Ποιους «Σκανδαλίζουν» οι Αναρριχητές στα Μετέωρα;

Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση από την εκπρόσωπο των μοναχών

Φαίνεται πως οι αναρριχητές δεν ανεβαίνουν στα Μετέωρα ούτε με την… ευχή της Παναγίας, ούτε του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά ούτε και του νέου δημάρχου που χαρακτηρίζει την αναρρίχηση «δραστηριότητα που προσβάλλει». Αφορμή για να ξεσπάσει η άτυπη «κόντρα» ανάμεσά τους στάθηκε η απαγόρευση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο διεξαγωγής ενός διεθνούς φεστιβάλ αναρρίχησης στα Μετέωρα που θα προσέλκυε πλήθος αναρριχητών από όλον τον κόσμο, αλλά κι ενός προεδρικού διατάγματος που βρίσκεται στα σκαριά και φημολογείται ότι με βάση τις προτάσεις της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων θα καταργεί την αναρρίχηση στους περισσότερους βράχους των Μετεώρων, κυρίως επειδή έχουν θέα σε μονές. Τα Μετέωρα έχουν κηρυχθεί από το 1995 ως "ιερός τόπος" και περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO από το 1988, ενώ είναι προστατευόμενος αρχαιολογικός χώρος από το 1921, «ταμπέλες» που περιπλέκουν αρκετά την ιστορία, η οποία μου θυμίζει την ίδια συζήτηση που γίνεται και για το δικαίωμα στο ελεύθερο κάμπινγκ.  Σαν επιχειρήματα μοναχοί κι αρχαιολόγοι εμφανίζουν πέρα από την ιερότητα του χώρου, τις ασφάλειες για την προστασία των αναρριχητών που… καταστρέφουν τα βράχια, αλλά και τα… σορτσάκια που απ’ ό, τι φαίνεται «σκανδαλίζουν».

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας – Αναρρίχησης, Δημήτρης Γεωργούλης μου εξηγεί πως: «Από τη μία μας λένε θέλουμε τουρισμό κι από την άλλη τον διώχνουν. Θέλαμε να κάνουμε ένα διεθνές φεστιβάλ και ζητήσαμε άδεια, που κακώς τη ζητήσαμε, και τελικά μας το απέρριψε το ΚΑΣ με την αιτιολογία ότι δεν πήγαμε πλήρη τον φάκελο. Δεν γίνεται όμως να λένε ότι είναι ιερός χώρος και να υπάρχουν 50 τουριστικά πούλμαν με «πελάτες» σε κάθε μοναστήρι κι από την άλλη να ενοχλούν οι αναρριχήσεις. Είναι αστειότητες. Τα βράχια δεν είναι ιδιοκτησία κανενός. Είναι ελεύθερη γη για τους πολίτες να τη σέβονται και να την κάνουν ό, τι θέλουν. Και πώς θα μας το απαγορεύσουν; Θα φέρουν την αστυνομία και τα ΜΑΤ να μας κυνηγήσουν; Ας τα φέρουν. Θα γίνουν ρεζίλι διεθνώς».

Τα Μετέωρα είναι γνωστά ως ο χώρος που έχει τις ελάχιστες μόνιμες ασφάλειες, αφού η αναρρίχηση βασίζεται περισσότερο στις φυσικές δυνάμεις παρά στην τεχνολογία. Όπως μου λέει ο Βασίλης Θεοδώρου αναρριχητής στην περιοχή και μέλος της προσωρινής επιτροπής Ελλήνων Αναρριχητών για τα Μετέωρα: «Δεν υπάρχει περίπτωση να πάει αναρριχητής σε Μοναστήρι, γιατί υπάρχει ένα σύμφωνο που είχαμε κάνει το 1975 κι από τότε δεν έχει σκαρφαλώσει κάποιος. Μας κατηγορούν ότι αλλοιώνουμε την μορφολογία του βράχου επειδή βάζουμε ασφάλειες για την προστασία μας, την ίδια στιγμή που τα μοναστήρια έχουν γίνει τριπλάσια από ό, τι ήταν και τα μπάζα και τα σκουπίδια είναι παντού».

