To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Romania.
Από τον 19ο αιώνα μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Βουκουρέστι και άλλες ρουμανικές πόλεις φιλοξενούσαν μια περίεργη αίρεση, της οποίας τα μέλη είχαν μια φρικιαστική συνήθεια: οι άνδρες έκοβαν το πέος τους και οι γυναίκες αφαιρούσαν τα στήθη τους. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι αυτοί έχαιραν υψηλής εκτίμησης, καθώς παρείχαν μία από τις σημαντικότερες υπηρεσίες που χρειάζεται μια πόλη: τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Αυτή είναι η ιστορία των ανθρώπων που είναι γνωστοί ως scopiți ή muscali.
Videos by VICE
Το παράξενο συνήθειο εμφανίστηκε στη Ρωσία
Skoptsy ονομάζονταν τα μέλη μιας θρησκευτικής αίρεσης η οποία σχηματίστηκε στα εδάφη της τσαρικής Ρωσίας, στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και ασκούσε την πρακτική της μαστεκτομής στις γυναίκες και του ευνουχισμού στους άνδρες. Αυτοί οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο σωματικός ακρωτηριασμός μπορούσε να τους βοηθήσει να αγγίξουν την πνευματική τελειότητα που είχαν οι πρώτοι άνθρωποι στον κόσμο, πριν από το προπατορικό αμάρτημα. Τα μέλη της αίρεσης skoptsy πίστευαν ότι, όταν ο Αδάμ και η Εύα εκδιώχθηκαν από τον Κήπο της Εδέμ, ο καθένας απορρόφησε τον μισό απαγορευμένο καρπό στο σώμα του και αυτό προκάλεσε τον σχηματισμό των ανδρικών και των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Η σωτηρία θα ήταν εφικτή μόνο με τον ξεριζωμό τους.
Οι άνδρες αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν κέρατα αγελάδας ή σωλήνες από μόλυβδο, για να ουρήσουν.
Αν και ο λεγόμενος «Σκοπισμός» δημιουργήθηκε από έναν περιπλανώμενο χωρικό από τα Ουράλια όρη, πολύ γρήγορα εξαπλώθηκε στις πόλεις γύρω από την πρωτεύουσα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Συγκέντρωνε πιστούς από όλες τις κοινωνικές τάξεις, παρ’ όλο που οι δυνάμεις της εξουσίας τους χαρακτήριζαν ως «εχθρούς της ανθρωπότητας, καταστροφείς της ηθικής και εγκληματίες στα μάτια των Θείων και των αστικών νόμων». Με τη σειρά της, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας ανακήρυξε τη συγκεκριμένη θρησκευτική λατρεία σε επικίνδυνη αίρεση και κατηγόρησε τα μέλη της για βλασφημία. Ο αρχηγός τους, ο Selianov, φέρεται να έπασχε από άνοια και λέγεται ότι πολλές φορές βρέθηκε έγκλειστος σε ψυχιατρικό ίδρυμα.
Φαίνεται ότι στα μέσα του 19ου αιώνα, τα μέλη της αίρεσης άγγιξαν τις 100.000. Κατέφευγαν στη Σιβηρία, λόγω του διωγμού τους, όμως πολλοί από αυτούς αναζήτησαν καταφύγιο σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ρουμανίας. Οι περισσότεροι αφομοιώθηκαν από τον τοπικό πληθυσμό, όμως αρκετοί ήταν αυτοί που παρέμειναν πιστοί στις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και ζούσαν στην απομόνωση, στο περιθώριο των κοινοτήτων τους. Όταν έφτασαν στο Βουκουρέστι, ίδρυσαν τη δική τους κάστα με την ονομασία Muscali, που σημαίνει Μόσχα, τα μέλη της οποίας οδηγούσαν κάρα με άλογα.
Ο ακρωτηριασμός των γυναικών ήταν εξίσου φρικιαστικός. Αν και δεν καταστρέφονταν τα γεννητικά τους όργανα, αφαιρούνταν και τα δυο τους στήθη.
