71. Στο hardcore, όλες οι μπάντες μετά τους Minor Threat.

Τι μέλει γενέσθαι, λοιπόν, για το rock; Δεν φαίνεται πολύ πιθανό να υπάρξει εμπορική άνοδος σύντομα, αλλά και πάλι, οι Strokes και ένα σωρό μπάντες είχαν mainstream επιτυχία στην αλλαγή του αιώνα, χωρίς να επανεφεύρουν και πολλά. Ίσως το rock να χρειάζεται ένα χαρισματικό παιδί-θαύμα –τον επόμενο Joe Strummer ή την επόμενη Joan Jett–, για να ανοίξουν την πόρτα σε καινούργιες rock μπάντες. Αλλά αν λάβουμε υπόψη πόσες εξαιρετικές rock μπάντες αυτήν τη στιγμή απολαμβάνουν μέτρια επιτυχία, κάτι τέτοιο θα έπρεπε ήδη να έχει συμβεί.

Tρώγοντας Μόνο Ό, τι Φυτρώνει

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Ίσως το rock σταδιακά θα ξεκινήσει να φαίνεται πιο ελκυστικό, καθώς οι αντίστοιχοι μουσικοί του hip hop και του EDM μεγαλώνουν και βγαίνουν οι δικοί τους SR-71 και Winger. Ή ίσως το rock, όπως το ξέρουμε, να μην έρθει ποτέ ξανά στη μόδα. Θα μπορούσε να περιορίζεται ολοένα καθώς οι τελευταίοι του δεινόσαυροι, όπως οι Metallica και οι U2, πεθαίνουν και το είδος θα υπάρχει στο περιθώριο, απλώς ως ένα σημείο αναφοράς στο οποίο αποτίουν φόρο τιμής δημοφιλείς καλλιτέχνες, όπως όταν ένας ράπερ σαμπλάρει ένα παλιό jazz κομμάτι ή ο Jack White παριστάνει ότι παίζει blues.

Ό,τι κι αν συμβεί στο μέλλον, όμως, το rock είναι σε καλή φάση, υπάρχουν ένα σωρό αξιόλογες μπάντες και πολλά υποείδη. Ενώ το rock μπορεί να μην είναι πια στην κορυφή, επεκτείνεται και ανοίγει. Όσο μειώνεται η δημοτικότητά του, τόσο περισσότερο προσελκύει παράξενους τύπους – αυτούς που έχουν κάτι να αποδείξουν και τίποτα να κερδίσουν. Όσο περισσότερο καταρρέει το παραδοσιακό μοντέλο καριέρας των rock σταρ, τόσο προσελκύσει τους πραγματικούς, μοναδικούς οραματιστές που κάνουν πρωτοποριακή δουλειά για την τέχνη και όχι το χρήμα. Ευσεβείς πόθοι; Σύμφωνοι. Αλλά η εναλλακτική είναι να δεχτούμε ότι οι κιθάρες παίζουν το τραγούδι των σειρήνων σε ένα πτώμα που επιπλέει.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Noisey

Περισσότερα από το VICE

Μαμά, Είμαι Εθισμένη: Το Γράμμα μιας Tοξικοεξαρτημένης Κόρης

Ο Ηλίας Παπανικολός Θέλει να Αποχωριστεί Σταδιακά τον Εισβολέα

O Δημήτρης Σαραβάκος Μιλά για την Εποχή που Ήταν Ball Boy, τον Παναθηναϊκό και τον Κοσκωτά