*To κείμενο αντλεί στοιχεία από τις έρευνες των δημοσιογράφων του ICIJ, Will Fitzgibbon και Emilia Díaz-Struck με τη συνεργασία των Juliette Garside (The Guardian), Gaby de Groot (Het Financieele Dagblad ), Michael Hudson (ICIJ), Carlos Eduardo Huertas (Connectas), Frederik Obermaier (Sueddeutsche Zeitung), Bastian Obermayer (Sueddeutsche Zeitung), Martijn Roessingh (Trow) and Vanessa Wormer (Sueddeutsche Zeitung)
Η νέα διαρροή Bahamas Leaks αποτελείται από 1,3 εκατομμύρια αρχεία τα οποία προέρχονται από το εταιρικό μητρώο του εξωτικού φορολογικού παραδείσου. Μία ανώνυμη πηγή, όπως και στην περίπτωση των Panama Papers, έδωσε τα αρχεία για τις offshore στους δημοσιογράφους της γερμανικής εφημερίδας Sueddeutsche Zeitung Μπαστιάν Ομπερμάγερ και Φρέντερικ Ομπερμάιερ. Το μέγεθος της νέας διαρροής είναι σχεδόν το 1/10 των Panama Papers, όμως η σημασία της θεωρείται μεγάλη, καθώς οι πληροφορίες που περιέχει ρίχνουν φως σε άλλο ένα μυστικοπαθές υπεράκτιο κέντρο. Τις Μπαχάμες. Στην έρευνα η οποία έχει και ελληνικό ενδιαφέρον, πήρε μέρος ο Χάρης Καρανίκας μέλος του ICIJ (International Consortium of Investigative Journalists ) και συνεργάτης του VICE Greece.
Videos by VICE
Διαβάστε ακόμα: Έλληνες με Δικαστικές Εκκρεμότητες Περιλαμβάνονται στα Bahamas Leaks
Τα νέα στοιχεία για τις offshore με έδρα στις Μπαχάμες είναι πλέον διαθέσιμα στην διεύθυνση offshoreleaks.icij.org, στο ίδιο website όπου φιλοξενούνται, τα Panama Papers, που δημοσιεύθηκαν πριν από μερικούς μήνες καθώς και η διαρροή Offshoreleaks που δημοσιοποιήθηκε το 2013. Οι δύο Γερμανοί δημοσιογράφοι που έλαβαν τη νέα διαρροή, όπως συνέβη και με τα έγγραφα του Παναμά, μοιράστηκαν τον Ιούλιο τα στοιχεία με τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων, το ICIJ, μία μη κερδοσκοπική δημοσιογραφική ένωση με εκατοντάδες μέλη σε δεκάδες χώρες ανά τον πλανήτη.
Η δημοσιοποίηση των Bahamas Leaks δημιουργεί για πρώτη φορά ένα ελεύθερο, διαδικτυακό και δημοσίως αναζητήσιμο αρχείο των offshore εταιρειών που έχουν ιδρυθεί στις Μπαχάμες. Σε συνδυασμό με δεδομένα από τα Panama Papers και άλλα έγγραφα offshore εταιρειών που έχουν διαρρεύσει, ρίχνουν περισσότερο φως στον μυστικοπαθή κόσμο των υπεράκτιων εταιρειών και φιλουξενούνται τώρα στο μεγαλύτερο δημόσιο αρχείο offshore εγγραφών στην ιστορία.
Τα Bahamas Leaks σε αριθμούς
Μέγεθος διαρροής: 38 GB
Αριθμός αρχείων που διέρρευσαν: 1,3 εκατομμύρια
Αριθμός εταιρειών, καταπιστευμάτων & ιδρυμάτων: 175.888
Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα έγγραφα: 1990 έως αρχές 2016
Αριθμός συνδεδεμένων προσώπων (διευθυντές, γραμματείς, μέλη συμβουλίων κα): περισσότερα από 25.000
Τι Είναι η Offshore
Το να είναι κανείς ιδιοκτήτης μίας offshore δεν είναι παράνομo. Για ορισμένες διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές, είναι μια λογική επιλογή.
