Op deze Zuid-Italiaanse boerderij maken migranten tomatensaus zonder uitgebuit te worden

Veel vluchtelingen die naar Italië gaan, komen terecht in de landbouwsector. Helaas is het leven van groentetelers in de provincies Sicilië, Calabria, Basilicata en Puglia al jarenlang een corrupt gebeuren waarbij maffia, mensenhandel en uitbuiting een grote rol spelen.

Gelukkig bestaan er initiatieven zoals Funky Tomato, dat naar oplossingen zoekt voor de barre leefomstandigheden van de migranten in Zuid-Italië. Funky Tomato is een jaar geleden tot stand gekomen als samenwerking tussen Artsen zonder Grenzen en een toentertijd slechtlopende boerderij op het platteland van Basilicata. Samen met migranten uit onder andere Senegal en Burkina Faso worden op deze boerderij eerlijke en biologische tomaten geteeld die als saus terechtkomen op pizza's in heel Italië. Ik sprak met Funky Tomato's coördinator Giulia Anita Bari over de migrantencrisis en over tomaten.

MUNCHIES: Hoi Giulia, waarom zijn jullie tomaten funky? Giulia: Naast tomaten produceren we bij Funky Tomato samen met de migranten ook muziek. We verkopen ons product door middel van Afrikaanse liedjes die gaan over de teelt. Deze muziek maken en zingen de telers zelf wanneer ze aan het werk zijn op het land. We noemen het 'funky' omdat de muziek een funky draai geeft aan onze boerderij – de tomaten smaken gewoon naar tomaat hoor.

Hoe erg zijn de werkomstandigheden voor migranten in het zuiden van Italië? Het is te vergelijken met slavenwerk. Veel vluchtelingen kiezen ervoor om op het land te werken omdat ze weten dat het een makkelijke manier is om geld te verdienen. Vaak komen ze in contact met een boerderij door middel van een zogenoemde caporale. Dit is een migrant die al een aantal jaar in Italië is en het gebied goed genoeg kent. Hij 'verkoopt' de migranten die net zijn aangekomen door als werkers aan lokale boeren. Naast de barre 7-10 cent die deze telers per kilo illegaal verdienen, zijn ze vaak ook nog een vast bedrag per dag aan de caporale verschuldigd. Het komt erop neer dat ze allemaal nog steeds veel te weinig verdienen en uiteindelijk, zonder geld, op straat leven.

Dat is foute boel. Klopt, maar dit is gek genoeg niets nieuws voor Italië. Al sinds de Tweede Wereldoorlog worden werkloze Italianen op dezelfde manier uitgebuit als hoe dat nu gaat met de veelal Afrikaanse migranten.

Hoe lossen jullie dit probleem op? Funky Tomato werkt aan drie verschillende problemen: het belangrijkste is betere leefomstandigheden voor de telers. Dit houdt in dat ze legaal en gezond in Italië verblijven en een eerlijk loon verdienen (6,40 euro per uur) voor het werk dat ze uitvoeren. Daarnaast zorgen we ervoor dat de boeren helemaal biologisch verantwoorde tomaten zonder chemische bestrijdingsmiddelen produceren. Tenslotte werkt Funky Tomato ook als marketingbureau en helpen we de boer met het verkopen van zijn of haar product. We willen een soort van prototype creëren dat andere boeren in Zuid-Italië kunnen overnemen. Funky Tomato is vooralsnog een bedrijfje dat bestaat uit acht mensen.

Oh! Dat is inderdaad nog klein. Dat klopt, maar toch hebben we het vorig jaar voor mekaar gekregen om 20 duizend flessen tomatenpuree te produceren én te verkopen. We hopen in 2016 uit te breiden en ook te werken met andere boerderijen in andere delen van het land. Met ons succes willen we laten zien dat biologische groente telen ook op een eerlijke manier kan, zonder uitbuiting.

Wat doen jullie nou precies met de tomaten? We maken passata, dit is de tomatensaus die je op je pizza smeert. Je kan het overigens ook voor heel veel andere dingen gebruiken, zoals pastasaus. Of tomatensoep. Omdat onze passata op een geheel biologische wijze wordt geproduceerd heeft onze tomaat een diepe en volle smaak.

Denk je dat jullie de migrantencrisis in het zuiden van Italië hierdoor kunnen oplossen? We kunnen niks oplossen, maar we zijn goed op weg.