Οι μοναχές βέβαια φαίνεται πως έχουν αντίθετη άποψη. Όπως μου αναφέρει η εκπρόσωπός τους: «Δεν μπορεί να διακυβευτεί ο πολιτιστικός και θρησκευτικός τουρισμός για να φτιαχτεί πίστα αναρρίχησης ή να γίνεται οτιδήποτε άλλο extreme sport. Δεν μπορούν να γίνονται όλα αυτά δίπλα σε ενεργές μονές ή σε βράχους που έχουν παλιές μονές. Με την αναρρίχηση μπορεί να υπάρχουν επεμβάσεις στο βράχο που μπορεί να καταστρέψουν τα ευρήματα και τις μαρτυρίες που υπάρχουν. Όχι συνειδητά, από τη χρήση, όμως. Εμείς δε λέμε να μην γίνεται αναρρίχηση, απλά όταν υπάρχει ένα μοναστήρι με 30 μέλη κι έχει έναν βράχο δίπλα σε απόσταση 40-50 μέτρων δεν μπορεί σε αυτό το βράχο να ανεβαίνουν άτομα και να φαινόμαστε εμείς από τα παράθυρα. Φανταστείτε το όπως είναι το σπίτι σας με την απέναντι πολυκατοικία. Δεν γίνεται, είναι ζήτημα και της ιδιωτικότητάς μας. Κι εκτός από αυτό υπάρχει και το θέμα της ενδυμασίας των αναρριχητών. Επίσης, τα Μετέωρα είναι ο νούμερο ένα προορισμός για θρησκευτικό τουρισμό στην Ελλάδα κι έχει τεράστια οικονομικά οφέλη στην εθνική οικονομία. Δεν γίνεται παράλληλα ο προσκυνητής που έρχεται από τη Ρωσία να βλέπει και extreme sports. Ευτελίζεται το τουριστικό προϊόν με αυτόν τον τρόπο».

Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση της Δώρας Νούσια

Από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού, η προϊστάμενη της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Κρυστάλλω Μαντζανά υποστηρίζει πως: «Προσπαθήσαμε ως η πλέον αρμόδια υπηρεσία και κάναμε κάποιες προτάσεις, τις οποίες στείλαμε στους φορείς. Τι επιτρέπεται από sports και πού θα επιτρέπεται. Δεν γίνεται σε βράχους που υπάρχουν μονές σε λειτουργία, σε βράχους που επίσης υπάρχουν υπολείμματα μονών, σε βράχους που έχουν οπτική επαφή με μονές να γίνεται η αναρρίχηση. Θα υπάρξει ένα προεδρικό διάταγμα και τώρα ετοιμάζουμε τις προτάσεις, προκειμένου να δούμε ποιες θα είναι οι επιτρεπτές και οι μη επιτρεπτές χρήσεις σε αυτό το χώρο, πράγμα που δεν υπήρχε μέχρι τώρα. Όμως, υπάρχει και το θέμα της αμφίεσης. Οι αναρριχητές έχουν διάφορες ενδυμασίες. Οι ίδιοι λένε ότι είναι ευπρεπώς ντυμένοι, όμως ξέρουμε πως είναι ντυμένοι και πως μας αντιμετωπίζουν. Και δεν είναι μόνο η αναρρίχηση. Μην εστιάζουμε μόνο εκεί. Προσπαθούμε να φύγει και το ελεύθερο κάμπινγκ από τα Μετέωρα και τα τροχόσπιτα που πάνε και σταθμεύουν. Πρόβλημα για εμάς είναι και η φωτογράφιση και η κινηματογράφηση χωρίς άδεια».

Ζητώ από τη Δώρα Νούσια, βοηθό εκπαιδευτή ορειβασίας να σχολιάσει το ζήτημα της αμφίεσης: «Ο μοναχισμός έχει επιλέξει έναν τρόπο ενδυμασίας και ζωής, αλλά ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να κάνει ό, τι θέλει. Ούτε κανένας αναρριχητής βγήκε γυμνός απέναντι από τα μοναστήρια. Και γιατί μιλάμε για τους αναρριχητές, οι υπόλοιποι κάτοικοι, οι περιπατητές δηλαδή πώς κυκλοφορούν; Μιλάμε για δημόσια γη. Θα απαγορεύσεις σε κάποιον ας πούμε να φοράει εξώπλατο; Αφήστε δε που στην παραδοσιακή αναρρίχηση συνήθως φοράμε μακριά παντελόνια και μπλουζάκια γιατί μπλέκουμε μέσα σε σχισμές, αγκάθια, και γδερνόμαστε. Και τέλος πάντων τι διεκδικούν οι μοναχοί; Τη δημόσια γη;».

Σε λίγες μέρες η νέα δημοτική αρχή θα αναλάβει καθήκοντα και το δημοτικό συμβούλιο θα κληθεί να πάρει απόφαση. Τι θέση όμως παίρνει ο νέος δήμαρχος Καλαμπάκας για το ζήτημα; Όπως μου λέει, ο κ. Σινάνης θα καλέσει τους εμπλεκόμενους φορείς για συζητήσεις: «Όλα οφείλονται σε κάποιους νεαρούς ανθρώπους που πάνω στον ενθουσιασμό ξεφεύγουν πολλές φορές. Θα συζητήσουμε και θα τους δώσουμε και σε αυτούς κάποιους βράχους σε κάποια σημεία να κάνουν την αναρρίχησή τους. Τους θέλουμε και τους αναρριχητές αρκεί αυτό που κάνουν να είναι προγραμματισμένο και να γίνεται εκεί που επιτρέπεται. Δεν μπορούμε όταν έρχονται άνθρωποι από όλο τον κόσμο να δουν τα Μετέωρα, εμείς να κάνουμε δραστηριότητες που προσβάλλουν την περιοχή μας».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.