Offshore ή αλλιώς υπεράκτιες εταιρείες είναι αυτές που ασκούν επιχειρηματικές δραστηριότητες μακριά από εκεί που εδρεύουν, ενώ η έδρα τους βρίσκεται σε αυτό που ονομάζουμε «φορολογικούς παραδείσους» – απομακρυσμένα νησιά του Ειρηνικού ή της Καραϊβικής.
Η νομοθεσία των φορολογικών παραδείσων συνήθως δεν απαιτεί την αποκάλυψη των στοιχείων των πραγματικών ιδιοκτητών των offshore.
Έτσι, μία offshore μπορεί να χρησιμοποιείται για παράδειγμα από μία πετρελαϊκή εταιρεία για να μπορέσει να κρυφτεί από τους ανταγωνιστές της όταν κάνει έρευνες για κοιτάσματα, επειδή πολύ απλά με την offshore δεν φαίνονται τα πραγματικά στοιχεία του ιδιοκτήτη. Ή στη ναυτιλία για την διευκόλυνση των διεθνών εμπορικών δραστηριοτήτων. Αυτές είναι νόμιμες χρήσεις.
Όμως, η ανωνυμία που προσφέρουν οι offshore μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για παράνομους σκοπούς, όπως το λαθρεμπόριο όπλων ή για να δώσει κάποιος μίζες για κάποιο συμβόλαιο που κέρδισε με αδιαφανείς διαδικασίες. Ή για φοροδιαφυγή και απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων.
Τι αποκαλύπτουν τα Bahamas Leaks
Στα Bahamas Leaks αποκαλύπτονται σύνδεσμοι, που μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστοί ή είχαν αναφερθεί ελάχιστα, με εταιρείες που ανήκουν ή διοικούνται από νυν ή πρώην πολιτικούς από την Αμερική, την Αφρική, την Ευρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Στη Νασάου, πρωτεύουσα των Μπαχαμών, τα εταιρικά έγγραφα μπορούν να αναζητηθούν αυτοπροσώπως. Θεωρητικά, ένα διαδικτυακό αρχείο μπορεί να διατελέσει τον ίδιο σκοπό. Όμως οι πληροφορίες στο διαδικτυακό αρχείο, που διατηρείται από την κυβέρνηση στις Μπαχάμες, είναι συνήθως ατελείς. Επιπρόσθετα, η ανάκτηση των εγγράφων μιας εταιρείας μπορεί να κοστίσει μέχρι και 10 δολάρια, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την πρόταση της διεθνούς ένωσης εταιρικών μητρώων, η οποία αποθαρρύνει τις αμοιβές αναζήτησης.
Τα δεδομένα που δημοσιοποιούνται από το ICIJ περιέχουν τα βασικά δομικά στοιχεία των offshore εταιρειών: το όνομα της εταιρείας, την ημερομηνία ίδρυσης, τη φυσική και ηλεκτρονική διεύθυνση στις Μπαχάμες και, σε κάποιες περιπτώσεις, τους διευθυντές της. Αυτές οι πληροφορίες είναι σημαντικές, σε βασικό επίπεδο, για το καθημερινό εμπόριο. Σε άλλες περιπτώσεις, αστυνομία, ντετέκτιβ και ερευνητές δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν τα μητρώα ως σημείο εκκίνησης για τις έρευνές τους.
Σε αντίθεση με τα έγγραφα του Παναμά, τα οποία περιείχαν 11,5 εκατομμύρια μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, συμβόλαια, ηχογραφήσεις και διάφορα έγγραφα από ένα δικηγορικό γραφείο, οι πληροφορίες από τα δεδομένα από τις Μπαχάμες είναι πιο σαφείς και βασικές σε περιεχόμενο. Τα νέα δεδομένα δεν ξεκαθαρίζουν, για παράδειγμα, εάν οι διευθυντές που φέρονται να σχετίζονται με μία εταιρεία στις Μπαχάμες διοικούν πραγματικά την εταιρεία ή συμπεριφέρονται ως υποψήφιοι, υπάλληλοι προς πρόσληψη που παρουσιάζονται ως το πρόσωπο της εταιρείας αλλά δεν έχουν καμία σχέση με τις λειτουργίες της.
