Ο Γιώργος Βδοκάκης είναι φωτογράφος από το 1994. Έχει «αιχμαλωτίσει» με τον φακό του μερικές από τις διασημότερες προσωπικότητες του καλλιτεχνικού και πολιτικού γίγνεσθαι αυτή της χώρας, ενώ όπως έχει πει και ο ίδιος: «Είναι αρκετοί αυτοί που έχω αρνηθεί να φωτογραφίσω επειδή έρχονταν σε σύγκρουση με το δικό μου κώδικα δεοντολογίας». Τρομερά τεχνικός, γι’ αυτό και είναι ένας από τους κορυφαίους αναφορικά με την αρχιτεκτονική και “προϊοντική” (still life) φωτογραφία. Εικόνες του έχουν ταξιδέψει από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Biennale της Μυκόνου. Παράλληλα, έχει δουλέψει σχεδόν με όλους τους μεγάλους εκδοτικούς οίκους της χώρας, χωρίς ωστόσο να κολλήσει την «αρρώστια» του φωτογράφου celebrity, παρόλο που ο ίδιος έχει φωτογραφήσει τους περισσότερους καλλιτέχνες που απασχολούν κατά καιρούς τα media.
Προσωπικά του project δημοσιεύονται με το σταγονόμετρο και αυτό έχει να κάνει με μια καλλιτεχνική εσωστρέφεια που ως ένα βαθμό τον διακατέχει. Όχι, δεν είναι σνομπ -όσοι των γνωρίζουν θα έλεγαν το αντίθετο- αυτή του η επιλογή έχει να κάνει με μια χρονοβόρα διαδικασία στην οποία υποβάλει όλα του τα προσωπικά project πριν δημοσιευθούν. Θα μπορούσα να πω ότι βρίσκεται σε μια μόνιμη εσωτερική διαμάχη, η οποία λαμβάνει χώρα σε ένα πεδίο που ορίζεται από την προσωπική έκφραση, την αυστηρή αυτοκριτική και κάποιες άλλες παραμέτρους που μόνο ο Γιώργος θα μπορούσε να συνυπολογίσει σε αυτή την τρομερή εξίσωση που θα όριζα εγώ ως το φιλτράρισμα των σκέψεων και του συλλογισμού του.
Videos by VICE
Τα τελευταία χρόνια, δουλεύοντας για περιοδικά που δεν πλήρωναν για μακιγιάζ και styling, ο Γιώργος καλούνταν να φωτογραφίσει performers. Μη έχοντας άλλη επιλογή για την προώθηση της δουλειάς τους -φωτογράφος και καλλιτέχνες- δεχόντουσαν να συνεργαστούν κάτω από αυτές τις συνθήκες. Έτσι, εξαιρετικοί θεατρικοί ηθοποιοί, όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν φωτογραφήθηκαν και έδωσαν συνεντεύξεις στα περιοδικά, αντιγράφοντας κινηματογραφικούς χολιγουντιανούς αστέρες, όπως απαιτούσε το concept των περιοδικών, παρότι ο Ελληνικός κινηματογράφος είναι Ευρωπαϊκός, όπως λέει και ο ίδιος ο φωτογράφος!
Με αφορμή τη δημοσίευση της σειράς πορτρέτων με τίτλο «No photoshop series: Ιn private performances» που δημοσίευσε στο Behance, συνάντησα τον Γιώργο στο Πάρκο Τρίτση για να μου λύσει μερικές απορίες, που αφορούσαν αυτές τις πολύ όμορφες αδημοσίευτες εικόνες ηθοποιών, όπως οι Μαρκουλάκης, Παπακαλιάτης, Σαμαράς, Ναυπλιώτου, Μουρούζη, Αλεξανδρής, Πυρπασόπουλος, Μουζουράκης και πολλοί άλλοι.