Στο βιβλίο της Castration and the heavenly kingdom: a Russian folktale (εκδ. Cornell University Press , 1999 – Ευνουχισμός και το Ουράνιο Βασίλειο: Ένας Ρωσικός Θρύλος), η Laura Engelstein εξηγεί ότι οι skoptsy είχαν δύο ειδών τελετουργικά: τον μερικό ή ήπιο ευνουχισμό, ο οποίος ονομαζόταν «μικρή σφραγίδα» και προέβλεπε μόνο την αφαίρεση των όρχεων και τον πλήρη ευνουχισμό ή αλλιώς «μεγάλη σφραγίδα», ο οποίος συνεπαγόταν την πλήρη χειρουργική αφαίρεση του αρσενικού αναπαραγωγικού οργάνου. Στη δεύτερη περίπτωση, οι άνδρες αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν κέρατα αγελάδας ή σωλήνες από μόλυβδο, για να ουρήσουν. Ο ακρωτηριασμός των γυναικών ήταν εξίσου φρικιαστικός. Αν και δεν καταστρέφονταν τα γεννητικά τους όργανα, αφαιρούνταν και τα δυο τους στήθη.
Η επέμβαση πραγματοποιούνταν χωρίς αναισθητικό, με μαχαίρι
Ο Selivanov εμπνεύστηκε την ορολογία για τη μικρή και τη μεγάλη σφραγίδα από τα αποσπάσματα της Αποκάλυψης του Ιωάννη, για τις επτά σφραγίδες που προμήνυαν το τέλος του κόσμου.
Οι δύο τύποι χειρουργικών επεμβάσεων γίνονταν χωρίς τοπική αναισθησία και πραγματοποιούνταν από τις ηλικιωμένες γυναίκες της αίρεσης, με απλό μαχαίρι. Κάποιοι άνδρες αυτομαστιγώνονταν μετά από πολύωρα μυστικιστικά χορευτικά τελετουργικά, πράγμα που βοηθούσε στην αποκορύφωση της πνευματικής τους έκστασης.
Αυτή η διαδικασία πραγματοποιούνταν, μόνο αφότου οι Skopetsy είχαν ήδη αποκτήσει δύο παιδιά. Όφειλαν να αναπαραχθούν, για να τηρούν τους θεϊκούς νόμους.
Στη συνέχεια, καυτηρίαζαν την πληγή με καυτό σίδερο, όπως ακριβώς γίνεται και με τα βοοειδή. Το τελετουργικό αυτό ονομαζόταν «το βάπτισμα του πυρός».
Για τους ακόλουθους του Selivanov, τα αναπαραγωγικά όργανα αντιπροσώπευαν τα κλειδιά της κολάσεως, τα οποία εκμεταλλευόταν ο ίδιος ο διάβολος. Κατά τη διάρκεια του τελετουργικού του ακρωτηριασμού, το άτομο που επρόκειτο να ευνουχιστεί έπρεπε να τραγουδήσει και να ζητήσει συγχώρεση, λέγοντας: «Ο Κύριος πράγματι ανυψώθηκε στους ουρανούς». Μετά από αυτό, ο ευνούχος ήταν έτοιμος να καβαλήσει το ωχρό άλογο, όπως ακριβώς αναφέρει η Βίβλος (βλέπε: Αποκάλυψη, 6, 7-8)
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η διαδικασία πραγματοποιούνταν, μόνο αφότου οι Skopetsy είχαν ήδη αποκτήσει δύο παιδιά. Όφειλαν να αναπαραχθούν, για να τηρούν τους θεϊκούς νόμους. Σύμφωνα με τη Βίβλο, η Δευτέρα Παρουσία του Ιησού μπορούσε να συμβεί μόνο όταν η αίρεση κατάφερνε να αγγίξει τα 144.000 μέλη.