Διαβάστε ακόμα: Τι Ξέρουμε Μέχρι Τώρα για τα Bahamas Leaks
Γιατί στις Μπαχάμες;
Οι Μπαχάμες αποτελούνται από 700 νησιά, αρκετά από αυτά μικρότερα από 2.5 στρέμματα. Είναι μια χούφτα μικρών εθνών νότια των Ηνωμένων Πολιτειών, των οποίων οι νόμοι περί εμπιστευτικότητας και η απροθυμία να μοιραστούν πληροφορίες με ξένες κυβερνήσεις δημιούργησαν τον όρο «Κουρτίνα της Καραϊβικής».
Για περίπου έναν αιώνα, οι Μπαχάμες ήταν στο στόχαστρο των εφοριακών όλου του κόσμου. Τη δεκαετία του 1930, η Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων των Ηνωμένων Πολιτειών ερεύνησε τους Αμερικανούς πολίτες που φοροδιέφευγαν στην Ελβετία και τις Μπαχάμες, που παρουσιάζονταν ως «Η Ελβετία της Δύσης». Οι έρευνες εντάθηκαν τη δεκαετία του 1960 όταν παρατηρήθηκε αύξηση κινητικότητας στις Μπαχάμες από κεφάλια εγκληματιών συμμοριών. Εντωμεταξύ, η αμερικάνικη τραπεζική περιουσία στις Μπαχάμες οκταπλασιάστηκε μεταξύ 1973 και 1979. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, μία έρευνα έδειξε ότι η «ροή χρημάτων από εγκλήματα και φοροδιαφυγή» στις Μπαχάμες ανερχόταν στα 20 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.
Το 2000, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, το μεγαλύτερο forum φορολογικής πολιτικής στον κόσμο, έβαλε τις Μπαχάμες στη μαύρη λίστα με τις χώρες που βοηθούν τη φοροδιαφυγή. Αφού οι Μπαχάμες εισήγαγαν εσπευσμένα 9 νέους νόμους, ο Ο.Ο.Σ.Α. τις αφαίρεσε από τη μαύρη λίστα το 2001. Το 2009, όμως, ο Ο.Ο.Σ.Α. έβαλε τις Μπαχάμες στη «γκρίζα λίστα» του, μία κατηγορία λιγότερο αυστηρή η οποία, παρ’ όλα αυτά, συμβόλιζε ότι δε συμβαδίζει με τα διεθνή πρότυπα.
Ο νόμος στις Μπαχάμες απαιτεί τα ονόματα των διευθυντών που έχουν ολοκληρωτική δύναμη των offshore εταιρειών, να συμπληρώνονται στο ληξιαρχείο. Παρ’ όλα αυτά, τα ονόματα δεν είναι πάντα διαθέσιμα διαδικτυακά και δεν μπορούν να αναζητηθούν ξεχωριστά ή χωρίς προηγούμενη γνώση σχετικά με το όνομα της εταιρείας. Αυτό καθιστά δύσκολο να ελεγχθεί εάν ένας δημόσιος υπάλληλος ή ένα εταιρικό στέλεχος συνδέεται με εταιρείες στις Μπαχάμες.
Το 2014, μια πιο πρόσφατη αξιολόγηση από τον ΟΟΣΑ, τα συστήματα κατά του ξεπλύματος χρημάτων στις Μπαχάμες απέτυχαν κατά το ήμισυ στις βασικές μετρήσεις που χρησιμοποιούνται για να κριθεί η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα. Αυτό συμπεριλάμβανε τη μη απαίτηση από τις τράπεζες ή τα οικονομικά ιδρύματα να γνωρίζουν την πραγματική ταυτότητα ενός ιδιοκτήτη εταιρείας ή καταπιστεύματος. Αν και ο ΟΟΣΑ θεωρεί πλέον ότι οι Μπαχάμες έχουν συμμορφωθεί, τον Ιούνιο του 2015, η Ευρωπαϊκή Ένωση τις καταχώρησε μαζί με άλλες 30 χώρες ως μη συνεργάσιμους φορολογικούς παραδείσους.
Περισσότερα από το VICE
Ήμουν στην Ποδοσφαιρική Ακαδημία της Ρεάλ Μαδρίτης και Σιχάθηκα τη Ζωή μου
Τα Μισά Αυτοκίνητα με Βουλγάρικες Πινακίδες στη Θεσσαλονίκη Κυκλοφορούν Παράνομα
Αντιφασίστες Μετέτρεψαν σε Φιάσκο τα Εγκαίνια της ΛΕΠΕΝ στον Άγιο Παντελεήμονα