Φωτογραφία: ευγενική παραχώρηση του Γιώργου Βδοκάκη από το «No photoshop series: Ιn private performances»
Vice: Το ευρύ κοινό συνήθως προτιμά τις εικόνες που έχουν περάσει από επεξεργασία photoshop, λόγω της γοητείας που του ασκεί -ακόμη και σήμερα- η εικόνα ενός αψεγάδιαστου προσώπου. Οι φωτογράφοι συνήθως γοητεύονται περισσότερο από τις ατέλειες. Εκτός όμως από αυτό, υπάρχει κάποιο βαθύτερο νόημα που βγαίνει από αυτές τις εικόνες;
Γιώργος Βδοκάκης: Ναι υπάρχει. Η γοητεία αυτών των εικόνων έγκειται στην απρόβλεπτη πραγματικότητα της στιγμής, η οποία υπερβαίνει το concept και όποιο σκηνικό μπορεί να έχω προσπαθήσει ο ίδιος να σετάρω σε έναν απρόβλεπτο χώρο. Η λαμπερή, διάφανη επιδερμίδα ενός μοντέλου που έχει γεννήσει πριν από μερικές μέρες, ή το χαμένο βλέμμα και το μαύρισμα του ηθοποιού που είναι φαντάρος εκείνη την περίοδο, δεν μπορούν να δημιουργηθούν από κανένα μακιγιάζ. Ο ηθοποιός που αγωνιά να δώσει τον καλύτερο του εαυτό για να δημιουργήσει την επιθυμητή εικόνα προς το κοινό του. Είναι όλη αυτή η αλήθεια της συγκεκριμένης στιγμής που αντικατοπτρίζεται στο βλέμμα των συγκεκριμένων ανθρώπων. Για μένα εκεί βρίσκεται η ουσία αυτών των εικόνων.
Φωτογραφία: ευγενική παραχώρηση του Γιώργου Βδοκάκη από το «No photoshop series: Ιn private performances»
Πότε συνειδητοποίησες ότι αυτές οι εικόνες θα μπορούσαν να ομαδοποιηθούν και να μπουν κάτω από την ίδια θεματική ομπρέλα;
Κατά καιρούς ξεχωρίζω φωτογραφίες βασισμένες σε θεματικές ενότητες. Αυτός ο κατάλογος φωτογραφιών είχε να κάνει με ανθρώπους που έκαναν performance με μοναδικό κοινό εμένα -για τις ανάγκες πάντα της φωτογράφησης και κατ’ επέκταση της συνέντευξης. Βέβαια, αυτή η συλλογή περιέχει πολύ περισσότερα πρόσωπα από αυτά που έχουν δημοσιευθεί.
Ποιο ήταν το κριτήριο της επιλογής;
Επέλεξα τα πορτρέτα των καλλιτεχνών που για εμένα υπήρχε κάτι το ξεχωριστό στο βλέμμα τους. Εικόνες που κατ’ επέκταση μου προσέφεραν συγκίνηση.
Και τι είναι αυτό που σε συγκινεί σε αυτές τις εικόνες;
Οι λόγοι είναι διαφορετικοί κάθε φορά, ωστόσο υπάρχει και ένα κοινό στοιχείο. Το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι προσπαθούν να προωθήσουν τη δουλειά τους όντας μόνοι και αβοήθητοι. Δηλαδή, χωρίς να έχουν έλεγχο του concept, της τοποθεσία, χωρίς να υπάρχει παραγωγή, μακιγιάζ. Το μόνο που έχουν είναι απλά ένα ραντεβού και ότι βγει.
Φωτογραφία: ευγενική παραχώρηση του Γιώργου Βδοκάκη από το «No photoshop series: Ιn private performances»
Ποια αίσθηση σου άφησε η συνεργασία σου μαζί τους;
Κάθε συνεργασία ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία, αλλά και εδώ υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά. Ήταν όλοι τους επαγγελματίες και συνεπής με τα ραντεβού τους. Ήξεραν να αξιοποιούν πολύ καλά τα εκφραστικά τους μέσα, κάτι που οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι περισσότεροι είναι πολύ καλοί θεατρικοί ηθοποιοί. Το τελευταίο όμως εκτός από προτέρημα μπορεί να λειτουργήσει και ως «φρένο» όσον αφορά στον αυτοσχεδιασμό της στιγμής. Στο πλήθος τους οι καλλιτέχνες που φωτογράφησα, αναπαριστούσαν την ίδια performance είτε η φωτογράφηση γινόταν σε έναν designατο χώρο είτε στους δρόμους της Αθήνας. Δεν έβγαιναν εύκολα από τα όρια που οι ίδιοι είχαν θέσει από πριν. Δεν θα έκαναν εύκολα μέρος της εικόνας τους ένα νέο και αν θες απρόοπτο στοιχείο που μπορεί να συναντούσαν στο χώρο.
Κάποιου άλλου είδους επεξεργασία έχει γίνει στα πορτρέτα;
Η σειρά αυτών των πορτρέτων, έχει την ονομασία No Photoshop και για έναν άλλο λόγο. Το συγκεκριμένο project έχει «ανέβει» στο Behance που είναι site της Adobe (η εταιρεία που έχει τα δικαιώματα του Photoshop). Στα χαρακτηριστικά του project αναφέρω ότι για τη χρωματική επεξεργασία –γιατί retouche δεν έχει γίνει- χρησιμοποιώ ένα software ανταγωνιστικό της Adobe. Ωστόσο, η συγκεκριμένη εταιρεία το δέχτηκε και δεν έθαψε τη δουλειά μου. Μια έκφανση αμεροληψίας που είναι πάντα καλοδεχούμενη, αλλά και σπάνια θα μπορούσα να πω.