Οι skoptsy πήγαν επίσης στη Ρουμανία, όπου μονοπώλησαν την επιχείρηση των κάρων-ταξί
Θεωρούνταν μια περίεργη σέκτα από τότε ακόμη, όπως φαίνεται από τη μαρτυρία ενός τοπικού ιερέα:
«Οι skoptsy ή αλλιώς καστράτοι έφτασαν στη χώρα μας γύρω στο 1820. Αλληλοαποκαλούνται “λευκά περιστέρια”, για να δείξουν ότι είναι αγνοί και αυτός είναι ο λόγος που ζουν σε ένα είδος κοινότητας ανδρών και γυναικών, όπου αποκαλεί ο ένας τον άλλο αδελφό και αδελφή. Το βασικό χαρακτηριστικό στη ζωή τους είναι η σεξουαλική αποχή μέσω του ευνουχισμού των ανδρών και των γυναικών. Πιστεύουν ότι ο Χριστός πήρε τη μορφή ενός Muscal, ο οποίος ονομάζεται Selivanov και ίδρυσε τη θρησκεία των skoptsy, όπως και ότι ο Ιησούς θα επιστρέψει στη Γη, για να σώσει τον κόσμο» (Anghel Constantinescu, Μονογραφία της Ιεράς Μητροπόλεως του Δούναβη, 2014).
Οι πλούσιοι σύζυγοί τους τις άφηναν με χαρά στα χέρια ευνούχων που δεν απειλούσαν τον γάμο και την υπόληψή τους.
Επιπλέον πληροφορίες για αυτήν τη σέκτα προέρχονται από την περιοχή του Δούναβη, από το ημερολόγιο μιας Καναδέζας που ζούσε στο λιμάνι του Γκαλάτσι. Αναφέρει τα εξής:
«Οι Ρώσοι οδηγοί άμαξας είναι από τις πιο εντυπωσιακές φιγούρες στο Γκαλάτσι. Φορούν μακριά, μπλε βελούδινα παλτά, τα οποία τους καλύπτουν μέχρι τους αστραγάλους και ροζ σατέν πουκάμισα. Στα κεφάλια τους, φορούν κασκέτα με γείσο… Όλοι αυτοί οι αμαξάδες είναι μέλη μιας μικρής θρησκευτικής σέκτας: των shopki, οι οποίοι εκδιώχθηκαν από τη Ρωσία λόγω των περίεργων πεποιθήσεων και πρακτικών τους και μετά από αυτό εγκαταστάθηκαν στο Βουκουρέστι. Ασχολούνται αποκλειστικά με την εκτροφή και την πώληση αλόγων, όπως και με την οδήγηση κάρων» ( Ethel Greening Pantazzi, Η Ρουμανία στο φως και τη σκιά, όπως αναφέρει η εφημερίδα Viața Liberă).
«Ήταν όλοι τους γίγαντες, με βαριές δρασκελιές και ανέκφραστα πρόσωπα»
Οι μαρτυρίες της εποχής δείχνουν ότι οι νεαρές κυρίες απολάμβαναν πολύ να τις μεταφέρουν οι ογκώδεις άμαξες των skoptsy, ενώ οι πλούσιοι σύζυγοί τους τις άφηναν με χαρά στα χέρια ευνούχων που δεν απειλούσαν τον γάμο και την υπόληψή τους. Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι ιππήλατες άμαξες και η επιχείρηση των αμαξάδων περιήλθε στον έλεγχο της αίρεσης των skoptsy. Φημίζονταν ότι ήταν οι καλύτεροι οδηγοί, με τις πιο όμορφες και πολυτελείς άμαξες.
«Οι Muscali ή αλλιώς οδηγοί skoptsy, όπως τους αποκαλούσαμε ευρέως, καθώς μετά τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού, υποβάλλονταν οικειοθελώς σε επέμβαση προκειμένου να μην αποκτήσουν άλλα παιδιά, ήταν όλοι τους γίγαντες, με βαριές δρασκελιές και ανέκφραστα πρόσωπα, των οποίων τα άλογα είχαν εισαχθεί από τις ρωσικές στέπες – μαύρα ή γκρι με βούλες, με μακριές ουρές και πλούσια χαίτη» (George Potra, Το Βουκουρέστι του Χθες, 1990).
