Η «Ψευδο-Ηρωίνη» είναι η Επόμενη Επιδημία Υπερβολικής Δόσης

Η κρίση οπιούχων στην Αμερική όσο πάει και χειροτερεύει. Από τη μία πλευρά, έχουμε τα παρατεταμένα επακόλουθα της απρόσεκτης συνταγογράφησης οπιούχων για πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας εντελώς νέος πληθυσμός τοξικομανών.

Από την άλλη, έχουμε τη σύνθεση αρνητικών συνεπειών που προέκυψαν από εξίσου απρόσεκτες πολιτικές σχεδιασμένες να αποκόψουν τους νέους εξαρτώμενους από τον γιατρό τους -τους προμηθευτές- με αποτέλεσμα συχνά να τους στέλνουν στην μαύρη αγορά των ναρκωτικών: την ηρωίνη. Μόνο που εκείνοι που ψάχνονται να φτιαχτούν στη μαύρη αγορά, δεν έχουν κανένα είδος εγγύησης καθαρότητας ή (σχετικής) ασφάλειας. Παίρνουν ότι να’ ναι.

Σύμφωνα με μια νέα εργασία που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Annals of Emergency Medicine, αυτό το «ότι να’ ναι» ολοένα και περισσότερο αποτελείται από υψηλής επικινδυνότητας μορφές «ψεύτικης» ηρωίνης ή υποκατάστατού της. Η εργασία προειδοποιεί ότι οι γιατροί στα επείγοντα πρέπει να είναι έτοιμοι να δουν «μια αύξηση σε αυτό που φαινομενικά δείχνει να είναι υπερβολικές δόσεις ηρωίνης» αλλά στην πραγματικότητα είναι υπερβολικές δόσεις που συνδέονται με το ημι-νόμιμο οπιούχο ακετυλο-φεντανύλη. Ο επιπρόσθετος κίνδυνος προέρχεται από το γεγονός ότι η ακετυλο-φεντανύλη φημίζεται ότι είναι 5-15 φορές  πιο ισχυρή από την ηρωίνη (40 φορές, σύμφωνα με κάποιες πηγές), δηλαδή αυτό που μοιάζει με μια συνηθισμένη δόση ηρωίνης είναι στην πραγματικότητα κάτι σαν 10 αντίστοιχες δόσεις ηρωίνης.

Αυτό που το κάνει χειρότερο είναι ότι ένα θύμα υπερβολικής δόσης (ή εκείνοι γύρω τους) ίσως δεν έχουν ιδέα ότι έχουν πάρει κάτι άλλο εκτός από ηρωίνη. Έτσι, οι γιατροί στα επείγοντα είναι πολύ πιθανόν να χορηγήσουν το αντίδοτο της ηρωίνης, τη ναλοξόνη - κάτι σαν θαυματουργό φάρμακο, που λέγεται ότι διαθέτει την ικανότητα να εξουδετερώνει τη δράση μιας υπερβολικής δόσης σε λίγα δευτερόλεπτα, επαναφέροντας κάποιον πίσω από το χείλος του θανάτου. Ωστόσο η ναλοξόνη δεν έχει το ίδιο αποτέλεσμα στην υπερβολική δόση ακετυλο-φεντανύλης, που απαιτεί πολύ υψηλότερη «μέγα-δόση» του φαρμάκου για να λειτουργήσει.

Τα έξυπνα και καλά πληροφορημενα δικτυα διανομης ναρκωτικων πιθανως θα εκμεταλλευτούν το πλεονεκτημα που δίνει το «παραθυρακι του ανάλογου»

«Οι γιατροί μπορεί στην αρχή να αποδώσουν μια υπερβολική δόση ηρωίνης νοθευμένη με ακετυλο-φεντανύλη, αποκλειστικά στην ηρωίνη» σημειώνει η εργασία «περιπλέκοντας περαιτέρω το θέμα γιατί η ακετυλο-φεντανύλη δεν θα διερευνηθεί ως ο πιθανός ένοχος, ιδιαιτέρως εάν το γεγονός έχει ήδη αποδοθεί στην ηρωίνη». Θα το μάθουν πραγματικά μόνο αφού αποτύχουν να αναστρέψουν τις συνέπειες του overdose με μια στάνταρ δόση ναλοξόνης και τα καταφέρουν με μια μέγα-δόση. Όμως αυτή η χρονική καθυστέρηση μπορεί να είναι μοιραία.