Φωτογραφία: ευγενική παραχώρηση του Γιώργου Βδοκάκη από το «No photoshop series: Ιn private performances»
Ποιος είναι ο στόχος σου όταν καλείσαι να δημιουργήσεις πορτρέτα για μια συνέντευξη;
Πίσω από κάθε φωτογραφία υπάρχει και μια ιστορία. Η πρόθεση μου είναι να δημιουργήσω ένα πορτρέτο -πάντα στο στιλ του περιοδικού που έχει παραγγείλει τη φωτογράφηση- το οποίο θα ωθήσει τον αναγνώστη στο να διαβάσει τι έχει να πει ο τύπος της εικόνας που βλέπει.
Ποιος είναι υπεύθυνος για την τελική επιλογή που δημοσιεύεται στο περιοδικό;
Ο Art Director του εκάστοτε περιοδικού. Ωστόσο, εγώ πάντα θα προτιμώ αυτές τις εικόνες που δεν έχουν την επεξεργασία του photoshop. Οι μικρές ατέλειες κάνουν τα πορτρέτα αληθινά και δυνατά.
Στη δημοσίευση των φωτογραφιών σου στο Behance δεν υπάρχουν τα ονόματα των καλλιτεχνών ή κάποια tag για να γίνει πιο εύκολη η ευρεία δημοσιοποίηση αυτού το project. Μπορείς να μας πεις δύο λόγια γι’ αυτή σου την επιλογή;
Για παράδειγμα στο Behance ή ακόμη περισσότερο στο Vice μπορεί να μπει ο κάθε συντάκτης καλλιτεχνικού ρεπορτάζ που θα βρει τις εικόνες αυτές και θα τις αναδημοσιεύσει για να κάνει τη δουλειά του – χωρίς άδεια φυσικά. Δεν θέλω να τους κάνω τη ζωή τους πιο εύκολη με την αναζήτηση φωτογραφιών, ας συνεχίζουν να χρησιμοποιούν αυτές που βρίσκουν από τα σταυρόλεξα. Άλλωστε, δεν έχουν αυτήν την έννοια οι συγκεκριμένες εικόνες, πόσοι άνθρωποι στον πλανήτη παρακολουθούν ελληνόφωνα μέσα ή παραγωγές για να γνωρίζουν ονόματα των πορτρέτων που δημοσιεύονται σε ένα διεθνές μέσο όπως αυτό που δημοσιεύθηκαν αρχικά. Η εικόνα δεν χρειάζεται μετάφραση είναι παγκόσμια.
Ποιο φωτογραφικό project σε έχει σοκάρει και ποιο θα ήθελες να έχεις κάνει εσύ;
Κανένα. Με σοκάρει όμως η υποκρισία, το star system και εν τέλει η μπίζνα που προωθεί τις καμπάνιες κοινωνικής ευαισθητοποίησης των εταιρειών, οι οποίες βάζουν μπροστά δημόσια πρόσωπα όπως για παράδειγμα η Angelina Jolie. Το μεγαλύτερο μέρος της πληρωμένης δουλειάς των φωτογράφων αφορά αυτό. Υπάρχουν πάντα και αυτοί που δεν ξέρουν ακόμα ότι άλλοι πληρώνονται. Ωστόσο, ένα project που θα γούσταρα να έχω κάνει είναι το «The Places We Live».
Ένας portrait photographer που σου αρέσει;
Που πιστεύεις ότι οδηγείται το επάγγελμα του φωτογράφου;
Δεν ξέρω που πάει. Άλλοι αποφασίζουν. Είμαστε μια μικρή αγορά και τρέχουμε πίσω από τους trend setters. Ζω φωτογραφίζοντας και αισθάνομαι ότι έχω αλλάξει πολλές φορές επάγγελμα. Τώρα, κάνω και αυτό: www.insult.gr
Για να δείτε ολόκληρο το project «No photoshop series: Ιn private performances» κάντε κλικ εδώ.
Σημείωση: Η φωτό με την μπανανόφλουδα είναι το cover του project! Εάν παρατηρήσετε πιο προσεκτικά όλα τα στοιχεία αυτής της εικόνας δημιουργούν ένα πρόσωπο. Αρετουσάριστο φυσικά.