Στο βιβλίο του, Mogoșoaia Bridge. The tale of one street (Η Γέφυρα Μογκοσοάια. Η ιστορία ενός δρόμου), ο Gheorghe Crutzescu συνθέτει το πορτρέτο των Muscali της εποχής:
«Παραταγμένοι με τις αστραφτερές τους άμαξες, τα χαλινάρια και τον στιλπνό τους μπρούτζο, θαρρείς και ετοιμάζονταν για παρέλαση, με τα μαύρα τους άλογα που οι ουρές τους έφταναν ίσαμε τη γη και ήταν πιο λαμπερά και από καθρέφτες, οι Muscali αμαξάδες περίμεναν υπομονετικά, σθεναρά και ξέγνοιαστα. Φαίνεται πως έφτασαν στη χώρα μας με τα ρωσικά στρατεύματα γύρω στο 1828 και ήταν οι πρώτοι αμαξάδες των Ρώσων αξιωματικών, ενώ μετά από αυτό, σχημάτισαν τη δική τους κοινότητα κοντά στο Όμπορ, στην οδό Μπιρτζαρίλορ».
Ο Skopets Mishka ήταν ο αγαπημένος των κυριών, καθώς την άμαξά του έσερναν μόνο λευκά άλογα
Έχαιραν υψηλής εκτίμησης και σεβασμού και απέκτησαν φήμη, χάρη στην ειλικρίνεια και την ανθρωπιά τους, χωρίς να προκαλούν ποτέ σκάνδαλα. Γνώριζαν καλά την πόλη και μπορούσαν να σε πάνε σε κάθε γωνιά της. Ο θρύλος λέει ότι μονάχα οι ευκατάστατοι μπορούσαν να επωφεληθούν των υπηρεσιών τους και όταν ένας πελάτης ανέβαινε στην άμαξά τους, το μόνο που χρειαζόταν να κάνει ήταν να προφέρει τη λέξη «σπίτι» – ο Muscal ήξερε το δίχως άλλο, τον προορισμό του.
Η ιστορία έχει καταγράψει τα ονόματα κάποιων αμαξάδων που ήταν δημοφιλείς εκείνη την εποχή –ανάμεσά τους οι Alexa, Ivanov, Sasha, και Mishka– τα οποία αποτελούν ακόμη ένα αποδεικτικό στοιχείο που πιστοποιεί τις σλαβικές τους ρίζες. Ο Mishka, για παράδειγμα, λέγεται ότι ήταν δημοφιλής στις πλούσιες κυρίες του Βουκουρεστίου, καθώς χρησιμοποιούσε μόνο λευκά άλογα στις άμαξές του. Ήταν κάτι σαν τα πολυτελή σπορ αυτοκίνητα της εποχής.
Οι Έφηβοι Εφευρέτες της Ελλάδας: Το Ρομπότ του Δημήτρη
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook
Οι άμαξες των Muscali πολλαπλασιάστηκαν στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και αυτό δημιούργησε προβλήματα στην κίνηση. Αυτός είναι ο λόγος που το 1879, η νομαρχία του Βουκουρεστίου εξέδωσε διάταγμα για τη ρύθμιση της επιχείρησης, πράγμα που έπληξε σοβαρά τη δουλειά των Muscali. Όλοι οι οδηγοί θα έπρεπε να σταθμεύουν σε πιάτσες, να εκτελούν συγκεκριμένα δρομολόγια και να έχουν πρόγραμμα. Οι άμαξες που δεν είχαν πελάτη, θα απαγορεύονταν στους πολυσύχναστους δρόμους της πόλης.
Όλοι αυτοί οι κανονισμοί οδήγησαν στη μείωση του αριθμού των αμαξάδων στις αρχές του 20ού αιώνα. Μια από τις τελευταίες αναφορές στους Muscali γίνεται σε τεύχος του 1935 του περιοδικού National Geographic Society, το οποίο περιείχε εικόνες με τα εναπομείναντα μέλη της αίρεσης. Σύντομα πέρασαν στη λήθη της Ιστορίας. Εξαφανίστηκαν και το ίδιο συνέβη και στο παράξενό έθιμό τους. Μεταξύ άλλων οφελών, η εμφάνιση του αυτοκινήτου ίσως να έσωσε πολλά πέη και στήθη που επρόκειτο να κοπούν.
Περισσότερα από το VICE
Το Τρέξιμο Είναι ο Χειρότερος Τρόπος για να Αποκτήσεις Κορμάρα
Ο Evidence των «Dilated Peoples» Μιλάει Λίγο Πριν την Εμφάνισή του στη Θεσσαλονίκη