Ενώ η ίδια η ακετυλο-φεντανύλη δεν είχε ποτέ οποιοδήποτε νόμιμο σκοπό, η ανακάλυψή της ήρθε παράλληλα με την ανάπτυξη της ακόμα πιο ισχυρής αναλογικής φεντανύλης, που χρησιμοποιείται ως αναισθητικό και για τη θεραπεία του ακραίου «παροξυσμικού πόνου» τον οποίο βιώνουν μερικοί καρκινοπαθείς ασθενείς. Μέχρι τώρα, θεωρείται περισσότερο ως συνθετικό ναρκωτικό από ότι ένα συνηθισμένο υποκατάστατο ναρκωτικού που πωλείται στο δρόμο, αλλά οι αναφορές χρήσης του (και οι συνέπειες) αυξάνονται κατακόρυφα στις ΗΠΑ. Έως αυτή τη στιγμή έχει παρουσιαστεί σαν υποκατάστατο της ηρωίνης στην Πενσυλβάνια, το Ρόουντ Άιλαντ και πιο πρόσφατα σε αρκετές πολιτείες του αμερικανικού Νότου.

Επί του παρόντος, ως ανάλογο φεντανύλης, το φάρμακο εξαιρείται από τον κανόνα «όχι για ανθρώπινη κατανάλωση», με αποτέλεσμα να μην περνάει από τους ελέγχους όπως η ηρωίνη.  «Έξυπνα και καλά πληροφορημένα δίκτυα διανομής ναρκωτικών πιθανώς θα εκμεταλλευτούν το πλεονέκτημα που δίνει το “παραθυράκι του ανάλογου”» προειδοποιεί η εργασία. «Μπορεί να κερδίσουν, από την άποψη των μειωμένων νομικών συνεπειών, αντικαθιστώντας ή νοθεύοντας ένα ναρκωτικό γύρω από το οποίο υπάρχουν πολλοί νόμοι με ακετυλο-φεντανύλη».

«Παρόλο που η ακετυλο-φεντανύλη σίγουρα θα θεωρούνταν παράνομη εάν πωλούνται εξατομικευμένα στο δρόμο, υπάρχουν λιγότεροι κίνδυνοι όσο αφορά στη μεταφορά και τη φύλαξή της συγκριτικά με την ηρωίνη» συνεχίζει. «Οι έμποροι τελικά μπορεί να αναμειγνύουν την ηρωίνη και την ακετυλο-φεντανύλη πριν πουλήσουν το προϊον, εξαπατώντας τους χρήστες (όπως υποδεικνύουν οι περισσότερες εκθέσεις θνησιμότητας που δείχνουν παρουσία ηρωίνης)».

Τέλος, η εργασία επισημαίνει ότι το να «κλειδωθεί» η ακετυλο-φεντανύλη ως ελεγχόμενη ουσία, μάλλον δεν θα σταματήσει τη χρήση της. Η δυναμική για ημί-νόμιμα ανάλογα ναρκωτικά είναι απεριόριστη όπως η ίδια η χημεία. Η λύση, σύμφωνα με τους συντάκτες της παρούσας έκθεσης, εξαλείφει το παραθυράκι συνολικά.

«Αν και μπορεί να υπάρχουν υλικοτεχνικές και ρυθμιστικές προκλήσεις» γράφουν «η κατάργηση της εξαίρεσης για προϊοντα που περιέχουν ένα ανάλογο μιας ελεγχόμενης ουσίας όταν φέρουν την ένδειξη “όχι για ανθρώπινη κατανάλωση” φαίνεται να αποτελεί πιο αποτελεσματική λύση για το θέμα ευρύτερα».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.