We spraken de man die het grootste robotorkest ter wereld dirigeert
Al het beeld met dank aan Leonardo Barbadoro.

FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

We spraken de man die het grootste robotorkest ter wereld dirigeert

“Robots hebben veel voordelen ten opzichte van menselijke muzikanten, maar je moet ze wel echt alles voorkauwen.”

Er zijn weinig muzikanten die over zo weinig talent beschikken als de leden van het Logos-orkest. Maar goed, het zijn dan ook geen mensen, dus dat kunnen we ze verder ook wel vergeven. Het zijn robots. Een echte dirigent hebben ze niet, maar wel een man die iedere robot kan aansturen vanaf zijn laptop, en ze composities laat spelen van bijvoorbeeld Beethoven of Stravinsky. Dat klinkt ongeveer zo:

Het brein achter dit robotorkest is de Italiaanse muziekproducent Leonardo Barbadoro. Naar eigen zeggen is Logos het grootste robotorkest ter wereld; het gezelschap bestaat uit meer dan vijftig mechanische muzikanten, allemaal ontwikkeld door de Vlaamse componist Godfried-Willem Raes.

Advertentie

Momenteel werkt Barbadoro aan een album met muziek die speciaal voor dit orkest is geschreven, waar hij vervolgens mee door Europa wil touren. Om dat te financieren zamelt hij geld in via Kickstarter. Ik sprak hem over zijn plannen, en de fijne en minder fijne kanten aan het componeren met robots.

Creators: Ha Leonardo, hoe is het om muziek te schrijven voor een robot?
Leonardo Barbadoro: Als je muziek schrijft voor een robotorkest, ben je eigenlijk componist en muzikant tegelijk. Je schrijft niet alleen de noten, maar je bepaalt ook hoe ieder instrument precies wordt gespeeld.

Bij de blazers moet je bijvoorbeeld bepalen hoeveel lucht je er exact doorheen perst, en welke toetsen je daarbij indrukt. Bij de drumstellen bepaal je hoe hard je op de trommel slaat, maar ook op welke plek de stok de trommel precies raakt. Je moet over elk detail nadenken. Dat maakt het misschien complex, maar tegelijkertijd vind ik het fijn om volledige controle te hebben over de uitvoering van mijn muziek.

Wat kunnen robotmuzikanten dat menselijke muzikanten niet kunnen?
Met een orkest van mensen ben je gebonden aan lichamelijke beperkingen. Een mens heeft maar tien vingers. Stel dat je een piano bespeelt, dan kun je maximaal tien verschillende toetsen gebruiken. Daarnaast is het onmogelijk om met je duim op de ene toets drukken, terwijl je je pink twintig toetsen verderop neerzet. Bij elk instrument heb je combinaties van geluiden die mensen nooit kunnen produceren. Met mechanische instrumenten zijn de mogelijkheden juist oneindig.

Advertentie

En wat kunnen robots juist minder goed?
Improviseren, dat gaat niet zo makkelijk met robots. Voor een robotmuzikant moet je elk detail helemaal voorkauwen. Ze zullen niet spontaan aankomen met een verrassende variatie op de melodielijn.

Ik kan me ook wel voorstellen dat er bij een liveconcert niet zoveel interactie plaatsvindt met het publiek. Wat maakt het zo bijzonder om naar te kijken?
Je hebt natuurlijk ook mensen die zeggen dat zo’n orkest het ‘menselijke’ mist, en wat afstandelijk is. Toch wil ik juist laten zien dat muziek van een robotorkest ook emotioneel kan zijn. Uiteindelijk komt alles wat je hoort en ziet nog steeds voort uit menselijke creativiteit. Het is eigenlijk alsof één muzikant vijftig instrumenten tegelijk bespeelt. Verder neem ik veel van mijn muziek van tevoren op, maar tijdens het concert ga ik de instrumenten ook live bespelen.

Hoe onderscheidt dit robotorkest zich van andere robotorkesten – los van dat het groter is?
Het Logos-orkest heeft een zeer uitgebreide variatie aan instrumenten. Niet alleen traditionele instrumenten, maar ook wat experimentelere varianten. Zoals de Sire, dat het geluid van 24 verschillende soorten sirenes kan nabootsen. Het instrument BalMec is gemaakt van een computerbestuurbare vliegtuigpropeller. En je hebt Dripper, een robot die het geluid van regendruppels nabootst. Je kunt hierbij zelfs bepalen hoe hard de regen naar beneden valt, en of je kleine of grote druppels wil laten kletteren.

Advertentie

Misschien ga ik trouwens ook gebruikmaken van een nieuw soort instrument, genaamd The Invisible Instrument. Dat bespeel je door naakt voor het toestel te dansen.

Naakt?
Ja, met een naakt lichaam maak je bepaalde bewegingen die het instrument herkent, en vervolgens omzet in de bijbehorende geluiden. De dans die erbij hoort heet de Naked Music Dance. Je hoeft trouwens niet per se naakt te zijn, maar zo werkt het wel het beste: het gaat erom dat het instrument de lijnen van het lichaam herkent.

Dus als we je straks zien optreden, sta jij naakt te dansen?
Ik sluit niks uit. Dat er live wordt opgetreden is zeker, maar of je mij – of iemand anders – naakt voor het orkest zult zien dansen, weet ik nog niet. Het is best een lastig instrument om te bespelen, je moet er echt goed op studeren. Het is wat dat betreft net een traditioneel instrument, en ik weet niet of ik met deze dans de muziek precies zo kan produceren als ik wil. Ik ben best perfectionistisch.

Je kunt Leonardo Barbadoro helpen bij het produceren van zijn album, door hem te steunen op Kickstarter.