De Italianen hebben pasta helemaal niet gestolen van China

Storm zit niet alleen in een glas water – het kan ook in een grote kom met bouillon, lente-uitjes en een paar druppels limoensap zitten.

Dat is tenminste zo voor mijn vader. Het begon toen ik acht of tien jaar oud was: op zondag gingen we altijd uit lunchen bij dezelfde dim-sumplek. Af en toe konden we mijn vader overtuigen om iets anders te eten dan die telkens weer die char siu bao en shumai, en dan gingen we naar de Vietnamees of de Thai, en heel soms naar een steakrestaurant. Als er ergens noedels op de menukaart stonden, mopperde hij op zijn vertrouwde manier: "Je weet toch dat de Chinezen noedels uitgevonden hebben? De rest van de wereld heeft ze van ons gestolen."

Ik weet niet hoe of waarom zijn frustratie over de herkomst van noedels ooit is begonnen – misschien werd het aangewakkerd door de nationalistische geschiedenisprogramma's op televisie bij ons, waarin telkens werd benadrukt dat het de Chinezen zijn die papier, buskruit, zijde, het magnetisch kompas – wat eigenlijk niet – uitgevonden hebben.

Zijn beklag werd nog erger als we pasta aten. Om de zoveel dagen vond dezelfde discussie plaats wanneer we spaghetti slurpten uit grote ronde kommen.

Vader: Het is allemaal de schuld van Marco Polo. Moeder (zuchtend): We hebben dit al gehoord. Vader: De Mongolen waren zelfs geen Chinezen, maar toch hebben ze onze noedels weggegeven. Moeder: Kunnen we gewoon in alle rust eten? Vader: Nu denkt iedereen dat Italianen genieën zijn omdat ze pasta hebben uitgevonden, en omdat Marco Polo een ontdekkingsreiziger was. Maar alles komt uit China! Het zijn gewoon dieven!

Ik dacht dat een maaltijd in elk Aziatisch – of in mijn geval, half-Aziatisch – gezin op die manier verliep. Verraadde ik mijn Chinese oorsprong door te genieten van een bord tagliatelle? Wilden de Chinezen smartengeld van Italië? We gingen met het gezin op reis naar Thailand, Japan, Singapore en Maleisië, en daar vernamen we uit eerste hand meer over de zogenaamde, globale noedelsamenzwering.

Later ontdekte ik dat de grootste culinaire diefstal in de geschiedenis nooit echt plaats heeft gevonden. Dezelfde ideeën kunnen op meerdere plekken tegelijkertijd ontstaan en resulteren in eenzelfde, nieuwe uitvinding –maar dat gegeven behoudt meer dan een biljoen Chinezen er niet van om Koeblai Khans lievelingsbezoeker uit Venetië te haten.

Hoewel het diefstalverhaal dus niet waar is, hebben mijn vaders woorden me aan het denken gezet over hoe elk land rond China een eigen kijk heeft op pasta en noedels.

In Oost-Azië worden noedels niet gezien zoals humus in bij het Midden-Oosten hoort bijvoorbeeld, maar het is wel een gevoelig onderwerp. Aziatische culturen stoppen een boel nationalisme in hun eten. Pad thai werd rond de jaren veertig van de vorige eeuw gepromoot, zodat rijstnoedels de Chinese tarwenoedels zouden vervangen; sindsdien is het een van Thailands meest erkende gerechten. De Japanse cultuur werd door middel van ramennoedels verspreid, en de instant-variant weerspiegelt perfect de Japanse industrie en de opleving van de Japanse identiteit. Je kan het woord 'laksa' niet uitspreken zonder te denken aan Singapore of Maleisië. En in China heeft echt ieder middelmatig restaurant minstens een paar geweldige noedelgerechten op het menu staan.

Of je er nou voor kiest om ze mee, mian of men te noemen, of je nou vindt dat slurpen een compliment is of een teken van slechte tafelmanieren is, of je ze liever hebt in rijst of in tarwe: noedels zijn overal.

Ik hou vooral van khao soi. Reizigers die in Chiang Mai of in een ander deel van Noord-Thailand geweest zijn hebben het zeker en vast al gegeten. Maar bestel het buiten Noord-Thailand en je krijgt een bord eenvoudige witte granen voorgeschoteld. Khao suay is namelijk Thais voor witte rijst, maar khao soi is om een of andere onbegrijpelijke reden nog niet populair in de rest van het koninkrijk.

Ik haal mijn khao soi in Wanchai in Hong Kong, waar ik opgegroeid ben. Het district heeft dan wel een schunnige reputatie, maar er zitten een paar geweldige Thaise restaurants. Mijn favoriete plek wordt uitgebaat door een sprankelende Thaise vrouw die Kik heet. Ze kwam jaren geleden naar Hong Kong, startte een restaurant, verdiende genoeg om een tweede filiaal te openen, en is nu vaste prik voor iedereen in de buurt. Ze maakt haar eten ietsje minder pittig dan in haar thuisland, maar verder heeft ze niks veranderd aan de recepten. Alles smaakt hetzelfde en ziet er precies uit als een authentiek Thais gerecht.

Khao soi begint met de klassieke drie-eenheid van look, gember en chili. De bouillon is ingewikkelder: uit Birma komt het zure van de curry; kurkuma, komijn, kardemom en koriander zijn de ingrediënten uit India; en Thailand sprankelt er nog wat palmsuiker, vissaus, kokosmelk en soms wat limoengras in. De naam mag dan afgeleid zijn van het Birmaans, het gerecht zelf is dat met het verstrijken van de tijd niet meer.

De beste koks vertrouwen op meer dan alleen hun persoonlijke ervaring: eeuwen van voedselevolutie, smaakprofielen die door generaties van migratie heen werden ontwikkeld, oorlog, klimaatveranderingen, handelspatronen, ze dragen allemaal bij aan hoe een kok zijn gerecht klaarmaakt. Kik en andere goeie (Thaise) koks verpakken cultuur, taal, gewoontes en geschiedenis in een kom eiernoedels.

De laatste twee jaar ga ik, telkens wanneer mijn vader naar Hong Kong komt, met hem lunchen.

Vader: Zullen we naar dat Vietnamese restaurant om de hoek gaan? Ik: Natuurlijk, als het niet vol zit.

Hij is nu gek op pho en bun thit nuong, twee gerechten die er toegegeven behoorlijk Chinees uitzien. Soms kan eenzelfde gerecht op verschillende plekken ontstaan, zonder dat dit problemen oplevert.

Maar hoe het nou zit met die noedeldiefstal-theorie?

Mijn vader zou zeggen: "Zwijg en eet."