Waarom zit er zo’n stigma op Facetune?

De 27-jarige Francesca uit Londen vond haar lippen te klein, dus besloot ze lipfillers te nemen. Niet lang daarna volgden de fillers voor haar wallen en voor haar kaken. Onlangs heeft ze ook nog Aqualyx gebruikt, waardoor de vetcellen rondom haar kin zijn opgelost en afgevoerd door haar lichaam, en haar kin zelf wat gezwollen is.

Dat laatste vindt Francesca niet erg – ze haalt het gewoon weer weg met Facetune, als ze selfies neemt. Haar volgers hebben geen idee dat ze iets aan haar gezicht heeft laten doen. Ook na al deze ingrepen blijft ze haar gezicht nog gewoon digitaal bijwerken.

Francesca wil een Instagram-gezicht. Dat is een look waar de aantrekkelijkste gezichtskenmerken uit de hele wereld in samenkomen: van volle lippen en hoge wenkbrauwen tot een verfijnd gezicht. Het resultaat houdt een beetje het midden tussen Emily Ratajkowski en een Bratz-pop.

Hoewel accounts als CelebFace – waarop onthuld wordt wat beroemdheden aan cosmetische ingrepen en digitale beeldbewerking laten doen – erg populair zijn, is de algemene consensus dat het Instagram-gezicht voortkomt uit goede genen en cosmetische ingrepen. Maar in werkelijkheid gebruiken veel mensen die met een goed uiterlijk zijn gezegend, of iets aan hun gezicht hebben laten doen, vaak ook nog fotobewerkingssoftware.

Niet alleen beroemdheden werken hun wenkbrauwen of kaaklijn op deze manier bij. Toen ik een aantal vrouwen zoals Francesca sprak, die zowel fillers als Facetune gebruiken, spraken ze vrijuit over hun cosmetische ingrepen, maar hielden ze zich een stuk afzijdiger zodra het ging over digitale bewerkingen. Fillers zijn sociaal geaccepteerd – misschien wel doordat er zoveel openheid over cosmetische ingrepen is op Instagram – maar er heerst blijkbaar wel een taboe op mensen die foto’s van hun gezicht een digitale opknapbeurt geven.

Anna* is micro-influencer op het gebied van mode en beauty, en haar volgers weten dat ze botox en fillers voor haar lippen en wangen heeft gebruikt. Wat ze precies heeft bewerkt zegt ze niet, maar ze wil wel kwijt dat alle foto’s die ze in het afgelopen half jaar van zichzelf heeft gemaakt ook met Facetune onder handen zijn genomen.

“Ik denk niet dat het niet oprecht is, want het komt uiteindelijk ook neer op het bijstellen van wat je hebt ‘laten doen,’” zegt ze. “Het is eigenlijk airbrushing-plus, een goedkopere versie van chirurgische ingrepen en fillers.” Sinds Anna haar foto’s digitaal is gaan bewerken heeft dat veel succes opgeleverd: haar engagement en aantal volgers zijn het afgelopen jaar flink toegenomen. Zelf zegt ze dit te danken te hebben aan haar “Instagram-look”.

Een andere lifestyleblogger zegt dat ze fillers en botox heeft gebruikt, en erover nagedacht heeft om haar wenkbrauwen te liften, maar daar nu toch liever Facetune voor gebruikt. “Wat ik tot nu toe aan fillers heb gebruikt is denk ik best subtiel. Een wenkbrauwlift lijkt me dan weer wat extremer, terwijl ik het resultaat dat ik wil ook gewoon kan krijgen door de boel te editen,” zegt ze.

De 22-jarige influencer Lucy Quigley zegt dat ze al vier jaar Facetune en fillers gebruikt voor haar lippen. “Ik weet hoe verslavend het is om iets aan je lippen te doen. Als ik meer aan mijn gezicht had laten doen, dan zou ik op een gegeven moment niet meer weten waar ik moest stoppen,” zegt ze. Ze weerhoudt zichzelf van verdere ingrepen door de andere gebieden in haar gezicht te facetunen.

Voor veel jonge vrouwen is de combinatie Facetune en fillers een goede manier om voor weinig geld een Instagram-gezicht te krijgen. Voor een halve milliliter fillers kun je al 175 euro kwijt zijn, dus het is ook weer niet goedkoop. Maar aan de voor- en nafoto’s van Lucy kun je goed zien dat je een hoop kunt bereiken met make-up, Facetune en een kleine hoeveelheid filler. “Op mijn achttiende was ik nauwelijks herkenbaar vanwege mijn lippen. De vorm van mijn gezicht was letterlijk getransformeerd,” zegt ze.

Ook als je iedere niet-chirurgische procedure die er is zou ondergaan, zou je er nog steeds niet uitzien als op de best mogelijk gefacetunede foto. Tijion Esho, die gespecialiseerd is in niet-chirurgische procedures en zijn eigen kliniek heeft in Londen, heeft vaak cliënten die foto’s van hun gezicht laten zien, die bewerkt zijn met Snapchat-filters of Facetune. “Eerst namen ze misschien eerder een foto mee van een beroemdheid,” zegt hij aan de telefoon, tussen zijn afspraken door. “Nu zijn het foto’s van zichzelf – alleen is het dan wel een soort avatar geworden.”

Volgens Esho zijn er nu twee schoonheidsidealen. Een subtiel Instagram-gezicht voor in het echte leven, en een wat sterker aangezet Instagram-gezicht voor wat hij de “socialmedia-versie van jezelf” noemt. Als mensen bij hem langskomen met foto’s van bekende mensen die er goed uitzien, goede fillers gebruiken én hun beeldbewerking op orde hebben, doet hij zijn best om uit te leggen dat dit er allemaal bij is komen kijken, om de verwachtingen te temperen.

“Alle foto’s van beroemdheden of influencers zijn nu een combinatie van een gedigitaliseerd beeld, Facetune, filters, fillers en botox. Het is een grote samensmelting van een hoop dingen, die er nooit echt uit gaat zien.”

Esho vindt het een logisch idee om Factune en fillers met elkaar te combineren: met zijn behandelingen houdt hij rekening met hoe het er op beeld uit komt te zien. Maar de manier waarop mensen nu in het algemeen een Instagram-gezicht proberen te krijgen leidt wel tot problemen. Het is een eindeloos streven naar perfectie.

“Als je een wenkbrauwlift wil, kun je het op de foto nog hoger krijgen,” zegt Esho. “Met chirurgie alleen kun je het nooit zo krijgen. Als je een strakkere kaaklijn wilt kun je dat met een filler doen, en als je het bij de foto’s toch nog wat strakker wilt, kun je dat nog wat bijwerken met Facetune.” Het is de menselijke drang naar perfectie – een drang die door Instagram wordt beloond door de voorkeur te geven aan de look die algoritmisch het meest acceptabel is.

Vrouwen die er verstand van hebben, zoals Francesca, zullen altijd zien wanneer iets natuurlijk, ingespoten of digitaal bewerkt is. Ze zal precies zien welke plekjes wat filler hebben gekregen en welke wat zachter zijn gemaakt met Facetune, waarbij de pixels wat gemanipuleerd zijn. Jongere meisjes, zoals haar 21-jarige zusje, zullen dat verschil minder snel zien. Maar zij heeft wel haar voorkeur uitgesproken voor fillers in plaats van gefacetunede foto’s.

“Als ik mijn huid er wat soepeler uit laat zien, zorg ik er wel voor dat het niet helemaal perfect is, en er bijvoorbeeld wat poriën zichtbaar zijn,” zegt Francesca. “Dan lijkt het allemaal wat natuurlijker.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.